СӘРЕ 1
Ширәтед бона Бәхтәԝарийа Малбәте
1. Чьма бона инсанәте гәләк лазьм ә малбәт ԛәԝи бьн?
МАЛБӘТ тьштәкә лапә кәвьн ә дьнйайеда, әԝ сәре серида һәбуйә у әԝ тьштәкә гәләк фәрз ә бона мәрийа. Һәр мәрьве гьһишти, пешийа кӧ мәзьн буйа, зарʹ бу у һәма малбәтеда һатә һинкьрьне у мәзьнкьрьне. Ләма жи һәгәр нава мьләтеда һәр малбәт ԛәԝи йә, ԝи чахи мьләт жи ԝе ԛәԝи бә.
2-5. а) Зарʹ малбәта бәхтәԝарда хԝә ча тʹәхмин дькә? б) Һьнә малбәтада чь проблем һәнә?
2 Малбәта бәхтәԝар щийе рʹьһʹәтийе у бехофийе йә. Ԝәрә әм бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә малбәта баш. Ԝәʹде шиве, де-бав тʹәви зарʹед хԝә дора тʹәхтә рʹуньштьнә у бь бәшәра хԝәш жь зарʹед хԝә дьпьрсьн һәла рʹожа ԝан ча дәрбаз бу. Зарʹ бь шабуне де-баве хԝәрʹа гьли дькьн, мәкʹтәбеда чь ԛәԝьмийә. Әԝ йәк һьм али зарʹа һьм али де-бава дькә, кӧ һазьр бьн бона рʹожәкә дьн, ԝәки әԝ һеса дәрбаз кьн.
3 Чахе малбәтеда бәхтәԝари һәйә, зарʹәкә ԝе малбәтеда кӧ нәхԝәш кʹәвә жи, баԝәр ә ԝәки де-баве ԝи, ԝе бона ԝи хәм бькьн. У һәрге лазьм бә ԝе тʹәмамийа шәве бәр ԝи рʹунен. Зарʹ ӧса жи фәʹм дькә, кӧ һәрге әԝ де-баве хԝәрʹа гьли кә дәрһәԛа проблема хԝә, әԝана ԝе әʹсә ширәт у аликʹарийе бьдьнә ԝи. Дьнйа чьԛас жи хоф бә, йәкә зарʹ ԝе хԝә бехоф тʹәхмин кә малбәта хԝәда.
4 Чахе зарʹ мәзьн дьбә, әԝ сафи дькә кӧ бьзәԝьщә у малбәта хԝә саз кә. Жапонйайеда готьнәкә ӧса те готьне: «Зарʹ ԝе ԝи чахи фәʹм бькә кӧ чьда борщдаре де-баве хԝә йә, чахе хԝәха бьбә де йан бав». Чахе зарʹ дьбә йәки гьһишти, әԝ рʹазибун у һʹьзкьрьна кӧ дьле ԝида һәйә, ԝи һелан дькә һәр тьшт бькә, сәва кӧ малбәта хԝә бәхтәԝар кә. Әԝ ӧса жи хәм дькә дәрһәԛа де-баве хԝәйи әʹмьрда мәзьн, кʹижан кӧ нава нәбийед хԝәда, хԝә бәхтәԝар тʹәхмин дькьн.
5 Дьԛәԝьмә тӧ ньһа бьфькьри: «Әз малбәта хԝә һʹьз дькьм, ле әв ԛә нә мина ԝе малбәте йә дәрһәԛа кʹижане жоре те гьликьрьне. Графика мьнә хәбате, гәләк щӧдә дьбә жь графика мере мьн, ләма жи әм пʹаки һәв навиньн. Ле чахе һәв дьвиньн жи, дьһа зәʹф әм хәбәрдьдьн дәрһәԛа пьрсед пʹәрәва гьредайи». Йан жи дьԛәԝьмә тӧ бежи: «Зарʹ у нәбийед мьн шәһәрәки дьнда дьжин у әз нькарьм ԝана бьвиньм». Бәле, гәләк щар малбәт идеал ниньн, чьмки мәʹнийед ӧса һәнә, кӧ мәва гьредайи ниньн. Ле һәнә мәрьв кӧ малбәта ԝан бәхтәԝар ә. Гәло ча бал ԝан те стандьн? Гәло чаԝа малбәта хԝә бәхтәԝар кьн? Ле пешийа кӧ пебьһʹәсьн щаба ԝан пьрса, лазьм ә щаба пьрсәкә гәләк керһати бьдьн.
МАЛБӘТ ЧЬ ЙӘ?
6. Ве кʹьтебеда ԝе хәбәрдан дәрһәԛа кʹижан малбәта һәрʹә?
6 Алийе Рʹоавайе ԛәйдә йә, кӧ малбәтеда де-бав тʹәви зарʹа бьжин. Ле кальк у пирьк һʹәта кӧ ԛәԝата ԝан һәйә башԛә дьжин. Рʹаст ә һәләԛәтийа малбәте тʹәви пьзмамед ԝанә дьн жи һәйә, ле борще ԝан нинә бона һʹәԝще ԝан жи хәм бькьн. Ве кʹьтебеда хәбәрдан дьчә хут бона малбәтед ви щурʹәйи. Ԝан салед пашԝәхтийеда чьԛас дьчә зәʹф дьбьн малбәтед ӧса, кӧ нә бь тʹәмами нә, демәк йан тʹәне де йан жи бав ә. Диса жи малбәтед ӧса кӧ йан демарʹи малда һәйә йан жи зьрʹбав, йан жи малбәтед ӧса, кӧ де бав жь бо һьнә мәʹнийа тʹәвайи нажин.
7. Малбәта мәзьн дькарә чь щурʹәйи бә?
7 Бь әʹдәт у ԛәйдед һьнә мьләта, малбәт гәләк мәзьн ьн у бьра пьсмам жи тʹәвайи дьжин. Зарʹед ԝе малбәте чьԛас дькарьн мьԛати кальк у пирька хԝәйи әʹмьрда мәзьн дьбьн у әԝ йәк али нәфәра дькә, ԝәки тʹәви һәв тʹьфаԛийеда бьн. Мәсәлә, малбәтеда йәк дькарә али йед дьн бькә у хәм бькә сәва зарʹед бьра йан жи хушке, ԝана мәзьн кә йан жи хәрще һинбуна ԝан дадә. Әԝ принсипед кӧ ԝе кʹьтебеда ԝе бенә шеԝьркьрьне, дькарьн бьдьн хәбате бона малбәтед ӧса жи.
ЧӘТЬНАЙИ ДЬ МАЛБӘТЕДА
8, 9. Кʹижан проблемед кӧ гәләк ԝәлатада һәнә, әʹйан дькьн кӧ жийина малбәте те гӧһастьне?
8 Рʹожа иройин әʹмьр малбәтеда те гӧһастьне, ле йазьх нә алийе башда. Мәсәлә, Һьндьстанеда жьн тʹәви малбәта мере хԝә дьжи у малда бьн рʹебәрийа мәрьве мере хԝәда шьхӧл дькә. Ӧса жи рʹожа иройин әʹщебмайи нинә, ԝәки кʹӧлфәта Һьнди хәбате жь мал дәр дьгәрʹә. Ле хенщи ԝе йәке, жьн гәрәке малбәтеда жи борще хԝә бьԛәдинә. Гәләк ԝәлатада пьрс пешда те дәрһәԛа ԝе йәке, кӧ әԝ кʹӧлфәта йа кӧ жь мал дәр дьхәбьтә, чьԛас шьхӧл гәрәке малда бькә, һьмбәри нәфәред дьн.
9 Ԝәлатед Рʹоһьлатеда малбәтед мәзьнда тʹьфаԛийа ԛәԝи һәйә. Әԝ тʹьфаԛи чьԛас дьчә сьст дьбә, чьмки сәр ван һʹӧкӧм дьбә хԝәһʹьзийа Рʹоавайе у ӧса жи кемасийа һәбуке. Ләма жи хәмкьрьна сәва де-бава бона гәләка нә кӧ борщ ә йан ԛәдьр ә, ле барәки гьран ә. Һьнәк һьндава де-бавада, бехԝәде у берʹәʹм ьн. У гәләк йазьх, ԝәки әԝ бехԝәдети у берʹәʹмти гәләк ԝәлатада бәла буйә.
10, 11. Кʹижан һʹәсабед ԝәлатед Әԝропайеда дьдьнә кʹьфше кӧ жийина малбәте те гӧһастьн?
10 Рʹожа иройин һәвԛәтандьна жьн у мера буйә тьштәки нормал. Чәнд сал пешда Испанйайеда жь 100 зәԝаща тʹәне 1 жь һәв ԛәтийа нә, ле рʹожед иройин жь 100 зәԝаща 12 жь һәв дьԛәтьн. Һәжмара һәвԛәтандьне Британйайеда һе бьльнд ә нә кӧ ԝәлатед Әԝропайейә дьнда (ль ԝьр жь 10 зәԝаща 4 жь һәв дьԛәтьн), ләма жи малбәтед ԝанда йан тʹәне де йә, йан тʹәне бав ә.
11 Алманйайеда гәлә мәрьв те бежи ԛә нә жи дьфькьрьн малбәте саз кьн, чаԝа кӧ ԛәйдә йә. Салед 1990-да, Алманйайеда 35 сәләф малбәт бь нәфәрәке бун у 31 сәләф бь дӧ нәфәра бун. Франсайеда жи һьндьк ьн йед ӧса, кӧ дьхԝазьн малбәте саз кьн, гәләкед кӧ зәԝьщи нә, ԝәʹдәки кьнда жь һәв дьԛәтьн. Рʹожа иройин һәвԛәтандьн дьһа зәʹф дьԛәԝьмә нә кӧ бәре. Чьԛас дьчә мәзьн дьбә һәжмара ԝан мәрьва, йед кӧ сафи дькьн бе зәԝаща ԛануни тʹәви һәв бьжин, сәва кӧ борще зәԝаще һьлнәдьн сәр хԝә. Әԝа йәка ль сәр тʹәмамийа дьнйайе бәла буйә.
12. Чаԝа зарʹ дьчәрчьрьн жь бо ԝе йәке кӧ сәр тʹәмамийа дьнйайе әʹмьре малбәте те гӧһастьн?
12 Ле әԝ ча һʹӧкӧм дьбә сәр зарʹа? Дәԝләтед Йәкбуйида у ԝәлатед дьнда гәләк зарʹ бе зәԝаща ԛануни тенә буйине у жь ԝана һьнә де нәгьһишти нә. Зарʹед жь ԝан дайикед щаһьл, ниве зәʹф жь щурʹә-щурʹә мера нә. Әʹламәтийа һʹәмдьнйайеда те готьне дәрһәԛа милйон зарʹед бехԝәйи у бемал, кʹижан кӧ кʹуче манә; һьнәк жь ԝан зарʹа жь мале рʹәвинә, чьмки алийе малбәта хԝәда һатьнә зерандьне, ле һьнәк жи мал дәрхьстьнә, чьмки нькарьбунә ԝана хԝәй кьн.
13. Кʹижан проблемед бәлабуйи наһельн ԝәки малбәт бәхтәԝар бә?
13 Бәле, иро һʹале малбәте гәләк хьраб ә. Хенщи ԝан йәка чь кӧ жоре һатийә готьне, малбәт дьчәрчьрьн ӧса жи сәва мьԛабьлибуна зарʹед нәгьһишти, зӧлмийа һәвалзәԝащ, сәрхԝәшбун у проблемед дьн. Бона гәләк зарʹа у мәзьна малбәт набә щийе рʹьһʹәтийе у бехофийе.
14. а) Бь ньһерʹандьна һьнәка, мәʹнийа чәтьнайед малбәтеда чь йә? б) Ԛанунзанәки чь пʹехәмбәрти кьр дәрһәԛа һʹале дьнйайе у һʹале малбәте?
14 Чьрʹа һʹале малбәте хьраб ә? Һьнәк дьфькьрьн, ԝәки мәʹнийа ԝе йәке әԝ ә, кӧ кʹӧлфәта дәстпекьрьнә жь мал дәр дьхәбьтьн. Йед дьн дьфькьрьн, ԝәки мәʹни әԝ ә, кӧ бенамуси зәʹф зедә буйә. Гәләк мәʹнийед дьн жи тен готьн. Дӧ һʹәзар сал пешда ԛанунзанәки навдар пʹехәмбәрти кьр, кӧ ԝәʹдәки ӧса ԝе бе, малбәт ԝе рʹасти щурʹә-щурʹә чәтьнайа бе. Әԝи гот: «Ле ве йәке заньбә кӧ рʹожед ахьрийеда зәманед хьраб ԝе бен. Мәрьве бьбьнә хԝәһʹьз, пʹәрәһʹьз, кʹӧбар, бабах, кʹьфьр, нә гӧрʹа де-бавада, бешекьр, һʹәрам, дьлсар, берʹәʹм, бӧхданбеж, тәмсьст, зӧлмкʹар, нәйаред ԛәнщийе, нәмам, щӧләʹт, хԝәрʹази, рʹьһʹәтиһʹьз, нә кӧ Хԝәдеһʹьз» (2 Тимотʹейо 3:1-4). Кʹе дькарә инкʹар кә у бежә кӧ әԝ пʹехәмбәрти рʹожед мәда найенә сери? Гәло әм әʹщебмайи дьминьн, ԝәки әԝ дьнйа кӧ тʹьжә тәʹли-тәнгасийаданә, малбәт рʹасти чәтьнайа те?
ШИРӘТ БОНА БӘХТӘԜАРИЙА МАЛБӘТЕ
15-17. Әв әʹдәбйәт кʹижан кʹьтебе кʹьфш дькә, чаԝа канийа бәхтәԝарийа малбәте?
15 Әм һәр дәра дькарьн ширәтед дәрһәԛа бәхтәԝарийа малбәте бьбьһен. Дәрһәԛа ԝе йәке мәрьвед әʹмьрда мәзьн ширәта дьдьн ль гора әʹдәт у ԛәйдед мьләт. Ле проблем әԝ ә, ԝәки әԝ ширәт жь мәрьва нә. Хенщи ԝе йәке готьнед ԝан щара мьԛабьли һәв дәртену ӧса жи ширәта ԝан кӧ иро лайиԛ ә, сьбе дькарә кәвьн бә.
16 Ле әм бона әʹмьре малбәте, жь кӧ дькарьн рʹебәрийа баш бьвиньн? Һуне чь бежьн дәрһәԛа кʹьтеба кӧ 1 900 сал пешда һатийә ньвисаре? Дьбәк һун бежьн кӧ әԝ кʹьтеб ида зәʹф кәвьн ә у бекер ә? Ле һәма хут әԝ кʹьтеб, ширәтед бона бәхтәԝарийа малбәте дьдә мә.
17 Әв кʹьтеб, Кʹьтеба Пироз ә. Һʹәму тьшт избат дькьн, кӧ әԝ ньвисар жь бина бәр Хԝәде йә. Кʹьтеба Пироз хԝәха жи дьбежә: «Тʹәмамийа ньвисаре жь бина бәр Хԝәде йә у керһати йә бона һинкьрьне, леһьлатьне, рʹасткьрьне у ширәткьрьна жийина рʹастийеда» (2 Тимотʹейо 3:16). Әԝ әʹдәбйәт ԝе ԝә һелан кә, кӧ һун бьфькьрьн һәла Кʹьтеба Пироз ча дькарә али ԝә бькә, чахе һун малбәтеда рʹасти стрес у проблема тен.
18. Чьрʹа бь аԛьлайи йә һʹәсаб кьн кӧ Кʹьтеба Пироз әԝ һәйә канийа лапә баш, бона бәхтәԝарийа малбәте?
18 Һәрге һун дӧдьли нә, ԝәки Кʹьтеба Пироз дькарә али ԝә бькә кӧ һун малбәтеда бәхтәԝар бьн, бьфькьрьн сәр ԝан готьна: Әԝ кʹьтеб жь бина бәр кʹе йә, һәма хут әԝ ә Сазкʹаре малбәте (Дәстпебун 2:18-25). Кʹьтеба Пироз дьбежә, кӧ наве ԝи Йаһоԝа йә. (Дәркәтьн 3:15; бьньһерʹә спартьн.) Әԝ ә Әʹфьрандар у «Бав . . . жь кʹижани һәр ԛәбиләкә әʹрд у әʹзмана наве хԝә дьстинә» (Әфәси 3:14, 15). Дәстпебуна әʹмьре мәрьвада, Йаһоԝа дина хԝә дьдә сәр малбәте. Әԝ занә чь проблем дькарьн малбәтеда пешда бен у ширәта дьдә сәва проблема сафи кьн. Тʹәрихийа дьнйайеда йед бәхтәԝар әԝ бун, кʹижан кӧ малбәта хԝәда бь дьл у щан ширәтед Кʹьтеба Пироз дьанин сери.
19-21. Кʹижан мәсәлә дьдьнә кʹьфше, кӧ бь аликʹарийа Кʹьтеба Пироз проблемед зәԝащеда дькарьн бенә сафикьрьне?
19 Мәсәлә, Әндонәзийеда кәваникә мале хӧмар дьлист. Әԝе бь сала хәм нәдькьр дәрһәԛа се зарʹед хԝә у тʹәви мере хԝә тʹьме шәрʹ-дәʹԝ дькьр. Паше әԝе кʹӧлфәте дәстпекьр һинбуна Кʹьтеба Пироз. Һеди-һеди әԝе баԝәрийа хԝә һәр тьшти ани чь кӧ Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә. Әԝ бу жьнәкә баш, чьмки әԝ пәй ширәтед Кʹьтеба Пироз дьчу. Әԝе ԛәԝат хәрщ дькьр, сәва кӧ принсипед Кʹьтеба Пироз бинә сери у ләма малбәта ԝе бәхтәԝар бу.
20 Кәваникә жь Испанйайе гьли дькә: «Сәри-бьни саләк бу кӧ мьн мер кьрьбу, чахе малбәта мәда проблемед мәзьн дәстпебун». Һәләԛәтийа ԝан лап кем бу, хәбәрдана ԝана тʹәви һәв гәләк һьндьк бу һәрге шәрʹ-дәʹԝа һьлнәдьн һʹәсаб. Рʹаст ә ида ԛиза ԝанә бьчʹук һәбу, ле ԝана сафи кьрьбун кӧ һәв бьԛәтьн. Һе перʹа нәгийандьбун әԝе гаве бькьн, әԝана һатьнә һеланкьрьне, ԝәки дина хԝә бьдьн ширәтед Кʹьтеба Пироз. Әԝана пеһʹәсийан кӧ Кʹьтеба Пирозда дәрһәԛа мер у жьна чь ширәт те дайине у дәстпекьрьн ԝан ширәта әʹмьре хԝәда бьдьнә хәбате. Һьнә ԝәʹдә шунда, әԝана ида тʹәви һәв бь әʹдьлайи хәбәрдьдан. Шабун у бәхтәԝари кʹәтә малбәта ԝанә бьчʹук.
