Малбәта Хԝә жь Тьштед Хьраб Хԝәй кьн

1-3. а) Жь чь зарʹ дькарьн зийане бьстиньн? б) Жь алийе де-бава чь ԝе нәрʹаст бә бькьн?

БАРАНА ԛәԝи дьбарә, ле һун гәрәке кӧрʹе хԝә бьшиньн мәкʹтәбе. Һуне чь бькьн? Һуне изьне нәдьн кӧрʹе хԝә кӧ жь мал дәре? Йан дьбәкә һуне һаԛас кʹьнщ лекьн, ԝәки әԝ нькарьбә рʹе һәрʹә? На, һун ӧса накьн. Һуне тьштәки бьдьне сәва шьл нәбә.

² Һәма бь ԝи щурʹәйи де-бав гәрәке зарʹед хԝә жь тьштед хьраб хԝәй кьн, кʹижан кӧ жь һәр алийава дькарә рʹасти зарʹа бе. Мәсәлә, тьштед хьраб у зийанкʹар дькарьн бен жь щурʹә-щурʹә ԝәʹдәдәрбазкьрьна, дәнг у бәʹсед тʹәзә, һәвала у щарна жь мәкʹтәба жи. Һьнә де-бав гәләк һьндьк дькьн, ԝәки зарʹед хԝә жь тьштед зийанкʹар хԝәй кьн, ле һьнәк жи ԛә тьштәки накьн. Ле һьнә де-бав дьтьрсьн ԝәки тьштәк нәйе сәре заре ԝан у ләма ԛә изьне надьнә ԝан тьштәки бькьн. Жь бо ԝе йәке зарʹ гәләк дьлтәнг дьбьн. Гәло чаԝа һе рʹаст ә бькьн?

³ Ԝе нәрʹаст бә һәрге де-бав ԛә тьштәки изьн нәдьнә зарʹе, чьмки әԝ йәк жи дькарә зийане бинә зарʹарʹа (Ԝаиз 7:16, 17). Ле чаԝа де-баве Мәсиһи дькарьн зарʹед хԝә жь һәр щурʹә зийане хԝәй кьн? Дә ԝәрен әм шеԝьр кьн дәрһәԛа се тьшта: һинбун, хәбәрдан у ԝәʹдәдәрбазкьрьн.

РʹАСТ ЗАРʹЕД ХԜӘ ҺИН КЬН

4. Ньһерʹандьна де-бава сәр һинбуне, гәрәке чь щурʹәйи бә?

⁴ Де-бавед Мәсиһи ԛимәт дькьн һинбуна мәкʹтәбеда. Әԝана фәʹм дькьн ԝәки мәкʹтәбеда зарʹ һин дьбьн бьхуньн, бьньвисьн, һәләԛәтийа баш хԝәй кьн тʹәви мәрийа у проблема сафи кьн. Мәкʹтәбеда зарʹ ӧса жи педьһʹәсьн чь йә һинбун у чаԝа тьштед тʹәзә һин бьн. Әԝ һинкьрьна кӧ әԝана мәкʹтәбеда дьстиньн али ԝан дькә, ԝәки ахьрийеда бькарьбьн әʹбура хԝә бькьн. Ӧса һинбун дькарә али зарʹа бькә, ԝәки әԝана хәбатчийед баш бьн (Мәтʹәлок 22:29).

5, 6. Ча зарʹ дькарьн мәкʹтәбеда ньһерʹандьна нәрʹаст дәрһәԛа сексе пебьһʹәсьн?

⁵ Мәкʹтәбеда зарʹ ӧса жи һәвалтийе дькьн тʹәви ԝан зарʹа, фькьр у ньһерʹандьна кʹижана хьраб у нәрʹаст ә. Мәсәлә, ԝәрен бьньһерʹьн һәла ньһерʹандьна ԝан сәр һәләԛәтийа сексуал у нормед намусийе чь щурʹәйи йә. Мәкʹтәба Нижәрйайеда ԛизькәкә бенамус, ширәт дьда һәвалед хԝәйи мәкʹтәбе, дәрһәԛа тьштед сексе. Рʹаст ә әԝе тьштед бекер дьгот, дәрһәԛа чь жи хԝәха пеһʹәсийа бу жь журналед порнографийе, ле һәвале ԝе йәкә бь һʹәԝас гӧһ дьданә хәбәред ԝе. Һьнә ԛиза чʹәʹв данә ԝе. Ахьрийеда йәк жь ԝан кәчʹька пе ма у ԝәхте зарʹ бәркьрьне мьр.

