Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • ia kiba. 9 jimb. 76-83
  • Muéne ua Londekesa Kilunji

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • Muéne ua Londekesa Kilunji
  • Kaiela o Kixikanu Kiâ
  • Tudyambu
  • Milongi Yadifu
  • ‘Muhatu ua Kilunji, ni Pholo ia Iuka’
  • ‘Muéne ka a Tambuluile Kiambote’
  • ‘Nga ku Sakidila Eie Muene ni Kilunji Kiê’
  • ‘Em’iú, Ngi Mubhik’ê’
  • Abingaíle ni Davidi
    Divulu Diami Dia Misoso Ia Bibidia
  • Kyebhi o Kithangana Kya Tokala Phala Kuzwela?
    O Mulangidi U Bhana Ngolokela ia Utuminu Ua Jihova (Phala ku di Longa)—2020
  • ‘Muthu ua Dimuka, ki mu Bateka o Njinda, o ku Tetuluka Kuê’
    O Mulangidi—2014
  • “O Muhatu Wamukala Kupholo o Diyala”
    O Mulangidi U Bhana Ngolokela ia Utuminu Ua Jihova (Phala ku di Longa)—2021
Kaiela o Kixikanu Kiâ
ia kiba. 9 jimb. 76-83
Beautiful Abigail

KIBATULU DIVUA

Muéne ua Londekesa Kilunji

1-3. (a) Kiebhi o kiluezu kia tula ku dibhata dia Abingaíle? (b) Ihi i tua-nda di longa ia lungu ni muhatu iú ua kixikanu?

ABINGAÍLE ua mono o ku thandanganha kua munzangala. Muéne ua kexile ni uôma​—saí kima kia mu bhangesa ku kala kiki. Kueji bhita kiluezu kia dikota. Mu kithangana kieniókio, 400 ja masoladi ndenge akexile múia ku dibhata dia Nabale, muadi ua Abingaíle phala ku jibha ene oso mu dibhata diê. Mukonda diahi?

2 O maka a mateka ni Nabale. Kala kia kexile kia o kifua kiê, mu veji íii ua bhange dingi kima kia iibha. Maji mu veji íii muéne ua bhange kia iibha ku muthu mukua fuma​—kabhitangu ka masoladi. O munzangala uai mu sota Abingaíle, mu ku banza kuila muéne ua kexile ni ndunge phala ku a bhulula, uexile mukalakadi ua Nabale, nange uexile mubhidi ua jimbudi. Maji ihi ieji tena ku bhanga o muhatu ku kibuka kia masoladi?

Maji ihi ieji tena ku bhanga o muhatu ku kibuka kia masoladi?

3 Kia dianga, tua-nda di longa bhofele se nanhi uexile o muhatu iú. Nanhi uexile Abingaíle? Kiebhi kia mateka o maka enhá? Ihi i tu tena ku di longa ku phangu iê ia kixikanu?

‘Muhatu ua Kilunji, ni Pholo ia Iuka’

4. Ukexilu uahi ua kexile na-u Nabale?

4 Abingaíle ni Nabale, kexile ni ífua imoxi. Nabale ka tokalele ku kazala ni muhatu uambote kála Abingaíle, kiene kimoxi ué ni Abingaíle, ka tokalele ku kazala ni diiala dia iibha kála Nabale. Muéne uexile mvuama, mukonda dia kiki, muéne ua kexile mu di zangeleka. Maji kiebhi kia kexile ku mu mona ku athu? Mu Bibidia ki tu sange-mu dingi muthu a mu tange kala Nabale, muthu ua iibha. O dijina diê, dilombolola, “kióua” mba “ua tobho.” Ki tuejiia se, o jitata jê ja mu luku o dijina didi, mba a mu luku ku athu mukonda dia ukexilu uê. Né muene se kiene, o dijina diê dia mu fuamene, mukonda dia ukexilu uê ua iibha. Nabale uexile muthu ‘ua bhonzele, uexile ué kindanda mu ibhangelu iê.’ Mukonda dia ku kala kindanda, hôlua, athu avulu a mu zembele.​—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Iebhi iexile o ídifua iambote ia Abingaíle? (b) Mukonda diahi Abingaíle ua kazala ni diiala didi dia iibha?

