Рʹӧһʹанида Пешда Һәрʹьн; Рʹожа Йаһоԝа Незик ә
«Бенә сәр һинбуна гьһишти» (ИБРН. 6:1).
1, 2. Чь щурʹәйи Мәсиһийед ԛьрʹна йәкерʹа, кӧ Оршәлимеда у Щьһудайеда дьжитьн, мәщал вәбу кӧ бьрʹәвьнә «чʹийа»?
ЧАХЕ Иса ль сәр әʹрде бу, шагьртед ԝи незики ԝи бун у жь ԝи пьрсин: «Нишана һатьна тә у ахьрийа ве дьнйайе ԝе чаԝа бә?» Иса бь пʹехәмбәрти щаба ԝан да, у әв пʹехәмбәрти щара пешьн ԛьрʹна йәкеда һатә сери. Иса дәрһәԛа ԛәԝьмандьнед ӧса пʹехәмбәрти кьр, йед кӧ гәрәке нишана ԝе йәке буна, кӧ ахьрийа ве дьнйайе незик ә. Гава Щьһуйа әԝ ԛәԝьмандьн бьдитана, гәрәке бьрʹәвийана «чʹийа» (Мәтта 24:1-3, 15-22). Гәло шагьртед Иса ԝе әв нишан тедәрхьстана у гӧһ бьдана рʹебәрийа Иса?
2 Ԝәкә 30 сал шунда, сала 61 Д.М.-да, Паԝлосе шанди Мәсиһийед Ибранирʹа, йед кӧ Оршәлимеда у дәр-доре ԝе дьжитьн, нәʹмәкә мәхсус ньвиси. Ле нә Паԝлос, нә жи баԝәрмәндед тʹәви ԝи, ньзаньбун ԝәки әв ԛәԝьмандьн кӧ ԝе бьбуйа нишана дәстпебуна тәнгасийа мәзьн, ԝе ԝәкә пенщ сал шунда бьԛәԝьмә (Мәт. 24:21). Сала 66 Д.М-да әскәред Рʹомайи бьн рʹебәрийа Тсести Галиус, һатьн кӧ Оршәлиме зәфт кьн. Һьндьк мабу әԝана шәһәр зәфт кьрана, ле ньшкева пашда чун у ӧса бьнәлийарʹа мәщал чебу кӧ бьрʹәвьн.
3. Паԝлос Мәсиһийед Ибранирʹа чь гот, у чьма?
3 Сәва кӧ Мәсиһийа фәʹм кьрана кӧ әв ԛәԝьмандьн чь тенә һʹәсабе у бьрʹәвийана чʹийа, әԝана гәрәке сәрԝахт буна у ньһерʹандьна рʹӧһʹани хԝәй кьрана. Ле һьнәк гӧһада «гьран» бун. Әԝана мина зарʹед вьрʹни бун, йед кӧ «һʹәԝще шир ьн» (Бьхунә Ибрани 5:11-13). Һәла һе һьнәка жь ԝан жи, кʹижан кӧ гәләк сал хԝә ль рʹийа рʹастийе гьртьбун, дәстпекьрьн «пьшта хԝә» бьдьнә «Хԝәдейе сах» (Ибрн. 3:12). Һьнәка хԝәрʹа кьрә «хәйсәт» щьвата бәрʹдьн, чахе иди «Рʹожа Ахрәте незик» дьбу (Ибрн. 10:24, 25). Паԝлос ԝәʹдәда готә ԝан: «Аԝа әм һинбунед пешьнә сәр Мәсиһ алики бьһельн, бенә сәр һинбуна гьһишти» (Ибрн. 6:1).
4. Чьма гәләк фәрз ә, кӧ әм тʹьме рʹӧһʹанида һʹьшйар бьминьн, у ве йәкеда чь ԝе али мә бькә?
4 Әм ԝи ԝәʹдәйида дьжин, кӧ пʹехәмбәртийа Иса щара пашьн те сери. «Рʹожа мәзьн йа Хӧдан», демәк хьлазийа система Мире-щьна, ида гәләк «незик ә» (Сефн. 1:14, ИМ). Илаһи ньһа гәләк фәрз ә, кӧ әм рʹӧһʹанида һʹьшйар бьминьн (1 Пәт. 5:8). Ле бь рʹасти әм ԛәԝате дьдьнә хәбате бона ве йәке? Һәрге әм рʹӧһʹанида гьһишти бьн, әв йәк ԝе тʹьме али мә бькә, кӧ бир нәкьн әм чь ԝәʹдәйида дьжин.
Чь Те Һʹәсабе Гьһиштибуна Рʹӧһʹани?
5, 6. (а) Чь дькʹәвә нава гьһиштибуна рʹӧһʹани? (б) Кʹижан дӧ пьрсада әм гәрәке сәр хԝә бьхәбьтьн, кӧ рʹӧһʹанида гьһишти бьн?
5 Паԝлосе шанди Мәсиһийед Ибрани нә тʹәне һелан дькьр кӧ рʹӧһʹанида гьһишти бьн, ле ӧса жи шьровәкьр кӧ чь дькʹәвә нава ве йәке (Бьхунә Ибрани 5:14). «Мәрьвед гьһишти» тʹәне бь «шир» рʹази набьн. Әԝана «хԝарьна гьран» дьдьнә хәбате. Бь сайа ве йәке әԝана дькарьн һьм тьштед һеса, һьм жи кʹурайа рʹастийе рʹьнд фәʹм бькьн (1 Корн. 2:10). Хенщи ԝе йәке, фәʹмкʹарийа йед гьһишти бь сайа хәбьтандьна занәбуне һинкьри йә, чь кӧ али ԝан дькә ԛәнщи у хьрабийе жь һәв дәрхьн. Чахе әԝана гәрәке сафикьрьна бькьн, фәʹмкʹари али ԝан дькә кӧ бьвиньн, кʹижан принсипед Кʹьтеба Пироз бьдьнә хәбате у чь щурʹәйи.
6 Паԝлос ньвиси: «Гәрәке әм һе гәләки гӧһ бьдьнә ԝан тьштед мә бьһистьнә, ԝәки әм жь ԝан нәхальфьн» (Ибрн. 2:1). Әм нә жи дькарьн тедәрхьн, кӧ әме ча бенә хальфандьне. Сәва кӧ әв йәк нәйе сәре мә, әм гәрәке «гәләки гӧһ бьдьнә» ԝе йәке, чь кӧ әм ԝәʹде һинбуна Кʹьтеба Пироз леколин дькьн. Һәр кәс жь мә гәрәке пьрсе бьдә хԝә: «Әз һʹәта ньһа бь рʹастийед һеса рʹази дьбьм? Һинбуна мьн сәрʹа-бәрʹа йә, йан әз бь тʹәмамийа дьле хԝә рʹастийе леколин дькьм? Әз чаԝа дькарьм рʹӧһʹанида дьһа пешда һәрʹьм?» Сәва кӧ рʹӧһʹанида гьһишти бьн, әм гәрәке сәр хԝә бьхәбьтьн, илаһи дӧ пьрсада. Бәри пешьн, әм гәрәке Хәбәра Хԝәде рʹьнд фәʹм бькьн, у йа дӧда әм гәрәке һин бьн гӧһдар бьн.
Хәбәра Хԝәде Рʹьнд Леколин кә
7. Һәрге әм Хәбәра Хԝәде кʹур леколин кьн, әме чь кʹаре бьстиньн?
7 Паԝлосе шанди ньвиси: «Әԝе кӧ ширхӧр ә, әԝ нькарә һинкьрьна рʹастийе бьмәһʹинә, чьмки дәргуш ә» (Ибрн. 5:13). Сәва кӧ рʹӧһʹанида гьһишти бьн, әм гәрәке Хәбәра Хԝәде рʹьнд бьзаньбьн, кӧ фәʹм бькьн һәла Хԝәде чь дьхԝазә мәрʹа бежә. Ләма жи әм гәрәке Кʹьтеба Пироз у әʹдәбйәтед жь «хӧламе амьн у сәрԝахт» рʹьнд леколин кьн (Мәт. 24:45-47). Ви щурʹәйи әм фәʹмкʹарийа хԝә һин дькьн у дәстпедькьн пе чʹәʹве Хԝәде сәр тьшта бьньһерʹьн. Ԝәрә дина хԝә бьдьн Оркиде, кʹӧлфәта кӧ Мәсиһи йә.a Әԝ дьбежә: «Ширәта ԝе йәке кӧ гәрәке һәр рʹож Кʹьтеба Пироз бьхуньн, гәләк сәр жийина мьн һʹӧкӧм бу. Мьнрʹа дӧ сал лазьм һат, сәва кӧ бь тʹәмами Кʹьтеба Пироз бьхуньм. Ԝи ԝәʹдәйида мьнрʹа ӧса дьһатә кʹьфше, кӧ әз щара пешьн тʹәви Әʹфьрандар дьбьмә нас. Әз пеһʹәсийам кӧ чь ԝи хԝәш те у чь на. Ӧса жи әз пеһʹәсийам дәрһәԛа зорайа ԛәԝата ԝи у кʹурайа биланийа ԝи. Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз али мьн кьр, кӧ рʹожед лапи чәтьнә жийина хԝәда бькарьбьм тәйах кьм».
