Тʹемед Кʹьтеба Пироз сәва хәбәрдане

1. Бәхт

А. Әʹмьре мәрийа, пешда нәһатийә ньвисаре

Qьрара Хwәде әʹсәйи wе бе сери  Иш. 55:11; Дсп. 1:28; Ибр. 6:17

Һәр кәсирʹа мәщал те дайине, wәки Хwәдерʹа qӧльх кьн  Йн. 3:16; Флп. 2:12

2. Гӧнә

А. Чь йә гӧнә

Инкʹаркьрьна qануна Хwәде, у нормед wийи бе qӧсур  1 Йн. 3:4; 5:17

Мәри чаwа әʹфрине Хwәде, бәрбь wи щабдар ә  Рʹм. 14:12; 2:12-15

Qанун дьда кʹьфше, wәки гӧнә чь йә, кӧ мәри бькарьбә wе нас кә  Гл. 3:19; Рʹм. 3:20

Һʹәмушк гӧнәкʹар ьн, тʹӧ кәс нькарә һʹәта хьлазийе, нормед Йаһоwайи беqӧсур бьqәдинә  Рʹм. 3:23; Зб. 51:5

Б. Гәло чьрʹа жь бо гӧне Адәм, һʹәму мәри дьчәрчьрьн

Жь Адәм, гӧнә у мьрьн дәрбази ль сәр һʹәму мәрийа бу  Рʹм. 5:12, 18

Хwәде рʹәʹм ә, ләма жи инсанәте тәйах дькә  Зб. 103:8, 10, 14, 17

Бь сайа qӧрбанбуна Иса, жь гӧнә аза дьбьн  1 Йн. 2:2

Гӧнә у һʹәму кьред Мире-щьна, wе бенә хьрабкьрьне, демәк һьлдане  1 Йн. 3:8

В. Дара qәдәхәкьри, нәгӧһдарикьрьн бу, нә кӧ рʹазана мер у жьн тʹәв һәв

Дара qәдәхәкьри, пешийа әʹфьрандьна Һеwайе һәбу  Дсп. 2:17, 18

Адәм у Һеwайерʹа һатьбу готьне кӧ зарʹа биньн  Дсп. 1:28

Зарʹ кʹәрәма Хwәде нә, нә кӧ щәзакьрьн сәва гӧнә  Зб. 127:3-5

Һеwа һьнге гӧнә кьр, гава мере wе кʹеләке нибу; пешийе Һеwа гӧнә кьр  Дсп. 3:6; 1 Тим. 2:11-14

Адәм, чаwа малхе малбәте, мьqабьли qануна Хwәде рʹабу  Рʹм. 5:12, 19

Г. Чь те һʹәсабе, гӧнәкьрьн мьqабьли рʹӧһʹе пироз (Мт. 12:32; Мq. 3:28, 29)

Әв найе һʹәсабе әw гӧнә, кӧ жь Адәм ль сәр мә дәрбаз бу  Рʹм. 5:8, 12, 18; 1 Йн. 5:17

Кʹи кӧ рʹӧһʹ дьдә хәйидандьне, дькарә бе гӧһастьне  Әф. 4:30; Аqб. 5:19, 20

Әwе кӧ занә, ле йәкә гӧнә дькә, wе бьмьрә  1 Йн. 3:6-9

Хwәде мәрьвед ӧса сущдар дькә у рʹӧһʹе хwә жь wана дьстинә  Ибр. 6:4-8

Әм гәрәке сәва мәрьвед ӧса дӧа нәкьн, йед кӧ тʹобә накьн  1 Йн. 5:16, 17

3. Дер

А. Дера рʹӧһʹани, ль сәр Иса һатийә авакьрьне

Хwәде наминә пʹарьстгәһада, йед кӧ бь дәсте мәрийа һатьнә чекьрьне  Кʹр.Шн. 17:24, 25; 7:48

Дера рʹасти, пʹарьстгәһа рʹӧһʹани йә у жь кәвьред сах ә  1 Пт. 2:5, 6

Иса Мәсиһ кәвьре әʹнишке йә, ле шанди һʹиме дӧда нә  Әф. 2:20

Хwәде гәрәке бь рʹӧһʹ у рʹастийе бьһʹәбиньн  Йн. 4:24

Б. Дер ль сәр Пәтрусе шанди, нәһатийә авакьрьне

Иса нә готийә кӧ ль сәр Пәтрусе һатийә авакьрьне  Мт. 16:18

Ль сәр Иса те готьне, wәки әw «qәйа» йә  1 Кр. 10:4

Пәтрус ль сәр Иса гот, кӧ әw һʹим ә  1 Пт. 2:4, 6-8; Кʹр.Шн. 4:8-12

4. Дӧакьрьн

А. Дӧайед кӧ Хwәде дьбьһе

Хwәде дӧайед мәрьва дьбьһе  Зб. 145:18; 1 Пт. 3:12

Хwәде wе нәбьһе дӧайед нәһәqа, һәгәр әwана рʹийа хwә нәгӧһезьн  Иш. 1:15-17; 1 Пт. 3:11

Гәрәке бь наве Иса Мәсиһ дӧа бькьн  Йн. 14:13, 14; 2 Кр. 1:20

Гәрәке ль гора qьрара Хwәде дӧа бькьн  1 Йн. 5:14, 15

Лазьм ә баwәри  Аqб. 1:6-8

Б. Пʹьрʹхәбәри, дӧакьрьн Мәрийәмрʹа у йед пирозарʹа, бекер ьн

Гәрәке Хwәдерʹа дӧа бькьн, бь наве Иса Мәсиһ  Йн. 14:6, 14; 16:23, 24

Дӧакьрьнед пʹьрʹхәбәр, найенә бьһистьне  Мт. 6:7

5. Әʹзман

А. Тʹәне 144 000 мәри дьчьнә ль әʹзман

Тʹәне йед бьжарти; wе тʹәви Иса пʹадшатийе бькьн  Әʹнт. 5:9, 10; 20:4

Иса, йе пешьн бу, паше йед майин дьһатьнә бьжартьне  Кл. 1:18; 1 Пт. 2:21

Гәләк мәрьвед дьн жи, wе ль сәр әʹрде бьжин  Зб. 72:8; Әʹнт. 21:3, 4

Тʹәне 144 000 мәри, щийе ӧса мәхсус дьгьрьн  Әʹнт. 14:1, 3; 7:4, 9

6. Әʹрд

А. Qьрара Хwәде бона әʹрде

Щьнәт ль сәр әʹрде, бона мәрьвед qәданди  Дсп. 1:28; 2:8-15

Qьрара Хwәде найе гӧһастьне  Иш. 55:11; 46:10, 11

Әʹрд wе бь мәрийед әʹдлайиһʹәз, у qәданди wе тʹьжә бә  Зб. 72:7; Иш. 45:18; 9:6,7

Щьнәт бь аликʹарийа Пʹадшатийе, wе тʹәзәда кʹьфш бә  Мт. 6:9, 10; Әʹнт. 21:3-5

Б. Тʹӧ щар wе нәйе һьлшандьне, у вала нәминә

Әʹрд wе һʹәта-һʹәтайе һәбә  Wз. 1:4; Зб. 104:5

Wәʹде Нӧһ, мәри һатьнә qьркьрьне, нә кӧ әʹрд  2 Пт. 3:5-7; Дсп. 7:23

Мәсәла Нӧһ гӧмане дьдә мә, кӧ әм жи дькарьн хьлаз бьн  Мт. 24:37-39

Йед зӧлм wе qьр бьн, ле «әʹлаләтәкә...мәзьн» wе хьлаз бә  2 Тʹс. 1:6-9; Әʹнт. 7:9, 14

7. Әʹфьрандьн

A. Ль гора избаткьрьна зандарийе йә; мьqабьли еволусийе дьчә

Ӧлм избат дькә, кӧ һʹәму тьшт пәй һәв һатә әʹфьрандьне  Дсп. 1:11, 12, 21, 24, 25

Qануна Хwәде дәрһәqа «щурʹе», найе гӧһастьне  Дсп. 1:11, 12; Аqб. 3:12

Б. Рʹожед әʹфьрандьне 24-сьһʹәт накʹшиньн

«Рʹож» дькарә бе һʹәсабе ча wәʹдә  Дсп. 5:1, 2

Сәва Хwәде, рʹожәк дькарә гәләк wәʹдә бькʹьшинә  Зб. 90:4; 2 Пт. 3:8

8. Жийин

A. Инсанәте гӧһдаррʹа әʹмре һʹәта-һʹәтайе һатийә создайине

Хwәдайе кӧ хwәйе готьна хwә йә, жийине мәрʹа соз дьдә  Тит. 1:2; Йн. 10:27, 28

Жийина һʹәта-һʹәтайе wан мәрийарʹа дькʹәвә, йед кӧ баwәрийе нишан дькьн  Йн. 11:25, 26

Мьрьн wе бе кʹӧтакьрьне  1 Кр. 15:26; Әʹнт. 21:4; 20:14; Иш. 25:8

Б. Жийина ль әʹзмана, сәва wан әндәмед бәдәна Иса нә, йед кӧ һатьнә бьжартине

Хwәде wана дьжберә бь хwәстьн у qьрара хwә  Мт. 20:23; 1 Кр. 12:18

Тʹәне 144 000, дьчьнә ль әʹзман  Әʹнт. 14:1, 4; 7:2-4; 5:9, 10

Һәла һе Йуһʹәннайе ньхӧмдар жи, wе ль Пʹадшатийа әʹзманда нибә  Мт. 11:11

В. Жийина ль сәр әʹрде, йед майинрʹа һатийә создайине, демәк «пәзед» дьнрʹа

Йед бьжарти, тʹәви Иса wе ль әʹзманда бьжин  Әʹнт. 14:1, 4; 7:2-4

«Пәзед...дьн», найенә һʹәсабе бьред Иса  Йн. 10:16; Мт. 25:32, 40

Ньһа гәләк тʹоп дьбьн, сәва кӧ хьлаз бьн у ль сәр әʹрде бьжин  Әʹнт. 7:9, 15-17

Һәбьн йед ӧса жи, кӧ бенә сахкьрьне, сәва жийина сәр әʹрде  Әʹнт. 20:12; 21:4

9. Зерандьн, пәйкʹәтьн

A. Жь бо чь мәʹни мәсиһи тенә зерандьне

Иса нәфрәт дькьрьн, пешда гот кӧ бенә зерандьне  Йн. 15:18-20; Мт. 10:22

Жийина бь принсипед рʹаст, диwана дьнйайе дькә  1 Пт. 4:1, 4, 12, 13

Шәйтʹан, Хwәдайе ве дьнйайе йә, мьqабьли Пʹадшатийе дәрдькʹәвә  2 Кр. 4:4; 1 Пт. 5:8

Мәсиһи натьрсә, Хwәде али wи дькә  Рʹм. 8:38, 39; Аqб. 4:8

Б. Жьн гәрәке нәһелә, wәки мер, жь Хwәде wе дур хә

Пешда һатә әʹламкьрьне; мер дькарә бь әʹламәтийа нәрʹаст бьхальфә  Мт. 10:34-38; Кʹр.Шн. 28:22

Әw гәрәке гӧмана хwә, ль сәр Хwәде у Иса дайнә  Йн. 6:68; 17:3

Бь амьнийа хwә дькарә мере хwә хьлаз кә  1 Кр. 7:16; 1 Пт. 3:1-6

Мер сәре мале йә, ле әw нькарә жьна хwә бьдә зоре, wәки жьн ӧса Хwәде бьһʹәбинә чаwа кӧ wирʹа дәст дьдә  1 Кр. 11:3; Кʹр.Шн. 5:29

В. Мер гәрәке нәһелә, wәки жьна wи рʹийа wи дь qӧльхкьрьнеда бьгьрә

Гәрәке жьн у малбәта хwә һʹәз бькә, у әʹмьр wанарʹа бьхwазә  1 Кр. 7:16

Борщдар ә, wәки тьшта сафи кә, у малбәте хwәй кә  1 Кр. 11:3; 1 Тим. 5:8

Хwәде wи мәрьви һʹәз дькә, йе кӧ ль алийе рʹастийе йә  Аqб. 1:12; 5:10, 11

Әwе кӧ принсипед Хwәде инкʹар дькә, сәва кӧ әʹдьлайи хwәй кә, qәбулкьрьна Хwәде настинә  Ибр. 10:38