5 Maji Abingaíle uexile muhatu uambote ka difuile ni Nabale. O dijina diê dilombolola, “Tat’etu ua Zediua.” Jitata javulu a sanguluka kiavulu mu ku kala ni mon’a muhatu ua uabha o pholo, maji o tata ia unjimu, u sanguluka dingi mu ku mona o ku iuka kua muxima kua mon’ê. Saí ithangana o muthu ua uabha o pholo, ka mona o valolo ia kulondekesa o kilunji, o unjimu, o ku suína, mba o kixikanu. Maji kiki, ki kiene kia bhitile ni Abingaíle. O Bibidia iximana Abingaíle mu kilunji kiê, ni ku uabha kuê kua pholo.​—Tanga 1 Samuuele 25:3.

6 Saí athu lelu, nange a dibhudisa se mukonda diahi o munzangala ua muhatu mukua kilunji, ua kazala ni diiala dia iibha. Ejiia kuila, m’ukulu o jitata, ene akexile mu sola o muthu phala ku kazala ni an’â. Né muéne se o jitata kene akexile mu sola nanhi ua tokalele ku kazala ni an’â, maji o kizuelu kia jitata kia kexile ni valolo ia dikota mu maka a ukaza. O kuila o jitata ja Abingaíle a xikina, mba ene a solo o diiala phala ku kazala ni Abingaíle mukonda dia umvuama ua Nabale ni fuma iê? O kuila a xikina mukonda dia uadiama uâ? Né muene se kiki kiene, o umvuama ua Nabale ki ua mu bhangesa ku kala munumi uambote.

7. (a) Ihi ia tokala kueha o jitata ja lelu, se a mesena ku longa o an’â o ukexilu ua tokala ua ukaza? (b) Ihi ia mesenene Abingaíle ku bhanga mu ukaza uê?

7 O jitata ja unjimu, ni kulenduka kuoso a longa o tuana tuâ, o ukexilu uambote ua lungu ni ukaza. Ene ka suínisa o an’â, ku kazala mukonda dia kitadi, ka jijila o an’â ku sota muthu phala ku kazala se kuijiia hanji o kikalakalu kia diiala ni muhatu mu ukaza. (1 Kol. 7:36) Maji kiexile kiá tádidi phala Abingaíle ku banza mu maka enhá. Muéne ua kazalele kiá ni Nabale, iu ua mesenene ku bhanga ioso ia tokalele mu ukaza uê, sumbala ni ibhidi.

‘Muéne ka a Tambuluile Kiambote’

8. Nabale ua bhangele kia iibha kua nanhi, ni mukonda diahi uexile kióua?

8 Nabale ua tele Abingaíle mu ibhidi. Nabale ua bhangele kia iibha kua Davidi. Muéne uexile o selevende ia fiiele ia Jihova a mu undile kuala o polofeta Samuuele, ni ku sola Davidi kuila muéne ueji bhingana Saúlu ku usobha. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Mu ku lenga o difuba, ni kijibhangânga Sobha Saúlu, Davidi ua kexile mu kikangalakata ni 600 ja masoladi mê a fiiele.

9, 10. (a) Ibhidi iebhi ia kexile mu bhita na-iu Davidi ni masoladi mê? (b) Mukonda diahi Nabale ua tokalele ku sakidila ia kexile mu bhanga Davidi ni masoladi mê? (Tala ué o kaxi ka 10 ku luiji.)

9 Nabale ua tungile mu mbanza ia Maone, iu ua kexile mu kalakala bhua zukamene o mbanza ia Karmelu, nange ua kexile ni kibhela kuenhoko.a Ku mbanza jiiadi jiji ja kexile bhu kaxi ka milundu, kuene kua bhitile o njila phala kuia bhu kididi bhua kexile o iangu iambote phala o 3.000 ja jimbudi, ja Nabale. O kididi kiki, kia kexile mu kikangalakata. Ku mbandu ia luiji, kua kexile o kikangalakata kia Palane. Ku mbandu ku tundila kumbi, ia lungile ku Kalunga ka Móngua, kuexile ué kikangalakata kia hatu, ki ku tungile muthu, kua kexile ngó mabanda ni makungu. Mu ididi íii, kuene kua lengela Davidi ni masoladi mê, akexile mu sota kúdia, mukonda akexile mu tala hadi. Saí ithangana ene akexile mu sanga-ku o minzangala exile akalakadi a Nabale mu kuinga o jimbudi jê.

