MILONGI I ZEDIUISA O MUIJI
Kiebhi ki u Tena o ku Dibhana ni An’a Muadi uê Mba a Muhatu Uê
MARGARET,a MUHATU MUKUA AUSTRÁLIA: U zuela: “O muthu uexile muhatu ua muadi uami, ua zuelele ku an’ê phala ka bhane mátui ku ioso i ngi zuela—né muene se ng’a a ambela phala ‘ka di jimbe ku zelesa o maju.’” Margaret ua mono kuila o ukaza ué ueji bhua mukonda dia ukexilu iú.
O athu a mu sasa an’a muadi uâ mba a muhatu’â, ene mu dibhana ni maka avulu ni athu a mukuá ka tokala ku muiji.b O athu enhá, a dibhana ni maka alungu ni ku tambulula o tata mba mama ia ana a mu sasa, mu ithangana ia ku a kunda, mu ku a longa, ni mu ku a dikila. O makamba ni jindandu, ene uá mu bhanga ioso phala ku dibhana kiambote ku muiji. Di longe kiebhi o itumu ia Bibidia i tena ku ku kuatesa ku dibhana kiambote ni ibhidi íii ku muiji.
UKAMBA 1: O JITATA JA VUALA O MONA
Muhatu mukua Namíbia dijina diê Judith, uambe: “O mama ua ana a muadi uami, ua zuelele ku tuana tuê kuila, ngi muhatu ngó ua ubhe ua tat’â, ni kuila o tuana tuami ki phange jâ kana. Nga luualele kiavulu ki ngevu kiki mukonda nga zolo kiavulu o tuana tuê kala tuana tuami ué.”
O jingijiie a xikina kuila o ukamba ni jitata ja vuala o mona, u tena ku bhonza kiavulu phala o muiji ua mu sasa o mona ua diiala diéngi mba ua muhatu uéngi. Saí ithangana o ji mama, ene ka tena ku dibhana kiambote mudiâ. Ihi i tena o ku kuatekesa?
O sabhi phala ku dibhana kiambote: Zuela ioso i ua mesena. Se u fidisa o tata mba o mama ku kuatekesa mon’ê, o mona ua-nda divua kia iibha.c O jitata ja mona, ió ‘a vuala o mona,’ a bhanga mbandu ku muenhu ua mona. (Jisabhu 23:22, 25) Maji se u kala ni ukamba uavulu ni muhatu mba diiala u ua mu xisa kiá, ua-nda bhangesa o kaza diê dia ubhe ku luuala. Bhanga ioso phala ku vudise o ukamba ni muhatu mba diiala ua mu xisa kiá, mu tendelese o ima ia tokala o ku bhanga muéne ni ima ki i tokala ku bhanga, phala u lange o ukaza uê ua ubhe.
NDUNGE PHALA O TATA UA MU SASA MONA UA MUHATU’Ê
Mu kuzuela ni muhatu u ua xisa kiá ukulu, zuela ngó o ima ia tokala ni ku sasa o tuana. Mu kifika, ni henda ioso, u tena ku mu ibhula se muéne u tena ku sola o izuua mba o ji ola mu kizuua kia ku kunda o mona. Íii ndunge iambote, phala ka xinde mba ka ku kunde mu ithangana ki i tokala.
Se o tuana tuê a mu tu sasa ku tata iéngi, phala u tena kuzuela nau, ua tokala u xinda, ku soneka mukanda, mba u tumikisa njimbu mu mutelembe. (Matendelelu 6:6, 7) Saí iá a di zuelesa ni an’â ni ku di mona pholo bhu kaxi ka mutelembe ua internete. U tena kuijiia kiebhi kiala o tuana tuê—ni ku a longa ku kala ni ukexilu uambote.
NDUNGE PHALA O MAMA UA MU SASA MONA UA MUADI UÊ
Kala ni “kixinganeku kimoxi” ni mama u ua mu mu sasela o tuana mu ku mu londekesa kuila, ku ua mu katula o kijingu kiê kia mama. (1 Phetele 3:8) Mu tangele izuua ioso kiebhi kiala o tuana ni ima iambote ia mu bhanga ene. (Jisabhu 16:24) Mu bhinge ndunge, ni ku mu sakidila kioso kia ku bhana o ndunge.
Kana kulondekesa bhu pholo ia manh’a tuana kuila ua a a zolo kiavulu. Beverly, muhatu mu ixi ia Estados Unidos, uambe: “O ana a muadi uami, a mesenene ku ngi xana mama bhu pholo ia Manh’â. Eme ni muadi uami tua zuelele nau kuila kiene kia tokalele o ku ngi xana kioso ki tu kala kubhata, maji ka tokalele ku ng’ixana mama kioso kia kala ni manh’â ua a vuala, Jane, mba bhu pholo ia muiji ua Jane. Jane ni eme, tua kexile mu dibhana kiambote. Kienhiki, tua kexile mu di kuatekesa mu ku kuatekesa o tuana ni ima ia xikola.”