Малбәте, бьвә бәрбь жийина бәхтәwар ль дьнйа тʹәзә  Әʹнт. 21:3, 4

10. Зәwащ

A. Зәwащ гәрәке бе һӧрмәткьрьне

Тʹәви Иса у буке, те бәрамбәриһәвкьрьне  Әф. 5:22, 23

Щи-ньвина зәwаще, гәрәке нав-намуси бә  Ибр. 13:4

Мер-жьн гәрәке жь һәв нәqәтьн у дур нәбьн  1 Кр. 7:10-16

Тʹәне мәʹник һәйә, кӧ чахе мер у жьн дькарьн жь һәв бьqәтьн, әв һәйә Порнейа (qави)  Мт. 19:9

Б. Мәсиһи гәрәке принсипед сәрwерийа дь малбәтеда, qимәт кьн у һьлдьн һʹәсаб

Мер, сәре малбәте йә, гәрәке малбәта хwә һʹәз бькә у wана хwәй кә  Әф. 5:23-31

Жьн гәрәке мере хwә һʹәз бькә у гӧрʹа wида бә  1 Пт. 3:1-7; Әф. 5:22

Зарʹ гәрәке гӧһдар бьн  Әф. 6:1-3; Кл. 3:20

В. Щабдарийед де-бава, һьндава зарʹа

Гәрәке һʹәзкьрьне бьдьнә кʹьфше, дина хwә бьдьнә wан у wәʹдә бьбиньн зарʹарʹа  Тит. 2:4

Һерса зарʹед хwә рʹанәкьн, wана әʹщьз нәкьн  Кл. 3:21

Гәрәке бона һʹәwщед wанә рʹӧһʹани у йе бәдәне, хәм бькьн  2 Кр. 12:14; 1 Тим. 5:8

Гәрәке зарʹа пешда һазьр кьн, кӧ бьзанбьн wәки бәндә чаwа гәрәке бьжи  Әф. 6:4; Мтʹл. 22:6, 15; 23:13, 14

Г. Мәсиһи гәрәке тʹәне мәсиһи бьстинә

Чахе дьзәwьщи, гәрәке «тʹәне баwәрмәнде Хӧдан бә»  1 Кр. 7:39; Qн.Дщ. 7:3, 4; Нм. 13:26

Д. Полигамийа, нә ль гора Кʹьтеба Пироз ә

Щәм мере пешьн гәрәке тʹәне жьнәк һәбуйа  Дсп. 2:18, 22-25

Иса Мәсиһ әв норма пешьн, сәва мәсиһийа диса кʹьфш кьрийа  Мт. 19:3-9

Нава мәсиһийед пешьн, полигамийа (зәʹфжьни, зәʹфмери), тʹӧнә бу  1 Кр. 7:2, 12-16; Әф. 5:28-31

11. Зӧлми, кӧл-дәрдед һʹәмдьнйайе

A. Кʹи сәва кӧл-дәрдед дьнйайе щабдар ә

Сәрwертийа мәрьвед зӧлм, һәйә сәбәбе кӧл-дәрдед рʹожа иройин  Мтʹл. 29:2; 28:28

Сәрwере ве дьнйайе, дьжмьне Хwәде йә  2 Кр. 4:4; 1 Йн. 5:19; Йн. 12:31

«Wәй», демәк кӧл-дәрд, жь Шәйтʹан Мире-щьна тен, әв wәдәлу нә  Әʹнт. 12:9, 12

Шәйтʹан wе бе гьредане, паше жи дьнйа тʹәзә бе, йа кӧ бь әʹдьлайе тʹьжә бә  Әʹнт. 20:1-3; 21:3, 4

Б. Гәло чьрʹа Хwәде дьһелә, wәки кӧл-дәрд һәбьн

Мире-щьна, амьнйа әʹфринед Хwәде, дани бьн шьке  Иб. 1:11, 12

Йед амьнрʹа мәщәлә те дайине, wәки амьнйа хwә избат кьн  Рʹм. 9:17; Мтʹл. 27:11

Һатә избаткьрьне, wәки Мире-щьна, дәрәwин ә, пьрса фәрз те сафикьрьне  Йн. 12:31

Йед амьн бь әʹмьре һʹәта-һʹәтайе тенә хәлаткьрьне  Рʹм. 2:6, 7; Әʹнт. 21:3-5

В. Wәʹде кʹӧтсийе дьреж дьбә, у бь wе йәке рʹәмтийа Хwәде те кʹьфше

Лазьм ә wәки мәрийарʹа әʹлам кьн, чаwа кӧ рʹожед Нӧһда дьqәwьми  Мт. 24:14, 37-39

Хwәде дәрәнги накʹәвә у әглә набә, әw дьлрʹәм ә  2 Пт. 3:9; Иш. 30:18

Кʹьтеба Пироз али мә дькә, wәки сәва рʹожа Хwәде һазьр бьн  Лq. 21:36; 1 Тʹс. 5:4

Хwә ль wан һʹәму тьшта бьгьрә, йед кӧ Хwәде дьдә сәва кӧ тә хwәй кә  Иш. 2:2-4; Сф. 2:3

Г. Сафикьрьна кӧл-дәрдед һʹәмдьнйайе, wе жь дәсте мәрийа нәйе

Мәри бьн тьрседа ньн, у хальфи нә  Лq. 21:10, 11; 2 Тим. 3:1-5

Пʹадшатийа Хwәде, wе сәрфьраз бә, нә кӧ йа мәрьва  Дн. 2:44; Мт. 6:10

Һʹәму тьшти бькә wәки ньһа тʹәви Пʹадша, дь әʹдьлайийеда би  Зб. 2:9, 11, 12

12. Иса Мәсиһ

A. Иса Кӧрʹе Хwәде йә у Пʹадшайе кʹьфшкьри

Ньхӧрийе Хwәде йә, у һʹәму тьшт бь wи һатийә әʹфьрандьне  Әʹнт. 3:14; Кл. 1:15-17

Жь кʹӧлфәте һатә буйине ча мәрьв, жь мьлйакʹәта ньмьзтьр ә  Гл. 4:4; Ибр. 2:9

Бь рʹӧһʹе пироз һатә буйине, сәва жийина ль әʹзмана һатьбу башqәкьрьне  Мт. 3:16, 17

Пешийа һатьна wи сәр әʹрде чаwа мәри, әw ӧса бьльнд нибу, ча ньһа  Флп. 2:9, 10

Б. Сәва хьлазкьрьне, лазьм ә баwәри һьндава Иса Мәсиһ

Иса, рʹькʹьнийата Бьраһиме создайи йә  Дсп. 22:18; Гл.3:16

Тʹәне Иса йә, сәрәккʹаһин, кʹьрин  1 Йн. 2:1, 2; Ибр. 7:25, 26; Мт. 20:28

Жийин бь аликʹарийа занәбуна дәрһәqа Хwәде у Иса, гӧһдарикьрьн ә  Йн. 17:3; Кʹр.Шн. 4:12

В. Тʹәне баwәри һиндава Иса, бәс нинә

Баwәри, бь шьхӧла гәрәке бе избаткьрьне  Аqб. 2:17-26; 1:22-25

Гәрәке тʹәмийед wи бьqәдиньн, у бькьн wан тьшта, чь кӧ әwи дькьр  Йн. 14:12, 15; 1 Йн. 2:3

Нә һʹәмуйед кö гази наве Хӧдан дькьн, wе бькʹәвьнә ль Пʹадшатийа wи  Мт. 7:21-23

13. Йаһоwа, Хwәде

A. Наве Хwәдеa

«Хwәде», сәрнав ә; щәм Хwәдайе мә нав һәйә  1 Кр. 8:5, 6

Әм дӧа дькьн, wәки наве Хwәде пироз бә  Мт. 6:9, 10

Наве Хwәде «Йаһоwа» йә. Ле жь һьнә wәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пироз, наве Хwәде һатийә дәрхьстьне  Зб. 83:18 (АБ); Иш. 42:8

Иса, әв нав да әʹйанкьрьне  Йн. 17:​6, 26; 5:43; 12:​12, 13, 28 (АБ)

Б. Хwәде һәйә

Мәри нькарә Хwәде бьбинә, у сах бьминә  Дркʹ. 33:20; Йн. 1:18; 1 Йн. 4:⁠12

Әʹсәйи нинә, Хwәде бьбини wәки баwәрийа хwә wи бини  Ибр. 11:1; Рʹм. 8:​24, 25; 10:⁠17

Дәрһәqа Хwәде, жь әʹфьринед wи дькарьн пебьһʹәсьн, кö әшкәрә тенә кʹьфше  Рʹм. 1:20; Зб. 19:​1, 2

Пʹехәмбәрти һатьнә сери, у әв йәк избат дькә, wәки Хwәде һәйә  Иш. 46:​8-11

В. Хәйсәт-һʹӧнӧред Хwәде

Хwәде һʹәзкьрьн ә  1 Йн. 4:​8, 16; Дркʹ. 34:6; 2 Кр. 13:11; Мх. 7:⁠18

Билани у сәрwахтийа ӧса, йе кӧ щәм Хwәде һәйә, бал тʹӧ кәси ида тʹӧнә  Иб. 12:13; Рʹм. 11:33; 1 Кр. 2:7

Һәq ә у һәqийе дькә  Qн.Дщ. 32:4; Зб. 37:⁠28

Һьмзор ә, у пʹьрʹ qәwат ә  Иб. 37:23; Әʹнт. 7:12; 4:⁠11

Г. Һʹәмушк, Хwәдакирʹа qӧльх накьн

Әw рʹе, йе кӧ те кʹьфше wәки баш ә, һәр гав рʹаст нинә  Мтʹл. 16:25; Мт. 7:⁠21

Дӧ рʹе һәнә, ле тʹәне йәк жь wана дьбә бәрбь жийине  Мт. 7:​13, 14; Qн.Дщ. 30:⁠19

Гәләк Хӧдан һәнә, ле тʹәне Хwәдаки рʹаст һәйә  1 Кр. 8:​5, 6; Зб.82:1

Сәва кӧ бьжи лазьм ә, wәки Хwәдайе рʹаст бьзаньби  Йн. 17:3; 1 Йн. 5:⁠20

14. Йәкбуйина рʹелигийа

А. Йәкбуйина тʹәви щурʹә-щурʹә религийа, Хwәде qәбул накә

Тʹәне рʹек һәйә, йе кӧ тәнг ә, у тʹәне һьнәка әw дьбиньн  Әф. 4:​4-6; Мт. 7:​13, 14

Кʹьтеба Пироз ширәт дькә, кö һинкьрьнед qәлп, дьхальфиньн  Мт. 16:6, 12; Гл. 5:9

Мәрʹа фәрман һатә дайине, кӧ жь wан дур бьн  2 Тим. 3:5; 2 Кр. 6:14-17; Әʹнт. 18:4

Б. Чахе дьбежьн кӧ «һʹәму религийада тьштәки баш һәйә», әв ньһерʹандьна нәрʹаст ә

Һьнәка хирәт ьн, ле нә ль гора qьрара Хwәде  Рʹм. 10:2, 3

Әw чь кӧ баш ә, бь тьштед хьраб те хьрабкьрьне  1 Кр. 5:6; Мт. 7:15-17

Дәрсдаред qәлп, бәрбь qьркьрьне дьбьн  2 Пт. 2:1; Мт. 12:30; 15:14

Те дәʹwакьрьне, кö һʹәбандьна тʹәмьзда, амьнийа һʹәлал һәбә  Qн.Дщ. 6:5, 14, 15; Мт. 22:37

15. Кʹьтеба Пироз

A. Кʹьтеба Пироз жь бина бәр Хwәде йә

Мәрьв бь рʹебәрийа рʹӧһʹе Хwәде дьньвисин  2 Пт. 1:20, 21

Дь ве кʹьтебеда һәнә пʹехәмбәрти:  Дн. 8:5, 6 20-22; Лq. 21:5, 6 20-22; Иш. 45:1-4