10 Ihi ia bhangele o masoladi ku abhidi? Ki kieji ku a bhonza ku nhana mbudi imoxi izuua ioso, maji ene ki kiene kia kexile mu bhanga. Mu veji dia kiki, ene a lange o jimbudi ni abhidi a Nabale. (Tanga 1 Samuuele 25:15, 16.) O jimbudi ni abhidi akexile mu iluezu iavulu. Mu thembu iná kua kexile mii iavulu. Kuma o mbambe ia Izalaiele ia zukamene ni jixi ja mukuá, kua kexile jibandi javulu.b

11, 12. (a) Kiebhi Davidi kia londekesa ku xila mu njimbu ia tumikisa kua Nabale? (b) Kiebhi kia tambuijila Nabale o njimbu ia Davidi?

11 Nange kiexile kikalakalu kia dikota ku dikila o athu oso akexile kuenhoko mu kikangalakata. Mukonda dia kiki, Davidi ua tumikisa dikuinhi dia masoladi kua Nabale mu ku bhinga kikuatekesu. Davidi ua solo o kithangana kia tokala. Kiexile kithangana kia ku bhanga fesa ia ku bhuta o jimbudi ni ku zalela o ajitu. Davidi ua bhana ué ndunge kiebhi kia tokalele kuzuela kioso kieji bhixila kua Nabale. Muéne ua a tendelesa, kuzuela kuila, o “mon’ê Davidi,” phala kulondekesa kuila Davidi uexile mona-ndenge bhu pholo ia Nabale. Kiebhi kia tambuijila Nabale?​—1 Sam. 25:5-8.

12 Muéne ua dizangala kiavulu! O munzangala u tua mu tange ku dimatekenu ua zuela kua Abingaíle: “Muéne ka a tambulula kiambote.” Nabale ua lokalala mu kuzuela kia iibha kua Davidi mukonda dia kúdia kuê, o menha, ni xitu iê. Muéne ua zuela kia iibha kua Davidi, ni ku mona kala muthu sé valolo iu ua mu sokesa ni mubhika ua lenge ngana iê. O ukexilu ua Nabale, ua difuile ni ua Saúlu ua zembele Davidi. Ki kale Saúlu ni Nabale, ka kexile mu mona Davidi kala kia monene Jihova. Nzambi ua zolele Davidi, ka kexile ku mu mona kala mubhika, maji kala sobha ieji kala mu kiandu mu Izalaiele.​—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Ihi ia bhange Davidi phala ku batula o maka ni Nabale? (b) Ihi i tu longa o milongi mu divulu dia Tiiaku 1:20, ia lungu ni ukexilu ua Davidi ua ku batula o maka?

13 Kioso o masoladi kia vutuka kua Davidi ni kitambuijilu kia Nabale, muéne njinda i mu kuata. Muéne ua a tendelesa: ‘Kuatenu o xibhata jenu.’ Ni xibhata jâ, Davidi ni 400 a masoladi mê a tundu phala ku bhânga. Muéne ua kanena ku jibha o maiala moso mu dibhata dia Nabale. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Sumbala Davidi ua lungil’ê mu ku kuatela njinda ia Nabale, maji o ukexilu uê ua ku batula o maka, ki ua uabhele. O Bibidia i zuela: “O kuthathamana kua muthu, ki ku bheka kima ki uabhela Nzambi.” (Tiia. 1:20) Kiebhi-phe Abingaíle kieji tena ku bhulula o dibhata diê?

‘Nga ku Sakidila Eie Muene ni Kilunji Kiê’

14. (a) Ihi ia bhangele Abingaíle phala ku batula o maka a sotele Nabale? (b) Ihi i tu tena ku di longa mu ukexilu ua Nabale ni ua Abingaíle? (Tala ué ku luiji.)

