O Kwila Ngatokala Kweha Kwendesa Dikalu?

O KWILA eye wene mukwendesa dikalu mu mivu yavulu kya? Kyoso ki wamukwendesa o dikalu dye wene muya mukididi ki wamesena ni mukithangana ki wamesena. O mwiji wé ni makamba mé atandanganya, ene amesena kwila eye uxinganeka se wanda tena hanji kwendesa dikalu mba kana. Eye kiwamutendela se mukonda dyahi ene amubanza kiki.

O kwila kiki kyamubhita neye? Se kyene, ihi itena kukukwatekesa kusola se wanda suluka mukwendesa mba kana?

Sayi jixi o endexi a makalu, kyoso kyakala kya adyakime, atokala kuya kwa dotolo phala kwatonginina se atena hanji kusuluka mu kwendesa dikalu mba kana. O jikidistá atungu mu jixi jiji ene mubelesela o kijila kiki kya jinguvulu. (Lom. 13:1) Maji kididi kyoso-kyoso bhu watungu, kwala maukexilu atena ku kukwatekesa kwijiya se utena hanji kwendesa dikalu mba kana.

DITONGININE SE KYEBHI KIWAMU KWENDESA

Sayi kisangela mu ixi ya Estados Unidos kibhana o ndunge ya kwila o mwadyakime watokala kudibhanga o ibhwidisu yiyi:

O kwila mu usuku kwene mungibhonza kumona ni kutanga o ijimbwete ya ikoka?
O kwila kwene kya mu ngibhonza kutala ku jimbandu joso?
O kwila ngitena hanji kwimanesa o dikalu ni lusolo lwoso?
O kwila ngene mubhangesa makalu avulu kwimana mukonda dya kwendesa bhofele-bhofele?
O kwila mu izuwa yiyi kwa ngikambele ngo bhofele phala kuphupha ku makalu angene? O kwila o dikalu dyami dyala ni mixinda yavulu mba dya bofoka mukonda nga phuphu mu kima kyemanene?
O kwila o axiku dya ikoka angimanesa kya mukonda dya ukexilu wami wa kwendesa?
O kwila mukwendesa nga bowele kya?
O kwila o milongo i ngamunwa yanda ngifidisa kwendesa kyambote?
O kwila o mwiji wami ni makamba mami angitangela kya kwila atandanganya ni ukexilu wami wa kwendesa?

Se watambwijila kyene mu kibhwidisu kimoxi mba mu ibhwidisu iyadi, kiki kilombolola kwila kindala kyene o kithangana phala kulungulula o ima. Mukifika, nange eye umona kwila kiwatokala dingi kwendesa kyavulu benge-benge mu usuku. Kithangana ni kithangana tonginina se kyebhi ki wamukwendesa. Ibhwidisa ku jindandu jé mba ku makamba mé se kyebhi ki wene mukwendesa. Nange utena kudilonga dingi maukexilu engi akwendesa kyambote. Maji se watambwijila kyene mu ibhwidisu yavulu i twamono kudima, kota kweha kwendesa dikalu.a

EHELA O ITUMU YA BIBIDYA KU KWENDESA

Nange kukubhonza kuxikina kwila ki wamutena dingi kwendesa kyambote kala mu ukulu. O kuxinganeka kwila watokala kweha kwendesa dikalu kitena kukuluwalesa. Kyebhi o Bibidya itena kukukwatekesa kusola ni unjimu? Tumone itumu iyadi.

Suluka mu ku di tululula. (Jisa. 11:2) Kyoso kituya ni kukuka, o nguzu yetu izoza, kitutena dingi kumona kyambote mba kwivwa kyambote. Mu kifika sayi athu kyoso kyakuka, eha o kujokala mukonda amona kwila kala dingi ni nguzu phala kubhanga kiki. Kiki kitena we kubhita ni yo wendesa dikalu. Mu kubanza mu mbote yê mwene, o mukwa ku di tululula, nange usola kweha kwendesa dikalu. (Jisa. 22:3) O mukwa ku di tululula uxikina kyoso o athu akamukwa amubhana itendelesu.—Sokesa ni 2 Samuwele 21:15-17.

Kana kukala ni kikuma kya manyinga. (Mate. 22:8) O dikalu ditena kukala kilwezu kyadikota se akamba kudyendesa kyambote. Se muthu kamutena dingi kwendesa kyambote, utena kuta o mwenyu wê ni myenyu ya athu engi, mu kilwezu. Se mwene udita mu kilwezu anga kufwa muthu, mwene wanda kala ni kikuma kya manyinga.

Se wala mu kithangana kya kusola se wanda suluka mu kwendesa dikalu mba kana, kana kuxinganeka kwila se weha kwendesa dikalu o athu kanda kuxila dingi mba kiwanda kala dingi ni valolo. Jihova wakuzolo kyavulu mukonda dya idifwa yambote iwala nayu, kala o ku di tululula, o kulenduka ni kutandanganya ni mbote ya akwenu. Mwene ukanena ku kulanga ni ku kuswinisa. (Iza. 46:4) Jihova nuka wanda kubwazeka. Mu kiki samba kwa mwene, mubhinge unjimu, kayela o itendelesu ya Bibidya phala kusola se wanda suluka mu kwendesa dikalu mba kana.

Kyebhi Akwenu Kyatena ku Kukwatekesa?

O athu afwama kuzwela ni adyakime akuka kya yalungu ni ukexilu wâ wakwendesa, o jindandu jâ. Maji o makamba mâ atena we kukwatekesa. Se kumoneka muthu uzwela kwila watandanganya ni mwadyakime mukonda kamu kwendesa dingi kyambote o dikalu, mubhane matwi. Ihi i ubanza, o kwila utena kwenda kumoxi ni mwadyakime yu kyoso mwene kyamu kwendesa o dikalu? Se kibhana zwela-né yalungu ni ima i wanda mona. Mu kubhanga kiki fikisa kudita mu kididi kyê. Kala o mukwa henda maji zwela o kidi. Lembalala kwila o maka kokitala kana, maji o ukexilu we wa kwendesa. Sota kuzwela o ima kala yiyi: “Eme ngitandanganya kyavulu neye kyoso kiwamu kwendesa o dikalu.” Mu veji dya kuzwela: “Eye kiwejiya dingi kwendesa kyambote o dikalu.” Mukwatekese kulembalala o itumu ya Bibidya yotumbule mu milongi yiyi, mutangele kwila eye wadyelela kuma mwene wazolo o itumu yiyi.

Xinganeka kyebhi kyadivwa o mwadyakime kyoso kibhixila o kithangana kya kweha kwendesa o dikalu. Ihi i utena o kubhanga mu kithangana kiki? Kala u dikamba dyambote, dibhakule phala kumukwatekesa bhoso bhu watena. (Jisa. 17:17) Mu kifika dibhakule phala kwambata o mwadyakime wakuka kya mu dikalu dyé mu veji dya kukingila mwene ku kubhinga. Se ubhanga kiki mwene kanda divwa kyayibha. Nange utena kumwambata mu yonge, musidivisu ya kuboka, mu inzo ya kusaka ni mu kitanda. Mu londekese kwila eye usanguluka kyavulu mu kumu kwatekesa ni kukala kumoxi ni mwene.—Lom. 1:11, 12.

a Phala kwijiya dingi, tanga o milongi “Acidente de automóvel: ‘Só acontece com os outros’?” mu Despertai! de 22 agosto de 2002.