Тʹәмамийа Кʹьтеба Пироз жь бина бәр Хwәде йә у керһати йә  2 Тим. 3:16, 17; Рʹм. 15:4

Б. Рʹебәрийа керһати йә сәва рʹожед мә

Инкʹаркьрьна принсипед Кʹьтеба Пироз, мьрьне тинә  Рʹм. 1:28-32

Жь сәрwахтийа мәрьва зедәтьр ә  1 Кр. 1:21, 25; 1 Тим. 6:20

Хwәй дькә жь дьжмьне һәри qәwат  Әф. 6:11, 12, 17

Мәрийа дьбә ль сәр рʹийа рʹаст  Зб. 119:105; 2 Пт. 1:19; Мтʹл. 3:5, 6

В. Һатийә ньвисаре бона кʹара мәрьвед жь һʹәму мьләта у бәрәка

Муса, ньвискʹаре Кʹьтеба Пирозә пешьн бу  Дркʹ. 17:24; 24:12, 16; 34:27

Хwәде әве кʹьтебе, тʹәне сәва щьмәʹта Еуропайе нәда  Рʹм. 10:11-13; Гл. 3:28

Хwәде qәбул дькә мәрьвед жь һʹәму мьләта  Кʹр.Шн. 10:34, 35; Рʹм. 5:18; Әʹнт. 7:9, 10

16. Кʹьрʹин

A. Иса әʹмьре хwәйи мәрьвайи бәрва да, чаwа «кʹьрʹин» сәва һʹәмуйа

Иса әʹмьре хwә, чаwа кʹьрʹин да  Мт. 20:28

Бь qимәта хуна Исайә рʹети, бахшандьна жь гӧнә дьстиньн  Ибр. 9:14, 22

Qӧрбанәк бәс бу  Рʹм. 6:10; Ибр. 9:26

Кʹар хwәха бь ньшкева найе; лазьм ә qәбул ки  Йн. 3:16

Б. Qимәта, кӧ һьмбәри Иса бу

Адәм бе qӧсур һатибу әʹфьрандьне   Qн.Дщ. 32:4; Wз. 7:29; Дсп. 1:31; 1 Тим. 4:4

Чахе әwи гӧнә кьр, чаwа хwә öса жи зӧрʹәтед хwә, кьрә нава гöнә  Рʹм. 5:12, 18

Qәwата зарʹа, нагьһиже тьштәки бьгӧһезьн; лазьм бу кәсәки, кӧ һьмбәри Адәм буйа  Зб. 49:7; Qн.Дщ. 19:21

Әʹмьре Исайә qәданди, кʹьрʹин ә  1 Тим. 2:5, 6; 1 Пт. 1:18, 19

17. Мьрьн

A. Мәʹнийа мьрьне

Мәрийе пешьн бе qӧсур бу, у мәщале wе һәбу, кӧ һʹәта-һʹәтайе бьжи  Дсп. 1:28, 31

Мәʹнийа мьрьне, нәгӧһдарикьрьн ә  Дсп. 2:16, 17; 3:17, 19

Гӧнә у мьрьн ль сәр һʹәму зӧрʹәтед Адәм бәла бун  Рʹм. 5:12

Б. Һале мьрийа

Адәм нәфс нәстанд, әw ча нәфс, демәк ча бинбәрәки сах һатә әʹфьрандьне  Дсп. 2:7; 1 Кр. 15:45

Бәндә нәфс ә, йе кӧ дьмьрә  Һз. 18:4; Иш. 53:12; Иб. 11:20

Мьри һаш жь хwә тʹӧнә нә, әwана тʹӧ тьшт ньзаньн  Wз. 9:5, 10; Зб. 146:3, 4

Мьри рʹазанә у һивийа сахкьрьне нә  Йн. 11:11-14, 23-26; Кʹр. Шн. 7:60

В. Мьрийарʹа нькарьн хәбәр дьн

Йед мьри мина рʹӧһʹ, бал Хwәде нажин  Зб. 115:17; Иш. 38:18

Чахе мәри мәщала дьгәрә кӧ тʹәви мьрийа хәбәр дә, әв йәк qәдәхәкьри йә  Иш. 8:19; Qн.Кʹһ. 19:31

Кʹочʹәк, у ӧса жи әwед кӧ гази рʹӧһʹа дькьн, тенә щәзакьрьне  Qн.Дщ. 18:10-12; Гл. 5:19-21

18. Нәфс

А. Чь йә нәфс?b

Мәри нәфс ә  Кʹр.Шн. 7:14; 1 Пт. 3:⁠20

Щәм нәфс хун һәйә, дькарә бьхwә, бьмьрә  Йер. 2:34; Qн.Кʹһ. 7:18; Һз. 18:4; Кʹр.Шн. 3:⁠23

Дькарьн бежьн кӧ щәм мәрьве сах, нәфс һәйә  Дркʹ. 16:16; Дсп. 46:18 (ПКʹМ)

Б. Фьрqи ортʹа рʹӧһʹ у нәфс

Нәфс, әв әʹмьре бәндә йә  2 Пт. 2:5; Йн. 10:15; Qн.Кʹһ. 17:11

Рʹӧһʹ бина жийине йә, йан qәwат ә, йе кӧ әʹмьр дьдә бәдәне  Зб. 146:4; 104:29 (АБ); Аqб. 2:26

Чахе мәри дьмьрә, qәwата әʹмьр вәдгәрʹә бал Хwәде, чьмки әʹмьр Хwәде дьдә  Wз. 12:7

Тʹәне Хwәде дькарә, мьрийа вәгәрʹинә жийине у әʹмьр бьдә мәрийа  Һз. 37:12-14

19. Ньхӧмандьн

A. Дәʹwакьрьн бона мәсиһийа

Иса Месиһ мәсәлә һишт  Мт. 3:13-15; Ибр. 10:7

Симбола хwәинкʹаркьрьне йан тʹәсмилбуйине  Мт. 16:24; 1 Пт. 3:21

Тʹәне сәва мәрьвед гьһишти, кʹижан кӧ дькарьн һин бьн  Мт. 28:19, 20; Кʹр.Шн. 2:41

Ньхӧмандьна рʹаст әв ә, чахе мәри педа дькʹәвә бьн аве  Кʹр.Шн. 8:38, 39; Йн. 3:23

Б. Жь гӧнә паqьж накә

Иса нә сәва wе йәке һатә ньхӧмандьне, кӧ жь гӧнә паqьж бә  1 Пт. 2:22; 3:18

Хуна Иса, жь гӧнә паqьж дькә  1 Йн. 1:7

20. Пʹадшати

A. Пʹадшатийа Хwәде wе чь бькә сәва инсанәте

Qьрара Хwәде wе бинә сери  Мт. 6:9, 10; Зб. 45:6; Әʹнт. 4:11

Сәрwерти, кʹидәре кӧ пʹадша һәйә у qанун жи һәнә  Иш. 9:6, 7; 2:3; Зб. 72:1, 8

Зöлмийе wе бьдә һьлдане, у ль сәр тʹәмамийа әʹрде сәрwертийе бькә  Дн. 2:44; Зб. 72:8

Бь аликʹарийа сәрwертийа 1 000 сали, мәри wе кʹамьл бьн, у әʹрд диса бьбә щьнәт  Әʹнт. 21:2-4; 20:6

Б. Дәстпедькә сәрwерьтийе бькә, чахе дьжмьнед Иса һе кʹар дькьн

Паше сахкьрьне, Иса гәрәке гәләк wәʹдә һивийе буйа  Зб. 110:1; Ибр. 10:12, 13

Иса сәрwертийе һьлдьдә дәсте хwә, у мьqабьли Мире-щьна шәр дькә  Зб. 110:2; Әʹнт. 12:7-9; Лq. 10:18

Паши кʹьфшкьрьна Пʹадшатийе, wәй ль әʹрде, чьмки кӧл-дәрд зедә бунә  Әʹнт. 12:10, 12

Кӧл-дәрдед рʹожа иройин дьдьнә кʹьфше, wәки wәʹдә гьһишт кӧ әм хwә ль Пʹадшатийе бьгьрьн  Әʹнт. 11:15-18

В. Дьлда нинә, нә жи бь qәwата мәрийа пешда дьчә

Пʹадшати ль әʹзмана йә, нә кӧ ль сәр әʹрде  2 Тим. 4:18; 1 Кр. 15:50; Зб. 11:4

Дьлда нинә; Иса ферьсийарʹа дьгот  Лq. 17:20, 21

Нә жь ве дьнйайе йә  Йн. 18:36; Лq. 4:5-8; Дн. 2:44

Сәрwерти у нормед дьнйайе, wе бенә гӧһастьне  Дн. 2:44

21. Пʹехәмбәред дәрәw

А. Дәрһәqа пʹехәмбәред дәрәw, һатьбу пʹехәмбәртикьрьне, әwана wәʹде шагьрта жи һәбун

Ча әм дькарьн, пʹехәмбәред дәрәw тедәрхьн  Qн.Дщ. 18:20-22; Лq. 6:26

Һатьбу пʹехәмбәртикьрьне; жь бәред хwә wе бенә наскьрьне  Мт. 24:23-26; 7:15-23

22. Религийа, (дин)

A. Религийа рʹаст тʹәне йәк ә

Гӧман йәк ә, баwәри йәк ә, ньхӧмандьн йәк ә  Әф. 4:5, 13

Тʹәми һатә дайине, wәки шагьрта һазьр кьн у һин кьн  Мт. 28:19; Кʹр.Шн. 8:12; 14:21

Бь бәред хwә, демәк бь кьред хwә те наскьрьне  Мт. 7:19, 20; Лq. 6:43, 44; Йн. 15:8

Һʹәзкьрьн, тʹьваqи нава әндәмед религийа рʹаст  Йн. 13:35; 1 Кр. 1:10; 1 Йн. 4:20

Б. Һинкьрьнед qәлп сущдар ки, әв рʹаст ә

Иса һинкьрьнед qәлп сущдар дькьр  Мт. 23:15, 23, 24; 15:4-9

Әwи ӧса дькьр, чьмки дьхwәст пьшта йед «кӧр» бьгьрә  Мт. 15:14

Рʹасти wана аза кьр, wәки бьбьнә шагьртед Иса  Йн. 8:31, 32

В. Һәгәр әшкәрә те кʹьфше кӧ религийа нәрʹаст ә, әʹсәйи йә wәки әw бе гӧһастне

Рʹасти аза дькә; нәрʹастийа гәләка избат дькә  Йн. 8:31, 32

Щьмәʹта Исрайеле, у йед дьнена һʹәбандьна хwәйә бәре һиштьн  Аqб. 24:15; 2 Пʹд. 5:17; 1 Тʹс. 1:9

Мәсиһийед пешьн ньһерʹандьна хwә гӧһастьн  Гл. 1:13, 14; Кʹр.Шн. 3:17, 19

Паwлосе шанди религийа хwә гӧһаст  Кʹр.Шн. 26:4-6

Дьнйа педа һатә хальфандьне; лазьм ә нет-фькьред хwә ну кьн  Әʹнт. 12:9; Рʹм. 12:2

Г. Дькарә ӧса бе кʹьфше кӧ «һʹәму рʹелигийа рʹаст ьн», ле әв йәк qәбулкьрьна Хwәде найинә

Йаһоwа мәрʹа кʹьфш дькә, кӧ чаwа wи бьһʹәбиньн  Йн. 4:23, 24; Аqб. 1:27

Һәгәр һʹәбандьн ль гора qьрара Хwәде нинә, әм нькарьн бежьн кӧ әw рʹаст ә  Рʹм. 10:2, 3

