Milongi phala Ukexilu wa Ukidistá ni Ukunji Wetu Milongi Phala o Yônge

5-11 YA KATANU

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MATESU 20-21

‘Woso-phe Mudyenu wa Mesena Ukota, a Kale Ngàmba Yenu’

(Matesu 20:3) Ku ola ya katatu anga u tunda dingi, u sanga amukwá ala ku di nanga bhu kitanda;

nwtsty jividyu ni jifikula

Kitanda

Say itanda, kala kya mu londekesa mu foto yiyi, yexile mu kala bhu mbandu a ikoka. O asumbisi a kexile mu tadika o wenji wâ mu ikola, kubhanga kiki kwa kexile mu xita o njila. O athu a tungile bhu mbandu a itanda, a kexile mu sumba imbamba yoso-yoso ya bhata, ima ya kutunga, ima a i bhange ni itetu ya ngalafa yatele kalu, ni ima ya bete. Kuma ki ku kexile luwa jimakina ja kutalalesa mba kubhaka kúdya, o athu a kexile muya mu itanda izuwa yoso mu sumba kúdya. Mu itanda yiyi, o mukwá kusumba wa kexile mu kwívwa jinjimbu jya kexile mu bheka o asumbisi; o twana twa kexile mu tonoka, o yó ka kexile mu kalakala, a kexile mu kala ni kidyelelu kya kusanga salu. Jezú wa sake jihaxi mu itanda; Phawlu wa boko-mu. (Ik 17:17) Maji o Jifalizew ni jimesene jya kulonga o kitumu a wabhele ku a mona ni ku a menekena mu ididi mu bhita athu avulu.

(Matesu 20:20, 21) Kyenyókyo, mam’a an’a Zebedew wiza ni an’ê, anga a mu fukamena, ni ku mu bhinga kima. ²¹ Mwène wixi: Kima kyahi ki wa mesena? Wixi: Bhana ngonge kuma hádya ki u kala u sobha, ku ungana wé, an’ami ayadi yá a xikame, yú ku mbandu yé ya kadilu, yú ku mbandu yé ya kyasu.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 20:20, 21

mam’a an’a Zebedew: O muhatu a mu mu tanga bhabha, manyi’â poxolo Tiyaku ni Nzwá. O musoso mu divulu dya Marku, ulondekesa kwila, Tiyaku ni Nzwá, éne a zukamene kwa Jezú. Nange éne mwene a bhingi o mawjitu, maji a bhange bhu kaxi ka manyi’â, Salomé, nange wexile sekaje’â Jezú.—Mat 27:55, 56; Mar 15:40, 41; Nz 19:25.

yú ku mbandu yé ya kadilu, yú ku mbandu yé ya kyasu: O mbandu jiyadi jiji, jilondekesa kijingu ni ungana; maji o mbandu ilondekesa dingi kijingu o mbandu ya kadilu.—Jis 110:1; Ik 7:55, 56; Lo 8:34.

(Matesu 20:25-28) Jezú anga wa exana ene oso, wixi: Enu mwejiya kuma o jingana ku matumbu ji bhikisa o ifuxi yâ, o makota m’athu mudyâ ene a kala mu tumina. ²⁶ Mudyenu-phe ki ki kale kiki; woso-phe mudyenu wa mesena ukota, a kale ngàmba yenu. ²⁷ O yú wa mesena kukala ku pholo, a di bhange mubhik’enu. ²⁸ Mukonda wila ki eza Mon’a Muthu, kana kukala ni athu a mu bhikila mwène, maji mwène-ku kubhika, ni kubhana o mwenhu wê mu kukula mundu.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 20:26, 28

ngàmba: Mba “selevende.” Mu Bibidya o kizwelu kya Ngeleku diaʹkonos, kilombolola muthu ka xisa o kikalakalu kyê kya bhanga ni kulenduka kwoso, phala o mbote ya akwâ. O kizwelu kiki a ki tumbula we phala kulombolola Kidistu (Lo 15:8), akunji mba jiselevende jya Kidistu (1Ko 3:5-7; Ko 1:23), akwatekexi a tufunga (Fi 1:1; 1Ti 3:8), abhika a mabhata (Nz 2:5, 9) ni tubhitangu twa jinguvulu (Lo 13:4).

kana kukala ni athu a mu bhikila muène, maji muène-ku kubhika: Mba “phala kusidivila, mu veji dya ku mu sidivila.”

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Matesu 21:9) O mundu yú wa twamenena, ni yú wa mu kayela, anga a dikola, exi: Hozana Mon’a Davidi! A tane-ku weza mu dijina dya Ngana! Hozana ku Diulu!

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 21:9

Hozana: Mba “tu bhulule, twa ku dyóndo.” O kizwelu kiki kya Ngeleku, kya tundu mu kizwelu kya Hebalayku, kilombolola “twa ku dyóndo, tu bhulule.” mba “tu bhulule, twa ku dyóndo.” Bhabha o kizwelu kiki kilombolola kubhinga o ubhulukilu kwa Nzambi; ki tena we kulombolola “twa ku dióndo, tu bhane o ubhulukilu.” Mu kubhita thembu, o kizwelu kiki kya kituka kizwelu kikale phala kusamba ni kya kuximana. O kizwelu mu Hebalayku tu ki sanga mu divulu dya Jisálamu 118:25, ya bhangele mbandu ya Salámu ya Halel exile mu kuymba mu ithangana ya Phasu. Mu kiki, o izwelu yiyi, a mateka ku i zwela ku athu mu ithangana ya Phasu. Nzambi wa tambwijila o musambu yú, phala kubhulula o Mon’a Davidi, mu ku mu fukununa mwa lunga. Mu divulu dya Mat 21:42, Jezú wa zwela ya lungu ni mwéne, kyoso kya tumbula o izwelu i tu sanga mu divulu dya Jisá 118:22, 23 ya dikumbidila kwa Mexiya.

Mon’a Davidi: O kizwelu kiki kilondekesa kwila o athu ejidile o mwiji mwa tundu Jezú ni o ujitu wê wa kukala o Mexiya a mu kanene.

(Matesu 21:18, 19) Kúkya ni kimene, mu kuvutukisa ku mbonge, nzala i mu kwata. ¹⁹ Kya mono mufiku bhu mbandu’a njila, u bhixila-bhu. U sanga-phe kana-ku kima, máfwe ngó mala-ku. Mwène anga u wambela, wixi: Ko kwé ki kwà kale kibundu! Muxi anga u lela kindala.

Jesus —o Caminho pág. 244 parág. 4-6

Jezú wa Longo Disá Dya Lungu ni Kixikanu Bhu Kaxi ka Muxi wa Mufiku

Mukonda dyahi Jezú wa bhangesa o muxi wa mufiku ku kukuta? Mu kitambwijilu kyê, mwene u londekesa se mukonda dyahi: “Kidi kyene ngi mi ambela: Se mu kala ni kuxikana, sé phata, kya di bhanga ku mufiku, ki kyene ngó ki mu bhanga, maji né mbe mwà kela mulundu yú: Zangumuka bhobho, wa kà di kuzule mu’alunga, kyene ki di bhanga! Ni ima yoso kyá i mu bhinga mu kusamba, ni kuxikana, mu i tambula.” (Matesu 21:21, 22) Ni izwelu yiyi, mwene wa bhitulula ya zwelele kwila, o kixikanu ki tena kusondolola mulundu.—Matesu 17:20.

Mu kubhangesa o muxi wa mufiku kukukuta, Jezú u longa disá dyambote dya lungu ni kukala ni kixikanu kwa Nzambi. Mwene u zwela: “Ioso ima i mu bhinga mu kusamba, xikanenu kuma mu i tambula, anga mu i tambula mwene.” (Marku 11:24) Didi disá dyambote phala o akayedi oso a Jezú! Benge-benge phala o jipoxolo, mukonda dya ibhidi yeji dibhana na-yu. Maji say dingi kilombolwelu kyengi kya lungu ni o muxi wa mufiku wa kukuta ni o kixikanu.

Kala o muxi wa mufiku, akwa Izalaiele kala ni ukexilu wambote. O athu a tokala mu kifuxi kiki, a bhange kikutu kya ukamba ni Nzambi, a tena kulondekesa kwila a mu belesela o Kitumu. Maji-phe o kifuxi kyoso kilondekesa kwila, kala ni kixikanu anga a kwata kubhanga ima ya yibha. Katé mwene a ditunu o Mon’a Nzambi! Mu kiki, mu kubhangesa o muxi kukukuta, Jezú wa mu londekesa o ima ya-nda bhita ni kifuxi kiki kya kambe kixikanu, kya mu bhanga ima ya yibha.

Kitangelu Kya Bibidya

(Matesu 20:1-19) Kuma Utuminu wa dyulu wa difangana ni muthu, mukwa dibhata, u tunda mu kimene mu kukasa jingunza aya ku mulenga wê. ² Amukwá, kya di xikana-nâ mu kizuwa denádya, kizuwa denádya, kala kyene o kífika kyâ, u a tuma ku mulenga wê. ³ Ku ola ya katatu anga u tunda dingi, u sanga amukwá, ala ku di nanga bhu kitanda; ⁴ Anga wa ambela, wixi: Ndenu wenu ku mulenga, kyoso kya tokala kyene ki ngi mi futa. Ene anga aya. ⁵ Ku ola ya kasamanu anga u tunda dingi lwamukwá, ni ku ola ya kávwa, anga u bhanga dingi kyenyiki. ⁶ Ku ola ya kakwinyi ni imoxi u tunda, anga u sanga amukwá emana. Anga u a mbela, wixi: Mwa di nange-n’ahi kumbi dyosu’idi, né ngó kubhanga kima? ⁷ Exi: Mukonda kana-ku muthu wa tu kase. Kwala mwène: Ndenu wenu ku mulenga wami. ⁸ Kutula mu ngoloxi, mukwa mulenga wambela kaxelu kê, wixi: Ixana o jingunza, wa a bhane o futu yâ. U matekena kwa yó a sukidila kubokona, o yó a dyangele kubokona a kayele kwema. ⁹ A bokwene ku ola ya kakwinyi ni kamoxi, anga a a bhana kala muthu denádya. ¹⁰ O yó a dyangele kwiza a fika, exi: Etu wa-nda ku tu tela-ku dingi; maji ni ene wâ, muthu o denádya dyê, muthu o denádya dyê. ¹¹ Kya zubha ku di tambula, mukwa’nzo a mu longolola, exi: ¹² Iá a sukidila, a kalakala ola imoxi, eye-phe wa a sokelesa ni etu, twa huha dikumbi kyoso ni mwanya watu. ¹³ Mwène anga u vutwila-bhu muthu mudyâ, wixi: Kamba, eye ki bhwala bhu nga ku fumbila. Eye kwa ngi xikanene mu kizuwa denádya? ¹⁴ Katula o kyê, wende ni kuyé. Nga mesena kyoso ki nga mi bhana enu, ni yá a sukidila we kyene. ¹⁵ Kífwa o kyami eme-mwène, ki ngi bhange’ami na-kyu kyoso ki nga mesena? Eye o dyesu dyê di kale ni dixinga, mukonda dyami eme nga bhange o mbote? ¹⁶ Jezú anga wila kiki, uxi: A sukidila, a kà dyanga; o a dyanga, a kà sukidila. ¹⁷ Jezú, kya kala mu banda ku Jeluzaleme, u ixanena kwinyi dya xibulu ni kiyadi bhu mbandu, anga u a mbela mu njila, wixi: ¹⁸ Talesenu, twala mu banda ku Jeluzaleme; Mon’a Muthu a kà mu bhakula ku jinganga ni ku jimesene jya kulonga Kitumu. ¹⁹ Ene a kà mu êlesa phala ku mu jibha; a kà mu bhana ku matumbu ku mu bhanga kasekelu, ni ku mu bunda ni kibetu, ni ku mu phaphela ku taka. Maji mu kizuwa kya katatu-phe wa kà fukunuka.

12-18 YA KATANU

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MATESU 22-23

“Belesela o Ijila Iyadi ya Beta-o-Kota”

(Matesu 22:36-38) Mesene, kyebhi o kijila kya dikota mu Kitumu? ³⁷ Jezú wa mu vutwila, wixi: Zola Ngana, Nzambi yê, ni muxima wé woso, ni mwenyu wé woso, ni kilunji kyé kyoso. ³⁸ Kyene kijila kya dyanga kya dikota.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 22:37

muxima: Kyoso kya kuzwela muxima wa kifika, o kizwelu kiki, kilombolola o muthu woso moxi. Se a ki tumbula kumoxi ni izwelu “mwenyu” ni “kilunji,” o kizwelu kiki kyala ni kilombolwelu kya tokala; kilombolola kyebhi kya divwa o muthu, o jihanji, ni ibanzelu yê. O izwelu itatu ya tumbula bhabha (muxima, mwenyu, nyi kilunji) ki ya di tungula, a kalakala kumoxi; a i tanga we phala kulondekesa kwila o muthu wa tokala kulondekesa o henda ya kidi kwa Nzambi.

mwenyu: Mba “o muthu.”

kilunji: kilunji kyê kyoso mba o kitongolwelu. O muthu wa tokala kwijiya Nzambi ni kukolesa o henda yê kwa mwene, bhu kaxi ka kilunji kyê. (Nz 17:3; Lo 12:1) Mu divulu dya Matendelelu 6:5, o mikanda ya Hebalayku i tumbula izwelu itatu, ‘muxima, mwenyu, ni nguzu.’ Maji o musoso mu divulu dya Matesu, o kizwelu “kilunji” mu Ngeleku, a ki tumbula phala kulombolola “nguzu.” Nange kwene ima yavulu ya bhangesa kutumbula izwelu ki idifu. Kya dyanga, sumbala mu Mikanda y’okulu ya Hebalayku ki mu kexile kizwelu kya tokala phala kulombolola “kilunji,” maji mu Hebalayku a tumbula o kizwelu “muxima,” phala kuzwela ya lungu ni kilunji. Se a ki tumbula mu ukexilu wa kifika, o kizwelu kiki, kilombolola o muthu woso moxi, o ibanzelu ya muthu, kyebhi kya divwa, ni ima ya mesena. (Mate 29:4; Jis 26:2; 64:6; tanga o milongi phala kutokwesa, muxima, mu velusu yiyi.) Mukonda dya kiki, mu dimi dya Hebalayku, mu ididi mu tu sanga o kizwelu “muxima,” o Septuaginta Grega, i tumbula-mu kizwelu kyengi kya difu ni kiki: “Kilunji” mu dimi dya Ngeleku. (Di 8:21; 17:17; Ji 2:10; Iz 14:13) O kima kya mukwá kya bhangesa Matesu kutumbula o kizwelu “kilunji” mu Ngeleku, mu veji dya “nguzu,” kyoso kya tumbula o izwelu mu divulu dya Mate 6:5, mukonda o kizwelu “nguzu” [mba, “nguzu ioso”] mu dimi dya Hebalayku, ki lombolola o nguzu ku mukutu wa muthu, mu kilunji ni mawhete a muthu. O izwelu yoso yiyi kikale ya Hebalayku ni Ngeleku, i tu kwatekesa kujimbulula mukonda dyahi o asoneki a Matesu, Marku, Luka ni Nzwá, kyoso kya tumbula izwelu ya divulu dya Matendelelu, ka zwela izwelu imoxi.

(Matesu 22:39) Kya kayadi kya difwê ngó ni kya dyanga, kiki: Zola mukwenu kala ki wa di zola eye-mwène.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 22:39

Kya kayadi: Mu divulu dya Mat 22:37, a soneka-mu o kitambwijilu kya bhana Jezú ku Falizew, ni izwelu yiyi, Jezú wa mesenene kuzwela o kijila kya kayadi (Ij 19:18), mu kulonga kwila o ijila iyadi yiyi ya difu, ni kwila o Kitumu kyoso ni Jipolofeta, a kexile mu kayela o ijila yeniyi.—Mat 22:40.

mukwenu: O kizwelu kiki kya Ngeleku phala kuzwela “mukwenu” (ki tena kulombolola, “muthu wa tu zukama”) ki kulombolola ngó athu a tungu bhwa lungila o dibhata dyetu kana. Maji ki tena we kulombolola athu u tu dibhana naw kyambote.—Lu 10:29-37; Lo 13:8-10.

