«Әз Заньм . . . Әwе Рʹабә»

1. Чьда Мәртʹа баwәр бу дәрһәqа бьре хwә? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.)

МӘРТʹА, кö шагьрт у һәвала Исайә незик бу, шин дькьр чьмки бьре wе Лазар мьрьбу. Гәло тьштәки öса һәбу кö еша дьле wе сьвьк кьра? Бәле! Иса соз да wе: «Бьре тәйе жь мьрьне рʹабә». Рʹаст ә әw гьли дьбәкә бь тʹәмами еша Мәртʹайе кʹöта нәкьр, ле йәкә әwе итʹбарийа хwә созе Иса ани у гот: «Әз заньм рʹожа ахрәте, рʹожа рʹабуне әwе рʹабә» (Йуһʹн. 11:20-24). Мәртʹа сәд сәләфи баwәр бу кö ахьрийеда рʹабуна мьрийа wе һәбә. Ле паше Иса кʹәрәмәт кьр у һәма wе рʹоже Лазар жь мьрьне рʹакьр.

2. Һун чьрʹа дьхwазьн кö баwәрийа wә жи мина йа Мәртʹайе бә?

² Иро әм һивийе ниньн wәки Иса йан жи Йаһоwа wе бь кʹәрәмәт мьрийед мә сах кьн. Ле гәло һун мина Мәртʹа сәд сәләфи баwәр ьн кö ахьрийеда мәрьвед wәйи дәлал wе жь мьрьне рʹабьн? Дьбәкә wә малхе хwә, йан жьна хwә, йан жи де-бав, йан кальк-пирька хwә öнда кьрийә. Йан жи дьбәкә зарʹа wәйә дәлал мьрийә, у һун гәләк дьхwазьн wи бьдьнә бәр дьле хwә, wирʹа хәбәр дьн у ша бьн. Чьqас баш ә кö мина Мәртʹайе мәʹнийа wә жи һәйә бежьн: «Әз заньм кö мәрьве мьни дәлал wе жь мьрьне рʹабә». Ле wе баш бә wәки һәр Мәсиһи бьфькьрә дәрһәqа wан мәʹнийа, кö чьрʹа әм баwәр ьн wәки мьри wе рʹабьн.

3, 4. Кʹәрәмәта Иса чаwа дьбәкә баwәрийа Мәртʹайе qәwи кьр?

³ Мәртʹа незики Оршәлиме дьжит, ләма жи дьqәwьмә әwе нәдитьбу чахе Иса Щәлиледа шәһәре Найинеда кöрʹе жьнәбике сах кьр, ле дьбәкә әw пеһʹәсийабу. Дьбәкә әwе öса жи бьһистьбу кö Иса qиза Йайиро сах кьрьбу. Мәрьвед кö мала Йайирода бун, «заньбун» кö qизьк «мьрийә». Ле Иса дәсте wе гьрт у гот: «Qизьк, рʹабә!». У әw дәрберʹа сах бу у рʹабу (Луqа 7:11-17; 8:41, 42, 49-55). Мәртʹа у Мәрйәма хушка wе, заньбун кö Иса дькарә нәхwәшийе qәнщ кә, у ләма әwана дьфькьрин кö һәрге Иса wедәре буйа, Лазар wе нәмьра. Ле Лазар һәвале Иса йе незик ида мьрьбу, ле гәло Мәртʹа һивийа чь бу? Дина хwә бьдьне кö Мәртʹа дәрһәqа сахкьрьна Лазар гот кö ахьрийеда, «рʹожа ахрәте» wе бьбә. Ле чьрʹа әw ве йәкеда öса баwәр бу? У чьрʹа әм дькарьн баwәр бьн кö ахьрийеда мьри wе рʹабьн, демәк мәрьвед wәйи дәлал жи?

⁴ Мәʹнийед wәйә мәзьн һәнә кö ве йәкеда дöдьли нәбьн. Wәрә әм шеwьр кьн тʹәне чәнд мәʹнийа. Wәʹде шеwьркьрьне, һун дьбәкә Хәбәра Хwәдеда дәрһәqа рʹабуна мьрийа тьштед öса пебьһʹәсьн, кö һун бәре сәр wе йәке нәфькьрибун. Әw йәк wе баwәрийа wә һе qәwи кә, кö һуне мәрьвед хwәйи незик диса бьвиньн.

QӘWЬМАНДЬНЕД КÖ БАWӘРИЙА МӘ QӘWИ ДЬКЬН

5. Чьрʹа Мәртʹа дöдьли нибу кö Лазар wе рʹабә?