Шьхӧлед баш дькарьн бенә инкʹаркьрьне  Мт. 7:21-23

Бь кьред хwә те наскьрьне  Мт. 7:20

23. Рʹожед ахрийе

A. Чь те һʹәсабе кʹӧтаси, демәк «ахрийа ве дьнйайе»

Ахьрийа ве дьнйайе  Мт. 24:3; 2 Пт. 3:5-7; Мq. 13:4

Нә кӧ кʹӧтасийа әʹрде, ле кʹӧтасийа зӧлмийе  1 Йн. 2:17

Пешийа qьрʹкьрьне, рʹожед ахьрийе демәк кʹӧтасийе, wе дәстпебьн  Мт. 24:14

Йед рʹаст wе хьлаз бьн, паше wе дьнйа тʹәзә кʹьфш бә  2 Пт. 2:9; Әʹнт. 7:14-17

Б. Лазьм ә һьшийар бьн, кӧ бьбиньн нишана рʹожед ахрийе

Хwәде нишана дьдә мә, wәки рʹебәрийа мә бькә  2 Тим. 3:1-5; 1 Тʹс. 5:1-4

Дьнйа фәʹм накә, wәки әв йәк чьqаси фәрз ә  2 Пт. 3:3, 4, 7; Мт. 24:39

Хwәде дәрәнги накʹәвә, ле әw пешда мә ширәт дькә  2 Пт. 3:9

Әwед кӧ һьшийар дьминьн, хәлате wе бьстиньн  Лq. 21:34-36

24. Рʹожа биранине

A. Дәрбазкьрьна Рʹожа биранина Хӧдан

Сале щарәке дәрбаз дькьрьн, рʹожа щәжьна Дәрбазбуне  Лq. 22:1, 17-20; Дркʹ. 12:14

Бира хwә тиньн мьрьна Иса Мәсиһ, бь чь жи әwи әʹмьре хwә кьрә qӧрбан  1 Кр. 11:26; Мт. 26:28

Гӧмана кʹижана кӧ һәйә, wәки ль әʹзмана бьжин, wе жь симбола бьхwьн у вәхwьн  Лq. 22:29, 30; 12:32, 37

Ле гәло, чаwа мәри педьһʹәсә, wәки әw wе ль әʹзманда бьжи  Рʹм. 8:15-17

25. Рʹожа шәмийе

A. Жь мәсиһийа найе дәʹwакьрьне, wәки рʹожа шәмийе бьгьрьн

Ль сәр һʹиме мьрьна Иса, qанун һатийә һьлдане  Әф. 2:15

Жь мәсиһийа найе дәʹwакьрьне, wәки рʹожа шәмийе бьгьрьн  Кл. 2:16, 17; Рʹм. 14:5, 10

Йед кӧ рʹожа шәмийе у әʹдәтед дьн дьгьртьн, wана qәбул нәдькьрьн  Гл. 4:9-11; Рʹм. 10:2-4

Бь баwәри у гӧһдарикьрьне дькʹәвнә нава рʹьһʹәтийа Хwәде  Ибр. 4:9-11

Б. Тʹәне жь щьмәʹта Исрайелейә бәре дьһатә дәʹwакьрьне, кӧ рʹожа шәмийе бьгьрьн

Рʹожа шәмийе, щара пешьн һатә дәрбазкьрьне, паши дәркʹәтьна жь Мьсьре  Дркʹ. 16:26, 27, 29, 30

Чаwа нишан, һатә дайине тʹәне щьмәʹта Исрайелерʹа йа бәдәни  Дркʹ. 31:16, 17; Зб. 147:19, 20

Ль гора Qануне, гәрәке салед шәмийе жи бьгьртана  Дркʹ. 23:10, 11; Qн.Кʹһ. 25:3, 4

Әʹсәйи нинә, wәки мәсиһи рʹожа шәмийе бьгьрьн  Рʹм. 14:5, 10; Гл. 4:9-11

В. Рʹьһʹәтийа Хwәде йә рʹожа шәмийе (рʹожа 7, йа әʹфьрандьна һʹәфтийе йә)

Дәстпебу жь хьлазийа әʹфьрандьна ль сәр әʹрде  Дсп. 2:2, 3; Ибр. 4:3-5

Бәрдәwан дьбу паши рʹожед Иса ль сәр әʹрде  Ибр. 4:6-8; Зб. 95:7-9, 11

Мәсиһи, рʹьһʹәт дьбьн жь шьхӧлед дьнйайе хwәһʹәз  Ибр. 4:9, 10

Wе хьлаз бә, чахе Пʹадшати шьхӧлед ль сәр әʹрде хьлаз кә  1 Кр. 15:24, 28

26. Рʹӧһʹ

A. Чь йә рʹӧһʹе пироз

Qәwата Хwәде йә, нә кӧ кәс ә  Кʹр.Шн. 2:2, 3, 33; Йн. 14:17

Дьһатә хәбьтандьне чаwа wәʹде әʹфьрандьне, ньвисандьна Кʹьтеба Пироз, ӧса жи бона тьштед дьнена  Дсп. 1:2; Һз. 11:5

Дьдә буйине, кʹьфш дькә әндәмед бәдәна Иса  Йн. 3:5-8; 2 Кр. 1:21, 22

Qәwате дьдә, у һьн жи иро рʹебәрийа щьмәʹта Хwәде дькә  Гл. 5:16, 18

Б. Рʹӧһʹ, әв qәwата әʹмьр ә

Һʹиме жийине йә, йе кӧ бине у әʹмьр дьдә бәдәне  Кʹр.Шн. 17:25, Иб. 27:3

Qәwата әʹмьр бал Хwәде йә, у тʹәне әw дькарә әʹмьр бьдә мәрийа  Зәк. 12:1; Wз. 8:8

Qәwата әʹмьре мәрийа, у һʹәйwана, щәм Хwәде йә  Wз. 3:19-21

Рʹӧһʹ вәдгәрʹә щәм Хwәде, йе кӧ дькарә мәри жь мьрьне рʹакә  Лq. 23:46

27. Сала 1914

A. 1914 (Д.М.) хьлазийа wәʹде пʹутпарьста

Рʹькʹьнйата сәрwәред пʹадшатийе һатә сәкьнандьне, сала 607 (Б.Д.М.)  Һз. 21:​25-27