14 Abingaíle ua bhange kima phala ku batula o maka. Mu veji dia ku kala kála Nabale, muéne ua kexile polondo phala kuívua. Ia lungu ni Nabale, o munzangala ua zuela: “Ua di bhange mona kadia-phemba muthu ka xikina ngó ku mu zuelesa.”c (1 Sam. 25:17) O ku di zangeleka kua Nabale kua mu bhangesa ku kamba kuívua o munzangala. Lelu saí athu ene ué mu di zangeleka kiavulu. Maji o munzangala ua kijidile kuma Abingaíle uexile muthu uambote, mukonda dia kiki uai ku mu tangela o maka enhá.

Mu veji dia ku kala kála Nabale, muéne ua kexile polondo phala kuívua

15, 16. (a) Kiebhi Abingaíle kia londekesa kuila uexile muhatu uambote ni kilunji, kála o muhatu a mu tange mu divulu dia Jisabhu? (b) Mukonda diahi o ukexilu ua Abingaíle ka londekesele kuila muéne ua xibhakele muadi uê?

15 Abingaíle ua banze, iu ua bhange kima ni lusolo. O Bibidia i zuela: “Abingaíle anga u bhanga lusolo.” O Bibidia i tumbula veji jiuana o izuelu, “u bhanga lusolo” mu musoso iú ua Abingaíle. Muéne ua pelepalala ujitu phala ku bhana kua Davidi ni masoladi mê. O ujitu iú, uexile, jimbolo, vinhu, jimbudi, masa o kange, isaka ia jiuva, ni bolo ia jifiku. Abingaíle uejidile o ima ia kexile kubhata, muéne ua kexile mu bhanga o ima ioso kubhata, uexile kala o muhatu uambote uala ni kilunji a mu tange mu divulu dia Jisabhu. (Jisa. 31:10-31) Muéne ua tumikisa o huta ni jiselevende, anga muéne u kaiela ubheka ué ku dima. O Bibidia i zuela: ‘Maji muéne ka ki tangele munumi’ê Nabale.’​—1 Sam. 25:18, 19.

16 O kuila kiki kilombolola kuila Abingaíle ua kexile mu bhukumukina munumi’ê ua kexile ku pholo diê? Kana; ejiia kuila Nabale ua bhangele kia iibha ku selevende ia Jihova, kituxi kieji bhangesa athu avulu sé kikuma, kubhata dia Nabale ku a jibha. Se Abingaíle ua dixibhile, o kuila muéne ueji kala ni kikuma mu kituxi kia tele muadi uê? Kienhiki-phe, muéne ua tokalele ku dianga ku ta ku pholo o ungana ua Nzambi, kana o ungana ua muadi uê.

17, 18. Kiebhi Abingaíle kia bhixila kua Davidi, ihi ia zuela, ni ihi ia bhangesa o izuelu iê ku tula ku muxima ua Davidi?

17 Mu ku bhita kithangana, Abingaíle ua di sange ni Davidi ni masoladi mê. Muéne u tuluka ku bulu iê ni lusolo, u fukamena Davidi ni ku lenduka kuoso. (1 Sam. 25:20, 23) Anga u diondela Davidi phala ku loloka muadi uê, ni muiji uoso. Ihi ia bhangesa o izuelu iê ku tula ku muxima ua Davidi?

Abigail gets off her donkey and humbles herself before David

‘Nga ku dióndo, ehela mubhik’ê n’a zuele bhu mátui, u ngivue’

18 Muéne ua tambula o kikuma kia maka, iu ua bhingi kua Davidi phala ku mu loloka. Ni kidi kioso, muéne ua zuela kuila o muadi uê uexile muene kiôua kála kilombolola o dijina diê, ni kuila o ku mu kaxtikala kieji xidisa ngó o dijina diambote dia Davidi. Muéne ua londekesa o kidielelu kiê kua Davidi, o muthu a mu solo kua Jihova, ni kuijiia kuila muéne ua kexile mu bhanga ‘o ita ia Jihova.’ Muéne ua londekesa kuila uejidile o kikanenu kia Jihova kia lungile ni Davidi ni utuminu, mukonda muéne uambe: ‘Jihova u ku tumbika mu ku kala u mutuameni ku pholo dia Izalaiele.’ Muéne ua bhingi kua Davidi phala ka bhange kima kia iibha kieji mu bhangesa ku kala ni kikuma kia manhinga, ni kuila ku pholo ku kala “kima kia ku dielesa”​—ia lungu ni ku kala ni kitongoluelu kia neme. (Tanga 1 Samuuele 25:24-31.) Izuelu iambote i suínisa!