⁵ Дина хwә бьдьне, Мәртʹайе нәгот кö «әз баwәр дькьм wәки бьре мьн wе рʹабә», ле әwе гот «әз заньм . . . әwе рʹабә». Мәртʹа ве йәкеда дöдьли нибу, чьмки пеһʹәсийабу дәрһәqа рʹабуна мьрийа кö бәре qәwьмибун. Дәрһәqа wан qәwьмандьна әw дьбәкә бьчʹуктайеда малда йан жи кʹьништеда пеһʹәсийабу. Wәрә әм се сәрһатийа шеwьр кьн кö Кʹьтеба Пирозда тенә гьликьрьне, кʹижан кö дьбәкә бира Мәртʹайеда бун.

6. Мәртʹа дәрһәqа кʹижан кʹәрәмәте пеһʹәсийабу?

⁶ Сәрһатийа пешьн дәрһәqа сахкьрьне һьнге qәwьми, чахе Хwәде qәwат да Елйас кö кʹәрәмәта бькә. Финикйайеда шәһәре Сәрәптада, жьнәбикә кʹәсиб дьжит, йа кö Елйасрʹа меванһʹьзи да кʹьфше. Хwәде бь кʹәрәмәт öса кьр, кö ар у рʹун мала wеда хьлаз нәдьбу сәва кö әw кöрʹе хwәва сах бьминьн (1 Пʹадш. 17:8-16). Wәʹдә шунда кöрʹе wе гьран нәхwәш кʹәт у мьр. Ве дәме Елйас али wе кьр. Әwи дәсте хwә да гәде мьри, Йаһоwарʹа дöа кьр у гот: «Йа Хöдан, . . . әз лава жь тәрʹа дькьм, бьра щане ви лаwьки вәгәрʹә һöндьре wи». У бь рʹасти әw йәк qәwьми. Хwәде дöайе Елйас бьһист у гәдә сах бу. Әw сәрһатийа пешийе йә дәрһәqа сахкьрьне, кö Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә. (Бьхунә 1 Пʹадшати 17:17-24.) Бешьк, Мәртʹайе дәрһәqа ве qәwьмандьне заньбу.

7, 8. а) Елиша ча дьл да бәр жьнькәке кö шина кöрʹе хwә дькьр? б) Кʹәрәмәта Елиша дәрһәqа Йаһоwа чь избат дькә?

⁷ Сәрһатийа дöда дәрһәqа сахкьрьне кö Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә, дәрһәqа Елиша пʹехәмбәр ә. Шунәмеда жьнәк дьжит, йе кö безöрʹәт бу у мере wе ида әʹмьрда мәзьн бу. Әwе меванһʹьзийа мәзьн Елишарʹа да кʹьфше, у бона ве йәке Йаһоwа ле кʹәрәм кьр у кöрʹ жерʹа бу. Чәнд сал дәрбаз бу, әw кöрʹе wе мьр. Бьдьнә бәр чʹәʹве хwә кö бона ве жьньке әw йәк дәрдәки чьqас гьран бу. Дьле wе öса дешийа кö кʹәрба әw 30 км рʹе чу, сәва кö сәр чʹийайе Кармәл Елиша бьвинә. Елиша пʹехәмбәр бәрдәстийе хwә Гәһази пешийа хwә у ве жьньке, шандә Шунәме. Гәһази нькарьбу әw гәдә жь мьрьне рʹакьра. Паше дийа гәдә кö дьлшькәсти бу, тʹәви Елиша һатә мал (2 Пʹадш. 4:8-31).

⁸ Малда кʹидәре кö щьнйазе wи гәдәйи бу, Елиша дöа кьр. Йаһоwа дöайе wи бьһист, у гәдә сах бу. Жь шабуне ньге де әʹрд нәдьгьрт кö кöрʹе wе диса тʹәви wе бу! (Бьхунә 2 Пʹадшати 4:32-37.) Һьнге дьбәкә әwе дайике гьлийед Һаннайе ани бира хwә, чахе жерʹа кöрʹ һатә буйине. Һаннайе чахе кöрʹе хwә Самуйел бьрә коне пироз, Йаһоwарʹа дöада гот: «Хöдан . . . дадьхә wаре мьрийан у һьлдькʹьшинә» (1 Сам. 2:6). Хwәде әw гәде Шунәме һьлкʹьшанд, у избат кьр кö qәwата wи һәйә мьрийа жь мьрьне рʹакә.

