KIBATULU TATU
Ihi Ia Mesena Nzambi Phala O Athu?
1. Ihi ia mesena Nzambi phala o athu?
NZAMBI ua mesena ima iambote phala o athu. Muéne ua bhange o diiala ni muhatu ua dianga, Adá ni Eva phala n’a kale mu jaludim ia iuka. Muéne ua mesenene kuila ene a kala ni ana ni kubhanga o ixi ioso palaízu ni kutambula konda ia iama.—Dimatekenu 1:28; 2:8, 9, 15; tala o Kibandekesu 6.
2. (a) Kiebhi ki tuejiia kuila Nzambi ua-nda bhanga kála kia mesenene? (b) Athu ebhi a mesena Nzambi kuila a kala mu ixi, ni thembu kuxi?
2 Mudiê, o kuila ku hádia tua-nda kala muene mu palaízu? Jihova u tu tangela, uixi: “Eme nga ki xindi, nga kà ki bhanga muene.” (Izaia 46:9-11; 55:11) Sé phata, muéne ua-nda bhanga kála kia xindi, se-ku kima kia-nda mu fudisa o ku ki bhanga. Jihova u tu tangela se mukonda diahi muéne ua bhange o ixi. Muéne, ‘ka bhange o ixi phala kukala kiphulungunzu kia hatu kana.’ (Izaia 45:18) Muéne ua mesena kuila, o athu a kala mu ixi. Athu ebhi a mesena Nzambi kuila a kala mu ixi, ni thembu kuxi? O Bibidia i tambuijila: ‘Ixi-phe i xalela ku athu a iuka, [mba akua kubelesela] ene a i lundula, muene mua tunga o thembu iâ ki ibhu.’—Jisálamu 37:29; Dijingunuinu 21:3, 4.
3. Mukonda dia kumona athu a mu kata ni kúfua, ihi i ua tokala kudibhuidisa?
3 Maji lelu athu a kata, áfua. Mu ididi iavulu, ene a di jibha-jibha. Mu kidi, kiki ki kiene kia mesenene Nzambi phala o athu. Mu kiki-phe, ihi ia bhiti ni mukonda diahi? O Bibidia iene ngó i tena kutambuijila o kibhuidisu kiki.
NGUMA IA NZAMBI
4, 5. (a) Nanhi ua zuela ni Eva bhu kaxi ka nhoka mu jaludim ia Edene? (b) Kiebhi o muthu uambote u kituka muii?
4 O Bibidia i tu tangela kuila Nzambi uene ni nguma, ‘a mu ila Diabhu, a mu ila Satanaji.’ Satanaji ua zuela ni Eva mu jaludim ia Edene bhu kaxi ka nhoka. (Dijingunuinu 12:9; Dimatekenu 3:1) Muéne ua bhangesa o nhoka kukala kála ia kexile mu zuela mbé kana.—Tala o Kibandekesu 7.
5 O kuila Nzambi muéne ua bhange Satanaji? Kana! Anju imoxi ia kexile mu diulu kioso Nzambi kia bhangele o ixi phala Adá ni Eva, o anju íii ia lunguluka í ia kituka Diabhu. (Jobe 38:4, 7) Kiki kia bhiti kiebhi? Kiebhi o muthu uambote kia tena ku kituka muii? Muéne ka mu vuala muii kana. Maji u kituka muii se u mesena kukala ni kima ki ki mu tokala. Muéne u suluka ni kubanza mu kima kiki, mukonda dia kiki, o hânji iê ia kukala ni kima kiki, ivula dingi. Kienhiki-phe, kioso muéne kia sanga kithangana, u nhana o kima. Kienhiki, muénié ua di bhange muii.—Tanga Tiiaku 1:13-15; tala o Kibandekesu 8.
6. Kiebhi anju imoxi kia kituka nguma ia Nzambi?
6 Kiki kiene kia bhiti ni anju ienioió. Kioso Jihova kia bhange Adá ni Eva, muéne ua a tumina kuvuala ana ni ‘kuizalesa o ixi.’ (Dimatekenu 1:27, 28) Kioso kiévu kiki, o anju ienioió ia xinganeka, ‘Athu oso iá eji ngi bheza eme, mu veji dia kubheza Jihova!’ Mukonda dia kubanza izuua ioso ku maka enhá, o hânji iê ia kumesena o ubhezelu ua tokalele ngó kua Jihova, ia di bandekesa. O anju ienioió ia mesenene kuila o athu a mu bheza muéne. Mukonda dia kiki, muéne ua tange makutu kua Eva, iu ua mu nganala. (Tanga Dimatekenu 3:1-5.) Mu kubhanga kiki, muéne ua kituka Satanaji o Diabhu, ua kituka ué nguma ia Nzambi.
7. (a) Mukonda diahi Adá ni Eva áfu? (b) Mukonda diahi etu tuene mu kuka ni kúfua?
7 Adá ni Eva a bhukumukina Nzambi ia a di o kibundu. (Dimatekenu 2:17; 3:6) Ene a te kituxi kua Jihova, ia áfu kála kia tangele Jihova. (Dimatekenu 3:17-19) O an’â Adá ni Eva a kituka uá akua ituxi, mukonda dia kiki áfu. (Tanga Loma 5:12.) Phala ku tu kuatekesa kuijiia se mukonda diahi o an’â Adá ni Eva a kituka uá akua ituxi, xinganeka o kifika kiki. Muthu ua mu bhanga mbolo mu imbia ia bofoka. Mukonda dia imbia kubofoka, o mbolo i bofoka ué. Kioso Adá kia bhukumukina Nzambi, muéne ua kituka mukua ituxi. Mukonda tu an’â Adá, etu oso tu akua ituxi mba tua “bofoka” kála muéne. Mukonda dia kukala tu akua ituxi, tuene mu kuka ni kúfua.—Loma 3:23; tala o Kibandekesu 9.
8, 9. (a) Satanaji ua mesenene kuila Adá ni Eva a xikina mu ihi ia lungu ni Nzambi? (b) Mukonda diahi Jihova ka a jibha mu kithangana kieniókio?
8 Satanaji ua mateka kubhukumukina Jihova kioso kia bhangesa Adá ni Eva kuta kituxi kua Nzambi. Satanaji ua mesenene kuxikinisa Adá ni Eva kuila Jihova mukua makutu, kejiia kutumina kiambote, ni kuila ka mesenene o mbote iâ. Satanaji ua kexile mu zuela kuila, o athu ka bhingi Nzambi phala ku a tangela ihi ia tokala o kubhanga ku mienhu iâ, ni kuila Adá ni Eva a tokalele ku di tumina ene mudiâ, ni kuijiia kia uabha mu kiki kia iibha sé kikuatekesu kia Nzambi. Mu kiki-phe, ihi ia tokalele kubhanga Jihova? Muéne hinu ua a jibhile mu kithangana kieniókio, phala kubatula o maka. Maji o kuila o kubhanga kiki, kueji londekesa kuila Satanaji mukua makutu? Kana ngó.
9 Mukonda dia kiki, Jihova ka a jibha mu kithangana kieniókio. Mu veji dia kiki, muéne uehela o athu kuditumina ene mudiâ. Kiki kieji kuatekesa o athu kumona kuila, Satanaji mukua makutu, ni kuila Jihova muéne ngó uejiia o ima iambote phala o athu. Tua-nda di longa o maka enhá mu Kibatulu kia 11. Maji ihi i u banza ia lungu ni ima ia solo Adá ni Eva? O kuila ene a bhange kima kiambote mu kuívua Satanaji mu veji dia kuívua Nzambi? Jihova ua a bhanene ioso ia kexile na-iu. Muéne ua a bhanene muenhu ua iuka, kididi kia uabha ni kikalakalu kiambote. Maji Satanaji ka a bhanene kima né ngó kimoxi. Eie se bhuene bhu ua kexile, ihi i ueji sola?
10. Kima kiahi kia beta-o-kota kia tokala kusola muthu ni muthu?
10 Lelu, kala muthu mudietu ua tokala ué kusola phala ku kala ku muenhu. Tu tena kusola kubelesela Jihova, mukonda Nguvulu ietu, ni kulondekesa kuila Satanaji mukua makutu. Mba kusola Satanaji kukala nguvulu ietu. (Jisálamu 73:28; tanga Jisabhu 27:11.) Ku mundu iú, a tolo a solo kubelesela Nzambi. Maji ki Nzambi ua mu tumina o mundu iú kana. Nanhi-phe?
NANHI UA MU TUMINA O MUNDU?
Se o maungana moso mu ngongo ka tokalele kua Satanaji, o kuila Satanaji ueji banza kua bhana kua Jezú?
11, 12. (a) Ihi ia kexile mu londekesa Satanaji kioso kia bhana o maungana moso kua Jezú? (b) Ibatulu iebhi ia Bibidia ilondekesa kuila Satanaji muéne ua mu tumina o mundu iú?
11 Jezú uejidile kiambote nanhi ua mu tumina o mundu iú. Bhuexile kizuua, Satanaji ‘ua mu idikisa maungana moso mu ngongo, ni fuma iâ.’ Satanaji ua tangela Jezú, uixi: “Ima ioso iii, ngi ku bhane-iu, se u ngi fukamena eme, ni ku ngi bheza.” (Matesu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Dibhuidise: ‘Se o maungana enhó ka tokalele kua Satanaji, o kuila muéne ueji banza kua bhana kua Jezú?’ Kana. Kienhiki, maungana moso mu ngongo a tokala kua Satanaji.
12 Nange u dibhuidisa: ‘Ki bhita kiebhi Satanaji kukala o nguvulu ia mundu iú? Jihova, o Nzambi Muteni-a-ioso, ki muéne ua bhange o ngongo ioso?’ (Dijingunuinu 4:11) Kiene muene, maji Jezú uambele kuila, Satanaji muéne “o sobha ia mundu iú.” (Nzuá 12:31; 14:30; 16:11) O poxolo Phaulu uexana Satanaji o Diabhu kuila, “nzambi iaiibha ia mundu iú.” (2 Kolindo 4:3, 4) O poxolo Nzuá ua soneka kuila, “o mundu uoso-phe ua zeka mua Kadiaphemba ió mukua ku tondalesa.”—1 Nzuá 5:19.
KIEBHI O MUNDU UA SATANAJI KIA-NDA U BUIKA?
13. Mukonda diahi tua bhingi mundu ua ubhe?
13 O maka ku mundu iú a mu dibandekesa. Tuene mu mona ita, mii, akua makutu, ni ijibhangânga. O athu ka mu tena kulungulula o mundu iú ni u kale kididi kia uabha. Maji Nzambi ku hádia ua-nda zubha o mundu iú mu ita iê ia Alumajedone, iu ua-nda bhanga o ixi kukala palaízu.—Dijingunuinu 16:14-16; tala o Kibandekesu 10.
14. Nzambi ua solo nanhi phala kukala Sobha ia Utuminu uê? Ihi ia tangele o Bibidia ia lungu ni Jezú?
14 Jihova ua solo Jezú Kristu phala kukala Sobha ia Utuminu uê uene mu diulu. Ji midi ni jimidi ja mivu ku dima, o Bibidia ia tangele kuila Jezú ueji tumina kála “Kilamba kia Paze,” ni kuila o kutumina kuê ki kueji kala ni disukilu. (Izaia 9:6, 7) Jezú ua longo o akaiedi’ê ku bhinga o unguvulu uê mu musambu, muéne uixi: “Utuminu ué uize. Vondadi ié a i bhange bhoxi, kala kiala ku i bhanga ku diulu.” (Matesu 6:10) Mu kibatulu kia 8, tua-nda di longa kiebhi o Utuminu ua Nzambi ua-nda bhingana o jinguvulu ja mundu. (Tanga Daniiele 2:44.) O Utuminu ua Nzambi ua-nda bhangesa o ixi kukala palaízu.—Tala o Kibandekesu 11.
O MUNDU UA UBHE UA ZUKAMA!
15. “Oxi i’obhe” ihi?
15 O Bibidia i tu tangela: “Etu-phe, tua kinga, uila kia bhana Nzambi muène o kizuelu, maùlu m’obhe, ni oxi i’obhe, muà tunga ubatuilu ua kuiuka.” (2 Phetele 3:13; Izaia 65:17) Saí ithangana kioso o Bibidia i zuela “o ixi,” ia mu lombolola o athu a tungu mu ixi. (Dimatekenu 11:1) Kienhiki, “oxi i’obhe” ia mu lombolola athu oso a belesela, ene mu a besoala kua Nzambi.
16. Ujitu uebhi ua beta-o-kota ua-nda bhana Nzambi kua ió a-nda kala ku mundu uê ua ubhe ni ihi i tua tokala o kubhanga phala kutambula o ujitu iú?
16 Jezú ua kanena kuila oso a-nda kala ku mundu ua ubhe ua Nzambi, a-nda tambula “muenhu ki uábhua.” (Marku 10:30) Ihi i tua tokala kubhanga phala kutambula o muenhu iú? Tua ku dióndo tanga Nzuá 3:16 ni 17:3 phala kusanga o kitambuijilu. Kindala kiki, tua-nda dilonga kiebhi kia-nda kala o athu mu Palaízu mu ixi.
17, 18. Kiebhi ki tuejiia kuila mu ixi ioso mua-nda kala kutululuka ni kuila ki tua-nda kala ni uôma?
17 O kuiibha, ni ita, ni milonga ni ujibhangânga ki bhua-nda kala-bhu dingi. Mu ixi ki mua-nda xala muthu ua iibha kana. (Jisálamu 37:10, 11) Nzambi, o ‘ita ua kà i sukisa katé ku maxokololo a ixi.’ (Jisálamu 46:9; Izaia 2:4) O ixi ia-nda kuizala ni athu a zolo Nzambi, athu a mu belesela. Kua-nda kala kutululuka sé dizubhilu.—Jisálamu 72:7.
18 O mundu ua Jihova ki ua-nda kala dingi ni uôma. M’ukulu, kioso akua Izalaiele kia kexile mu belesela Nzambi, ene ka kexile mu kala ni uôma, mukonda Nzambi ua kexile mua langa. (Ijila 25:18, 19) Mu Palaízu, ki tua-nda bhinga kukala ni uôma ua kima mba ua muthu. Tua-nda tunga, tua-nda soma!—Tanga Izaia 32:18; Mikeia 4:4.
19. Mukonda diahi tu tena kudielela kuila ku mundu ua ubhe ua Nzambi kua-nda kala nzungule ia masa?
19 Mua-nda kala nzungule ia kudia. “Mu ngongo mu kale nzungule ia masa katé ni ku thandu dia milundu.” (Jisálamu 72:16) Jihova ‘Nzambi ietu, ua-nda tu bhana o kuzediua,’ “o mavu a-nda bhana dingi o idima iê.”—Jisálamu 67:6.
20. Kiebhi ki tuejiia kuila o ixi ia-nda kala palaízu?
20 O ixi ioso ia-nda kala palaízu. O athu a-nda tunga jinzo ja fuama ni ji jaludim. (Tanga Izaia 65:21-24; Dijingunuinu 11:18.) Ixi ioso ia-nda iuka kiavulu kála kia iukile o jaludim ia Edene m’ukulu. Jihova ua-nda tu bhana ioso i tua-nda bhindamena. O Bibidia i tu tangela ia lungu ni Nzambi: “Eie uila u jikula o lukuaku lué, mienhu ioso i dia, ikuta ni ima iambote.”—Jisálamu 145:16.
21. Kiebhi ki tuejiia kuila o athu ni iama a-nda kala makamba?
21 O athu ni iama a-nda kala makamba. O iama ki ia-nda numata dingi mba kujibha o athu. O ana-ndenge ka-nda kala dingi ni uôma ua iama, a-nda tonoka katé muene ni iama iene mu kuatesa uôma uavulu lelu.—Tanga Izaia 11:6-9; 65:25.
22. Ihi ia-nda bhanga Jezú ku jihaxi?
22 Ki bhua-nda kala dingi jihaxi. Kioso Jezú kia kexile mu ixi, muéne ua sakele athu avulu. (Matesu 9:35; Marku 1:40-42; Nzuá 5:5-9) Maji kioso kia-nda tumina kála Sobha ia Utuminu ua Nzambi, muéne ua-nda saka jihaxi joso. Kana-bhu muthu ua-nda zuela: “Nga kata.”—Izaia 33:24; 35:5, 6.
23. Ihi ia-nda bhanga Nzambi kua ió afu kiá?
23 O athu afu a-nda vutuka dingi ku muenhu. Nzambi ua kanena kuila, hádia muéne ua-nda fukununa mazunda ni mazunda a athu. O Bibidia iambe: “Hádia ku kala difukunukinu dia athu aiuka ni athu abhukumuka.”—Tanga Nzuá 5:28, 29; Ikalakalu 24:15.
24. Kiebhi ki u divua mu kukala ni muenhu ua kalela-ku mu Palaízu?
24 Etu oso tua tokala kusola. Tu tena kusola kudilonga ia lungu ni Jihova ni ku mu sidivila mba kubhanga o vondadi ietu. Se tu sola kusidivila Jihova, tua-nda kala ni muenhu uambote ku hádia. Tua-nda dilonga dingi ia lungu ni Jezú Kristu ni kumona kiebhi Jezú kia-nda bhangesa kuila ioso ia kanena Nzambi i di kumbidila.