8. Хәбәра Хԝәде ча дькарә сәр мә һʹӧкӧм бә?
8 Чахе әм һәр гав Кʹьтеба Пироз дьхуньн, әм дьһельн кӧ Хәбәра Хԝәде сәр мә һʹӧкӧм бә (Бьхунә Ибрани 4:12). Хԝәндьн сәр дьле мә ӧса һʹӧкӧм дьбә, кӧ әм дьһа Хԝәде хԝәш тен. Ле тӧ тʹәхмин дьки, кӧ гәрәке һе зедә ԝәʹдә вәԛәтини бона хԝәндьна Кʹьтеба Пироз у фькьрандьне?
9, 10. Чь те һʹәсабе Хәбәра Хԝәде рʹьнд фәʹм бькьн? Мәсәле бинә.
9 Сәва кӧ Кʹьтеба Пироз рʹьнд бьзаньбьн, бәс нинә тʹәне пебьһʹәсьн теда чь те готьне. Әм нькарьн бежьн, ԝәки ԝәʹде Паԝлосе шанди, дәргушед рʹӧһʹани Хәбәра Хԝәде ԛәт ньзаньбун. Ле әԝана әв занәбун жийина хԝәда нәдьданә хәбате у нә жи кʹара ве йәке дьдитьн. Демәк әԝана хирәт нәдькьрьн, кӧ нета Ньвисаред Пироз фәʹм бькьн, сәва кӧ сафикьрьнед баш бькьн.
10 Хәбәра Хԝәде рʹьнд бьзаньбьн, те һʹәсабе һаш ве йәке һәбьн, кӧ теда чь ньвисар ә у ӧса жи әве занәбуне жийина хԝәда бьдьнә хәбате. Мәсәла Кайл, кʹӧлфәтәкә кӧ Мәсиһи йә, рʹьнд әве йәке дьдә кʹьфше. Сәр хәбате ортʹа ԝе у хәбатчикә дьн проблем чебу. Гәло әԝе чь щурʹәйи әв проблем сафи кьр? Кайл гьли дькә: «Һатә бира мьн гьлийе жь Рʹомайи 12:18, кʹидәре кӧ ньвисар ә: ‹Чьԛас жь дәст ԝә те, тʹәви һʹәму мәрьва әʹдьлайеда бьн›. Мьн готә ԝе кʹӧлфәте кӧ паши хәбате әм рʹасти һәв бен». Ԝана карьбу проблеме нав хԝәда сафи кьн. Кьре Кайл гәләк баш сәр ԝе кʹӧлфәте һʹӧкӧм бу, чьмки әԝе гава пешьн авит кӧ тʹәви ԝе ль һәв бе. Кайл дьбежә: «Мьн фәʹм кьр, кӧ һәрге тʹьме принсипед Кʹьтеба Пироз бьдьн хәбате, әме тʹӧ щар пʹошман нәбьн».
Һин бә Гӧһдар би
11. Кʹижан мәсәлә дьдә кʹьфше, ԝәки дәрәщед чәтьнда һеса нинә гӧһдар бьн?