⁶ Сәд һʹәйф, ле щарна мәкʹтәбеда ньһерʹандьна нәрʹаст дәрһәԛа һәләԛәтийа сексе, нә кӧ зарʹ һин дькьн, ле дәрсдар. Гәләк де-бав бәрхԝә дькʹәвьн чахе педьһʹәсьн, ԝәки мәкʹтәбеда зарʹа һин дькьн дәрһәԛа тьштед сексуал, нә кӧ дәрһәԛа нормед намусийе. Деки, ԛиза кʹижан кӧ 12 сали йә, дьбежә: «Әм щики ӧса дьжин, кʹидәре әʹйд-ԛәйда ԛимәт дькьн у ньһерʹандьна ԝан сәр рʹелигийа гәләк бәлабуйи йә, ле йәкә мәкʹтәбеда зарʹарʹа презерватива бәла дькьн». Әԝ де у бав бәрхԝә кʹәтьн, кʹәнге пеһʹәсийан ԝәки һәвалед ԛиза ԝан готьнә ԝе, ԝәки әԝ бькʹәвә һәләԛәтийа сексуал тʹәви ԝан. Чаԝа де-бав дькарьн зарʹед хԝә жь ԝан тьштед хьраб хԝәй кьн?

7. Зарʹ дәрһәԛа тьштед сексуал һе баш ә жь кʹе пебьһʹәсьн?

⁷ Дьԛәԝьмә ԝе һе баш бә, һәрге дәрһәԛа һәләԛәтийа сексуал ԛә тʹәви зарʹа хәбәр нәдьн? На. Ԝе рʹаст бә һәрге де-бав хԝәха, зарʹед хԝә ширәт кьн дәрһәԛа тьштед ӧса (Мәтʹәлок 5:1). Һьнә ԝәлатада, де-бав дәрһәԛа ԝе тʹеме тʹәви зарʹед хԝә шәрм дькьн хәбәр дьн. Бавәки жь Сиерра-Леонейә дьбежә: «Култура Африкайеда әԝ йәк ԛәбулкьри нинә». Щарна де-бав дьшьрмиш дьбьн, ԝәки һәрге әԝана тʹәви зарʹед хԝә хәбәр дьн дәрһәԛа ԝан тьшта, әԝ йәк дькарә зарʹа бькʹьшинә бәрбь кьред нәрʹаст! Ле ньһерʹандьна Хԝәде чь щурʹәйи йә?

НЬҺЕРʹАНДЬНА ХԜӘДЕ ЧЬ ЩУРʹӘЙИ ЙӘ

8, 9. Кʹьтеба Пирозда чь ширәт те дайине, дәрһәԛа һәләԛәтийа сексуал?

⁸ Кʹьтеба Пироз дьдә кʹьфше, ԝәки хәбәрдана дәрһәԛа сексе ԝәхте лайиԛ у бь щурʹе лайиԛ, нә шәрм ә. Исраеледа щьмәʹта Хԝәдерʹа ӧса жи зарʹарʹа тʹәми һатьбу дайине, ԝәки тʹәвайи тʹоп бьн у гӧһ бьдьнә хԝәндьна ԛануна Муса (Ԛануна Дӧщари 31:10-12; Йешу 8:35). Ԝе ԛанунеда әʹйан дьһатә шьровәкьрьне пьрсед дәрһәԛа һәләԛәтийа сексуал. Мәсәлә, йед ӧса ча кьрасһатьн, тʹохьме мер рʹетьн, бенамуси, ԛави кьрьн, мер тʹәви мерʹа, зәԝаща тʹәви нәфәред малбәта хԝә (хунтʹәвхьстьн) у тʹәви һʹәйԝана хԝә һʹәрам кьрьн (Ԛануна Кʹаһинтийе 15:16, 19; 18:6, 22, 23; Ԛануна Дӧщари 22:22). Паши хԝәндьна ԝе ԛануне, де-бав гәрәке гәләк тьшт зарʹед хԝәрʹа шьровәкьрана дәрһәԛа ԝан тьшта.