19. Kiebhi Davidi kia tambuijila o kizuelu kiê ni mukonda diahi muéne ua mu ximana?

19 Ni kiebhi Davidi kia tambuijila? Muéne ua xikina o ujitu ua bhekele Abingaíle, iu ua zuela: ‘Nga sakidila Jihova Nzambi ia Izalaiele, ua ku tumu kizuua kia lelu ku ngi fidisa. Nga ku sakidila eie muene ni kilunji kiê, kuma ua ngi fidisa lelu ku bhubhisa manhinga, ni ku vutula phonzo ni lukuaku luami muene.’ Davidi ua mu ximana mu ku suína kuê mu ku bhanga lusolo phala ku di sanga né, iu ua xikina kuila muéne ua mu fidisile ku bhubhisa manhinga. Muéne ua mu tangela: ‘Suluka kiá ni ku tululuka kubhata diê, ndé ni paze’ anga u mu zuela dingi: ‘Nga ku ivu o dízui diê.’​—1 Sam. 25:32-35.

‘Em’iú, Ngi Mubhik’ê’

20, 21. (a) Ihi i u banza ia lungu ni Abingaíle ku vutuka kua muadi uê? (b) Kiebhi Abingaíle kia londekesa kilunji mu ku sola o kithangana kia tokala phala kuzuela ni Nabale?

20 Kioso kia vutuka, Abingaíle ka tenene kueha o ku banza mu maka a zuela ni Davidi; muéne nange ua mono kuila Davidi ka kexile ni ídifua ia iibha kala ia muadi uê. Maji muéne ka kolokota mu kibanzelu kiki. Tua tange: “Abingaíle anga uiza dingi kua Nabale.” Muéne ua vutuka kua muadi uê ni ku bhanga o ima kala kia kexile mu bhanga kiá. Muéne ua tokalele kuzuela o ujitu ua bhanene kua Davidi ni masoladi mê. O muadi uê ua tokalele kuijiia ia lungu ni ujitu. Muéne ua tokalele kuijiia o kiluezu kia fidisa o muhatu’ê ande dia athu a mukuá ku mu tangela. Muéne ka tokalele ku mu tangela mu kithangana kieniókio. Nabale ua kexile mu bhanga fesa ia dikota kala sobha, iu ua kodiuile kiavulu.​—1 Sam. 25:36.

Abigail courageously talks to Nabal

Abingaíle ni ku suína kuoso ua zuela kua Nabale ioso ia bhangele phala ku bhulula o muenhu

21 Abingaíle ua londekesa ku suína ni kilunji, mu ku kingila o kizuua kiéngi kieji kala kiambote. Nabale ueji kala ku mesu a zele phala kuívua muhatu’ê, maji nange ueji dizangala dingi. Maji, Abingaíle ua mu zukama, iu ua mu tangela o musoso uoso. Sé phata muéne ua kexile mu kingila kuila muadi uê u baza ni njinda, katé muene ni ku mu beta. Mu veji dia kiki, muéne ua xikama se ku tena ku di mexena.​—1 Sam. 25:37.