21 Кʹьтеба Пироз ӧса жи али мәрьвед әʹмьрда мәзьн дькә. Мәсәлә, ԝәрен әм шеԝьр кьн дәрһәԛа жьн у мере кӧ жь Жапонйайе нә. Мер йәки гәләк һерс, бехԝәде у зӧлм бу. Ԛизед ԝан дәстпекьрьн һинбуна Кʹьтеба Пироз, рʹаст ә де-баве ԝан мьԛабьл бун, ле йәкә ԝана һинбуна Кʹьтеба Пироз бәрдәԝам дькьр. Ԝәʹдә шунда бав жи һинбуна Кʹьтеба Пироз дәстпекьр, ле де һәла һе мьԛабьл бу. Нава чәнд салада, де тʹәхмин кьр кӧ принсипед Кʹьтеба Пироз, чьԛас баш һʹӧкӧм дьбьн сәр малбәта ԝе. Ԛизед ԝе һе зедә бона ԝе хәм дькьрьн у хәйсәте мере ԝе алийе башда һатә гӧһастьне. Әԝе, әԝ гӧһастьн дитьн у хԝәха жи дәстпекьр Кʹьтеба Пироз һин бә у тʹәхмин кьр, ԝәки Кʹьтеба Пироз сәр ԝе жи баш һʹӧкӧм бу. Әԝе кʹӧлфәте гәләк щар дьвәкʹьланд: «Ньһа әм бь рʹастийе жьн у мере бәхтәԝар ьн».
22, 23. Кʹьтеба Пироз ча али һʹәму щурʹә мәрьва дькә, кӧ малбәта ԝан бәхтәԝар бә?
22 Әԝ мәрьвед, кӧ дәрһәԛа ԝан жоре һатийә готьне, жь ԝан гәләк мәрьва ньн йед кӧ данә хәбате ԝан ширәта, кʹижан кӧ бона бәхтәԝарийа малбәте йә. Ԝана ширәтед Кʹьтеба Пироз нә кӧ тʹәне ԛәбул кьрьнә, ле ӧса жи данә хәбате әʹмьре хԝәда. Әԝана жи минани гьшка дьжин ԝе дьнйайеда кӧ тʹьжә йә бь зӧлмийе, бенамусийе у проблемед пʹәрәва гьредайи. Рʹаст ә һʹәму мәрьв гӧнәкʹар ьн, ле әԝана бәхтәԝар ьн кʹәнге ԛьрара Сазкʹаре малбәте тиньн сери. Кʹьтеба Пирозда те готьне, Йаһоԝа «Хԝәдайе тә, йе кӧ тьште ԛәнщ фери [һини] тә кьрийә, дь рʹийа кӧ тӧйе бьмәши тә ажотийә әз ьм» (Ишайа 48:17).
23 Рʹаст ә, ньвисандьна Кʹьтеба Пироз дӧ һʹәзар сал пешда хьлаз бу йә, ле ширәтед ԝе рʹожа иро жи керһати нә. У бона һʹәму мәрьва нә. Кʹьтеба Пироз кʹьтеба Амәрикайе йан жи Рʹоавайе нинә. Йаһоԝа «һʹәму мьләтед дьнйайе жь хунәки хӧльԛанд» у Йаһоԝа һәр мәрьви рʹьнд занә у фәʹм дькә, фьрԛи тʹӧнә мәрьв кʹидәре бунә (Кʹаред Шандийа 17:26). Принсипед Кʹьтеба Пироз бона һʹәму мәрьва нә. Һәрге һун пәй ԝан принсипа һәрʹьн, һуне жи бькарьбьн бьстиньн, ширәтед баш бона бәхтәԝарийа малбәте.