(Matesu 22:40) Ku ijila iyadi yeniyi, kwene kwa nyenganana o Kitumu kyoso ni jipolofeta.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 22:40

o Kitumu . . . ni Jipolofeta: “O Kitumu” kilombolola o madivulu a Dimatekenu ndu Matendelelu. O kizwelu“Jipolofeta” kilombolola o madivulu a ikanenu a bhanga mbandu ya Mikanda ya Hebalayku. Maji se a i tumbula kumoxi, ilombolola o Mikanda yoso ya Hebalayku.—Mat 7:12; 22:40; Lu 16:16.

kwa nyenganana: O kizwelu mu Ngeleku ni kilombolwelu “ku di kwatenena” mu velusu yiyi kilombolola “kukayela; bhu kaxi ka.” Mu kiki Jezú ka kexile mu zwela ya lungu ni Dikwinyi dya Ijila ya Kitumu, maji wa kexile mu zwela kwila o Mikanda yoso ya Hebalayku izwela ya lungu ni henda.—Lo 13:9.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi:

(Matesu 22:21) Exi: Kya Sézalu. Mwène anga u a ambela, wixi: Bhakwilenu-phe kwa Sézalu, ima yangene ya Sézalu; kwa Nzambi, o ima yangene ya Nzambi.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 22:21

kwa Sézalu, ima yangene ya Sézalu: O izwelu ya Jezú mu velusu yiyi ni mu divulu dya Mar 12:17 ni Lu 20:25, yene ngó ya tumbula phala kuzwela ya lungu ni Utuminu wa Loma. O “ima yangene ya Sézalu,” ya lungu ni kufuta o lubhaku mu ima ya tokala o jinguvulu, kwa xila, ni kwa kubelesela mu ukexilu wa tokala.—Lo 13:1-7.

O Nzambi, ima yangene ya Nzambi: Ya lungu ni mwenyu wetu, ku mu bheza ni muxima woso, ku mu zola ni mwenyu wetu woso, ni ku mu belesela ni ufiyele woso.—Mat 4:10; 22:37, 38; Ik 5:29; Lo 14:8.

(Matesu 23:24) Mu asongwedi a ifôfo! Mwa bhingi kaluhamwe katé mwa ka kenze, o kamelu-phe mu ka minya!

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 23:24

mwa bhingi kaluhamwe katé mwa ka kenze, o kamelu-phe mu ka minya!: O kaluhamue kene o kibamba kya tolele dingi mu ima ya xidi, o kamelu we kene o kyama kya betele o kota mu yama yoso ya xidile mu Izalayele. (Ij 11:4, 21-24) Jezú, kifwa wa kexile mu tonoka ni izwelu mba kusokesa o izwelu, mu kuzwela kwila o atumini a jingeleja a kexile mu futa o izongelu ya hôlwa phala ka a sambukila kima kyoso-kyoso bhu kaxi ka jihamwe, anga a kamba kubelesela o ima ya betele kota mu kitumu, mu kiki Jezú wa sokesa o ukexilu wâ wa yibha ni ku minya kamelu.

Kitangelu Kya Bibidya

(Matesu 22:1-22) Jezú anga u kwata ku a tela dingi ifika, wixi: ² Utuminu wa dyulu wa difangana ni sobha ya bhangele fesa ya ukaza wa mon’ê. ³ Anga u tuma jiselevende jyê kwixana asonyi a fesa ya ukaza, ene-phe ngwawâ kwiza. ⁴ Mwène anga u tuma jiphunga jamukwá, wixi: Asonyi a fesa a tangedyenu kuma, Seyalu yami yiyi, nga yudika kyá. Jingombe jami ni ibhaku yami yanete yójibhe, imbamba yoso yóyudike kyá. Zenu ku fesa ya ukaza! ⁵ Eye-phe a exanene ka ki swu; a di tela njila jyâ; yú ku díbhya dyê, yú ku wenji wê. ⁶ Axala-ku anga a kwata jiphunga jyê, a ji bhanga ufusa, a ji jibha. ⁷ Sobha anga njinda i mu kwata; u katula ita yê, ijibhangang’oyo anga u i bwikisa, mabhata mâ u ma ta mu túbhya. ⁸ Mwène anga u ambela jiselevende jyê, wixi: Ukaza wala polondo, asonyi-phe twa exanene, ka fwamene ku a bhanga-kyu. ⁹ Ndenu-phe mu ikoka bhu jiphambu, oso-oso mu a mona, a exanyenu ku fesa ya ukaza. ¹⁰ Jiselevende’ojo anga ji tunda mu ikoka, ji bhongolola athu oso-oso a a mono, ayibha nyi awabha. O ku inzu ya ukaza anga kwizala asonyi. ¹¹ Sobha-phe kya bokona mu ku di mona ni asonyi, u sanga-mu muthu ka zwata kizwatu kya ukaza. ¹² Anga u mu ambela, wixi: Kamba, eye weza kyebhi mumu wa kambe o kizwatu kya ukaza? Mwène-phe kya kuzwela ka ki mono. ¹³ Sobha anga wambela jiselevende jyê, wixi: Mu kutyenu o maku ni inama, mu mu texi ku kanga, kwa vundu’oko; kwene kwà kala o kudila ni ku di kokota ku mazu. ¹⁴ Mbata avulu a exana; atolo a a tungula. ¹⁵ Jifalizew anga jiya, ji di longesa kyoso kya mu kwatela mu kuzwela kwê. ¹⁶ Anga a tumikisa kwa mwène jixibulu jyâ, ni akwa Helode, exi; Mesene, etu twejiya kuma Eye u mukwa kidi, u longa njila ya Nzambi sé makutu, sé wôma; ku tena kulenga pholo ya muthu. ¹⁷ Wila kiki, tu tangele: Eye wa fika kyebhi? O lubhaku lwa Sézalu lwa tokala ku lu bhana, inga kana? ¹⁸ Jezú-phe, kuma wejiya unguma wâ, wixi: Mu ngi bhombela-hi, mu akwa mangonha? ¹⁹ Kitadi kyene kya lubhaku, ng’idikyenu na-kyu. Anga a mu tambwisa denádya. ²⁰ Mwène anga u ambela, wixi: O kífwa kiki, ni kidimbu kiki, kya nanyi? ²¹ Exi: Kya Sézalu. Mwène anga u a ambela, wixi: Bhakwilenu-phe kwa Sézalu, ima yangene ya Sézalu; kwa Nzambi, o ima yangene ya Nzambi. ²² Ene kya zubha ku k’ívwa, a diwana, anga a mu xa, a mwangana.

19-25 YA KATANU

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MATESU 24

“Aluka, Dilange mu Nzumbi mu Izuwa yiyi Isukidila-ku”

(Matesu 24:12) Mukonda dya úsweya kuvula, ku kala athu avulu, o’henda yâ i zonda.

Perspicaz vol. 1 pág. 120 parág. 9

Henda

O Henda ya Muthu i Tena Kuzonda. Jezú Kidistu mu kuzwela ni maxibulu mê ya lungu ni ima yeji kwiza ku pholo, wa londekesa kwila, o henda (agaʹpe) ya athu avulu amba kwila ejiya Nzambi yeji zonda. (Mat 24:3, 12) Poxolo Phawlu wambe kwila, mu ijimbwete ya lungu ni izuwa isukidila-ku yeji kwiza, o athu eji kala ‘azodi a kitadi’ (2Ti 3:1, 2) Kyenyiki, o muthu u tena kuzoza mu ukexilu wê wa kumona o itumu ya yuka; o henda ya kexile na-yu i tena kuzonda. Kiki ki tu lembalesa kwila, kima kyambote kukolesa o henda mu kuxinganeka mu Mak’â Nzambi ni mu ku lungulula o ukexilu wa mwenyu phala kukumbidila o itumu yê.—Ef 4:15, 22-24.

(Matesu 24:39) Kejidile kima katé dilúvyu dya menya ki dya tula dí dya a kungulula ene oso. Ni kya kà tukuluka Mon’a Muthu we kyene.

Sentinela 15/11/99 pág. 19 parág. 5

O Kwila wa mu Kumbidila o Ikalakalu Yoso ya ku Bhana Nzambi?

⁵ Ya lungu ni izuwa yetu ya bhonzo, Jezú Kidistu wambe: “Wila kya kexile mu izuwa ya Nowé, ni kya kà tukuluka Mon’a Muthu we kyene. Mbata kya kexile mu izuw’omo, kyoso dilúvyu kiluwa diza, a kala mu kúdya, a kala mu kúnwa, ahatu ni mala a kala mu sakana, a bhana mu sakana, katé kizuwa kya bokona Nowé mu álaka. Kejidile kima katé dilúvyu dya menya ki dya tula dí dya a kungulula ene oso. Ni kya kà tukuluka Mon’a Muthu we kyene.” (Matesu 24:37-39) Kudya ni kunwa mu ukexilu wa tokala, ki kima kya yibha; o kukazala ujitu wa bhange Nzambi. (Di 2:20-24) Maji se tu mona kwila, o ima yiyi yene kyá i twa mu ta kupholo, kima kyambote kutumbula o maka ya mu musambu. Jihova u tena ku tu kwatekesa kuta o Utuminu kupholo ni kukumbidila o ikalakalu ya tu bhana.—Mat 6:33; Lo 12:12; 2Ko 13:7.

(Matesu 24:44) Kyenyiki, enu wenu kalenu polondo. Mbata kithangana ki mwa ki fikile, kyene kya kà tukuluka o Mon’a Muthu.

Jesus—o Caminho cap. 111 pág. 259 parág. 5

O Jipoxolo a Bhinga Kijimbwete

Mwene wambe kwila o maxibulu mê a-nda bhinga kukala ku mesu a zele, ku dimuka, ni kukala polondo. Jezú u kolesa o maka ya ni kifika kyengi: “Se mukwa’nzo wejidile kithangana kyoso kya-nda kwiza mwiyi, weji kulangidila, keji kwehela inzo yê ku i kanda. Kyenyiki, enu wenu kalenu polondo. Mbata kithangana ki mwa ki fikile, kyene kya kà tukuluka o Mon’a Muthu.”—Matesu 24:43, 44.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Matesu 24:8) Ima yoso yiyi-phe dimatekenu ngó dya malamba, kala misusu ya muhatu wa-nda kuvwala.

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 24:8

malamba, kala misusu ya muhatu wa-nda kuvwala: O kizwelu kiki mu Ngeleku, kilombolola o ndolo ya dikota yene mu dívwa o ahatu mu kithangana kya kuvwala. Sumbala o kizwelu kiki bhabha kilombolola ndolo ni hadi mu mawkexilu oso, kilombolola we kwila, o malamba ni hadi ya kanena mu divulu dya Mat 24:21 yeji di bandekesa kala o misusu mba o ndolo ya kuvwala.

(Matesu 24:20) Sambenu-phe kwa Ngana Nzambi, phala o kulenga kwenu, ki ku bhite bhu thembu ya mbambi, mba mu kizuwa kya sábhalu!

nwtsty milongi phala kutokwesa Mat 24:20

thembu ya mbambi: Mu thembu yiyi, o mvula ya dikota, i zanga, ni mbambi i tena kubhonzesa kwenda, kusanga kudya ni ididi ya kuzeka.—Ej 10:9, 13.

mu kizuwa kya sábhalu: Say ididi kala ku Judeya, o ijila ya lungu ni kitumu kya kubhaka o Sábhalu, kya bhonzesa athu kwenda dikanga ni kwambata imbamba, o mabhitu a mbanza we akexile mu a jika mu ji Sábhalu.—Tala Ik 1:12 ni apêndice. B12.

Kitangelu Kya Bibidya

(Matesu 24:1-22) Jezú anga u tunda mu Tembulu, u kala mu kuya njila yê; jixibulu anga ji mu zukama, phala ku mu idikisa jinzu jya Tembulu. ² Mwène-phe u a kumbulula, wixi: Ima yoso yiyi mwa i mono, kwambe? Kidi kyene ngi mi ambela, bhenyabha ni ditadi dimoxi ngó hinu ki di xala-bhu ku thandu dya mukwá, dyà kamba ku di lundumuna. ³ O kya xikama ku mulundu wa Midiva, jixibulu jiza kwa mwène ubheka wâ, exi: Tu tangele, ima yiyi mba ya kà bhita thembu kuxi? Kijimbwete kyê kyahi, kya kutukuluka kwé, ni kya dizubhilu dya mundu? ⁴ Jezú anga u a vutwila, wixi: Alukenu, kana muthu a mi jimbidise. ⁵ Kuma avulu à keza mu dijina dyami ni kwila: Eme ngi Kidistu! A kà jimbidisa athu avulu. ⁶ Mwà kèvwa ita, ni jingolokela jya ita; talenu, mixima ki i mu titidile. Mbata ima yiyi ya bhingi i dyanga kubhita, maji ki dyene luwa o dizubhilu. ⁷ Mbata akwa’xi imoxi a kà di kwata ni akwa’xi yamukwá; kilômbo kya kà balukila kilômbo kyamukwá; kwa kà kala nzala, ni oxi kutunguta mu ididi yavulu. ⁸ Ima yoso yiyi-phe dimatekenu ngó dya malamba, kala misusu ya muhatu wa-nda kuvwala. ⁹ Kyenyókio, a kà mi bhakula mu ku mi talesa hadi, ni ku mi èlesa, ni ku mi jibha. A kà mi zemba kwala akwa jixi joso mukonda dya dijina dyami. ¹⁰ Kyenyókio, avulu à keha kuxikana, hé a kà di bhala. A kà di bhanga ufe, a kà di zemba mudyâ. ¹¹ Bhwa kà tukuluka jipolofeta javulu jya makutu, ji kala mu jimbidisa mundu wavulu. ¹² Mukonda dya úsweya kuvula, ku kala athu avulu, o’henda yâ i zonda. ¹³ Maji woso-phe u kolokota katé bhu dizubhilu, mwène wà bhuluka. ¹⁴ O Njimbu yiyi Yambote ya Utuminu wa Nzambi, ya bhingi ku i tula mu ngongo yoso, mu kubhana umbangi ku akwa jixi joso; kyene kiwa kya kèza dizubhilu. ¹⁵ Hinu-phe ki mu mona o Kisunji ki bwidisa mundu, kya tangele polofeta Daniyele, kyemana bhu kididi kikôla, woso u tanga a tongolole. ¹⁶ Kyenyókio oso ala mu Judeya a kà lengele ku milundu. ¹⁷ Woso wala ku thandu dya’nzo yê a lengele kwengi ni lusolo, ka tuluke hanji mu katula o imbamba yê m’onzo. ¹⁸ Woso wala ku mukáw k’aluke dingi kubhata mu kutakana kizwatu kyê. ¹⁹ Lamba dya ahatu yó oso a kà kala ni mavumu, a ka kala mu kwamwisa, mu izuwa yenyoyo! ²⁰ Sambenu-phe kwa Ngana Nzambi, phala o kulenga kwenu, ki ku bhite bhu thembu ya mbambi, mba mu kizuwa kya sábhalu! ²¹ Kuma thembu yoyo o phaxi yê, kiluwa ngó i kala-ku, tunde ku dimatekenu dya’xi katé nyi kiki; o ku hádya we ki ya kà kala-ku dingi. ²² Maji o Ngana Nzambi, izuwa yenyoyo ya phaxi, wa i tolesa. Mbata o izuwa yenyoyo, se a kamba ku i tolesa, kana xitu i bhuluka. Maji mukonda-phe dya akwa Nzambi ósole, izu’woyo a kà i fikisa.