⁹ Кʹьтеба Мәтʹәлокда сәред 5, 6, 7-да ширәтед баш һәнә, ԝәки де-бав чаԝа бь һʹьзкьрьне дькарьн зарʹед хԝә ширәт кьн дәрһәԛа һәләԛәтийа сексуал. Жь ԝан рʹеза әʹйан те кʹьфше ԝәки щарна, чаԝа һәләԛәтийа сексуал дькарә зийане бинә у чаԝа дькарә бьбә щерʹьбандьн (Мәтʹәлок 5:3; 6:24, 25; 7:14-21). Әԝ рʹез ӧса жи дьдьн кʹьфше, ԝәки әԝ кьред нәрʹаст зийане у ахьрийа нәбаш дькарьн биньн. Ԝан рʹезада ӧса жи ширәт те дайине бона щаһьла, мәсәлә ча әԝана дькарьн хԝә жь ԝан кьред хьраб хԝәй кьн (Мәтʹәлок 5:1-14, 21-23; 6:27-35; 7:22-27). Кʹьтеба Мәтʹәлок әʹйан дьдә кʹьфше, ԝәки һʹәԝщед хԝәйи сексуал гәрәке зәԝащеда рʹази кьн (Мәтʹәлок 5:15-20). Бь рʹастийе жи ширәтед гәләк баш ьн бона ширәткьрьна зарʹа!

10. Чьрʹа әм дькарьн бежьн ԝәки шеԝьркьрьна дәрһәԛа һәләԛәтийа сексуал, зарʹа бәрбь кьред нәрʹаст набьн?

¹⁰ Гәло әԝ һинкьрьн зарʹа һелан дькә бәрбь кʹьред нәрʹаст? На, чьмки Кʹьтеба Пироза те готьне: «Ле йед рʹаст бь заньстийе хьлаз дьбьн» (Мәтʹәлок 11:9). Гәло һун нахԝазьн али зарʹед хԝә бькьн кӧ әв дьнйа хьраб сәр ԝан һʹӧкӧм нәбә? Бавәк гьли дькә: «Дәрһәԛа тʹема сексе, мә вәкьри хәбәр дьда тʹәви зарʹед хԝә. Ләма жи кʹәнге ԝана дьбьһист зарʹед дьн дәрһәԛа ԝе йәке чь дьготьн, һʹәԝаса ԝан пешда нәдьһат. Әԝ тʹема бона ԝан вәшарти нибу».

11. Чаԝа де-дав дькарьн ширәтед рʹаст бьдьн зарʹед хԝә, дәрһәԛа пʹаред бәдәне?

¹¹ Чаԝа сәред дәрбазбуйида ида һатийә готьне, зарʹа гәрәке ширәт кьн дәрһәԛа тьштед сексуал. Чахе зарʹарʹа дьбежьн дәрһәԛа пʹаред бәдәне, шәрм нәкьн бежьн ча әԝана тенә навкьрьне. Ӧса жи ԝе лазьм бә зарʹарʹа һьнә ширәтед рʹаст бьдьн дәрһәԛа ԝан тьшта. Лазьм ә ԝәки де ӧса жи бав гәләк тьшт зарʹед хԝәрʹа шьровәкьн, дәрһәԛа пʹаред бәдәне. Мәсәлә, ԝана ширәт кьн ԝәки изьна тʹӧ кәси тʹӧнә дәсте хԝә бьдьн пʹаред бәдәна ԝан йан жи бьньһерʹьн, ӧса жи изьн тʹӧнә тьштед нәтʹәбийәти бежьн дәрһәԛа ԝан пʹаред бәдәне. Чахе зарʹ ида мәзьн ә, гәрәке ԝанарʹа бежьн дәрһәԛа ԝе йәке ча мер у жьнрʹа зарʹ дьбә. Һʹәта кӧ зарʹ мәзьн бә, лазьм ә пешда ԝанарʹа бежьн дәрһәԛа ԝан гӧһастьна, кʹижан ԝе бәдәна ԝанда пешда бе. Чаԝа һатьбу готьне сәре 5-да, ширәткьрьна ӧса ԝе али зарʹа бькә нәкʹәвьнә щерʹьбандьна (Мәтʹәлок 2:10-14).

ДИНА ХԜӘ БЬДЬН ЗАРʹЕД ХԜӘ

12. Кʹижан ньһерʹандьна нәрʹаст мәкʹтәбеда дькарә рʹасти зарʹа бе?

¹² Де-бав ӧса жи гәрәке һазьр бьн пешбәри ԝан һинкьрьнед нәрʹаст һәрьн, йед кӧ мәкʹтәбеда зарʹа һин дькьн. Мәсәлә, һинкьрьнед ӧса ча философийед ԝе дьне, еволусйе, натсионализм (мьләтпарези) йан фькьред дәрһәԛа ԝе йәке кӧ рʹасти тʹӧнә йә. (1 Корьнтʹи 3:19; бәрамбәр кьн Дәстпебун 1:27; Ԛануна Кʹаһинтийе 26:1; Йуһʹәнна 4:24; 17:17.) Гәләк дәрсдаред мәкʹтебе бь дьле хԝәйи сах һелане дьдьнә зарʹа, кӧ әԝана хԝә һинбуне бьгьрьн у ԝе йәкеда пешда һәрʹьн. Рʹаст ә әԝ сафикьрьна шәхси йә, ле дәрсдар дьфькьрьн, ԝәки әԝ мәщаләкә баш ә бона зарʹа сәва кӧ әʹмьре хԝә баш кьнa (Зәбур 146:3-6).

13. Зарʹ кӧ дьчьнә мәкʹтәбе ча дькарьн ньһерʹандьна рʹаст хԝәй кьн?

¹³ Сәва кӧ али зарʹед хԝә бькьн, ԝәки ньһерʹандьна нәрʹаст нәкʹәвә һʹьше ԝан, де-бав гәрәке бьзаньбьн, мәкʹтәбеда чь һин дькьн зарʹед ԝан. Демәк, де-бавно дина хԝә бьдьнә зарʹед хԝә! Бетʹалаш нибьн һьндава ԝе йәке, чь зарʹед ԝә һин дькьн. Жь зарʹа пьрс кьн, мәкʹтәбеда дәрһәԛа чь әԝана һин дьбьн, кʹижан дәрс ԝан хԝәш те, ле кʹижан ԝанарʹа чәтьн ә. Һәр щар дина хԝә бьдьнә дәрсед ԝан, ньвисаред ԝан у бьньһерʹьн чь нишана дьстиньн. Тʹәви дәрсдар бьбьнә нас. Бьра әԝана бьвиньн, ԝәки һун шьхӧл у ԛәԝата ԝан ԛимәт дькьн у һәр алийава дьхԝазьн аликʹарийе бьдьнә ԝан.

ҺӘВАЛЕД ЗАРʹЕД ԜӘ

14. Чьрʹа зарʹ гәрәке хԝәрʹа һәвалед баш бьжберьн?

¹⁴ Гәләк де-бав, жь зарʹед хԝә бь ԝи щурʹәйи пьрс дькьн, «Тӧ жь кʹе әԝе йәке һин буйи?» Де-бав әԝе пьрсе дьдьн, чьмки әʹщебмайи дьминьн, жь хәбәрдан у кьред зарʹед хԝә. Зарʹ щаба хԝә ӧса дьдьн, һәвалед мьн у зарʹед щинара ӧса хәбәр дьдьн. Фьрԛи тʹӧнә әм әʹмьрда мәзьн ьн йан щаһьл ьн, сәр мә жи дькарә һʹӧкӧм бә хәбәрдан у кьред һәвалед мә. Паԝлосе шанди гот: «Нәхапьн! Һәвалтийа хьраб мәрьве хԝәйипʹәргал хьраб дькә» (1 Корьнтʹи 15:33; Мәтʹәлок 13:20). Ле гәләк щар щаһьлед мәкʹтәбе, дькʹәвьнә бьн байе һәвалед хԝә. Һьнә щаһьл хԝәда баԝәр ниньн у ӧса дькьн кӧ бәр чʹәʹве һәвалед хԝә баш бенә кʹьфше. Ләма жи гәләк фәрз ә әԝана һәвалед баш хԝәрʹа бьжберьн!

15. Ча де-бав дькарьн али зарʹа бькьн, ԝәки әԝана һәвалед баш хԝәрʹа бьжберьн?

¹⁵ Де-бав заньн, ԝәки зарʹ нә һәр щар сафикьрьнед рʹаст дькьн, ләма жи ԝанарʹа лазьм ә рʹебәрийа рʹаст бьдьн. Нәлазьм ә дәԝса ԝан һәвала ԝанарʹа бьжберьн. Ле али ԝан бькьн, ԝәки әԝана хԝәха бькарьбьн тедәрхьн, кʹижан һʹӧнӧра гәрәке нав һәвалед хԝәда бьвиньн у ԛимәт кьн. Һʹӧнӧра сәрәкә әԝ һәйә һʹьзкьрьн һьндава Йаһоԝа у әԝ һʹьзкьрьн һелан дькә, ве йәке бькьн, чь кӧ бәр чʹәʹве ԝи рʹаст ә (Марԛос 12:28-30). Зарʹа һин кьн ԝәки һʹьзкьрьн у ԛәдьр бьдьнә кʹьфше һьндава ԝан кʹе һʹәйф, рʹази у хирәт ә. Ԝәʹде ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте али зарʹа бькьн, ԝәки әԝана ԝан һʹӧнӧра бьвиньн нава хьзмәткʹаред Хԝәде йә бәре. Ле паше ԝан һʹӧнӧра бьвиньн нава ԝан мәрьвада, йед кӧ әԝана щьватеда дьвиньн. Де-бав гәрәке ԝе йәкеда мәсәлә бьн бона зарʹед хԝә. Ԝәʹде жьбартьна һәвала, әԝана хԝәха жи гәрәке бьдьнә хәбате ԝан ширәта.

16. Чаԝа де-бав дькарьн һаш ԝе йәке һәбьн, һәла зарʹед ԝан тʹәви кʹе һәвалтийе дькьн?

¹⁶ Гәло һун заньн, зарʹед ԝә тʹәви кʹе һәвалтийе дькьн? Ле гәло ԝе рʹаст нибә изьне бьдьнә зарʹа, һәвала тʹәглифи мал бькьн, сәва кӧ һун һе рʹьнд ԝана нас кьн? Һун дькарьн жь ԝан пьрс кьн, зарʹед дьн чь дьфькьрьн дәрһәԛа һәвалед ԝан. Гәло әԝана баш ьн йан на? Һәрге нәбаш ьн, демәк али зарʹед хԝә бькьн фәʹм кьн чьрʹа һәвалтийа ӧса бекер ә (Зәбур 26:4, 5, 9-12). Һәрге һун тʹәхмин дькьн, ԝәки кʹьнщхԝәкьрьна зарʹа ԝә, дьшьрмишбун у хәбәрдана ԝи нәбаш ә, демәк һун гәрәке тʹәви ԝи хәбәр дьн дәрһәԛа ԝе йәке, һәла һәвалед ԝи чь щурʹәйи нә. Дьԛәԝьмә зарʹа ԝә ԝәʹдә дәрбаз дькә тʹәви ԝи һәвали, йе кӧ хьраб сәр ԝи һʹӧкӧм дьбә. (Бәрамбәр кьн Дәстпебун 34:1, 2.)

17, 18. Чьда де-бав дькарьн али зарʹед хԝә бькьн?

¹⁷ Бәс нинә зарʹа һин кьн, ԝәки әԝана хԝә дур бьгьрьн жь һәвалед хьраб. Ле али ԝан бькьн һәвалед баш хԝәрʹа бьжберьн. Бавәк гьли дькә: «Әм һәргав бона зарʹе дәԝсе тьштәки дьн дькьн. Мәсәлә, чахе кӧрʹе мә гот ԝәки мәкʹтәбеда ԝи дьхԝазьн һьлдьнә кʹома футболе, мьн жьна хԝәва тʹәви кӧрʹе хԝә рʹуньштьн у дьшьрмиш бун, ԝәки әԝ йәк дькарә нәбаш бә, жь бо һәвалед тʹәзә. Ле паше мә готә кӧрʹе хԝә, ԝәки әԝ дькарә чәнд зарʹед жь щьвате тʹәглиф кә, сәва кӧ футболе бьлизьн. Әԝ пьрс пʹьрʹ һеса һатә сафикьрьне».

¹⁸ Де-бавед билан али зарʹед хԝә дькьн, ԝәки әԝана һәвалед баш хԝәрʹа бьжберьн у рʹаст ԝәʹдә тʹәви ԝан дәрбаз кьн. Бона гәләк де-бава пьрса дәрһәԛа ԝәʹдәдәрбазкьрьне гәләк чәтьн ә.

ҺЕСАБУН У ԜӘʹДӘДӘРБАЗКЬРЬН

19. Кʹижан мәсәлед жь Кʹьтеба Пироз дьдьн кʹьфше, ԝәки ԝәʹдәдәрбазкьрьн тьштәки нәрʹаст ә?

¹⁹ Гәло Кʹьтеба Пироз ԝәʹдәдәрбазкьрьне сущдар дькә? На! Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки «ԝәхта кʹәнине һәйә . . . у ԝәхта листьне һәйә»b (Ԝаиз 3:4). Щьмәʹта Хԝәде, ԝәʹде Исраела бәре, кʹьлам, рʹәԛас, листьк у мәтʹәлок һʹьз дькьрьн. Иса Мәсиһ жи һатьбу тʹәглифкьрьне сәр дәʹԝате, ӧса жи Мәттʹайе Леви әԝ тʹәглифи мала хԝә кьр у сьфьрәкә мәзьн бәр ԝи рʹаст кьр (Луԛа 5:29; Йуһʹәнна 2:1, 2). Иса тʹӧ щар һʹәсаб нәдькьр ԝәки шабун у ԝәʹдәдәрбазкьрьн тьштәки нәрʹаст ә. Бьра тʹӧ кәс жь нәфәре мала ԝә жи һʹәсаб нәкә, ԝәки кʹән, шабун у ԝәʹдәдәрбазкьрьн нәрʹаст ә!

20. Дәрһәԛа чь гәрәке де-бав бир нәкьн, чахе хәм дькьн бона ԝәʹдәдәрбазкьрьна зарʹа?

²⁰ Йаһоԝа «Хԝәдайе пироз» ә, демәк бь шабуне тʹьжә йә (1 Тимотʹейо 1:11). Әԝ те һʹәсабе ԝәки хьзмәткьрьна мә ԝирʹа, гәрәке шабуне мәрʹа бинә, нә кӧ жь мә бьстинә. (Бәрамбәр кьн Ԛануна Дӧщари 16:15.) Зарʹ һәртʹьм бь шабуне тʹьжә нә, әԝана ԛә наԝәстьн листькерʹа у шабунерʹа. Бона зарʹа ԝәʹдәдәрбазкьрьна рʹаст гәләк фәрз ә, чьмки ԝи чахи зарʹ дькарә гәләк тьшт бона хԝә һин бә у жь гәләк тьшта занәбуне бьстинә. Малхе мале гәрәке хәм бькә бона һʹәԝщед малбәта хԝә у ӧса жи бона ԝәʹдәдәрбазкьрьна ԝан. Ле ԝе йәкеда әԝ гәрәке сәрԝахт бә у синоре ԝәʹдәдәрбазькьрьне бьзаньбә.

21. Чьда хьраб ьн ԝәʹдәдәрбазкьрьнед рʹожа иройин?

²¹ Чаԝа кӧ пешда Кʹьтеба Пирозда һатийә готьне, ԝан «рʹожед ахьрийеда» мәрьв бунә «рʹьһʹәтиһʹьз, нә кӧ Хԝәдеһʹьз» (2 Тимотʹейо 3:1-5). Рʹожа иройин әʹмьре гәләк мәрьвада ԝәʹдәдәрбазкьрьн щийе әʹԝльн дьгьрә. Сәва ԝәʹдәдәрбазкьрьне, мәрьв дькарьн шьхӧлед хԝәйи фәрз бьдьнә алики. Әԝ ԝәʹдәдәрбазкьрьн дина мәрьва дьдьн сәр тьштед бенамусийе, зӧлмийе, хәбьтандьна наркотике у тьштед дьн ә хьраб (Мәтʹәлок 3:31). Ле де-бав чь дькарьн бькьн, ԝәки зарʹед хԝә хԝәйи кьн жь ԝан щурʹед ԝәʹдәдәрбазкьрьне?

22. Чаԝа де-бав дькарьн али зарʹед хԝә бькьн, ԝәки әԝана сафикьрьнед билан бькьн?

²² Де-бав гәрәке синоре ԝәʹдәдәрбазкьрьне дайньн. Ле дьһа баш ә әԝана зарʹед хԝә һин кьн, ԝәки хьраби у ԛәнщийе һәв дәрхьн у ӧса бькьн чаԝа кӧ лайиԛ ә. Сәва ԝе йәке ԝәʹдә лазьм ә. Ԝәрен мәсәләке шеԝьр кьн. Бавәки, дӧ кӧрʹе кʹижани һәйә, тʹәхмин кьр ԝәки кӧрʹе ԝийи мәзьн гәләк щар, програмед жь рʹадиойа тʹәзә дьбьһе. Щарәке чахе бав авте дажот, әԝи програма ԝе рʹадиойе вехьст у гӧһ да. Щарна, әԝи авта хԝә дьсәкьнанд, сәва кӧ бьньвисә һьнә хәбәред ԝе кʹьламе йа кӧ дьбьһист. Паше әԝи тʹәви кӧрʹед хԝә шеԝьр кьр, дәрһәԛа ԝе йәке чь бьһистьбу. Әԝи пьрс дьданә кӧрʹед хԝә, йед кӧ бь хәбәред ӧса дәстпедьбун, «Чаԝа һун дьшьрмиш дьбьн?» Әԝи изьн дьда ԝан, ԝәки щаба хԝә бьдьн у гӧһе хԝә дьда щаба ԝан сәва кӧ ньһерʹандьна ԝан пебьһʹәсә. Чахе әԝ пьрс һатә шеԝьркьрьне сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз, әԝана ԛайил бун ида гӧһ нәдьнә програмед ԝе рʹадиойе.

23. Чаԝа де-бав дькарьн зарʹед хԝә жь ԝәʹдәдәрбазкьрьнед нәрʹаст хԝәйи кьн?

²³ Де-бавед Мәсиһи гәрәке дина хԝә бьдьнә ԝе йәке, чь кʹьлам, програм, филм, комикс у видео листьк, зарʹед ԝан хԝәш тен. Әԝ де-бав ԝе дина хԝә бьдьнә рʹуйед журнала, хәбәред кʹьлама. Ӧса жи ԝе бьхуньн фькьред жь рʹожнәʹме, кʹижан зарʹед ԝан дьхуньн у дина хԝә бьдьн ԝан филма, кʹижан әԝана дьньһерʹьн. Гәләк де-бав, әʹщебмайи дьминьн жь ԝәʹдәдәрбазкьрьнед ԝе дьнйайе. Әԝ де-бав йед кӧ дьхԝазьн зарʹед хԝә хԝәйи кьн жь ԝе һʹӧкӧмтийа хьраб, тʹәви зарʹа шеԝьр дькьн дәрһәԛа ԝе йәке, чьрʹа әԝ ԝәʹдәдәрбазкьрьн дькарә нәбаш бә. Ле бона ԝе йәке әԝана дьдьн хәбате Кʹьтеба Пироз у әʹдәбйәтед сәр һʹиме ԝе, мәсәлә фькьред жь «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» у «Һʹьшйар бьн!»c Чахе де-бав һеди-һеди зарʹа дьбьнә бәрбь фькьред рʹаст, ԝи чахи әԝ кʹарәкә мәзьн тинә (Мәтта 5:37; Филипи 4:5).

24, 25. Чь щурʹә ԝәʹдәдәрбазкьрьнед керһати һәнә нав һьнә малбәтада?

²⁴ Сәва кӧ чәтьнайи бе сафикьрьне, бәс нинә тʹәне изьн нәдьн зарʹа ԝәʹдәдәрбазкьрьнед нәрʹаства мьжул бьн. Зарʹ дькарьн хԝә рʹийа хьраб бьгьрьн, һәрге ԝанарʹа нишан нәкьн фьрԛийа ортʹа тьштед хьраб у баш. Гәләк малбәтед Мәсиһийа бь шабуне тиньн бира хԝә әԝ ԝәʹдә, чахе тʹәвайи дәрбаз дькьрьн. Мәсәлә чахе тʹәвайи тʹоп дьбун дьчунә пикнике, һьнә щийа дьгәрʹийан, чоле у мешәда чадьрада рʹадьзан, листьк дьлистьн, тьштед спортева мьжул дьбун, дьчунә меван мала мәрьвед хԝәйи незик у һәвала. Ле һьнә малбәтед дьн тʹәхмин кьрьн, ԝәки әԝана ԝи чахи һеса дьбьн, чахе тʹәви нәфәред мала хԝә кʹьтеба дьхуньн. Малбәтед дьн, һʹьз дькьн дәрһәԛа тьштед һʹәԝас гьли кьн. Ле һәнә йед ӧса жи кʹижан һʹьз дькьн пе һащәтед мусике мьԛама лехьн, бьнәԛшиньн йан жи чекьрьна дәсте Хԝәде леколин кьн. Әԝ зарʹ йед кӧ һесабуна ԝи щурʹәйида мьжул дьбьн, тенә хԝәйкьрьне жь ԝәʹдәдәрбазкьрьнед хьраб. Әԝана ӧса жи фәʹм дькьн, ԝәки гәләк ԝәʹдәдәрбазкьрьнед һʹәԝас һәнә, кʹидәре тӧ хԝәха жи дькари тьштәки бьки, нә кӧ тʹәне рʹунейи у бьньһерʹи. Чьмки чахе тӧ хԝәха тьштәкива мьжул дьби, әԝ йәк шабуне тинә, нә кӧ кʹәнге тӧ тьштәки наки у дина тә сәр йед дьн ә.