22. Ihi ia bhitile ni Nabale, ni ihi i tu tena ku di longa ia lungu ni ima ia iibha iene mu bhita mu ukaza?

22 Ihi ia kexile mu bhita ni diiala didi? “Muxima uê anga u mu fua moxi, u kala mukua ni ditadi.” Nange o uongo uê ua jimi. Maji mu ku bhita dikuinhi dia izuua, kiene kiafú​—muéne ka kexile mu kata kana. O musoso u tu zuela: ‘Jihova u zubhidisa Nabale, anga ufuá.’ (1 Sam. 25:38) Ni ufuilu iú ua Nabale, o maka a a fundisa. Sumbala lelu Jihova kene mu batula o maka mu madiuanu, o musoso iú u tu longa kuma muéne u mona ioso ia iibha i bhita mu ukaza. Mu kithangana kiê kia tokala, u batula o maka mu ku iuka.​—Tanga Luka 8:17.

23. Mabesá ahi a tambula dingi Abingaíle, ni kiebhi muéne kia londekesa kuila o ukaza ni Davidi ka lungulula o ukexilu uê?

23 Abingaíle ka mu bhulula ngó mu ukaza ua iibha, maji ua tambula ué mabesá a mukuá. Kioso muéne kiévu kuma, Nabale uafú, Davidi ua bhingi Abingaíle mu ukaza. Muéne ua tambuijila: “Em’iú ngi mubhika ua ku sukula inama ia akua mbele ia muadi’ami.” Muéne ka lungulula o ukexilu uê sumbala ua kituka muhatu ua Davidi; katé muene ua bhingi phala ku kala mubhika ua abhika a Davidi! Kienhiki, tua tange kuila, mu veji íii, muéne ua bhange dingi lusolo phala ku di sanga ni Davidi.​—1 Sam. 25:39-42.

24. Ibhidi iahi ia bhitile ni Abingaíle mu ukaza uê ni Davidi, maji kiebhi Davidi ni Nzambi iê kia kexile ku mu mona?

24 Maji iú ki musabhu kana, kia bhitile muene; o ukaza ua Abingaíle ni Davidi ueji kala ué ni ibhidi. Davidi ua kazalele kiá ni Akinouama, sumbala Nzambi ua kexile mu kuehela kuila diiala u kala ni ahatu avulu, kiki kiexile ué ibhidi phala o ahatu a fiiele mu thembu iná. Davidi kexile luua sobha; ueji bhita mu ibhidi iavulu ande dia muéne ku sidivila Jihova kala sobha. Maji kioso Abingaíle kia kexile mu kuatekesa Davidi mu ithangana ioso, ni ku mu vualela mona, muéne ua mono kuila ua kexile ni diiala dia mu zolele kiavulu, ua kexile ué ku mu langa. Saí kithangana muéne ua bhulula o muhatu uê bhu maku a jinguma jê! (1 Sam. 30:1-19) Kienhiki, Davidi ua kexile mu kaiela o phangu ia Jihova Nzambi, u zola, u bhana valolo ku ahatu ala ni kilunji, a suína, ji fiiele.

a O kididi kiki, ki kiexile o Mulundu ua Karmelu ua kexile ku mbandu ia thunda kua bhângele o polofeta Elija ni jipolofeta ja Baale (Tala o Kibatulu 10.) O mbanza íii ia Karmelu ia kexile ku mbandu ia luiji ia kikangalakata.

b Davidi nange ua mono kuila o ku langa o athu ni jimbudi jâ, kiexile kikalakalu kia Jihova Nzambi. Mu izuua ienioió, Jihova ua mesenene kuila o mbutu ia Mbalahamu, Izake, ni Jakobo, a tunge mu ixi ienioió. O ku langa o ixi ku jingenji ni ku jibandi, kiexile kikalakalu ki kola.

c O izuelu ia tumbula o munzangala, ilombolola “mon’a Beliiale (mba kima sé valolo).” O Bibidia ia mukuá i sokesa o ukexilu ua Nabale ni diiala “kevu muthu” mba “ki kima kiambote kuzuela nê.”

PHALA KU XINGANEKA . . .

  • Ihi i tu tena ku di longa mu ukaza ua Abingaíle ua bhonzele?

  • Kiebhi Abingaíle kia londekesa kilunji mu ku dibhana ni maka a sotele muadi uê kua Davidi?

  • Kiebhi Abingaíle kia zuela mu ukexilu uambote ni Davidi?

  • Mu ukexilu uebhi ua mesena ku kaiela o phangu ia kixikanu kia Abingaíle?

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu