Milongi Phala o Yônge, Ukexilu wa Ukidistá ni Ukunji Wetu

4-10 YA KAMOXI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | 1 NZWÁ 1-5

“Kana Kuzola o Mundu, Mba o Ima Yene ku Mundu”

(1 Nzwá 2:15, 16) Kana kuzola o mundu, mba o ima yene ku mundu. Kuma enu se mu zola o mundu, Nzambi Tata ki mwa mu zolo. ¹⁶ Kuma o ima yoso yene ku mundu, ki ima ya tundu kwa Tata. O jihânji jayibha ja lwimbi lwa xitu, o vondadi ya lwimbi lwa kumesena ima yoso i mona o mesu, ni izala mu ima yoso yene ku mwenyu—ima yoso yiyi ya mundu.

w05 1/1 10 §13

Tu Kayele o Phangu ya tu Xila Jezú

¹³ Sayi athu nange a zwela kwila, mu ngongo, sayi ima ki ya yibha kana. Né mwene se kiki kidi, maji o mundu ni ima yoso yala-mu, i tena ku tu landukisa ni lusolo, phala ki tu bheze Jihova. Mu ngongo sé-mu kima ki tu bhangesa kuzukama dingi kwa Nzambi. Mu kiki, se tu zola o ima ya mundu, né mwene o ima ki yayibha, tu tena kukala mu ilwezu. (1 Timote 6:9, 10) Ku mbandu ya mukwá, o ima ya beta o kuvula mu ngongo mumu, ima ya yibha ngó, anga o yene i tena ku tu funyisa mba ku tu bhomba. Se tu mona jifilime, mba minangu ya mitelembe ya izunzumbya i londekesa o uswéya, kumesena kukala ni jimbote mba o undumbu, twa-nda mateka kumona o ima yiyi kala ima yambote—i tena kukala tendasá. Se tu dilunga ni athu a banza ngó kukala ni mwenyu wambote mba kubhanga wenji wa kunganyala kitadi kyavulu, etu we twa-nda mateka kumona o ima yiyi kala yéne o ima ya tokala kukala ku pholo dya ima yoso.—Matesu 6:24; 1 Kolindu 15:33.

(1 Nzwá 2:17) O mundu-phe u bwila, ni ima yê yoso yene mu kwinda athu. Maji woso-phe u bhanga o vondadi ya Nzambi, yó mwène o muthu u nangenena.

w13 15/8 27 §18

Wa Fwama u Kala Muthu wa Kidifwa Kyahi?

¹⁸ O kima kya mukwá ki tena ku tu kwatekesa ku dituna o “ima yene ku mundu,” o ku di lembalala o izwelu ya Nzwá: “O mundu-phe u bwila, ni ima yê yoso yene mu kwinda athu. Maji woso-phe u bhanga o vondadi ya Nzambi, yó mwène o muthu u nangenena.” (1 Nzwá 2:17) O mundu wa Satanaji u moneka kala wa-nda nangenena. Maji sayí kizuwa wa-nda bwika. Se-ku kima ki bhana o mundu wa Satanaji, ki nangenena. O kwijiya o kidi kiki, ki tu kwatekesa ku di langa mu mibhetu ya Dyabhu.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(1 Nzwá 2:7, 8) Enu akwetu, nga mi zola, kana kijila kya ubhe ki nga mi sonekena. Maji kyene o kijila kyòkulu, o maka ene u m’èvwa kyá. ⁸ Kuma o kijila ki nga mu mi soneken’iki, kya ubhe mwene, mukonda o kidi kyê a ki mwena mwa Kidistu ni momwenu. Mbata o usuku yú ukya, o mukengeji wa kidi wandeka kyá o kumwika.

w13 15/9 10 §14

O Itendelesu ya Jihova ya Kidi

¹⁴ O Kikutu Kyobhe kyala ni itendelesu yavulu phala ku tu kwatekesa ku di zola mudyetu. Jezú wambe kuma o kitumu kya kayadi kya dikota, kiki: “Zola mukwenu kala ki wa di zolo eye mwéne.” (Mat. 22:39) O phange’â Jezú, Tiyaku, wambe we kuma o henda, o “kitumu kya Utuminu.” (Tiya. 2:8) O poxolo Nzwá wa soneka: ‘Enu akwetu, nga mi zola, ki kijila kya ubhe ki nga mi sonekena. Maji kijila kyokulu, o maka u mwene mu kwívwa kyá.’ (1 Nzwá 2:7, 8) Ihi ya kexile mu zwela Nzwá, kyoso kya tumbula o izwelu “kijila kyòkulu?” Mwéne wa kexile mu zwela ya lungu ni kitumu kya henda. Kyexile “kyòkulu,” mukonda Jezú wa ki bhanene kyá mivu yavulu kudima. Maji kyexile we kya “ubhe,” mukonda o maxibulu eji londekesa o henda mu ukexilu wéngi mu ithangana ya mukwá. Etu lelu we, tu maxibulu a Kidistu, o kwila tu sakidila o itendelesu yene mu tu kwatekesa o kukamba kukala ni ukexilu wa athu ku mundu wa ku di banza ngó mudyâ, u tena o kujima o henda yetu ku athu?

(1 Nzwá 5:16, 17) Se muthu u mona phang’yê wala mu ta kituxi, maji ki kituxi kya kùfwa, a mu bhingile, Nzambi nda a mu bhane mwenyu mwenyó woso u ta kituxi, ki kituxi kya kùfwa. Sayi-ku kituxi kufwá: ki kyene-phe eme ki nga mi ambela kwila mu ki bhingila. ¹⁷ Mangonya moso, ituxi; sayi-phe ituxi, ituxi, ki ituxi ya kùfwa.

it-3 243 §3

Muloloki

Ki kituxi o kusambela akwenu, mu kubhinga phala Nzambu ku a loloka, né mwene mu kusambela kilunga kya muvimba. Kiki kyene kya bhange Mozé ya lungu ni kifuxi kya Izalayele, mwene wa kexile mu fisala o ituxi yâ, ni kubhinga phala ku a loloka, Jihova wa tambwijila o musambu wê. (Dya 14:19, 20) Kyene we kimoxi ni Solomá, kyoso kya bhakula o tembulu, mwene wa sambe mu kubhinga kwa Jihova phala kuloloka o mundu wê kyoso ene kyeji ta ituxi ni kyoso kyeji dyela o ituxi yâ. (1 Jis. 8:30, 33-40, 46-52) Ejidala we kyene kya bhange, kyoso kya fisala bhu pholo ya mundu, o ituxi ya Jijude a a vutukisile mu ixi yâ. O musambu wa bhange mwene ni itendelesu ya bhana, ya bhangesa o mundu kutambula o muloloki wa Jihova. (Ej 9:13–10:4, 10-19, 44) Tiyaku wa tendelesa yó wa katele mu nzumbi, phala kwixana o tufunga twa kilunga phala ku mu sambela, ni kwila, “se wa tele ituxi, a mu loloka-yu.” (Tiy 5:14-16) Ku mbandu ya mukwá, “sayi-ku kituxi kya kufwá,” o kuta kituxi ku nzumbi ikôla; o muthu se u ta o kituxi kiki mu lwelu, sé-ku muloloki phala mwene. O Kidistá ka tokala kusambela o muthu u ta o kituxi kiki, mu kubhinga phala Nzambi ku mu loloka.—1Nz 5:16; Mat 12:31; Jih 10:26, 27; tanga ESPÍRITO; PECADO, mu Perspicaz ya phutu.

Kitangelu Kya Bibidya

(1 Nzwá 1:1–2:6) Twa mi sonekena o kima kya kalé tunde ku dimatekenu dya mundu, o Dyambu dyene dya mwenyu. Etu twa d’ivwa, twa di mona ni mesu etu’èlele mwene. Ni kidi mwene, etu twa di tongolola, twa di babata ni maku metu. ² O mwenyu wenyú kyoso ki wa tukuluka, etu twa u mona. Kyene kya tu bhekela o ku u bhela umbangi, etu twa mi tudila o Njimbu yê kwila o mwenyu ki Wàbhwa, wa kexile kwa Tata, kiki wa tu tukulukila. ³ O kima ki twa mono, ki twevu, kyene ki twa mi tudila o Njimbu yê, phala enu wenu mu kale ku ukamba kumoxi ni etu, wila etu ki twala mu kidi kyene ku ukamba kumoxi ni Tata ni Mon’ê Jezú Kidistu. ⁴ Im’yiyi twa mi sonekena-yu, phala tu kale ni kusanguluka kwa tenena. ⁵ Yiyi yene o Njimbu i twevu kwa mwène Kidistu, i twa mi tudila enu, kuma: Nzambi mukengeji, o mwa mwène ki mwene ngó kuvunda. ⁶ Kala kiki, se twambe kuma twala mu ukamba ni Nzambi, anga tu enda mwa vundu, twa tange makutu, ki twala kubhanga imbamba ya kidi. ⁷ Maji, o ki kala-phe twenda mu mukengeji, kala Nzambi mwène kyene mu mukengeji, tu kala ku ukamba mudyetu, o manyinga ma Jezú, Mon’ê, kala kyenda jinga Jezú Kidistu. ⁸ Se twedi twixi ki tu moneka ituxi, twa di nganala etwene, o moxi dyetu ki mwala kidi. ⁹ Maji se tu fisala o ituxi yetu kwa Nzmbi, mwène fiyele, u kumbidila o kizwelu kyê hé u tu bhanga kyoso kya fwama: U tu loloka o ituxi yetu, hé u tu ixika o mangonya moso. ¹⁰ Se twedi twixi ituxi ki twala na-yu, Nzambi twa mu kwatesa makutu, o maka mê kala moxi dyetu.

2 Twana twami, tata, nga mi sonekena im’yiyi phala ki mu te ituxi. Se bhu kala muthu-phe u ta kituxi, sayi Mubhângedi wetu kwa Tata, Jezú Kidistu, Muthu wa kuyuka. ² Mukonda Jezú Kidistu mwene kilwulwilu kya ituxi yetu. O yetu-etu ngó ki yene, maji we ni ya mundu woso. ³ Kyene ki tu k’ijidila kwila Nzambi twa mu ijiya, se tu aluka o ijila yê. ⁴ Woso wambe wixi: Nzambi nga mu ijiya, n’a kambe kwaluka o ijila yê, mukwa makutu, kala ni kidi moxi dyê. ⁵ Woso-phe u aluka o maka mê, ni kidi kyene moxi dyê mwala o henda ya Nzambi ya soko. Bhene bhu tu k’ijidila kwila twala kumoxi ni Nzambi. ⁶ Woso-phe u amba wixi: Ngala mu kisangela kumoxi ni Nzambi, u fwama kwenda ma tu sukula o ituxi yoso.

11-17 YA KAMOXI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | 2 NZWÁ 1–JUDA

“Twa Tokala Kubhanga Nguzu Phala Kukolokota mu Kidi”

(Juda 3) Enu akwetu, nga mi zola, kyoso ki nga tele o muxima mu ku mi sonekena o maka ma kubhuluka kwetu etu-ene-oso, kwa ngiza kibhidi kya ku mi sonekena mu ku mi swinisa mu kuzokela o kixikanu kya bhana Nzambi, tunde ukulu ku akwa Ngana.

w04 15/9 11-12 §8-9

“Suluke-nu mu Kutambula o Kutena Kwa Ngana”

⁸ Ki twa kambe kwijiya o jindunge joso ja Satanaji, kuma o Bibidya i tu tangela o jindunge jê. (2 Kolindu 2:11) Ya lungu ni diyala dya yuka, Jobe, o Dyabhu wa mu tendala ni jindunge javulu kala, maka a lungu ni kitadi, kufunda jindandu ja kazola, kizukutisu kya mwiji, jindolo mu mukutu, ni ku mu tatela kwala o makamba a makutu. Jobe wexile ni kikote ku muxima, yu wa banzele kwila Nzambi wa mwehelela. (Job 10:1, 2) Lelu, sumbala Satanaji nange k’ene mu bheka dingi o ibhidi yiyi mu ukexilu kala kya bheka kwa Jobe, maji Jikidistá javulu ene mu dibhana ni ibhidi kala yiyi, ni kwila, o Dyabhu u tena ku tu bhekela o ima yiyi phala ku tu sondolola kwa Jihova.

⁹ Mu izuwa yiyi isukidila-ku, o ilwezu mu nzumbi ya mu dibandekesa dingi. Twa tungu ku mundu mu twene mu mona kwila o kusota kukala ni jimbote yene o ima ya beta dingi o kota, o ima mu nzumbi ndenge. O mitelembe ya izunzumbya yene mu londekesa ku athu kwila, o kubhanga undumbu, yene o ima i bhekela o kuzediwa kwa kidi, mu veji dya kubheka ndolo. Mukonda dya kiki, zungule dya athu ene mu kituka “azodi a jivondadi jâ, ki azodi a Nzambi, kana.” (2 Timote 3:1-5) O kubanza kiki ku tena ku tu zozesa mu nzumbi, phala kiki ki kibhite, twa tokala ‘kuswina mu kuzokela o kixikanu kyetu.’—Juda 3.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Juda 4) Kuma sayi-ku athu a kambe o kuxikana, a mi zombela mudyenu ni ku d’imbikisa, ene tunde ukulu a a xindi o kwêla, athu abhumu, o kyadi kya Nzambi yetu a ki kitula uhabhu, o Mesene yetu imoxi, ni Ngana Jezú Kidistu, a ditunu-nê.

(Juda 12) En’yâ a di bhanga dilebhu phala enu, ki mu kala kudya-nâ mu fesa jenu ja ukamba, ni kukodiwa kwâ ku kwatesa jisonyi. A kala mu ku di dikila, ni kudisuwa ngó ene. Edi kala matuta ma kambe menya, ma phephuluka ni kitembu, ki ma bhana mvula ya kima. A di bhange mixi ya tokoka o kwima, né bhu mvula ya kudinji, ki i moneka kibundu. A di fwangana mixi yòvuze ni jindanji, ya fwila-ku kyá mwene.

it-1 62 §1

Jifesa ja Henda Mba ja Ukamba

O Bibidya ki i jimbulula o jifesa jiji ja ukamba, ki i londekesa we se akexile mu ji bhanga veji javulu mba kana. (Juda 12) Jezú Kidistu ka tendelesa kubhanga o jifesa jenyiji, né mwene o jipoxolo; kiki kilondekesa kwila, nange ki kyexile kijijidiku o kubhanga o jifesa jiji, ni kwila ki kya kexile mu nanga thembu yavulu. Sayi yá amba kwila yiyi yexile fesa exile mu i bhanga ku Jikidistá exile jimvwama, kifwa, akexile mu bhanga kizôkola ni kwixana-ku o jiphange jexile jingadyama. O an’a itungu, o atudi, o jimvwama ni yó ka kexile ni kitadi kyavulu, akexile mu dibunda kumoxi ni henda yoso, ku mesa yezalele ni kúdya.

it-3 456 §6

Ditadi

O kizwelu kya mukwá mu Ngeleku, spi·lás, nange kilombolola ditadi mba matadi (Recife) a disweka koxi a menya. Juda wa tumbula o izwelu yiyi, phala kuzwela ya lungu ni mayala a bokwene mu kilunga kya Jikidistá, maji ni ukexilu wa yibha wa kuzonza akwâ. Kala o matadi a kala koxi a menya, a kituka kilwezu phala o jinaviyu, kyene kimoxi we, o mayala yá exile kilwezu phala o jiphange mu kilunga. Ya lungu ni mayala yá, mwene wambe: “En’yâ a di bhanga dilebhu phala enu, ki mu kala kudya-nâ mu fesa jenu ja ukamba.”—Juda 12.

(Juda 14, 15) Enoko, mwène sambwadi mu ku di vwala tundé ku Adá, wa a tange en’yâ mu upolofeta tundé mu ukulu munyá, wixi: Talesenu! Ngana hádya wiza ni makwinyi a jimidi ja akunji’ê a ngene, ¹⁵ mu kufundisa athu oso. Wà keza mu kwêlesa athu oso abhumu, a kambe kuxikana, mukonda dya imbamba yâ yoso ya kubhukumuka ya bhumina kubhanga, ni malebhu moso akwa ituxi abhumu enyâ a xongwena jinga na-wu Nzambi!

wp17.1 12 §1

“Mwène wa Kexi Mukwa Kuxila Kyambote Nzambi”

Njimbu yebhi ya bokele Enoko? Wa bokele kiki: ‘Talesenu! Ngana weza ni makwinyi a jimidi ja akunji’ê a ngene, mu kufundisa athu oso. Weza mu kwêlesa athu oso abhumu, a kambe kuxikana, mukonda dya imbamba yâ yoso ya kubhukumuka ya bhumina kubhanga, ni malebhu moso akwa ituxi abhumu enyâ a xongwena na-wu Nzambi.’ (Juda 14, 15) Nange o kima kya dyanga ki u mona mu njimbu ya Enoko, o kwijiya kwila Enoko wa zwela kala Nzambi wa fundisa kyá ukulu o athu abhukumuka. Ikanenu yavulu mu Bibidya a i tange we mu ukexilu wenyú. O izwelu yiyi ilombolola kiki: O polofeta wa mu zwela kima kya kidi’élele, mukonda dya kiki u zwela kala kima kiki kya dikumbidila kyá!—Izaya 46:10.

wp17.1 12 §3

“Mwène wa Kexi Mukwa Kuxila Kyambote Nzambi”

O kixikanu kya Enoko ki tu bhangesa kudibhwidisa se twa mu mona o mundu mu twala kala ki mona Nzambi. O njimbu ya kufundisa ya tudile Enoko, katé kiki i yé hanji; ya tokala we ku mundu wa lelu kala kya tokalele ku mundu mu izuwa ya Enoko. Kala kya bokele Enoko, Jihova wa bheka Diluvyu dya dikota, dya bwikisa o mundu wayibha mu izuwa ya Nowé. Maji o kibwikilu kyókyo kifwa kilondekesu kya kibwikilu kya dikota kya mu kwiza ku pholo. (Matesu 24:38, 39; 2 Phetele 2:4-6) Kala kya bhitile m’ukulu, lelu Nzambi ni jyanju jê ala polondo phala kufundisa o mundu yú wa yibha. Kala muthu mudyetu wa tokala kuta ku muxima wê o njimbu ya Enoko ni ku i tangela we akwâ. O mwiji wetu ni makamba, nange ka mu bheza Nzambi. Sayi bhabha nange tu divwa kwila twala ubheka. Maji Jihova ka xisa Enoko ubheka kana; ka-nda xisa we o jiselevende jê ja fiyele lelu!

Kitangelu Kya Bibidya

(2 Nzwá 1-13) Eme kikulakaji kya Kilunga, nga sonekena Nga Muhatu, mon’a ngene, ni an’ê nga a zola mu kidi. Ki eme ngó ubheka wami, maji ni ene oso, ejiya we o kidi, a mi zolo mwène. ² Kya mi bhangesa o ku mi zola, o kidi kya tunga moxi dyenu, ki twandù xala jinga na-kyu katé ku hádya ni hádya. ³ O kyadi, ni henda, ni paze i kale mudyenu, i tunda kwa Nzambi, Tata, ni kwa Jezú kidistu, Mon’ê mu kidi ni henda. ⁴ Nga sanguluka kyavulu, ki ngevu kuma an’ê amoxi ala kwenda mu kidi wila kya tu bhana Tata o kijila. ⁵ Kiki-phe, nga ku bhingi, Ndona, kwila tu di zole mudyetu. Kana kala nga ku sonekena kijila ky’obhe, maji kyene kyá ki twene na-kyu tunde ku dimakenu, kya ku di zola mudyetu. ⁶ Kala kiki, o kuzola-phe ku kala kiki, kwila tu kayela mu ijila ya Nzambi. Kyene o kijila ki mwevu ku dimatekenu, kuma kyene ki mwenda na-kyu, kwila: Kolokotenu ni ku di zola mudyenu. ⁷ Kuma mu ngongo mwa tukuluka axombi avulu. Athu a kamba kufisala kwila Jezú Kidistu wejile ni mukutu wa xitu. Muthu u bhanga kiki, muxombi, mwen’yó Nguma ya Kidistu. ⁸ Di langyenu, ki mu jimbidise o ima yoso i mwa kalakala kyá, phala mu tambule kubhanduluka kwa soko, kwa tenena. ⁹ Woso wa somboloka, wa kambe kwimana mu ulongelu wa Kidistu, Nzambi kala-nê. Woso-phe wemana mu ulongelu wa Kidistu, myen’yó wala ni Tata, ni Mona. ¹⁰ Muthu woso-woso u mi sanga, hé u mi bhekela ulongelu wengi, o wa Kidistu ki wene, muthu yó kana ku mu tambulula m’onzo jenu, kana we ku mu menekena, mwixi: o paze i kale ni eye. ¹¹ Kuma muthu wala kiki, woso u mu inda kutululuka, wa nomona we ku imbamba yê yayibha yene mù bhanga, a sokela. ¹² Ngala ni maka mavulu ma ku mi tangela, maji ku a ta ku phaphela ni tinda-phe, ki kyene ki nga mesena. Mukonda ngandala kwila hinu ngi mi sanga, ni tu di kunde pholo ni pholo, phala ngalasa yetu i tenene. ¹³ O an’a phang’é ya muhatu, mon’a ngene, a mu sola kwala Nzambi, a tumu ku ku menekena. Mahézu.

18-24 YA KAMOXI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | DIJINGUNWINU 1-3

“Ngejiya o Ima i Wene mu Bhanga”

(Dijingunwinu 1:20) O dijimbulwilu dya kijimbwete kya sambwadi dya théthembwa di wa mono bhu lúkwaku lwami lwa dilu, ni dya sambwadi dya tundeya twa ulu, didi: O sambwadi dya théthembwa, o jyanju ja tokala ni sambwadi dya ilunga; o sambwadi dya kandeya, o sambwadi dya ilunga.

w12 1/10 20 §8

Ukexilu Wahi u Mwene mu Londekesa?

⁸ Phala kweha o ukexilu yú, twa tokala kulembalala kwila Jezú a mu tange mu Bibidya kwila, “bhu lúkwaku lwê lwa [kadilu] wa kwata sambwadi dya théthembwa.” O “jithéthembwa” jilombolola o tufunga a a undu, ala ku pholo ni tufunga twoso mu ilunga. Jezú u tena kwendesa o jithéthembwa jala bhu lukwaku lwê kala kya mesena. (Dij. 1:16, 20) Mukonda dya kukala o Mutwameni wa kilunga, Jezú mwéne wendesa o ibuka yoso ya tufunga. Se kafunga mu kibuka kya tufunga, u bhinga ku mu bazela, o Yó wala ni ‘mesu mê a lekujuka kala mulengu wa túbhya’ wa-nda bhangesa kwila o kafunga a mu bazela mu kithangana Kyê kya tokala. (Dij. 1:14) Maji kyoso ki twa mu kingila, twa tokala kuxila o atwameni mu kilunga a a solo bhu kaxi ka nzumbi ikôla, mukonda Phawulu wa soneka: ‘Enyó oso a mi kala ku pholo mu a belesela, bhange-nu yoso ya mi bhingi o kubhanga. Kuma ene a mi langa o myenyu yenu, mbata athu a bhinga hinu a kà ki bhela konda kwa Nzambi. Se enu mu a belesela, ene o kikalakalu a ki bhanga ni ngalasa, kuma se o kikalakalu a ki bhanga ni malamba, ki kala kima kya kuxixima kwenu.’—Jihe. 13:17.

(Dijingunwinu 2:1, 2) O anju ya kilunga kya Efezu, mu sonekene kiki: Eme yó wa kwata sambwadi dya théthembwa bhu lúkwaku lwé lwa dilu, mukwa kunyungina mu’axaxe ka sambwadi dya kandeya ka ulu, wa-mbe kiki: ² Nga ku ijiya ima i wene kubhanga. Nga ku ijiya we o kukalakala kwé ni ku kolokota kwé ku wene na-ku. Ngejiya we kuma akwa phulu kutena ku a ehela, o yó a d’ixana jipoxolo, manyi ene ki jipoxolo, eye wa a lola, wa a mono makutu.

w12 1/4 30-31 §11

Jihova u tu Langa Phala Kubhuluka

¹¹ O kisuma mu divulu dya Dijingunwinu mu kibatulu 2 ni 3, Jezú Kidistu wa londo o sambwadi dya ilunga ku Azya. O kisuma kilondekesa kwila Kidistu, ka tungula ngó o ilunga, maji wa tungula kilunga ni kilunga, sayi ithangana, wa tumbula o majina mâ, sayi ilunga wa i ximana, o ya mukwá wa i bazela. Kiki ki tu longa ihi? Mu kisuma, o sambwadi dya ilunga ilombolola o Jikidistá a a undu, tundé ku muvu wa 1914, o itendelesu ya bhana ku sambwadi dya ilunga, a tokala we ku i belesela mu ilunga yoso ya mundu wa Nzambi lelu, mu ixi yoso. Kyenyiki tu tena kwijiya kwila Jihova, bhu kaxi ka Mon’ê, wa mu kwendesa o mundu wê lelu. Kyebhi ki tu tena kukatula mbote ku itendelesu yiyi?

w01 15/1 20-21 §20

Kayela o Kilunga Kya Jihova

²⁰ Phala kusuluka mu kukayela o kilunga kya Jihova, kubhinga kuxikina kwila Jezú Kidistu, mwéne o muthu a mu solo kwa Nzambi phala kukala o ‘mutwameni wa kilunga.’ (Efezu 5:22, 23) Kyene kimoxi we ki tu tangela Izaya 55:4, wixi: “Talesa, eme [Jihova] nga mu bhana a kale mbangi ku athu’oso, a kale mutwameni, a kale nguvulu ya mundu.” Sé-ku phata kwila Jezú wejiya o kutumina. Mwene wejiya we o jimbudi, ni ima ya bhanga ene. Mu kiki, kyoso kya londo o sambwadi dya ilunga ku Ázya Menor, mwene wa zwela lutanu, wixi: ‘Ngejiya o Ima i Wene mu Bhanga.’ (Dijingunwinu 2:2, 19; 3:1, 8, 15) Jezú wejiya we o ibhindamu yetu, kala kyejiya we Tat’ê, Jihova. Ande dya kulonga o maxibulu kyebhi kya tokalele o kusamba, Jezú wambe: “Tat’enu wejiya kyá ima yoso i mwa bhindamena, kyoso enu kiluwa ngó mu mu bhinga.”—Matesu 6:8-13.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Dijingunwinu 1:7) Talesenu, mwène hinu wiza ku matuta! Ene oso a ka mu mona mesu, katé ni yó oso a mu kubwile. Maji yoso mu ngongo ya kà dila jigololo mukonda dyê. Kyene mwene. Ámen!

kr 226 §10

O Utuminu wa Nzambi Wa-nda Bwikisa o Jinguma Jê

¹⁰ Kufundisa. Jinguma joso ja Utuminu wa Nzambi, né mwene sé ku ki mesena, a-nda mona kizulukutu kya-nda bandekesa dingi o wôma wâ. Jezú wambe: “[Ene a] kà mona o Mon’a Muthu yu wiza ku matuta ni kutena kwavulu ni ungana.” (Máluku 13:26) O kisunji kya-nda bhita ku dyulu, kya-nda londekesa kwila Jezú weza kufundisa o athu. Mu kuzwela hanji ya lungu ni izuwa isukidila-ku, Jezú wa zwela dingi ima ya mukwá ya lungu ni kufundisa kuku. O ima yiyi tu i sanga mu kifika kya jimbudi ni jihombo. (Tanga Matesu 25:31-33, 46.) O athu a fiyele a xikina o Utuminu wa Nzambi, a-nda ku a fundisa kala “jimbudi” a-nda ‘bhetula o mítwe yâ bhulu, kuma o kubhindumuka kwâ kwa bhixila.’ (Luka 21:28) Maji o jinguma ja Utuminu a-nda ku a fundisa kala “jihombo” a-nda “dila,” mu kwijiya kwila “a kàya ku phaxi ki yabhwa.”—Mat. 24:30; Dij. 1:7.

(Dijingunwinu 2:7) Kala kiki, woso wala ni dítwi, évwe kyoso nzumbi ya Nzambi kya jimbwila o ilunga! oso u tolola, mwenyó ngi mu bhana kùdya ku muxi wa mwenyu wene mu Palayizu ya Nzambi.

w09 15/1 31 §1

Madisá u tu Katula mu Divulu Dya Dijingunwinu—I

2:7—Ihi i lombolola o “palayízu ya Nzambi”? Kuma o izwelu yiyi a i zwela ku jikidistá a a undu, bhabha o palayízu nange kilombolola mu palayízu ya dyulu—bhu kididi bhwala Nzambi. O jikidistá a a undu ja fiyele, a-nda ku a bhana o futu ya kudya ku “muxi wa mwenyu”. A-nda tambula o mwenyu ki wa bhwa.—1Ko 15:53.

Kitangelu Kya Bibidya

(Dijingunwinu 1:1-11) Divulu dya Dijingunwinu dya Jezú Kidistu dya bhana Nzambi phala kwidikiza jiselevende jê, ima ya bhingi i bhita kindala. Jezú yu wa tumu mukunji wê ku i ijidisa selevende yê Nzwá, ² o Nzwá mwène yu wa lombolola ima yoso kyá ya mono ni mesu. O kya zwela Nzwá ku Njimbu ya tundu kwa Nzambi ni ku kidi kya mu jingunwina Jezú Kidistu, kyenyiki: ³ Wa zediwa woso u tanga o divulu didi ni oso évwa o maka yá a upolofeta, anga aluka ima yoso ya soneka mwenyomo! Kuma o thembu ya zukama phala ima yoso yiyi kubhita. ⁴ Eme Nzwá, nga sonekena sambwadi dya ilunga yala mu Azya: O kyadi kikale kyenu, ni paze i tunda kwa Nzambi wa kexile-ku, kiki yu-wé, ni hádya mwène wa kala-ku, ni ku sambwadi dya nzumbi jene bhu kyandu kyê, ⁵ ni kwa Jezú Kidistu, o mbangi ya kidi, ya fiyele. Mwène mutwameneni wa dyanga kufukunuka ku’alunga, mwène we mutumini a jisobha mu ngongo. Mwène wa tu zola, wa tu jituna ku ituxi yetu ni kùfwa kwê, ⁶ yu wa tu bhake ku usobha ni ukunji mbè twende ni kubikila Nzambi Tata yê. O kwa Jezú Kidistu mwenyó kukale o fuma ni kutumina mu mivu ni mivu sè dizubhilu! Amén! ⁷ Talesenu, mwène hinu wiza ku matuta! Ene oso a ka mu mona mesu, katé ni yó oso a mu kubwile. Maji yoso mu ngongo ya kà dila jingololo mukonda dyê. Kyene mwene. Ámen! ⁸ Eme ngi Alafa ni Omeka, ngi Dimatekenu, ngi Dizubhilu, kyene kya zwela Ngana Nzambi, Watena-Yoso, wa kexile-ku, kiki yú-wé, o hádya mwène wá kala-ku. ⁹ Eme Nzwá, ngi phang’yenu, ngi mukwenu mu hadi ya Jezú, ni mu Utuminu wê, ni mu kukolokota kwê, Nga kexile mu kikolo kya Pátamo, a ngi kwika mukonda dya kutanga maka ma Nzambi ni umbangi wa ima ya ngi tukulwila Jezú. ¹⁰ Nga kexile mu nzumbi kizuwa kya Ngana, anga ng’ívwa ku dima dyami dízwi dya swína mukwâ ni koloneta, ¹¹ Dixi: Yoso i u mona, soneka-yu mu divulu, u di tumikise ku sambwadi dya ilunga yala mu jimbonge ku Efezu, ni ku Sumina, ni ku Pelengamu, ni ku Tiyatila, ni ku Salade, ni ku Filadelefya, ni Laodiseya.

25 YA KAMOXI–1 YA KAYADI

O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | DIJINGUNWINU 4-6

“O Kiwana Kya Mala a Sambela ku Jikabalu”

(Dijingunwinu 6:2) Ngedi ngi tala, kwa moneka kabalu kazele. O wa mondala-ku wa kwata mufula, mwène anga a mu bhana kitundu kya ungana. Hé u tunda ni uzonda wa kuya ni kùluwa ni kutolola.

wp17.3 4 §3

A Nanyi o Kiwana Kya Mala a Mondala ku Jikabalu?

Nanyi o diyala dya mondala ku kabalu ka zele? O Bibidya mu divulu dya Dijingunwinu, i tu kwatekesa ku mwijiya se nanyi. Mu jivelusu ja mukwá, o diyala didi mu dyulu, a mwixana “Dyambu dya Nzambi.” (Dijingunwinu 19:11-13) O dijina, O Dyambu, dya tokala kwa Jezú Kidistu, mukonda mwene mukunji wa Nzambi. (Nzwá 1:1, 14) Mwene a mwixana we “Sobha ya jisobha, Ngana ya jingana,” “a mu ixana Fiyele, a mu ixana Kidi.” (Dijingunwinu 19:16) Mwene wala ni ungana, mwene sobha u tolola yoso, maji mwene u kalakala kyambote ni kutena kwala na-ku, mwene ka talesa hadi kwa akwâ mukonda dya ungana wala-nawu. Maji nange tu dibhwidisa.

wp17.3 4 §5

A Nanyi o Kiwana Kya Mala a Mondala ku Jikabalu?

Thembu kuxi kya mateka o mala ni kukaba-kaba? Ijiya-kyu kuma, o diyala dya dyanga ku kabalu, Jezú, mwene u moneka kyoso kya tambula o kitundu kya usobha. (Dijingunwinu 6:2) Thembu kuxi kya bhana o kitundu kya Usobha kwa Jezú? Ka mu bhana-kyu kyoso kya mu fukununa yu wa vutuka ku dyulu, kana. O Bibidya yamba kwila mwene kya vutuka ku dyulu, wa kingila hanji thembu yavulu. (Jihebelewu 10:12, 13) Jezú Kidistu wa kwatekesa o akayedy’ê kwijiya kyoso kya bhu o thembu ya kingila mwene ni thembu ya mateka o kutumina ku dyulu. Mwene wambele kwila, ku dimatekenu dya utuminu wê, o ima mu ngongo yeji yibha kinene. Kweji moneka ita, nzala ni mawuhaxi. (Matesu 24:3, 7; Luka 21:10, 11) Kyoso kya bhiti o Ita ya Dyanga mu Ngongo Yoso ku muvu wa 1914, o athu a bokwene mu kithangana kyenyókyo kya tangele Jezú, ithangana yabhonzo mu ngongo, o Bibidya ixana o kithangana kiki “izuwa isukidila-ku.”—2 Timote 3:1-5.

(Dijingunwinu 6:4-6) Anga ku tunda kabalu kamukwá kakusuka. O wa mondala-ku, a mu bhana o kubheka ita mu ngongo, ni kubhangesa athu kudijibha-jibha mudyâ. Anga a mu bhana kixibhata kya dikota. ⁵ Kambudi kya jikula o kidimbu kya katatu, ngevu o kyama kya katatu, kixi: Enda kunu! Ngedi ngi tala kwa moneka kabalu kaxikelela. O wa mondala-ku, wa kwata pezu bhu lùkwaku. ⁶ Anga ng’ivwa kala dízwi dya mu tunda mu’axaxi ka yama iwana ya mwenyu, dixi: Kizongelu kimoxi kya tiliku mu kizuwa kya muvimba ki kalakala o muthu, o sevada izongelu itatu mu kizuwa kya muvimba we ki kalakala o muthu. O mu máji-phe ni mu vinyu, kana kufungisa-mu kima kyoso-kyoso.

wp17.3 5 §2

A Nanyi o Kiwana Kya Mala a Mondala ku Jikabalu?

O wa mondala ku kabalu kaka, ulombolola ita. Talesa kuma mwene u katula o kutululuka kana ngó mu jixi jofele maji mu jixi joso. Ku muvu wa 1914, mu veji ya dyanga, ku mundu woso kwa moneka ita, nuka ya bhitile. Kwa kayela o ita ya kayadi ku mundu, ya beta kujibha athu o ita ya dyangele-ku ndenge. A bhange o jikonda ja athu afu tundé ku muvu wa 1914 mu ita ni jinvunda ja kamukwá, a somboka 100 ya jimidi ja athu! Nzungule ya athu a mukwá a nemeka mukonda we dya ita.

wp17.3 5 §4-5

A Nanyi o Kiwana Kya Mala a Mondala ku Jikabalu?

“Kambudi kya jikula o kidimbu kya katatu, ngevu o kyama kya katatu, kixi: Enda kunu! Ngedi ngi tala kwa moneka kabalu kaxikelela. O wa mondala-ku, wa kwata pezu bhu lùkwaku. Anga ng’ivwa kala dízwi dya mu tunda mu’axaxi ka yama iwana ya mwenyu, dixi: Kizongelu kyoxi kya tiliku mu kizuwa kya muvimba ki kalakala o muthu, o sevada izongelu itatu mu kizuwa kya muvimba we ki kalakala o muthu. O mu máji-phe ni mu vinyu, kana kufungisa-mu kima kyoso-kyoso.”—Dijingunwinu 6:5, 6.

O wa mondala ku kabalu kaka, u lombolola nzala. O jivelusu jiji jilombolola kwila o kudya kweji bhonza kyavulu, mukonda dya kiki kizongelu kimoxi (1.08 L) kya tiliku eji ki sumbisa mu denadyu dimoxi, ó kitadi kya kexile mu nganyala o muthu mu kizuwa kya muvimba ku hama ya dyanga! (Matesu 20:2) O kitadi kiki, eji sumba na-kyu we izongelu itatu (3.24 L) ya sevada, kifwa o tiliku ya beta-o-kota o sevada ndenge. Kyebhi o mwiji woso kyeji tena o kwikuta? Mukonda dya kiki o athu ene mu a dimuna phala kupopala o kitadi kyâ, katé mwene mu kusumba o kudya kwa kizuwa ni kizuwa, kala o máji ni vinyu m’ukulu.

(Dijingunwinu 6:8) Ngedi ngi tala, kwa moneka kabalu ka mukète. O wa mondala-ku ‘jina dyê kùfwa, o kwema dyê kwa mu kayela Kalunga-Ngombe. Enyá anga a a bhana ukota wa mbandu ya kawana mu ngongo, phala kujibha ni ita, ni nzala, ni dibhebhu, ni ku yama i kwama yene mu mukáwu mu ngongo.

wp17.3 5 §8-10

A Nanyi o Kiwana Kya Mala a Mondala ku Jikabalu?

O diyala dya kawana wa mondala ku kabalu, dilombolola kufwa mukonda dya uhaxi mba mabhebhu engi. Kyoso kya bhiti o muvu wa 1914, o uhaxi wa kukohona wa Spanha, wa jibha jimidi ni jimidi ja athu. Nange 500 ja jimidi ja athu a kwatele o uhaxi wenyó, kifwa ku 3 kya athu, muthu 1 wa u kwatele!

Maji o uhaxi wa kukohona wa Spanha wexile ngó o dimatekenu. O jingijiye ja tokwesa kwila jihama ja jimidi ja athu afu mu hama ya 20 mukonda dya kingongo. Mu lelwedi, o athu a mu fwa selu mukonda dya Sida, uhaxi wa thulu ni masambisambi, sumbala ni nguzu yavulu ya mu bhanga o jidotolo mu kusota o milongo.

O disukilu dyene dimoxi, o kufwa—kikale mukonda dya ita, nzala mba mawuhaxi. O Mbila sé henda, ki yene mu bhwila mu kutambula o imbi.

Tokwesa o Milongi ya Nzambi

(Dijingunwinu 4:4) Anga kukala we makwinyi a ayadi a kyandu ni iwana, ya kondoloka o kyandu bhu kaxi; o bhu yandu yiyi bhwa xikama makwinyi ayadi a kikula-kaji ni iwana, a kembe ni izwatu izela, o ku mitwe a kala ni itundu ya ulu.

(Dijingunwinu 4:6) O bhu pholo ya kyandu anga bhu kala ni kima kyedi kala kizanga kya vidulu, kya di fu mukwâ ni kidistalu mu kuzela. Ku mbandu ni mbandu, a bhake o kyandu bhu kaxi, kukala we ni yama iwana, yezala mesu ku pholo ni ku dima.

re 76-77 §8

O Unene wa Kyandu Kya Jihova ku Dyulu

⁸ Nzwá wejidile kwila mu’ukulu a solele akunji phala kukalakala mu balaka. Mu kiki, o ima ya soneka mwene, nange ya mu bhangesa ku di wana: “Anga kukala we makwinyi ayadi a kyandu ni iwana, ya kondoloka o kyandu bhu kaxi; o bhu yandu yiyi bhwa xikama makwinyi ayadi a kikulakaji ni iwana, a kembe ni izwatu izela, o ku mitwe a kala ni itundu ya ulu.” (Dijingunwinu 4:4) Kyene mwene, mu veji dya kumona akunji, mwene wa mono 24 a tufunga a a tumbika ni kwila, a a bhana itundu ya usobha. A nanyi o tufunga tutu? A lombolola o Jikidistá a a undu a tokala ku kilunga kya Jikidistá, yó a a fukununa kyá, ya a tambula kyá o futu yâ ku dyulu, kala kya a kanena Jihova. Kyebhi ki twejiya o maka yá?

re 80 §19

O Unene wa Kyandu Kya Jihova ku Dyulu

¹⁹ O yama iwana yiyi i lombolola ihi? O kisumwa kya mukwa kya tange polofeta yengi, Izekiyele, ki tu bhana o kitambwijilu. Izekiyele wa mono Jihova ku kyandu kyê mu dikalu dyê ku dyulu, ni kwila, wa kexile kumoxi ni yama ya mwenyu, ya difwile ni yóyo ya tange Nzwá. (Izekiyele 1:5-11, 22-28) Ku pholo, Izekiyele wa mono dingi o dikala didi, kumoxi ni yama ya mwenyu. Mu kithangana kiki, mwene wexena o yama iwana ya mwenyu kala jixelube. (Izekiyele 10:9-15) O yama iwana ya mwenyu ya mono Nzwá nange i lombolola o jixelube joso ja Nzambi—Jyanju jala ni Kididi kya katunda ku mbandu ya kilunga kya Nzambi ku dyulu. Nzwá k’eji banza kwila kima kyayibha o kumona jixelube bhu mbandu ya Jihova, kuma mu Izalayele yókulu, mu balaka mwexile jixelube jiyadi ja ulu ku thandu a tamba ya álaka ya kikutu, kuma jexile mu lombolola o kyandu kya Jihova. Bhu kaxi ka jixelube jiji, bhwene bhwa kexile mu tundila o dízwi dya Jihova, mu kubhana o Itumu ku kifuxi kyê.—Makatukilu 25:22; Jisálamu 80:1.

(Dijingunwinu 5:5) Kikulakaji kimoxi anga u ng’ambela, wixi: Ku dile. Tala! O Hoji ku mwiji wa Judá, mukwa Lundânji lwa Davidi, wa tambula o kíkowe, mwène u lenda kubula o sambwadi dya kidimbu kiki, kujikula o divulu dyê.

cf 36 §5-6

“Tala! O Hoji ya mwiji wa Judá”

⁵ O hoji ene mu sokesa mu veji javulu ni kuswina. O kwila eye wa kexile kyá pholo ni pholo ni hoji? Se kyene, nange o hoji ya kexile mu kibhanga. Né kiki, yene i kwatesa wôma. Kyoso ki u tala ku mesu a kyama kiki kyonene, kya nguzu, kya mu ku tala, kibhonza kuxinganeka kwila kyene ki kala ni wôma wa kima kyoso kyoso. O Bibidya izwelu kwila “o hoji ya túndu o yama yoso ku nguzu, kwoso kwa lunga o pholo uya ngó, ki kwala kima ki xikina ku mu vutula-ku.” (Jisabhu 30:30) O kuswina kwa Kidistu kwa difu ni kwa hoji.

⁶ Tu mone phangu jitatu jilondekesa kyebhi Jezú kya londekesa kuswina kwa difu ni kwa hoji: Mu kuzokela o kidi, mu kuzokela o kuyuka ni mu kudibhana ni izukutisu. Twa-nda mona we kwila etu enyoso tu tena kukayela o phangu ya Jezú mu kulondekesa o kuswina—kikale se a tu vwala kyá ni ukexilu yú mba kana.

Kitangelu Kya Bibidya

(Dijingunwinu 4:1-11) Kya bhiti im’yiyi, ngi kala ni kisunji kya mukwá, o ki nga tale, ngi mona dibhitu’idi, dya jikuka mu dyulu! O dizwí di nga dyangele kwívwa, mukwâ ni koloneta, anga di ngi zwelesa, dixi: Banda kunu, ngi ku idikize ima ya bhingi hinu i bhita! ² Kithangan’okyo anga ngi kala mu nzumbi. Ngi talesa kyandu a ki xikika mu dyulu, sayi-ku ni yó wa xikama bhu kyandu. ³ Mwène wa xikama bhu kyandu, ku mu tala mesu, wedi kala ditadi dya jàxipe ni dya salado mu kubenya. Anga ku kala hongolo ya kondoloka o kyandu, kidifwa kyê mukwâ ni ditadi dya zemelada. ⁴ Anga kukala we makwinyi a ayadi a kyandu ni iwana, ya kondoloka o kyandu bhu kaxi; o bhu yandu yiyi bhwa xikama makwinyi ayadi a kikulakaji ni iwana, a kembe ni izwatu izela, o ku mitwe a kala ni itundu ya ulu. ⁵ Mu kyandu anga mu telaka jinzanji, mu tunda màzwi, ni inuminu. O bhu pholo ya kyandu, bhu wama sambwadi dya sama ja túbhya, dyene o sambwadi dya nzumbi ya Nzambi ⁶ O bhu pholo anga ya kyandu bhu kala ni kima kyedi kala kizanga kya vidulu, kya di fu mukwâ ni kidistalu mu kuzela. Ku mbandu ni mbandu, a bhake o kyandu bhu kaxi, kukala we ni yama iwana, yezala mesu ku pholo ni ku dima. ⁷ Kyama kya dyanga kififwa kyê kala hoji. Kyama kya kayadi, kala ngombe. O kyama kya katatu, pholo yê kala ya muthu. Kyama kya kawana, mukwa ni holokoko yoleka mabhabha kyoso ki i kala mu ku bhita bhulu. ⁸ Kala kyama ki kala ni mabhabha masamanu ezala mesu ni moxi ni ku kanga. Mwanya ni usuku ki yene kunyoha, ya kwata kwila: U kôla, u kôla, u kôla, Ngana Nzambi Muteni-a-yoso, wa kexile-ku, kiki yú-é, hádya mwene wà kala-ku! ⁹ Kithangana ni kithangana, kyoso o yama iwana ki i bhana fuma, ni ujitu ni kusakidila yó wa xikama bhu kyandu, wene ni mwenyu wê mu mivu ya kambe dizubhilu, ¹⁰ O makwinyi ayadi a kikulakaji ni iwana, a di bhala bhu pholo ya Mwène wa xikama bhu kyandu, hé a mu bheza wene ni mwenyu wê mu mivu ya kambe dizubhilu. Hé a takula itundu yâ bhu pholo ya kyandu, exi: ¹¹ Eye u Ngana yetu, Nzambi yetu! Kya ku fwama o kutambula fuma ni ujitu, ni unéne. Mukonda é’Mwène wa bhanga yoso, o vondadi yé yene ya i bhangesa kwiza-ku, íyi ya di bhange, íyi yala-ku.