Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • lv mba. 215-mba. 218 kax. 1
  • Mbandu ja Manhinga ni Uendelu ua Lungu ni Pelasá

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • Mbandu ja Manhinga ni Uendelu ua Lungu ni Pelasá
  • ‘Kala mu Henda ya Nzambi’
  • Milongi Yadifu
  • O Ukexilu wa Nzambi Wakutala o Manyinga
    Sanguluka Katé Kuhádya ni Hádya!—Mbote Ijila Mukudilonga o Bibidya
  • O Kuila Uene mu Xila o Muenhu Kála ki Bhanga Nzambi?
    ‘Kala mu Henda ya Nzambi’
‘Kala mu Henda ya Nzambi’
lv mba. 215-mba. 218 kax. 1

KIBANDEKESU

Mbandu ja Manhinga ni Uendelu ua Lungu ni Pelasá

Mbandu ja manhinga. Mbandu jiji jiuana, ja lungu ni manhinga—ndundula ia kusuka, ndundula ia zele, jiplaketa, ni jiplasma. Mu kifika, o ndundula ia kusuka, muala kima a ki ixana hemoglobina. O ima muala o hemoglobina ia athu, mba ia iama ene mu saka na-iu o athu ala ni uhaxi a u xana anemia aguda, uhaxi u bhangesa o muthu ku kamba ku kala ni manhinga a soko.

Mu jiplasma muala​—90% a menha​—iambata makuinhi ni makuinhi a homônios, ji sais inorgânicos, enzimas, ni ima muala minerais, ni sukidi. Iambata ué o ima ia coagulação, ji proteínas, kála o albumina, ni ima i langa o mukutu ku mauhaxi. Se o muthu u kala ni uhaxi, o ji dotolo nange a mu bhana gama globolina i tunda ku jiplasma ja athu a a sake kiá ni uhaxi iú. O ndundula ia zele i tena ku kala ni interferons ni ia interleucinas, a tena ku saka na-iu mauhaxi ni uhaxi ua izabhu,(Câncer).

O kuila o Jikidistá a tokala ku xikina milongo ia lungu ni mbandu jiuana ja manhinga? O Bibidia ki i bhana itendelesu ia tokala, kienhiki, kála muthu ua tokala ku sola se ihi ia tokala o ku bhanga ku pholo ia Nzambi, mu kaxi ka kitongoluelu kiê. Saí athu a dituna ku tambula o mbandu joso ja manhinga, mu ku xinganeka kuila o kijila kia Nzambi ku mundu ua Izalaiele, kia jijile kuila o manhinga a katuile ku iama a tokalele ku a nzunzina ‘bhoxi.’ (Matendelelu 12:22-24) A mukuá, sumbala a dituna ku tambula o manhinga ku mukutu uâ, mba o mbandu jiuana ja manhinga, nange a xikina ku a saka ni milongo ia lungu ni mbandu jiuana ja manhinga (frações de sangue). Nange a banza kuila, o mbandu jiuana ja tundu ku manhinga, ki ji lombolola dingi o muenhu ua muthu, mba ua kiama kua tundu o manhinga.

Mu ku sola ia lungu ni mbandu jiuana ja manhinga dibhudise: O kuila ngejiia kuila ku dituna o mbandu jiuana ja manhinga, nga mu dituna o milongo ioso ió bhange ni manhinga, phala ku saka mauhaxi mba ku kuatekesa o manhinga kioso ki ngi bhubha manhinga? O kuila ngeji tena ku jimbulula kua dotolo iami, se mukonda diahi ngi xikina mba ngi dituna o ima iavulu i tunda ku mbandu jiuana ja manhinga?

Uendelu ua lungu ni pelasá. Ua bhingi o hemodiluição ni ku bhandululula o ji célula, mu pelasá. Mu hemodiluição, o manhinga a bhitila kuengi mu mukutu, a bhingana-mu kima a ki ixana expansores ia kambe manhinga, mu ku bhita kithangana, a i vutula ku mukutu ua muthu. O kima a ki ixana ku bhanduluka kua ji célula, ku bhaka o manhinga a tundu ku mukutu ua muthu a mu bhanga o Pelasá, ni kua a vutula dingi ku mukutu ua muthu. Mu ukexilu iú, o manhinga a tunda ku fidila, a a zelesa, ni ku a vutula dingi ku mukutu. Mu ku mona kuila kala dotolo uala ni ukexilu ué ua ku kalakala, o Kidistá ua tokala kuijiia se ihi ia-nda bhanga o dotolo iê.

Mu ku sola ia lungu ni mbandu jiuana ja manhinga dibhudise: ‘O kuila, se o mbandu ia manhinga mami a bhilula ku mbandu ia mukutu uami, o kitongoluelu kiami kia-nda xikina kuila manhinga mami, a bhanga dingi mbandu ia mukutu uami, inga a tokala ku a nzunzina ‘bhoxi?’ (Matendelelu 12:23, 24) O kuila ngeji kala ni kitongoluelu kia neme, se kioso kia ngi bhanga pelasá o manhinga mami a a katula, phala ku a zelesa ni ku a vutula dingi ku mukutu uami? O kuila ngejiia kuila mu ku dituna o uendelu uoso ua lungu ni manhinga, nga mu dituna katé muene ku ngi katula manhinga ku mukutu phala ku a tala kiambote (exame), ni ukexilu ua ku saka ni hemodiálise mba ia máquina (coração-pulmão)?’

Foto ku mbandu 216

O Kidistá muéne ua tokala ku sola se ihi ia-nda bhanga ni manhinga mê, mu uendelu ua pelasá. Kiene kimoxi ué ni ku tala o manhinga (exame) ni ji terapia ja lelu, ku bhinga ku katula o manhinga ku mukutu, nange phala ku a zelesa ni ku a vutula dingi ku mukutu.

IBHUIDISU A TENA KU I BHANGA KU DOTOLO

Se ua-nda bhanga pelasá, mba a-nda ku saka ni milongo iala ni manhinga, ku tokala ku bhanga kiki sé kuijiia se uala ni madukumendu oso, kála o mukanda ua lungu ni sauidi, u ku kuatekesa ku kamba ku tambula manhinga. Eie u tena ku bhanga o ibhuidisu íii kua dotolo:

  • O kuila o ji dotolo joso ejiia kuila ngi Mbangi ia Jihova ki ngi mesena ku ngi bhana manhinga ku mukutu (kála, o ndundula ia kusuka, ndundula ia zele, jiplaketa, mba jiplasma ja manhinga) né muene mu ithangana iéngi?

  • Se ku bhinga milongo iala ni mbandu jiuana ja manhinga, kiebhi kia i bhange? Milongo ikuxi ia tokala ku ngi bhana ku mukutu, ni kiebhi kia-nda ngi bhana na-iu?

  • Se ngi dituna ku xikina o mbandu jiuana ja manhinga, ibhidi iahi i nga-nda kala na-iu ku sauidi iami? O kuila kuene uendelu uéngi?

Ande dia ku sola i ua-nda bhanga ia lungu ni maka enhá, zuela o ibhindamu iê kua Jihova mu musambu. Muéne u kanena ku bhana unjimu kua ió ‘a mu bhinga ni kixikanu.’—Tiiaku 1:5, 6.

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu