Бьньһерʹә ль сәр Әʹмьр ӧса Ча Хwәде Дьньһерʹә

1. Кʹи йә әʹфьрандаре һʹәму бинбәра?

ЙЕРӘМЙА пʹехәмбәр гот кӧ Йаһоwа «Хwәдайе . . . зьнди йә» (Йерәмйа 10:10). Хенщи ве йәке Йаһоwа Хwәде, Әʹфьрандаре һʹәму бинбәра йә. Әʹфринед рʹӧһʹани wирʹа дьготьн: «Тә һәр тьшт әʹфьрандьн у бь хwәстьна тә әw әʹфьрин у һәнә» (Әʹйанти 4:11). Даwьд пʹадша жи, дь кʹьлама хwәйә пәсьндайинеда Хwәдерʹа дьгот: «Чʹавканийа жийане тӧ йи» (Зәбур 36:9). Бь рʹастийе жи әʹмьр пʹешкʹеш ә жь Хwәде.

2. Ча Йаһоwа әʹмьре мә хwәй дькә?

² Йаһоwа нә кӧ тʹәне әм әʹфьрандьнә, ле ӧса жи әʹмьре мә хwәй дькә (Кʹаред Шандийа 17:28). Әw, хwарьне, аве у һәwайе дьдә мә, йед кӧ сәва әʹмьре мә фәрз ьн. Әwи ӧса жи әʹрд әʹфьранд, сәва кӧ әм ль сәр бьжин. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 14:15-17.) Йаһоwа һʹәму тьшт ӧса чекьр, wәки әʹмьр сәва мә һʹәwаскʹар бә. Ле сәва кӧ әм бь рʹастийе дь әʹмьре хwәда бәхтәwар бьн, мәрʹа лазьм ә qанунед Хwәде һин бьн у дь әʹмьре хwәда бьqәдиньн (Ишайа 48:17, 18).

QИМӘТКЬРЬНА ӘʹМЬР

3. Ча Хwәде ньһерʹи ль сәр кӧштьна Һабил?

³ Йаһоwа дьхwазә, wәки әм әʹмьре хwә у ӧса жи әʹмьре мәрьвед дьн qимәт кьн. Мәсәлә, дь рʹожед Адәм у Һеwайеда, кӧрʹе wан Qайин ль сәр бьре хwә Һабил зәʹф һерс кʹәт. Һьнге Хwәде тʹәми да Qайин у жерʹа гот, кӧ һерсбуна wи, дькарә wи бәрбь гӧнәкьрьна гьран бьбә. Qайин гӧһ нәда ве тʹәмийе. Әw «гьһиштә бьре хwә Һабил у әw кӧшт» (Дәстпебун 4:3-8, ПКʹМ). Йаһоwа, Qайин сәва кӧштьна бьре wи, щәза кьр (Дәстпебун 4:9-11).

4. Хwәде ча дь qануна Мусада да кʹьфше, кӧ гәрәке әʹмьр qимәт кьн?

⁴ Һʹәзар сал дәрбаз бун, Йаһоwа щьмәʹта Исраелирʹа qанун дан, wәки бькарьбьн Хwәдерʹа ӧса qӧльх кьн, ча әw дьхwазә. Әв qанун, Йаһоwа бь Муса пʹехәмбәр дәрбази щьмәʹте дькьр, ләма жи щарна сәр ван qануна дьбежьн, qануна Муса. Жь ван qануна, йәк әв ә: «Нәкӧжи» (Qануна Дӧщари 5:17, ПКʹМ). Әв qанун щьмәʹта Исраелирʹа нишан дькьр, кӧ Йаһоwа әʹмьр гәлә qимәт дькә, у wәки мәри жи әʹмьре һәв гәрәке qимәт кьн.

5. Ча әм гәрәке бьньһерʹьн ль сәр зарʹбәркьрьне?

⁵ Ле чь әм дькарьн бежьн дәрһәqа зарʹа кӧ һе жь дийа хwә нәбуйә? Дәрһәqа ве йәке дь qануна Мусада ӧса дьһатә готьне: «Гава мәрьв һәврʹа шәрʹ кьн у дәрб жьна дӧһʹали кʹәвә, зарʹа wе wәʹдә зутьр бьбә у зьрарәкә майин тʹӧнәбә, һьнге бьра мере wе чьqас кӧ жь wан бьхwазә, бь qьрара һʹакьмтийе бе дайине. Ле һәрге зьрарәк бьбә, һьнге гәрәке әʹмьр жь бәр әʹмьрва бә». (Бьхунә Дәркʹәтьн 21:22, 23, ПКʹМ.) Бь ве qануне дьһатә кʹьфше, кӧ һәрге рʹуйе кәсәкида зарʹа зьке деда бьһата кӧштьне, әв кәс гӧнәкʹар дәрдькʹәт. Жь вьр те кʹьфше, кӧ Йаһоwа әʹмьре зарʹа кӧ һәла һе зьке деда йә жи, гәлә qимәт дькә. (Бьхунә Зәбур 127:3.) Әв йәк те һʹәсабе, wәки зарʹбәркьрьн нәрʹаст ә.

6. Чьрʹа изьн тʹӧнә мәрьва нәфрʹәт кьн?

⁶ Qимәткьрьна әʹмьр ӧса жи те һʹәсабе, кӧ һьмбәри мәрьва, рʹаст дьшьрмиш бьн. Дь Кʹьтеба Пирозда те готьне: «Һәр кәсе кӧ бьре wи бәр чʹәʹва рʹәш ә, әw меркӧж ә у һун заньн кӧ нава тʹӧ меркӧжида жийина һʹәта-һʹәтайе тʹӧнә» (1 Йуһʹәнна 3:15). Һәрге әм дьхwазьн һʹәта-һʹәтайе бьжин, әм гәрәке дьле хwә жь һʹәму щурʹә нәфрʹәтийе тʹәмьз кьн, чьмки нәфрʹәткьрьн дьбә сәбәбе гәлә тьштед хьраб (1 Йуһʹәнна 3:11, 12). Ләма жи гәлә фәрз ә, wәки әм һин бьн һәвдӧ һʹьз бькьн.

7. Кʹижан ьн әв хәйсәт, бь кʹижани мәри нишан дькьн кӧ әʹмьр qимәт накьн?

⁷ Ле ча әм дькарьн әʹмьре хwә qимәт кьн? Бь тʹәйбәти йә кӧ тʹӧ кәс жь мәрьва нахwазә бьмьрә, ле һьнә мәрьв бона кʹефа дьле хwә, әʹмьре хwә дькьнә бьн qәзийайе. Мәсәлә, гәләк жь wана наркотике дьдьнә хәбате, тʹутʹуне, бәлге кьркьрке, йан жи хаш-хашке дькʹьшиньн. Тьштед ӧса зийане дьдьнә сьһʹәт-qәwата мәрийа, у гәлә щар дьбьнә сәбәбе мьрьна wан. Әw мәри, йед кӧ тьштед ӧса дьдьнә хәбате у әве йәке хwәрʹа дькьнә хәйсәт, әwана һʹәсаб накьн, wәки әʹмьр пироз ә. Кьред ӧса хьраб, бәр чʹәʹве Хwәде һʹәрам ьн. (Бьхунә Рʹомайи 6:19; 12:1; 2 Корьнтʹи 7:1.) Һәрге әм дьхwазьн, wәки Хwәде qӧльхкьрьна мә qәбул кә, әм гәрәке кьред ӧса хьраб бьтʹәркиньн. Дьбә әв йәк мәрʹа гәлә чәтьн бә, ле Йаһоwа дькарә али мә бькә. Әw зәʹф qимәт дькә чахе әм qәwате дьдьнә хәбате, сәва кӧ ван тьшта бьтʹәркиньн. Чьмки бь ве йәке әм дьдьнә кʹьфше, кӧ әм әʹмьр qимәт дькьн ча пʹешкʹеша жь Хwәде.

8. Чьрʹа әм гәрәке хәм бькьн, wәки зийан нәгьһижә нә мә, нә жи мәрьвед дьн?

⁸ Һәрге әм әʹмьр qимәт дькьн, әм гәрәке мьqат бьн wәки зийан нәгьһижә нә әʹмьре мә, нә жи әʹмьре мәрьвед дьн. Әм гәрәке бе фәсал нибьн у әʹмьр бона һʹәwаса хwә йан жи кʹефа дьле хwә, нәкьнә бьн qәзийайе, демәк бадиһәwа тӧрӧш нәкьн. Мәсәлә, хwә дур бьгьрьн жь автоажотьна qайим у бе фәсал, ӧса жи жь мьжулбуна мәшqа (спорта) хоф у зорбәти (Мәтта 4:5-7). Дь qануна Хwәдеда, йа кӧ әwи дабу щьмәʹта Исраели, ӧса дьһатә готьне: «Гава тӧ мала ну чеки, сәр бани дора wе сурәкә ньмьз чекә, wәки тӧ хуне нәйни ль сәр мала хwә, гава йәк жь сәр бан бькʹәвә» (Qануна Дӧщари 22:8, ПКʹМ). Анәгори ве qануне әм гәрәке пәй wе йәке бьньһерʹьн, кӧ нәрдәвана мала мә ӧса чекьри бә, wәки кәсәк жорда нәкʹәвә у зийане нәстинә. Һәрге авта тә һәйә, тʹәсәликә һәла бона ажотьне бе qәзийа йә, у паше бажо. Ӧса бькә, wәки мала тә йан жи авта тә, зийане нәдьнә нә тә, нә жи хәлqе.

9. Һәрге әм әʹмьр qимәт дькьн, дь һьндава һʹәйwанада әме ча бьн?

⁹ Ле чь әм дькарьн бежьн дәрһәqа әʹмьре һʹәйwана? Әʹмьре wан жи сәва Әʹфьрандар пироз ә. Йаһоwа изьне дьдә, wәки һʹәйwана бькӧжьн, тʹәне сәва хwарьне, кʹьнща, йан жи һәрге әв һʹәйwан мәрийарʹа зийане дькарә бинә (Дәстпебун 3:21; 9:3; Дәркʹәтьн 21:28). Ле һәрге мәри һьндава һʹәйwана берʹәʹм ә, йан жи бемәʹни у кʹефа дьле хwәрʹа wана дькӧжә, әв йәк нәрʹаст ә. Чьмки бь ве йәке, мәри нишан дькә, кӧ әʹмьр qимәт накә у пироз һʹәсаб накә (Мәтʹәлок 12:10).

QИМӘТКЬРЬНА ХУНЕ

10. Ча Йаһоwа нишан кьр, кӧ хун у әʹмьр һәвва гьредайи нә?

¹⁰ Паши wе йәке, чахе Qайин бьре хwә Һабил кӧшт, Йаһоwа готә wи: «Дәнге хуна бьре тә жь әʹрде шькийате хwә ль мьн дькә» (Дәстпебун 4:10, ПКʹМ). Чахе Хwәде дәрһәqа хуна Һабил гот, бь wе йәке Хwәде дәрһәqа әʹмьре wи хәбәр дьда. Qайин әʹмьре Һабил жь wи сьтанд, у жь бо ве йәке, әw гәрәке бьһата щәзакьрьне. Хуна Һабил, йан әʹмьре wи, ча бежи шькийате хwә ль Хwәде кьр сәва һәqийе. Әw йәк, кӧ хун у әʹмьр һәвва гьредайи нә, ӧса жи һатә кʹьфше паши Селава Дьнйайе, дь wәʹде Нӧһда. Пешийа Селаве, мәрийа тʹәне емиш, пʹьнщар, гәньм, гуз у чәрәз дьхwарьн. Паши Селаве, Йаһоwа готә Нӧһ у кӧрʹед wи: «Һәр һʹәйwанед кӧ дьһʹәжьн хӧрәке wә бә. . . . Тʹәне гошт сахийеда [йан әʹмьрва], аwа готи хунева нәхwьн» (Дәстпебун 1:29; 9:3, 4, ПКʹМ). Ча те кʹьфше, сәва Йаһоwа хун у әʹмьр һәвва гьредайи нә у йәк ьн.

11. Кʹижан qануна Хwәде кʹәтә qәwате паши рʹожед Нӧһ?

¹¹ Әме һьмбәри хуне qәдьр нишан кьн, һәрге хwә жь хунхwарьне хwәй кьн. Дь qанунеда, йа кӧ Йаһоwа дабу щьмәʹта Исраели дьһатә готьне: «Ле нәби-нәби кӧ тӧ хуне бьхwи, чьмки хун әʹмьр ә, әʹмьр тʹәви гошт нәхwи. Wе нәхwә, мина аве бьрʹежә ль сәр әʹрде» (Qануна Дӧщари 12:23, 24, ПКʹМ). 800 сал пешийа ван гьлийа, дәрһәqа хуне Хwәде тʹәми дабу Нӧһ, әв тʹәми һе qәwатеда бу. Дь ве пьрседа, ньһерʹандьна Йаһоwа зәлал бу: Qӧльхкʹаред wи дькарьбун гоште һʹәйwана бьхwарана, ле тʹәне бе хун. Әwана гәрәке хун бьрʹетана әʹрде, ча бежи әʹмьре әʹфрина пашда вәгәрʹандана Хwәде.

12. Дь qьрʹна йәкеда, бь сайа рʹӧһʹе пироз дәрһәqа хуне чь тʹәми һатә дайине, йа кӧ һʹәта рʹожа иройин жи те хәбате?

¹² Тʹәмийа ви щурʹәйи, мәсиһийарʹа жи һатьбу дайине. Дь qьрʹна йәкеда шагьрт у меред дьн, йед кӧ рʹебәри дьданә шагьртед Иса, тʹәвайи тʹоп бун сәва кӧ сафи кьн, кʹижан тʹәми һәр кәс дь щьвата мәсиһийада гәрәке бьqәдинә. Wана ӧса сафи кьр: «Рʹӧһʹе Пироз хwәш һат, ӧса жи ль мә, кӧ тʹӧ бари нәдьнә сәр мьле wә, пештьри ван тьштед һʹәwщә: Дури qӧрбанед пʹута, хуне, мьрарийе [гоште хун теда майә] у бенамусийе бьн» (Кʹаред Шандийа 15:28, 29; 21:25). Жь ве йәке те кʹьфше, wәки әм гәрәке хwә жь хуне хwәй кьн. Әв йәк бәр чʹәʹве Хwәде ӧса фәрз ә, ча кӧ жь пʹутпʹарьстийе у qавийе хwә хwәй ки.

13. Бь мәсәле нишан кә, кӧ чьрʹа әв тʹәми wәки хwә жь хуне хwәй кьн, әв wе йәке жи дькʹәвә кӧ хуне бәри хwә нәдьн?

¹³ Гәло тʹәмийа кӧ хwә жь хуне хwәй кьн, те һʹәсабе wәки изьн тʹӧнә хуне бәри хwә дьн? Бәле ӧса те һʹәсабе. Wәрә әм хәбәр дьн дәрһәqа мәсәләке. Бьдә һʹәсабе хwә һʹәким тәрʹа готийә, wәки тӧ гәрәке жь ичʹке дур би. Гәло wе рʹаст бә ӧса дьшьрмиш би: «Мьнрʹа изьн тʹӧнә вәхwьм ичʹке, ле дькарьм бәри тамаред хwә дьм». Фәʹмдари йә на! Анәгори ве йәке, хwә жь хуне хwәй кьн те һʹәсабе, кӧ бь тʹӧ щурʹа нәһельн хун бькʹәвә бәдәна мә. Ләма жи әв тʹәми дәрһәqа хуне, те һʹәсабе wәки әм изьне надьнә тʹӧ кәси хуне бәри мә дьн.

14. Һәрге һʹәким дьбежә мәсиһи кӧ әw гәрәке хуне бәри хwә дә, әwе чь бькә?

¹⁴ Ле чь гәрәке бькә мәсиһи, һәрге бьринәкә кʹур стандийә, у wирʹа операсийа лазьм ә? Бьдә һʹәсабе хwә, һʹәким wирʹа дьбежә кӧ хуне гәрә бәри wи дьн, йан на әw wе бьмьрә. Фәʹмдари йә кӧ тʹӧ мәсиһи нахwазә бьмьрә. Ләма жи мәсиһи, сәва кӧ пʹешкʹеша жь Хwәде, демәк әʹмьр хwәй кә, wе методе qәнщкьрьнейә ӧса qәбул кә, йед кӧ һʹәwще хунхәбьтандьне ниньн. Әw wе, һәрге те стандьне, бьжберә qәнщкьрьнәкә баш, бе хунхәбьтандьн, демәк пе дәрманед дәwса хуне.

15. Әме чь кʹаре бьстиньн, һәрге qанунед Хwәде бьqәдиньн?

¹⁵ Ле гәло мәсиһи wе мьqабьли qануна Хwәде һәрʹә, сәва кӧ дь ве дьнйайеда чәнд сала әʹмьре хwә дьреж кә? Иса гот: «Кʹи кӧ дьхwазә әʹмьре хwә хьлаз кә, әwе ӧнда кә у кʹи кӧ әʹмьре хwә бона мьн ӧнда кә, әwе бьбинә» (Мәтта 16:25). Әм нахwазьн бьмьрьн. Ле һәрге әм бь инкʹаркьрьна qануна Хwәде дьхwазьн әʹмьре хwәйи ньһа хьлаз кьн, дьqәwьмә әʹмьре һʹәта-һʹәтайе әм ӧнда кьн. Ләма жи алийе мәда wе аqьлайи бә, амьнийа хwә qанунед Хwәдейә һәq биньн. Һәйнәсәр әм дькарьн баwәр бькьн, кӧ һәрге бь мәʹники әм бьмьрьн жи, Жийиндаре мә wәʹде сахкьрьна мьрийа, wе мә бинә бира хwә у әв пʹешкʹеша qимәт демәк әʹмьр, диса пашда бьдә мә (Йуһʹәнна 5:28, 29; Ибрани 11:6).

16. Qӧльхкʹаред Хwәде, дәрһәqа хуне чь сафи кьрьнә?

¹⁶ Рʹожа иройин qӧльхкʹаред Хwәдейә амьн, сафи кьрьнә бейи шьк qануна Хwәдейә дәрһәqа хуне хwәй кьн. Дьхwази чь жи һәбә, әwана хуне нахwьн у нә жи дьдьнә хәбате, сәва кӧ хwә qәнщ кьн.a Баwәрийа wан һәйә, wәки Әʹфьрандар кӧ хун әʹфьрандийә, һе рʹьнд занә чь сәва wан баш ә. Ле тӧ баwәр дьки, wәки әw һе рʹьнд занә чь мәрʹа баш ә?

ХӘБЬТАНДЬНА ХУНЕЙӘ ҺӘРӘ РʹАСТ

17. Дь Исраела бәреда мәрийа чаwа хун рʹаст дьданә хәбате, wәки Хwәде qәбул дькьр?

¹⁷ Бь qануна Муса, хун гәрәке бьдана хәбате тʹәне сәва нетәке. Йаһоwа тʹәмикә ӧса дабу Исраелийа: «Әʹмьре һәр бинбәри хунеда йә у мьн әw да wә кӧ һун пе wе ль сәр горигәһе кʹәwандьне бона әʹмьре хwә бькьн, чьмки хун бона әʹмьр кʹәwандьне дькә» (Qануна Кʹаһинтийе 17:11, ПКʹМ). Чахе Исраелийа гӧнә дькьрьн, әwана гәрәке һʹәйwан qӧрбан кьрана, сәва кӧ жь гӧнә бьһатана афукьрьне. Хуна һʹәйwана пешийе һьнәк горигәһе дьхьстьн, йа кӧ дь конда бу, у һьнә wәʹдә шунда, горигәһа дь пʹарьстгәһа Хwәдеда дьхьстьн. Жь вьр те кʹьфше, кӧ хәбьтандьна хунейә рʹаст әв бу, wәки хун wәʹде qӧрбандайина дьданә хәбате.

18. Чь кʹар у кʹәрәма әм дькарьн бьстиньн, бь сайа хуна Исайә рʹети?

¹⁸ Мәсиһийед рʹаст бьн qануна Мусада ниньн, ләма жи wанарʹа нәлазьм ә һʹәйwана qӧрбан кьн у хуна wан qӧрбангәһе хьн (Ибрани 10:1). Дь рʹоже Исраелийе бәреда, хәбьтаньдьна хунейә ль сәр горигәһе дьда кʹьфше, qӧрбандайинәкә һәрә qимәт, демәк qӧрбанбуйина Кӧрʹе Хwәде, Иса Мәсиһ. Ча әм жь сәре 5 пеһʹәсийан, Иса Мәсиһ әʹмьре хwәйи мәрьвайи сәва мә да у һишт wәки хуна wи ча qӧрбан бе рʹетьне. Паше әw вәгәрʹийа әʹзмана у щарәке бона һʹәртʹьм, qимәте хуна хwәйә рʹети ани бәр Хwәде (Ибрани 9:11, 12). Әве qӧрбане һʹим дани бона афукьрьна гӧнед мә у сәва мә рʹе вәкьр, wәки әм әʹмьре һʹәта-һʹәтайе бьстиньн (Мәтта 20:28; Йуһʹәнна 3:16). Бь рʹастийе жи чьqас лазьм у фәрз бу әва хәбьтандьна хуне! (1 Пәтрус 1:18, 19). Чьмки тʹәне баwәрбуна мә һьндава хуна Исайә рʹети, дькарә мә хьлаз кә.

19. Чь әм гәрәке бькьн, wәки «щабдаре хуна . . . тʹӧ кәси» нибьн?

¹⁹ Әм чьqас гәрәке жь Йаһоwа Хwәде рʹази бьн, жь бо пʹешкʹеша wийә бь һʹьзкьрьн, демәк әʹмьре мә! Ле гәло әв йәк гәрәке һелана нәдә мә, сәва кӧ мәрьварʹа гьли кьн дәрһәqа стандьна әʹмьре һʹәта-һʹәтайе, бь сайа баwәрбуна qӧрбанбуна Иса Мәсиһ? Һәрге әм мина Хwәде бона хьлазкьрьна әʹмьре мәрийа хәм кьн у дьшьрмиш бьн, әв йәк wе мә һелан кә, бь хирәти у дьл у щан гьли кьн wанарʹа дәрһәqа ве йәке. (Бьхунә Һәзәqел 3:17-21.) Һәрге әм әве борщдарийе бь хирәти дькьн, әм жи мина Паwлосе шанди дькарьн бежьн: «Щабдаре хуна wә тʹӧ кәси ниньм, чьмки мьн хwә нәда паш, тʹәмамийа qьрара Хwәде wәрʹа гот» (Кʹаред Шандийа 20:26, 27). Әw йәк кӧ әм мәрийарʹа дьбежьн дәрһәqа Хwәде у qьрара wи, гәләк рʹьнд әʹйан дькә кӧ әм бь qәдьр у qимәт дьньһерʹьн ль сәр әʹмьр у хуне.