9. Гьли кьн qәwьмандьна сьсийа жь Кʹьтеба Пироз дәрһәqа сахкьрьне.

⁹ Диса qәwьмандьнәкә мәхсус qәwьми паши мьрьна Елиша. Әwи 50 сала зедәтьр ча пʹехәмбәр хьзмәт кьр, у паше «нәхwәш кʹәт» у мьр. Wәʹдә дәрбаз бу у ида жь щьнйазе wи тʹәне һәсту мабун. Рʹожәке чахе Исраелийа мәрьвәк чʹәʹл дькьрьн, ньшкева wана дит кö дьжмьнед wан тен. Әwан Исраелийа жь тьрса щьнйаз авитьнә щийе кö Елиша чʹәʹлкьри бу йан жи дәфьнкьри бу, у рʹәвин. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Дәма зьлам кʹәт у бь һәстийед Әлиша кʹәт, вәжийа у ль сәр пʹелед хwә рʹабу» (2 Пʹадш. 13:14, 20, 21). Бьфькьрьн, кö әван qәwьмандьна Мәртʹа чьqас шьдандьн! Әwе qайим баwәр дькьр кö qәwата Хwәде һәйә wәки мьрийа рʹакә. Әв сәрһати дәрһәqа рʹабуна мьрийа баwәрийа мә жи qәwи дькьн, кö qәwата Хwәде бесинор у зор ә.

QӘWЬМАНДЬНЕД QЬРʹНА ЙӘКЕ

10. Чь qәwьми тʹәви Мәсиһикә бь наве Хәзал, у Пәтрус чь кьр?

¹⁰ Ньвисаред Йунанида жи һәнә сәрһати кö ча хьзмәткʹаред Хwәде мьри сах кьрьнә. Мә ида хәбәр да дәрһәqа дö qәwьмандьна кö Иса мьри жь мьрьне рʹакьрьн, йәк qәwьми незики шәһәре Найине, у йа дöда мала Йайирода. Wәʹдә шунда Пәтрусе шанди жьнькәкә Мәсиһи бь наве Хәзал (Табитʹа) жь мьрьне рʹакьр. Пәтрус кʹәтә ве отʹахе кʹидәре щьнйазе wе бу, дöа кьр у паше гот: «Табитʹа! Рʹабә сәр хwә». Дәрберʹа әw жь мьрьне рʹабу у Пәтрус «әw сах . . . да сәкьнандьне» бәр Мәсиһийед кö wедәре бун. Әw qәwьмандьн öса сәр мәрьва һʹöкöм бу кö «гәләка Хöдан баwәр кьрьн». Әwан шагьртед тʹәзә һьлбәт wе мәрьварʹа гьли кьрана мьзгинийа дәрһәqа Иса у илаһи дәрһәqа qәwата Йаһоwа кö әw дькарә мьрийа рʹакә (Кʹар. Шанд. 9:36-42).

11. Луqайе һʹәким дәрһәqа гәде щаһьл чь гот, у әw qәwьмандьн ча сәр йед дьн һʹöкöм бу?

¹¹ Qәwьмандьнәк жи һәбу, кö бәр гәләк шәʹда, мьри жь мьрьне рʹабу. Щарәке чахе Паwлосе шанди сәр щьвинәке Тройайеда бу, әw һәйә Тʹьркйа бакʹур-рʹоавайа иройин, әwи һʹәта ниве шәве хәбәр дьда. Гәдәки щаһьл бь наве Әйтухо сәр пʹәнщәре рʹуньштьбу у гöһ дьда Паwлос. Ле әw һеньжи, паше кʹәтә хәwа кʹур у жь qате сьсийа жорда кʹәт. Дьqәwьмә пешийе Луqайе һʹәким гьһиштә Әйтухо у әwи гот, wәки Әйтухо нә кö хәрьqи йә йан жи зийан сьтандийә, ле әw мьрийә. Паwлос жи пәйайи жере бу, щьнйаз да һʹәмеза хwә у әʹлам кьр кö әw сах ә. Бьдьнә бәр чʹәʹве хwә кö әw йәк ча һʹöкöм бу сәр wан, йед кö wедәре бун. Wана заньбу wәки әw мьри бу у жь мьрьне рʹабу у һьнге «беһʹәсаб дьл һатә бәр wан» (Кʹар. Шанд. 20:7-12).