Eie u tena ku kala ni ukamba ua kidi ni an’ê
NDUNGE PHALA O JITATA JA VUALA O MONA, NI TATA UA MU SASA MONA UA MUHATU’Ê MBA MAMA UA MU SASA MONA UA MUADI UÊ KU DIBHANA KIAMBOTE
Kana kuzuela kia iibha ku ana ia lungu ni tata mba mama ua vuala o mona, mba o jitata a mu sasa o tuana. Ki ku bhonzo kuzuela ima ia iibha, maji ki kima kiambote ku i zuela bhu pholo ia ana-ndenge. Ki uejiia se kiebhi mba kithangana kiebhi o tuana tua-nda bhitulula o ima ia iibha i ua zuela. (Ndongixi 10:20) Se o mona u ku tangela kuila o tata mba mama ua mu vuala, mba tata mba mama a mu mu sasa a ku zuelela kia iibha, muivue kiambote. U tena ku mu tangela kuila: “Ki kola, ngi mesenene kuila uivua o ima íii ia iibha. Mam’enu ua dizangala n’eme, saí ithangana kioso o athu kia kala ni njinda, a zuela ima iibha.”
Tendelesa o ima ia tokala ku bhanga o ana oso kubhata. Se kiki, ki ki bhana, jimbulula ihi ia tokala o ku bhanga sé kulondekesa kuila o tata ja mukuá kala ni valolo. Tala o kifika kiki:
Mama ua mu Sasa Mona ua Muadi uê: Time, nga ku dióndo aneka o dituaia dia bete.
Time u tambuijila: Kubhata dia mam’etu, mam’etu muene u di aneka.
Mama ua mu Sasa Mona ua Muadi uê (ni njinda u di kola): Kiki mam’enu ua mu ku longa umonha.
Kiebhi o Mama iú kia tokalele ku tambuijila?
Mama ua mu Sasa Mona ua Muadi uê (ni ku tululuka, u tambuijila): Kiene-ze. Maji bhabha etu tu aneka o dituaia.
Kana ku bhana kikalakalu ku ana mu kithangana kia-nda disanga ni tata mba mama. (Matesu 7:12) Se ku tena ku xisa o ikalakalu phala ku i bhanga mu kizuua kiéngi, dianga kuzuela ni tata mba mama ande dia kuzuela ku ana o kikalakalu ki ua solo phala ene ku bhanga.
O ukexilu uambote ni ku xila, a di bundu
FIKISA O UKEXILU IÚ: Kaiela o pondo jitatu jiji kioso ki ua-nda di sanga ni diiala mba muhatu ua mu xisa kiá ukulu mba o muthu uexile diiala dia muhatu’ê mba muthu uexile o muhatu ua muadi uê:
Ditale-nu ku mesu ni ngalasa. Kana ku tula muenhu, mba ku tala mu ididi iéngi.
Menekena o muthu mu ku tumbula o dijina diê. Mu kifika, u zuela: “Ua zekele kiebhi Jane.”
Se muala bhu kaxi ka athu, ehela o muthu kuzuela ué
UKAMBA 2: ANA A KULU KIÁ
Saí divulu, di tanga maka alungu ni muhatu ua kexile mu longolola o ukexilu ua muadi uê ua ku kala ku mbandu ia an’ê a kulu kiá, ni ku dituna kuila o an’ê ka kexile mu xila o muhatu. Muéne ua zuela “Nga kexile mu kala ni njinda iavulu.” Kiebhi ki u tena ku kala ni ukamba uambote ni ana a kulu kiá, sé ku zanga o ukaza uê?
O sabhi phala ku dibhana kiambote: Londekesa henda. O Bibidia i zuela: “Muthu ka sote kubhanduluka ngó muene, maji a sote ue o kubhanduluka kua akuâ.” (1 Kolindo 10:24) Sota ku tendela kiebhi mukuenu kia mu divua. O ana a diiala diéngi mba a muhatu uéngi, nange a banza kuila o jitata ka-nda a zola dingi. Mba a banza kuila o ku kala ni ukamba uambote ni muadi ua manh’â mba muhatu ua tat’â, ku kamba ufiiele ku tata mba ku mama ua a vuala. Kienhiki, o jitata a kala ni uôma ua kuila se a bazela o ana, ene ka-nda a xila ni ku a zola.
Mu veji dia ku jijidika o ana ku kala ni ukamba n’eie, ehela ene muene ku mateka ni ukamba. Ki kima kiambote ku jijidika muthu ku tu zola. (Mukumbi ua Mikumbi 8:4) Kienhiki, kana ku lota kiavulu kioso ki u mateka ku bhanga ukamba ni ana a muadi uê mba muhatu uê.
Kana kuzuela ioso i ua mu divua, né muene se ka mu ku xila. (Jisabhu 29:11) Se o ku langa o dimi diê di bhonza kiavulu, samba kala kia bhange o Sobha Davidi mukua Izalaiele, uambe: “[Jihova tata], langidila o dikanu diami; uinge o muenhu ua mizumbu iami.”—Jisálamu 141:3.
Se u sola ku tunga ku dibhata kua kudila o ana, nange ua-nda diuana mu ku mona kuila ene a zolo kiavulu o dibhata. Kana ku lungulula o ima ioso kubhata, bhenge-bhenge mu dixilu diâ diokulu. Ku tokala ku di jimba kuila uai mu tunga ku dibhata diéngi dia ubhe.
FIKISA O UKEXILU IÚ: Se o ana a muadi uê mba ua muhatu’ê a kulu kiá ka mu ku xila, zuela ni kaza diê mu ukexilu ua tululuka, ni kuívua kiambote o ibanzelu iê. Kana ku jijidika o kaza diê ku bazela o ana. Mu veji dia kiki, bhanga ioso phala eie ni kaza diê mu dibhane kiambote. Se mu kala ni “muxima umoxi” mu maka a moneka, mua-nda tena ku bhanga ioso phala ku batula o maka.—2 Kolindo 13:11.
Zola o tuana tuoso kubhata
UKAMBA 3: JINDANDU JA MUKUÁ NI MAKAMBA
Marion, muhatu mu ixi ia Canada, uambe: “Mu ithangana iavulu, o jitata jami akexile mu bhana ujitu ku tuana tuami, maji ka kexile mu bhana ku ana a muadi uami. Ki tu mona kiki, tua kexile ué mu sumba ujitu phala o mona ua muadi uami, maji mu ithangana ia mukuá ki tu kexile ni kitadi phala ku sumba.”
O sabhi phala ku dibhana kiambote: Suua o ibhindamu ia tuana tuoso kubhata. Tangela o jindandu jê ni makamba mê ia lungu ni kikutu ki ua bhange ni muiji uê ua ubhe. (1 Timote 5:8) Sumbala ku tena ku kingila kuila o jindandu jê ni makamba mê a zola o muiji uê ua ubhe, u tena ku a bhinga phala a kale ni ukexilu uambote kia bhixila kubhata dienu. U a jimbulula kiebhi kia-nda divua o tuana se ka alondekesa henda ni ku a bhangela o mbote.
Ehela kuila o jitata ja muadi uê mba muhatu’ê ua mu xisa kiá ukulu, a kale uá ni ukamba uambote ni tuana tuê. Saí mama mu ixi ia Inglaterra, dijina diê Susana, uambe: “Mu ku bhita 18 dia mbeji kioso kiafu muadi uami, nga kazala dingi, o jitata ja difundu muadi uami, a bhangele ioso phala ku zola o muadi uami ua ubhe. O ima ia lunguluka kioso ki tua bhingi o tuana phala ku a xinda ni ku a kunda, etu tua kexile mu a sakidila mu ima ioso ia kexile mu bhanga phala ku kuatekesa o tuana tua difundu.”
FIKISA O UKEXILU IÚ: Ijiia ku jindandu jê ni ku makamba se nanhi ua bhonzo ku bhanga né ukamba, anga u dikunda ni kazadi’ê ihi i mua tokala o ku bhanga phala ku dibhana kiambote ni muéne.
O ukamba ni athu ka bhanga mbandu ku muiji uê, u tena ku zanga o muiji uê. Maji kaiela o kitendelesu kia Bibidia, kiambe: “Ku tunga dibhata unjimu u u kala na-u, kiu ta-bhu masunga-phe dibhata ua difikidila.”—Jisabhu 24:3.
a O majina a a lungulula.
b Phala kuijiia dingi ia lungu ni kiebhi ki u tena o ku dibhana ni ibhidi ia mukuá ku muiji, tanga o milongi: “Kiebhi ki u Tena o ku Dibhana ni An’a Muadi uê Mba a Muhatu Uê?” mu Despertai! ua Kasamanu ua 2012, a ka bhange ku Jimbangi ja Jihova.
c Mu kidi, se o diiala mba muhatu ua mu xisa kiá ukulu, ua mu ku bhekela maka ku muiji, nange ua tokala ku mu tendelesa o ima ia tokala o ku bhanga muéne ni ima ki i tokala ku bhanga, phala ku langa o muiji uê.
DIBHUDISE . . .
Kiebhi ki ngi tena o ku dibhana ni muthu nga mu xisa kiá ukulu?
Kiebhi ki ngi tena ku kuatekesa o jindandu jami ni makamba’ami phala ka zange o muiji uami?