²⁵ Ԝи чахи жи дькарьн һеса бьн у ԝәʹдә дәрбаз кьн, чахе тʹәви хушк-бьред щьвате тʹоп дьбьн. Ле чахе ԝәʹде тʹопкьрьне рʹебәрийа рʹаст те дайине, меванед тʹәглифкьри нә зәʹф ьн у һесабун гәләк ԝәʹдә накʹьшинә, әԝ йәк дькарә кʹарәкә мәзьн бә бона зарʹа. Ԝәʹдәдәрбазкьрьна ԝи щурʹәйи дькарә һʹьзкьрна хушк-бьред щьватеда ԛәԝи кә. (Бәрамбәр кьн Луԛа 14:13, 14; Щьһуда 12.)

МАЛБӘТА ԜӘ ДЬКАРӘ ХԜӘ ЖЬ ԜЕ ДЬНЙА ХЬРАБ ХԜӘЙ КӘ

26. Сәва кӧ малбәт жь һʹӧкӧмтийа хьраб бе хԝәйкьрьне кʹижан һʹӧнӧр лап фәрз ә?

²⁶ Гәрәке гәләк ԛәԝате бьдьнә хәбате, ԝәки малбәта хԝә жь һʹӧкӧмтийа ԝе дьнйа хьраб хԝәй кьн. Ле тьштәкә фәрз һәйә чь кӧ дькарә ԝе йәкеда али мә бькә. Әԝ һʹьзкьрьн ә! Әԝ һʹӧнӧр дькарә һәләԛәтийа нәфәред мале незик у баш кә, ӧса жи хԝәй кә жь һʹӧкӧмтийа хьраб. Ле әԝ һʹьзкьрьн, һе зедә гәрәке бьдьнә кʹьфше һьндава Йаһоԝа. Чахе һәр кәс малбәтеда әԝе һʹьзкьрьне дьдә кʹьфше, әԝ йәк али зарʹа дькә зӧлмийа ԝе дьне нәфрʹәт кьн. У тʹӧ щар һʹьше ԝанрʹа дәрбаз набә, фькьре дәрһәԛа ԝе йәке, кӧ дьле Йаһоԝа бешиньн. Ле әԝ де-бав йед кӧ бь дьл у щан Йаһоԝа һʹьз дькьн, ԝе чʹәʹв бьдьнә һʹьзкьрьн, билани у хԝәгьртьна ԝи (Әфәси 5:1; Аԛуб 3:17). Һәрге де-бав мәсәла баш ьн, зарʹ ԝе тʹӧ щарʹ һʹәсаб нәкьн, ԝәки хьзмәткьрьна Йаһоԝа гәләк тьшт ԛәдәхә дькә, йан шабуне жь мәрьва дьстинә у мәрьв дьхԝазә жь ԝе рʹе бьрʹәвә. Ле дәԝсе, әԝана ԝе фәʹм бькьн, ԝәки хьзмәткьрьна мә Хԝәдерʹа, дьбә мә бәрбь ԝе рʹе, йа кӧ жь һʹәму рʹейед дьн баштьр ьн.

27. Чаԝа малбәт дькарьн дьнйайе бькьнә бьн дәсте хԝә?

²⁷ Йаһоԝа ша дьбә чахе дьвинә, ԝәки нәфәред мале, ԝирʹа хьзмәт дькьн у бь дьл дьхәбьтьн, ԝәки «беләкʹә у беԛӧсур» бьминьн ԝе дьнйа хьраб да (2 Пәтрус 3:14; Мәтʹәлок 27:11). Малбәтед ԝи щурʹәйи чʹәʹв дьдьнә Иса Мәсиһ, кʹижан кӧ щерʹьбандьнед Мире-щьнда сәркʹәт. Иса хьлазийа әʹмьре хԝә сәр әʹрде, дькарьбу бьгота: «Мьн дьнйа кьрә бьндәсте хԝә» (Йуһʹәнна 16:33). Малбәта ԝә жи дькарә әве дьнйайе бькә бьн дәсте хԝә у дьнйа тʹәзә ԝар бә!