Кʹьтеба Пироз Чь Щурʹәйи Кʹьтеб ә?
Щаба Кʹьтеба Пироз
Кʹьтеба Пироз жь 66 кʹьтеба йә. Әԝ нава 1 600 салида һатийә ньвисаре. Кʹьтеба Пирозда әʹламәтийа Хԝәде йә, демәк «Хәбәра Хԝәде» (1 Тʹесалоники 2:13).
Ве готареда
Әʹламәтийед избаткьри дәрһәԛа Кʹьтеба Пироз
Кʹи Кʹьтеба Пироз ньвисийә? Авторе Кʹьтеба Пироз Хԝәде йә. Ле әԝи ԝәкә 40 мери дайә хәбате, ԝәки ве кʹьтебе бьньвисә. Һьнә жь ԝан мәрьва әԝ бун: Муса, Даԝьд Пʹадша, Мәтта, Марԛос, Луԛа у Йуһʹәнна.a Хԝәде фькьред хԝә әʹлами ԝан дькьр, әԝана жи дьньвисин (2 Тимотʹейо 3:16).
Сәва әм рʹьнд бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, ԝәрә әм мәсәләке биньн. Мәзьне хәбате жь хәбатчики хԝә һиви дькә, ԝәки сәр наве ԝи нәʹмәке бьньвисә. Мәзьне хәбате фькьред хԝә дьбежә, ле тʹәмамийа нәʹме хәбатчи дьньвисә. Мина ве йәке, рʹаст ә Хԝәде мәрьв данә хәбате, сәва кӧ Кʹьтеба Пироз бьньвисьн, ле Автор Әԝ хԝәха йә.
«Кʹьтеба Пироз» чь те һʹәсабе? Сәр гәләк зьмана термина «Кʹьтеба Пироз» пешда һатийә жь хәбәра Йунани «библиа», чь кӧ рʹастә-рʹаст те һʹәсабе «кʹьтебед бьчʹук». Ԝәʹдә шунда әв хәбәра Йунани, демәк «библиа», бу наве ԝан кʹьтебед тʹәвайи тʹопкьри, кʹижанерʹа әм дьбежьн Кʹьтеба Пироз.
Кʹьтеба Пироз кʹәнге һатийә ньвисаре? Кʹьтеба Пироз дәстпебу бе ньвисаре сала 1513 Б.Д.М., у һатә хьлазкьрьне сала 98 Д.М. Бь тʹәмами әԝ ԝәкә 1 600 салида һатә лекьрьне.
Кʹьтеба Пирозә орижинал һәйә йан на? Кʹьтебед орижиналә гӧломәтккьри йед Кʹьтеба Пироз нәһатьнә хԝәйкьрьне, чьмки әԝана сәр материйалед ӧса һатьбунә ньвисаре, кӧ зу хьраб дьбун. Жь ԝана бун, мәсәлә папирус у пергамент. Бәргьред һостә нава гәләк ԛьрʹнада Ньвисаред Пироз бәр гьртьнә, демәк копи кьрьнә. Сәва кӧ рʹькʹьнийатед паши ԝан жи бькарьбьн ԝан ньвисара бьхуньн.
Чь тенә һʹәсабе «Пәймана Кәвьн» у «Пәймана Ну»? Пʹара Кʹьтеба Пирозә кӧ һʹәчʹи зәʹф сәр зьмане Ибранийә кәвьнb һатийә ньвисаре, те навкьрьне Пәймана Кәвьн. Әве пʹаре ӧса жи нав дькьн Ньвисаред Ибрани, ле Пәймана Ну әв пʹара Кʹьтеба Пироз ә, кʹижан кӧ сәр зьмане Йунани һатийә ньвисаре. Сәр ве пʹаре ӧса жи те готьне Ньвисаред Йунани. Әв пʹар тʹәвайи те навкьрьне Кʹьтеба Пироз.c
Кʹьтеба Пирозда чь ньвисар ә? Кʹьтеба Пирозда әм дькарьн бьвиньн ԛәԝьмандьнед тʹәрихийе, ԛануна, пʹехәмбәртийа, шера, мәтʹәлока, кʹьлама у нәʹма. (Бьньһерʹә «Кʹьтебед кӧ дькʹәвьнә нава Кʹьтеба Пироз.»)
Кʹьтеба Пирозда дәрһәԛа чь те гьликьрьне?
Дәстпека Кʹьтеба Пирозда те гьликьрьне, дәрһәԛа ԝе йәке кӧ Әʹфьрандаре Һьмзор ча әʹрд у әʹзман әʹфьрандийә. Әԝ бь Кʹьтеба Пироз наве хԝә Йаһоԝа мәрʹа әʹйан дькә у бь ԝе йәке дьдә кʹьфше, кӧ дьхԝазә әм ԝи нас кьн (Зәбур 83:18).
Ве кʹьтебеда те гьликьрьне, ԝәки чь щурʹәйи бӧхдан авитьнә Хԝәде, ӧса жи те шьровәкьрьне, ԝәки әԝ ԝе чь щурʹәйи наве хԝәйи ԛәнщ пироз кә.
Кʹьтеба Пироз гьли дькә дәрһәԛа ԛьрара Хԝәде бона инсанәте у әʹрде. Әԝ ӧса жи шьровәдькә кӧ Хԝәде ԝе чь щурʹәйи сәбәбе кӧл-дәрдед мәрийа бьдә һьлдане.
Хенщи ԝе йәке Кʹьтеба Пирозда ширәтед бона жийина һәррʹожи һәнә. Мәсәлә:
Чаԝа һәләԛәтийа баш тʹәви мәрьва хԝәй кьн. «Һәр чь кӧ һун дьхԝазьн мәрьв бона ԝә бькьн, һун жи ӧса ԝанарʹа бькьн» (Мәтта 7:12).
Әв чь те һʹәсабе: Әм гәрәке һьндава мәрьвада хԝә ӧса бьдьнә кʹьфше, чаԝа кӧ дьхԝазьн, ԝәки әԝана һьндава мәда бьн.
Чаԝа бәр стресе тәйах кьн. «Иди бона рʹожа сьбе хәма нәкьн, чьмки рʹожа сьбе ԝе бона хԝә хәма бькә» (Мәтта 6:34).
Әв чь те һʹәсабе: Дәԝса кӧ зәʹф бәрхԝә кʹәвьн бона ԝе йәке, чь кӧ дькарә ахьрийеда бьԛәԝьмә, ԝе баш бә дина хԝә бьдьн дәрәща хԝәйә иройин.
Чь лазьм ә сәва кӧ зәԝащ бәхтәԝар бә. «Жь ԝә һәр кәс жи бьра жьна хԝә һʹьз бькә чаԝа хԝә у жьн жи ԛәдьре мере хԝә бьгьрә» (Әфәси 5:33, ДТʹ).
Әв чь те һʹәсабе: Һʹьзкьрьн у ԛәдьргьртьн һәйә һʹиме зәԝаща бәхтәԝар.
Гәло Кʹьтеба Пироз һатийә гӧһастьне?
На. Зандара дәстньвисаред Кʹьтеба Пирозә кәвьн бәрамбәри текста Кʹьтеба Пирозә модерн кьрьнә у дитьнә, ԝәки әʹламәтийа ԝе нәһатийә гӧһастьне. Әв йәк логики йә. Хԝәде дьхԝазә ԝәки нәʹма ԝи бе хԝәндьне у фәʹмкьрьне, ләма жи әԝи хәм кьрийә, кӧ әʹламәтийа теда нәйе гӧһастьнеd (Ишайа 40:8).
Чьрʹа һаԛас ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пироз һәнә?
Һʹәчʹи зәʹф жь мәрьвед иройин фәʹм накьн ԝан зьмана, сәр кʹижана кӧ Кʹьтеба Пироз һатьбу ньвисаре. Ле ԝедәре мьзгинийа хере һәйә, бона «һʹәму мьләта, бәрәка, зьмана у щьмәʹта» (Әʹйанти 14:6). Ләма жи әԝана һʹәԝще ԝе йәке нә, кӧ Кʹьтеба Пироз сәр зьманәки ӧса бе ԝәлгәрʹандьне, кʹижан кӧ ԝе бькарьбьн бьхуньн у гьлийе Хԝәде рʹаст фәʹм бькьн.
Се щурʹә ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пироз һәнә:
Ԝәлгәрʹандьна хәбәр пәй хәбәра тʹәне рʹастә-рʹаст тексте дәрбаз дькә, нә кӧ нете.