26 YA KATANU–1 YA KASAMANU

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | MATESU 25

“Dilangyenu-phe”

(Matesu 25:1-6) Kyenyókyo Utuminu wa Dyulu wa kà di fangana ni kwinyi dya ilumba, ya katula tundeya twâ, anga i tunda mu kawidila ngà-yala. ² Kitanu’yki kya tobho, kitanu’yki kya dimuka. ³ Mbata ilumba ya tobho kya katula tundeya twâ, kambata dingi ni maji. ⁴ Ya-phe a dimuka, ambata ni maji mu jithenda, kumoxi ni tundeya twâ. ⁵ Kyosu’yki-phe ngà-yala wa kokoloka, ene oso a koxile, aya ku kilu. ⁶ Mu kaxi ka usuku-phe evu-ku nzôngo, exi: Ngà-yala yú wiz’ó! Tundenu mu mu kawidile.

(Matesu 25:7-10) Ylumba yoso anga i fundumuka, i yudika tundeya twâ. ⁸ O ilumba ya tobho anga i ambela akwá a dimuka, exi: Ku maji menu, tu bhanyenu-ku twófele; kuma tundeya twetu tu jima. ⁹ Kwala ilumba ya dimuka: Ki ki xikina. Imoxi ki tu soko, ni etu ni enu. Inda ndenu ku abadi, enu wenu mu sumbe. ¹⁰ Kyoso-phe ki ayi mu kusumba, ngà-yala u tula. Oso a di yudika, anga a bokona-nê ku fesa ya ubhanga, dibhitu, ya a di jika.

(Matesu 25:11, 12) Kathangana, ilumba yamukwá i tula, exi: Ngana, Ngana, tu jikwile! ¹² Mwene-phe u a vutwila, wixi: Kidi kyene ngi mi ambela, ki nga m’ijiya!

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Matesu 25:31-33) Mu kuzubha maka Jezú wixi: Kyà keza Mon’a Muthu-phe, ni ungana wê, kumoxi ni jianju jyoso, wa kà xikama ku kyalu kyê kya ungana. ³² Bhu pholo yê bhenhobho bhwa kà bhongoloka akwa jixi jyoso, mwène anga u a tungula, kala mubidi u tungula jimbudi mu jihombo. ³³ Jimbudi wa kà ji bhaka ku lúkwaku lwê lwa dilu; o jihombo-phe ku kyasu.

Mulangidi 15/03/15 difwe. 26 kaxi 7

Ku Kwatekesa o Jiphange jya Kidistu ni Ufiyele Woso

⁷ Lelu, twa mu tendela kyambote o kifika kya jimbudi ni jihombo. Twejiya kwila, o “Mon’a Muthu,” mba o ‘Sobha,’ Jezú. O “jiphange” jya Sobha, o athu a a undu ni nzumbi ikola a-nda tumina kumoxi ni Jezú ku dyulu. (Loma 8:16, 17) O “jimbudi” ni “jihombo,” o athu akwa jixi jyoso. A-nda ku a tungula ku disukilu dya hadi ya dikota, kwa kambe ngó bhofele phala ku mateka. Twejiya kwila, phala ku tungula o athu, Jezú wa-nda tonginina kyebhi o athu kya talatala o Jikidistá a a undu, a-nda kala hanji mu ixi mu kithangana kyenyókyo. Tu sakidila kyavulu Jihova, mu ku tu kwatekesa ku tendela kyambote o kifika kiki, ni ifika ya mukwá mu divulu dya Matesu mu kibatulu 24 ni 25, mu mivu yoso yiyi!

(Matesu 25:40) Mwene xi wa kà kumbulula, wixi: Kidi kyene ngi mi ambela kwila: Kyoso ki mwa bhange jiphange jami’ji jya ndenge, eme-mwène mwa ngi bhange-kyu.

Sentinela 15/10/09 pág. 16 parág. 16-18

“Enu mu Makamba Mami”

¹⁶ Se wa kingila kutunga mu ixi ni kutambula o mabesá bhu kaxi ka Utuminu wa Nzambi, kyebhi ki u tena kulondekesa o ukamba wé ku jiphange jya Kidistu? Tu mone ndunge jitatu. Kya dyanga, mu kubhanga o sidivisu ya kuboka ni muxima woso. Kidistu wa tendelesa o jiphange jyê phala kuboka o njimbu mu ngongo yoso. (Mat. 24:14) Maji phala o Jikidistá a a undu a subhuka mu ixi, kweji ku a bhonza kukumbidila o kikalakalu kiki sé o kikwatekesu kya jimbudi jya mukwá. Mu kidi, Kyoso o athu a tokala ku jimbudi jya mukwá kya bhanga o sidivisu ya kuboka, ene a mu kwatekesa o jiphange jya Kidistu kukumbidila o kikalakalu kyâ. O kimbadi kya fiyele ni Kidistu, a wabhela kyavulu o ukamba yú.

¹⁷ Kya kayadi, o jimbudi jya mukwá a tena kukwatekesa o jiphange jya Kidistu mu kusangela kitadi phala kukwatekesa o kikalakalu kya kuboka. Jezú wa swinisa o akayedy’ê kubhanga ukamba bhu kaxi ka “itadi ya mangonha ma mundu yú.” (Luka 16:9) Kiki ki kilombolola kusumba o ukamba wetu ni Jezú mba Jihova. Mu veji dya kiki, kulombolola kubhana o jimbongo jetu phala kukwatekesa o kikalakalu kya Utuminu. Kubhanga kiki kulondekesa kwila o ukamba wetu ki mu izwelu ngó maji “mu ima yoso i tu bhanga,” ni mu kidi. (1 Nzuá. 3:16-18) Tu bhana o kikwatekesu kiki mu kuboka o njimbu yambote, mu kusangela kitadi phala kutunga ni kuyudika o ima ya zanganya mu ididi ya ubhezelu, ni mu kikalakalu kya kuboka ku mundu woso. Kikale se o kima ki twa sangela ni muxima woso kyadikota mba kyofele, Jihova ni Jezú a wabhela o ima i tu bhana.—2 Kol. 9:7.