11 Щарна һеса нинә занәбуна жь Кʹьтеба Пироз әʹмьре хԝәда, илаһи дәрәщед чәтьнда, бьдьнә хәбате. Мәсәлә, һьнә ԝәхт паши ԝе йәке кӧ Йаһоԝа Исраели жь Мьсьре аза кьрьн, щьмәʹте «бина хԝә ль Муса тәнг кьрьн» у «Хӧдан дьщерʹьбиньн». Гәло мәʹни чь бу ԝана ӧса кьр? Әԝана тʹи бун у ав дьхԝәстьн (Дәркʹ. 17:1-4). Щьмәʹте пәйман тʹәви Хԝәде гьредабу у соз дабу кӧ «һʹәму хәбәред кӧ Хӧдан готийә, . . . бькьн». Ле дӧ мәһә жи дәрбаз нәбьбу, ԝана ԛануна ԝийә дәрһәԛа пʹутпʹарьстийе тʹәрʹьбандьн (Дәркʹ. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9). Гәло дьбә мәʹни әв бу кӧ тьрс кʹәтьбу дьле щьмәʹте, чьмки Муса гәләк ԝәхт жь Чʹийайе Һорәбе пәйа нәдьбу, чахе чубу жь Хԝәде тʹәмийа бьстинә? Дьбәкә Исраели дьфькьрин, ԝәки Амәлики ԝе диса һʹьщуми сәр ԝан кьн у бей Муса әԝана ԝе нькарьбьн сәркʹәвьн, чаԝа кӧ бәре әԝана бь дәсте ԝийи һьлбьрʹанди сәр кʹәтьн? (Дәркʹ. 17:8-16) Дьԛәԝьмә мәʹни һәма әв бун. Ле чь жи һәбә Исраелийа «нәхԝәстьн гӧрʹа» Хԝәдеда бьминьн (Кʹар. Шанд. 7:39-41). Паԝлос Мәсиһи һелан дькьрьн, ԝәки әԝана һәр тьшти бькьн, сәва кӧ чʹәʹв нәдьнә мәсәла Исраелийа, гава әԝана дьтьрсийан бькʹәвьнә Әʹрде Создайи (Ибрн. 4:3, 11).
12. Иса ча һин бу кӧ гӧһдар бә у әԝе йәке чь кʹар ԝирʹа ани?
12 Рʹӧһʹанида гьһишти бьн те һʹәсабе, кӧ һәр тьшт чь дәсте мә те, бькьн сәва гӧрʹа Йаһоԝада бьн. Жь мәсәла Иса Мәсиһ те кʹьфше, ԝәки гәләк щар мәрьв бь сайа чәрчьрандьне һин дьбә кӧ гӧһдар бә (Бьхунә Ибрани 5:8, 9). Пешийа һатьна сәр әʹрде, Иса гӧрʹа Баве хԝәда бу. Ле сәва сәр әʹрде жи ԛьрара Баве хԝә бьанийа сери, әԝ һьм физики һьм жи емосийалида дьчәрчьри. Бь сайа ԝе йәке кӧ дәрәщед лапи чәтьнда жи Иса гӧһдар дьма, әԝ «һатә кʹамьлкьрьне» у ида һазьр бу кӧ әԝе щабдарийе һьлдә сәр хԝә, кʹижан кӧ Хԝәде ԝирʹа кʹьфш кьрьбу, демәк бьбә Пʹадша у Сәрәккʹаһин.
13. Чь әʹйан дькә ԝәки әм һин бунә кӧ гӧһдар бьн?
13 Чь әм дькарьн бежьн дәрһәԛа хԝә? Мә сафи кьрийә кӧ һәла һе дәрәщед чәтьнда жи гӧрʹа Йаһоԝа бькьн? (Бьхунә 1 Пәтрус 1:6, 7) Тʹәмийед Хԝәде дәрһәԛа намусийе, һʹәлалийе, хәбәрдана тʹәмьз, хԝәндьн у леколина Кʹьтеба Пироз, һазьрбуна сәр щьвата у хьзмәтийе, зәлал ьн (Йешу 1:8; Мәт. 28:19, 20; Әфәс. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Ибрн. 10:24, 25). Гәло әм ԝан тʹәмийа тиньн сери, гава мәрʹа чәтьн ә жи? Һәрге әре, демәк әм рʹӧһʹанида гьһишти нә.
Гьһиштибуна Рʹӧһʹани Чь Кʹаре Тинә?
14. Мәсәле биньн кӧ избат дькә, ԝәки гьһиштибуна рʹӧһʹани дькарә мә бьпарезә.
14 Ве дьнйайеда мәрьва «шәрма рʹуйе хԝә ӧнда кьрьнә», ле әв йәк кӧ Мәсиһи дькарьн ԛәнщи у хьрабийе жь һәв дәрхьн, ԝана гәләк дьпарезә (Әфәс. 4:19). Мәсәлә, бьрак бь наве Щеймс тʹьме әʹдәбйәтед сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз дьхԝәнд у гәләк ԛимәт дькьр. Әԝ кʹәтә хәбатәкә ӧса, кʹидәре кӧ тʹәне жьн дьхәбьтин. Әԝ дьбежә: «Гәләк жь кʹӧлфәта шәрма хԝә ӧнда кьрьбун, ле йәк жь ԝан йәкә намус дьһатә кʹьфше у һәла һе рʹастийа Кʹьтеба Пироз жи жерʹа һʹәԝас бу. Ле щарәке, чахе әз тʹәви ԝе одәкеда бум, әԝе дәстпекьр һьндава мьнда хԝә нәщайиз бьдә кʹьфше. Пешийе мьн тʹьре әԝ һʹәнәка дькә, ле чьԛас дьчу әԝе тәʹме дәрдьхьст у мьн нькарьбу әԝ бьда сәкьнандьне. Ԝе дәме готарәкә жь ‹Бьрща Ԛәрәԝьлийе› дәрһәԛа бьраки һатә бира мьн, кʹижан кӧ сәр хәбате рʹасти дәрәщәкә ӧса һатьбу. Ԝе готареда ӧса жи мәсәла Усьв у жьна Потифар ньвисар бу.b Мьн дәрберʹа әԝ кәчʹьк дәʹф да у әԝ рʹәвийа» (Дәстп. 39:7-12). Щеймс ша бу ԝәки һʹәму тьшт ӧса хьлаз бу у әԝи карьбу исафа тʹәмьз хԝәй кә (1 Тимтʹ. 1:5).
15. Гьһиштибуна рʹӧһʹани ча али мә дькә, ԝәки дьле хԝәйи симболик ԛәԝи кьн?
15 Гьһиштибуна рʹӧһʹани али мә дькә, ԝәки дьле хԝәйи симболик ԛәԝи кьн у «бәр байе щурʹә-щурʹә һинкьрьнед хәриб нәкʹәвьн» (Бьхунә Ибрани 13:9). Чахе нета мә әв ә кӧ рʹӧһʹанида пешда һәрʹьн, әм дина хԝә дьдьнә сәр тьштед «һәрә ԛәнщ» (Фили. 1:9, 10). Әԝ йәк али мә дькә кӧ һәләԛәтийа хԝәйә тʹәви Хԝәде дьһа ԛимәт кьн, у ӧса жи бьшекьриньн әԝ һәр тьшт чь кӧ әԝ бона кʹара мә дьдә (Рʹом. 3:24). Мәсиһийед кӧ «һʹьше хԝәда гьһишти» нә, дьле хԝәда шекьрдарийе пешда тиньн у жь һәләԛәтийа незик тʹәви Йаһоԝа, шабуне дьстиньн (1 Корн. 14:20).
16. Чь али хушкәке кьр, кӧ дьле хԝә ԛәԝи кә?
16 Хушкәкә бь наве Луиза тинә сәр хԝә, ԝәки ԝәʹдәке паши ньхӧмандьне, бона ԝе йа фәрз әԝ бу, кӧ мәрьве дәрһәԛа ԝе чь бьфькьрьн. Әԝ дьбежә: «Мьн тʹӧ тьштәки хьраб нәдькьр, ле хԝәстьна кӧ Йаһоԝарʹа хьзмәт кьм, дьле мьнда тʹӧнә бу. Мьн фәʹм дькьр, кӧ һәрге әз дьхԝазьм һәр тьшти, чь кӧ ԛәԝата мьн дьгьһиже, бона Йаһоԝа бькьм, әз гәрәке бемә гӧһастьне. Йа лапә чәтьн әԝ бу кӧ бь тʹәмамийа дьле хԝә Йаһоԝарʹа хьзмәт кьм». Луиза сәр хԝә хәбьти у дьле хԝәйи симболик ԛәԝи кьр. Әԝе йәке гәләк али ԝе кьр, чахе әԝ гьран нәхԝәш кʹәт (Аԛуб 5:8). Луиза дьбежә: «Рʹаст ә, әз жь бо нәхԝәшийе гәләк чәрчьрим, ле әз зәʹф незики Йаһоԝа бум».
«Бь Дьл у Щан» Гӧһдар бә
17. Чьма гӧһдарикьрьн гәләк фәрз бу илаһи ԛьрʹна йәкеда?