БАWӘРИЙА QӘWИ

12, 13. Сәр һʹиме wан сәрһатийед кö мә шеwьр кьр, кʹижан пьрс дьбәкә бал мә пешда тен?

¹² Әw сәрһатийед кö мә жоре шеwьр кьрьн, али мә дькьн кö әм сәд сәләфи баwәр бьн wәки qәwата Хwәдайе мә, демәк Жийандаре мә, зор ә у дькарә мьрийа жь мьрьне рʹакә. Wан qәwьмандьнада Йаһоwа бь сайа хьзмәткʹаред хwә әw кʹәрәмәт кьрьн, мәсәлә бь сайа Елйас, Иса у Пәтрус. Ле әм чь дькарьн бежьн дәрһәqа wан мәрьва, йед кö wәʹдәки öсада мьрьнә, чахе Хwәде ида әw кʹәрәмәт нәдькьрьн? Гәло хьзмәткʹаред амьн дькарьн һивийе бьн кö Хwәде wе ахьрийеда әwан мьрийа рʹа кә? Гәло әwана дькарьн мина Мәртʹайе сәд сәләфи баwәр бьн, чахе әwе гот: «Әз заньм рʹожа ахрәте, рʹожа рʹабуне [бьре мьн wе] рʹабә»? Чьрʹа Мәртʹайе әв йәк баwәр дькьр, у чьрʹа һун жи дькарьн wе йәкеда qә дöдьли нәбьн?

¹³ Хәбәра Хwәдеда һәнә сәрһати кö нишан дькьн, wәки хьзмәткʹаред Йаһоwайи амьн заньбун кö ахьрийеда wе рʹабуна мьрийа һәбә. Wәрә әм чәнд жь wан сәрһатийа шеwьр кьн.

14. Сәрһатийа Бьраһим дәрһәqа рʹабуна мьрийа мә чь һин дькә?

¹⁴ Бьфькьрьн дәрһәqа сәрһатийа Бьраһим. Исһаq кöрʹе Бьраһими һʹьзкьри бу, чьмки Бьраһим гәләк һивийа буйина wи бу. Ле щарәке Хwәде Бьраһимрʹа гот: «Рʹабә кöрʹе хwәйи тайе тʹәнейи дәлал Исһаq һьлдә у . . . бькә дийарийа тʹәвайишәwате» (Дәстп. 22:2). Бьдьнә бәр чʹәʹве хwә кö әwе тʹәмийе wе ча Бьраһим тʹәвһәв кьра. Пешийа ве йәке, Йаһоwа Бьраһимрʹа соз да кö пе зöрʹәта wи һʹәму мьләт wе бенә кʹәрәмкьрьне (Дәстп. 13:14-16; 18:18; Рʹом. 4:17, 18). Хенщи ве йәке, Йаһоwа гот кö әw кʹәрәм wе пе «Исһаq» бьбьн (Дәстп. 21:12). Ле гәло әw созе Хwәде wе ча бьһата сери, һәгәр Бьраһим кöрʹе хwә Исһаq бькьра qöрбан? Паwлос пе рʹебәрийа Хwәде ньвиси, кö Бьраһим баwәр дькьр, wәки Хwәде дькарә Исһаq жь мьрьне рʹакә. (Бьхунә Ибрани 11:17-19.) Кʹьтеба Пирозда найе готьне wәки Бьраһим дьфькьри кö һәрге әw öса бькә ча Хwәде жь wи дьхwазә, wе нава чәнд сьһʹәтада, йан рʹожада йан жи һʹәфтийада Исһаq жь мьрьне рʹабә. Бьраһим ньзаньбу кö кʹәнге кöрʹе wи wе жь мьрьне рʹабә, ле әwи итʹбарийа хwә Йаһоwа дьани кö әw wе әʹсә Исһаq сах кә.

15. Ибо чь баwәр дькьр?

¹⁵ Ибо жи заньбу кö ахьрийеда мьри wе рʹабьн. Әwи фәʹм дькьр кö һәрге бах бе бьрʹине, әw дькарә диса мәзьн бә у бьбә мина баха тʹәзә. Ле әwе йәке әм нькарьн дәрһәqа мәрьва бежьн (Иб. 14:7-12; 19:25-27). Һәрге мәрьв дьмьрә, әw нькарә хwәха сах бә у бьжи (2 Сам. 12:23; Зәб. 89:48). Ле әw найе һʹәсабе wәки Хwәде нькарә мәрьва жь мьрьне рʹакә. Ибо баwәр дькьр кö Йаһоwа wе wи бинә бира хwә. (Бьхунә Ибо 14:13-15.) Рʹаст ә әwи ньзаньбу кö әw wәʹдә wе кʹәнге бе, ле йәкә әwи итʹбарийа хwә Әʹфьрандаре инсанәте дьани, кʹижан кö wе wи бинә бира хwә у жь мьрьне рʹакә.