¹⁸ Kya katatu, tu tena kulondekesa kwila tu makamba a Kidistu, mu kubelesela o itendelesu ya tufunga mu ilunga. Ene a a sola bhu kaxi ka nzumbi ikôla, ni kikwatekesu kya Kidistu. (Efe. 5:23) Poxolo Phawlu wambe: “Enyó oso a mi kala ku pholo a tumakyenu, mu itaye yoso ya mi mesena kubhanga.” (Jihe. 13:17) Say ithangana nange kibhonza kukayela o itendelesu ya tu bhana o tufunga twa kilunga kyetu, bhu kaxi ka Bibidya. Kuma ene akwá ituxi we, nange twejiya o itondalu yâ, nange o kwijiya o kima kiki, ki tena kubhonzesa kukayela o itendelesu yâ. Sumbala ene akwá ituxi, maji né kiki, Kidistu, o mutwameni wa kilunga, u sanguluka ni kikalakalu kyâ. Mu kiki, o ukexilu u tu londekesa mu kumona o itendelesu yâ, u londekesa kyebhi kyala o ukamba wetu ni Kidistu. Kyoso ki tu kamba kuxinganeka kyavulu mu itondalu ya tufunga, mu kukayela o itendelesu yâ ni kisangu-sangu kyoso, twa mu londekesa o henda yetu kwa Kidistu.

Kitangelu Kya Bibidya

(Matesu 25:1-23) Kyenyókio Utuminu wa Dyulu wa kà di fangana ni kwynyi dya ilumba, ya katula tundeya twâ, anga i tunda mu kawidila ngà-yala. ² Kitanu’yki kya tobho, kitanu’yki kya dimuka. ³ Mbata ilumba ya tobho kya katula tundeya twâ, kambata dingi ni maji. ⁴ Ya-phe a dimuka, ambata ni maji mu jithenda, kumoxi ni tundeya twâ. ⁵ Kyosu’yki-phe ngà-yala wa kokoloka, ene oso a koxile, aya ku kilu. ⁶ Mu kaxi ka usuku-phe evu-ku nzôngo, exi: Ngà-yala yú wiz’ó! Tundenu mu mu kawidile. ⁷ Ylumba yoso anga i fundumuka, i yudika tundeya twâ. ⁸ O ilumba ya tobho anga i ambela akwá a dimuka, exi: Ku maji menu, tu bhanyenu-ku twófele; kuma tundeya twetu tu jima. ⁹ Kwala ilumba ya dimuka: Ki ki xikina. Imoxi ki tu soko, ni etu ni enu. Inda ndenu ku abadi, enu wenu mu sumbe. ¹⁰ Kyoso-phe ki ayi mu kusumba, ngà-yala u tula. Oso a di yudika, anga a bokona-nê ku fesa ya ubhanga, dibhitu, ya a di jika. ¹¹ Kathangana, ilumba yamukwá i tula, exi: Ngana, Ngana, tu jikwile! ¹² Mwene-phe u a vutwila, wixi: Kidi kyene ngi mi ambela, ki nga m’ijiya! ¹³ Enu wenu langidilenu-phe, kuma kizuwa ki mwa k’ijiya, kithangana ki mwa k’ijiya. ¹⁴ Mbata Utuminu wa Dyulu wa difangana ni muthu wa-nda kwia oxi yengi. U ixana jiselevende jyê, anga u ji bhana kutambula konda ya jimbongo jyê. ¹⁵ Yú anga u mu bhana talendu jitanu jya kitadi; o yú jiyadi, o yú imoxi; kala muthu kyoso kya soko na-kyu; anga u katuka njila yê. ¹⁶ Kindal’okyo, a mu bhana talendu jitanu, uya u ji ta wenji, anga u nganyala-ku jitanu jamukwá. ¹⁷ A mu bhana jiyadi, kyene kimoxi, u nganhala-ku jiyadi jamukwá. ¹⁸ Yú-phe wa tambula imoxi, uya, u kanda bhoxi, kitadi kya ngana yê anga u ki sweka. ¹⁹ Kwila thembu ya lebha kyá, mukwa jiselevende’ojo wiza, anga u bhanga-nâ jikonda. ²⁰ Wa tambwile talendu jitanu anga wiza, u bheka jitanu jamukwá, wixi: Ngana eye wa ngi bhele talendu jitanu. Tala, nga nganhala-ku dingi jitanu jamukwá. ²¹ Kwala ngana yê: Kyawabha! Dyebhe-ku selevende yambote, ya fiyele. Eye wa kexi fiyele mu imbamba yófele, ngi ku zangeleka ku imbamba yavulu. Bokona mu ngalasa ya ngana yé. ²² Mukwá, wa tambwile talendu jiyadi, anga wiza, wixi: Ngana, eye wa ngi bhele talendu jiyadi. Tala, nga nganhala-ku dingi jiyadi jamukwá. ²³ Kwala ngana yê; Kyawabha! Selevende yambote ya fiyele. Eye wa kexi fiyele mu imbamba yófele, ngi ku zangeleka ku imbamba yavulu. Bokona mu ngalasa ya ngana yê!