Ԝәлгәрʹандьна бь нет, нета текста орижинале бь зьмане фәʹмдари у модерн дәрбаз дькә.
Ԝәлгәрʹандьна бь гьликьрьне әв һәйә гьликьрьна тексте бь щурʹе аза. Нета ԝе әԝ ә, кӧ хԝәндьн һʹәԝас бә. Ле гәләк щар ве дәрәщеда нет те гӧһастьне.
Ԝәлгәрʹандьна баш әԝ ә, чахе әʹламәтийа Хԝәде жь орижинале һьм рʹаст, һьм бь зьмане модерн у фәʹмдари те дәрбазкьрьне.e
Кʹи сафи кьр, кӧ кʹижан кʹьтеб бькʹәвьнә нава Кʹьтеба Пироз?
Әв йәк Авторе Кʹьтеба Пироз Хԝәде сафи кьр. Сәре-серида әԝи «готьнед» пироз тʹәсмили Исраелийа кьрьбу, сәва кӧ әԝана Ньвисаред Ибранийа бона ньсьлед дьн хԝәй кьн (Рʹомайи 3:2).
Гәло, Кʹьтебед Пироз ԛә ӧнда бунә?
На. Һʹәму кʹьтебед кӧ жь бина бәр Хԝәде нә, кʹәтьнә нава Кʹьтеба Пироз. Демәк кʹьтебед ӧндабуйи тʹӧнә нә. Һьнә мәрьв дьбежьн кӧ һьнә дәстньвисаред кәвьнә майин, кӧ һатьнә дитьне, әԝана жи пʹара Кʹьтеба Пироз ьн.f Бь рʹасти Кʹьтеба Пироз әʹйан дькә, кʹижан кʹьтеб жь бина бәр Хԝәде нә у кʹижан на (2 Тимотʹейо 1:13). Демәк кʹьтебед жь бина бәр Хԝәде бь тʹәмами һәвва гьредайи нә. Ле кʹьтебед дьн кʹижан кӧ һьнә мәрьв дьбежьн, ԝәки жь бина бәр Хԝәде нә, дәрһәԛа ԝана нькарьн ӧса бежьн, чьмки тʹәви Кʹьтеба Пироз найенә гьредане.g
Чаԝа Кʹьтеба Пирозда рʹеза бьвиньн?
Кʹьтебед кӧ дькʹәвьнә нава Кʹьтеба Пироз
a Сәва кӧ бьвиньн кʹижан ьн һʹәму кʹьтебед Кʹьтеба Пироз, ньвискʹаред ван у салед кӧ әв кʹьтеб һатьнә ньвисаре, бьньһерʹьн «Навәрока Кʹьтебед Кʹьтеба Пироз».
b Һьнә пʹаред Кʹьтеба Пироз сәр зьмане Арами һатьбун ньвисаре. Әв зьман у зьмане Ибранийә Кәвьн, гәләк мина һәв бун.
c Һьнә хԝәндәванед Кʹьтеба Пироз сафи дькьн, ԝәки бежьн Ньвисаред Ибрани у Ньвисаред Йунани, чьмки чахе дьбежьн «Пәймана Кәвьн» у «Пәймана Ну», дькарә ӧса бе кʹьфше, ԝәки әв пәйман кәвьн буйә, у дәԝсе Пәймана Ну һатийә ньвисаре.
d Бьньһерʹә готар, «Гәло Кʹьтеба Пирозда Гӧһастьн Кьрьнә?»
e Гәләка хԝәш те бьхуньн «Кʹьтеба Пироз Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә», кʹижан кӧ сәр һьнә зьмана һәйә, чьмки әԝ һьм рʹаст ә, һьм жи һеса те фәʹмкьрьне. Бьньһерʹә готар «Гәло ‹Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә› рʹаст ә?».
f Әв кʹьтеб бь тʹәмами тенә навкьрьне Апокрип. Ль гора «Әнсиклопедийа Британика», кʹьтебед Апокрип әԝ ьн, кʹижан кӧ нәһатьнә ԛәбулкьрьне, кӧ бьбьнә пʹаред Ньвисаред Пироз, демәк кʹьтебед фәрми йед Кʹьтеба Пироз.
g Бона һе зедә әʹламәти бьньһерʹьн готар «Гәло Мьзгинийа ль Гора Апокрипа, Әв Һәйә Рʹастийа Вәшарти Дәрһәԛа Иса?».