16. Мьлйакʹәт ча Данийел пʹехәмбәр qәwи кьр?

¹⁶ Данийел жи мәрьвәки амьн бу, дәрһәqа кʹижани әм жь Ньвисаред Ибрани педьһʹәсьн. Әwи гәләк wәхт бь амьни Йаһоwарʹа хьзмәт дькьр, у Йаһоwа тʹьме али wи дькьр. Щарәке мьлйакʹәт Данийелрʹа хöйа бу у wи нав кьр мәрьве кö «зәʹф . . . һатийә һʹәзкьрьн». Мьлйакʹәт жерʹа гот кö бьра wирʹа әʹдьлайи бә у әw qәwи бә (Дан. 9:22, 23; 10:11, 18, 19).

17, 18. Йаһоwа Данийелрʹа дәрһәqа ахьрийа wи чь соз да?

¹⁷ Данийел wәкә 100 сали бу, ида бәрбь мьрьне дьчу. Дьбәкә әw дьфькьри кö ахьрийа wи wе ча бә. Гәло Данийел wе жь мьрьне рʹабә? Бәле! Хьлазийа кʹьтеба Данийелда әм дәрһәqа созе Хwәде дьхуньн: «Тö, һʹәта кö бьбә даwин һәрʹә; жь бәр кö тöйе бьгьһижи рʹьһʹәтийе» (Дан. 12:13). Данийеле әʹмьрда мәзьн, заньбу кö мьри рʹьһʹәтийеда ньн, чьмки wаре мьрийада «раман, занин у занийари» тʹöнә. Данийел фәʹм дькьр кö зутьрәке әwе һәрʹә wедәре (Wаиз 9:10). Ле бона wи әw йәк хьлази нибу, чьмки Йаһоwа жерʹа соз да дәрһәqа ахьрийе.

¹⁸ Мьлйакʹәте Йаһоwа готә Данийел: «Дь даwийа [хьлазийа] рʹожанда тöйе жь бо стандьна мьраза хwә һʹьшйар би». Әwи ньзаньбу әw рʹож wе кʹәнге бе. Данийел ида бәр мьрьне бу у дьчу рʹьһʹәтийе. Ле әwи фәʹм дькьр, кö ахьрийеда әwе жь мьрьне рʹабә, чьмки жерʹа һатә готьне, wәки әw wе бона «сьтандьна мьраза хwә һʹьшйар» бә. Әw йәк паши мьрьна wи гәрәке бьqәwьмийа «даwийа рʹожанда», демәк рʹожед хьлазийеда.

19, 20. а) Сәрһатийед кö мә шеwьр кьр, ча гьредайинә тʹәви щаба Мәртʹайе кö әwе да Иса? б) Готара дьнда әме дәрһәqа чь шеwьр кьн?

¹⁹ Әшкәрә йә кö мәʹнийа Мәртʹайе һәбу, wәки qә дöдьли нәбә кö бьре wейи амьн Лазар, wе «рʹожа ахрәте, рʹожа рʹабуне . . . рʹабә». Щаба Мәртʹайе кö әwе да Иса у öса жи созе кö Данийелрʹа һатә дайине, гәрәке баwәрийа мә qәwи кә, wәки рʹабуна мьрийа wе әʹсә һәбә.

²⁰ Мә чәнд сәрһати дәрһәqа рʹабуна мьрийа кö бәре qәwьми бун, шеwьр кьр. Әw сәрһати избат дькьн, кö мьри wе рʹабьн. Мә öса жи дит кö ча хьзмәткʹаред Хwәдейи амьн бь дьл у щан баwәр дькьрьн, кö ахьрийеда мьри wе рʹабьн. Ле гәло чь избаткьрьн һәйә, кö созе бәре wе бе сери, демәк мьри wе рʹабьн? Wәки избаткьрьн һәйә, кö әw йәк wе бе сери, демәк диса мәʹникә мә һәйә кö мина Мәртʹайе бь дьл у щан һивийа рʹабуна мьрийа бьн. Ле гәло әw wәʹдә wе кʹәнге бе? Готара дьнда щаба wан пьрса әме шеwьр кьн.