17 Ширәта Паԝлос кӧ «бенә сәр һинбуна гьһишти» гәләк фәрз бу бона Мәсиһийед ԛьрʹна йәке, кʹижан кӧ Оршәлимеда у Щьһудайеда дьжитьн, чьмки ве йәкева жийина ԝан гьредайи бу. Әԝед кӧ гӧһ данә ве ширәте, рʹӧһʹанида һʹьшйар бун, чь кӧ али ԝан кьр тедәрхьн нишана кӧ Иса дабу. Әв дьһатә һʹәсабе кӧ әԝана гәрәке бьрʹәвийана чʹийа. Чахе ԝана «Һʹәрʹьмийа Ԝеранкьрьне щийе пирозда сәкьни» дитьн, демәк кӧ әскәред Рʹомайи дора Оршәлиме гьртьбун у дьхԝәстьн бькʹәтана һьндӧрʹ, һьнге ԝана фәʹм кьр, кӧ ԝәʹдә йә бьрʹәвьн (Мәт. 24:15, 16). Мәсиһийа гӧһ данә ширәта Иса кӧ пешда пʹехәмбәрти кьрьбу у һʹәта кӧ Оршәлим бьһата ԝеранкьрьне, дәркʹәтьн, рʹәвин. Ль гора гьлийе тʹәрихзане дере Евсебиос, Мәсиһи щиԝар бун бажаре Пеллайеда, ль тʹопраха Гиләде, ль щийе кӧ чʹийа бун. Ӧса ԝана карьбу хԝә жь хәзәба мәзьн хьлаз кьрана.
18, 19. (а) Чьма рʹожед мәда гәләк фәрз ә гӧһдар бьн? (б) Готара дьнда әме дәрһәԛа чь хәбәр дьн?
18 Иса гот ԝәки, «тәнгасикә ӧса мәзьн» ԝе һʹәмдьнйайеда бьбә, кʹижан кӧ пешда тʹӧ щар нәԛәԝьмибу. Зутьрәке әв пʹехәмбәрти ԝе бе сери. Һьнге гӧһдарикьрьна мә, кʹижан кӧ жь гьһиштибуна рʹӧһʹани пешда те, ԝе гәләк фәрз бә (Мәт. 24:21). Гәло әме гӧһдарийа һәр рʹебәрикә «ԝәкʹилхәрще амьн у сәрԝахт» бькьн, гава ахьрийеда әԝана бь ләз бьдьнә мә? (Луԛа 12:42) Бь рʹасти гәләк фәрз ә, ԝәки әм «бь дьл у щан» гӧһдар бьн! (Рʹом. 6:17)
19 Сәва кӧ рʹӧһʹанида гьһишти бьн, әм гәрәке фәʹмкʹарийа хԝә һин кьн. Сәва ве йәке әм гәрәке бәрдәԝам кьн һе рʹьнд Хәбәра Хԝәде леколин кьн у һини гӧһдарийе бьн. Гава щаһьл дәстпедькьн рʹӧһʹанида пешда һәрʹьн, әԝана рʹасти гәләк чәтьнайа тен. Готара дьнда ԝе бе готьне, кӧ чь щурʹәйи дькарьн ԝан чәтьнайа алт кьн.
[Спартьн]
a Һьнә нав һатьнә гӧһастьне.
b Бьньһерʹьн готар «Мерхас бә ԝәки Гӧнәрʹа Бежи ‹на›» жь «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» йа 1 Щотмәһе, сала 1999.
Һун Чь Пеһʹәсийан?
• Чь йә гьһиштибуна рʹӧһʹани у чаԝа ԝе ԛазанщ кьн?
• Занәбуна Хәбәра Хԝәде чь щурʹәйи али мә дькә кӧ әм гьһишти бьн?
• Әм чь щурʹәйи һин дьбьн, кӧ гӧһдар бьн?
• Гьһиштибуна рʹӧһʹани чь кʹаре тинә?
[Шькьл]
Пеканина принсипед Кʹьтеба Пироз али мә дькьн, ԝәки рʹӧһʹанида гьһишти бьн у проблема сафи кьн
[Шькьл]
Мәсиһийед ԛьрʹна йәке гӧһ данә ширәта Иса, у әʹмьре хԝә хьлаз кьрьн