Һʹәта авакьрьна сәрwертийе, «һʹәфт wәхт » дәрбаз бун  Дн. 4:​32, 16, 17

Һʹәфт =2 × 3 ¹/2 wәхт, йан 2 × 1,260 рʹож  Әʹнт. 12:​6, 14; 11:​2, 3

Саләк жь бәр рʹожәкева [бь тʹәмами 2,520 сал дькә]  Һз. 4:6; Жм. 14:⁠34

Әв wәʹдә, һʹәта кʹьфшкьрьна Пʹадшатийе дькʹьшинә  Лq. 21:24; Дн. 7:​13, 14

28. Сахкьрьн

А. Гӧман сәва мьрийа

Һʹәмуйед тʹьрбада wе рʹабьн  Йн. 5:​28, 29

Сахкьрьна Иса, гӧмане дьдә  1 Кр. 15:20-22; Кʹр.Шн. 17:31

Йед кӧ мьqабьли рʹӧһʹ гӧнә дькьн, wе рʹанәбьн  Мт. 12:31, 32

Йед кӧ баwәр дькьн, wанарʹа соз һатийә дайине кӧ wе жь мьрийа рʹабьн  Йн. 11:25

Б. Сахкьрьн сәва жийина ль сәр әʹрде йан ль әʹзман

Һʹәмуйед жь Адәм буйи дьмьрьн; ле һʹәмуйед жь Иса буйи wе сах бьн  1 Кр. 15:20-22; Рʹм. 5:19

Йед сахбуйи жь һәв щӧдә дьбьн  1 Кр. 15:40, 42, 44

Йед кӧ тʹәви Иса нә, wе мина wи бьн  1 Кр. 15:49; Флп. 3:20, 21

Йед кӧ сәрwертийе нәкьн, wе ль сәр әʹрде бьжин  Әʹнт. 20:4б, 5, 13; 21:3, 4

29. Сейәканә

A. Хwәде, Бав, әв кәсәк ә, у нав тʹәмамийа дьнйайеда һери һьмзор ә

Хwәде се кәс, демәк сейәканә нинә  Qн.Дщ. 6:4; Млх. 2:10; Мq. 10:18; Рʹм. 3:29, 30

Кӧрʹ һатьбу әʹфьрандьне; ле тʹәне Хwәде һе пешийа wе йәке һәбу  Әʹнт. 3:14; Кл. 1:15; Иш. 44:6

Хwәде ль дьнйайеда, сәрwере һʹәта-һʹәтайе йә  Щһд. 25; Дн. 4:35

Бәри пешьн Хwәде гәрәке бьльнд кьн у рʹумәт кьн  Флп. 2:10, 11

Б. Кӧрʹ чаwа ль әʹзманда жь Бав ньмьзтьр бу, ӧса жи паше һатьна wийә ль сәр әʹрде

Кӧрʹ ль әʹзманда гӧһдар бу, жь алийе Баведа һатийә шандьне  Йн. 8:42; 12:49

Ль сәр әʹрде гӧһдар бу, Бав ль сәр wирʹа нә  Йн. 14:28; 5:19; Ибр. 5:8

Ль әʹзманда һатийә бьльндкьрьне, ле йәкә гӧһдар бу  Флп. 2:9; 1 Кр. 15:28; Мт. 20:23

Йаһоwа, сәри у Хwәдайе Иса йә  1 Кр. 11:3; Йн. 20:17; Әʹнт. 1:6

В. Йәктийа Иса у Хwәде

Һәр тʹьм гӧрʹа Баве хwәда нә  Йн. 8:28, 29; 14:10

Йәктийа wан, чаwа ортʹа мер у жьн ә  Йн. 10:30; Мт. 19:4-6

Һʹәму qӧльхкʹар, гәрәке дь ве йәкеда чʹәʹв бьдьнә wан  Йн. 17:20-22; 1 Кр. 1:10

Тʹәне Йаһоwа, һʹәта-һʹәтайе бьһʹәбинә, у бь аликʹарийа Иса  Йн. 4:23, 24

Г. Рʹӧһʹе Хwәдейи Пироз, әв qәwат ә, бь чь жи Хwәде кʹар дькә

Qәwат, кәс нинә  Мт. 3:16; Йн. 20:22; Кʹр.Шн. 2:4, 17, 33

Нә жи ль әʹзманда кәс ә, тʹәви Хwәде у Иса  Кʹр.Шн. 7:55, 56; Әʹнт. 7:10

Хwәде wи дьшинә, wәки qьрара хwә бинә сери  Зб. 104:30; 1 Кр. 12:4-11

Әwед кӧ Хwәдерʹа qӧльх дькьн, qәwате дьстиньн, у бь ве тенә рʹебәрикьрьне  1 Кр. 2:12, 13; Гл. 5:16

30. Хач

A. Иса ль сәр стуне дардакьрьн, у бь вь йәке беһӧрмәт дькьрьн

Иса ль сәр стуне йан даре һатә дардакьрьне  Кʹр.Шн. 5:30; 10:39; Гл. 3:13

Мәсиһи жи wе бенә беһӧрмәткьрьне у зерандьне  2 Тим. 3:12; Мт. 24:9

Б. Хач гәрәке нәһʹәбиньн

Һәгәр стуна Иса дьди кʹьфше, әв беһӧрмәти йә  Лq. 23:35; Ибр. 10:29

Дь һʹәбандьнеда хач йан стун бьди хәбате, әв пʹутпʹарьсти йә  Дркʹ. 20:4, 5; Йер. 10:3-5; Әʹнт. 9:20

Иса рʹӧһʹ ә, у ль сәр стуне ида дардакьри нинә  1 Тим. 3:16; 1 Пт. 3:18

31. Хун

A. Бәридайина хуне, пирозийа хуне дьдә ӧндакьрьне

Нӧһрʹа һатьбу готьне кӧ хун пироз ә, демәк әʹмьр ә  Дсп. 9:4, 16

Бь пәймана qануне, хwарьна хуне qәдәхәкьри бу  Qн.Кʹһ. 17:14; 7:26, 27

Сәва мәсиһийа жи, әв qәдәхәкьрьн һатә wәкʹьландьне  Кʹр.Шн. 15:28, 29; 21:25

Б. Изьн тʹӧнә пешбәри qануна Хwәде һәрʹьн, сәва кӧ әʹмьре хwә хьлаз кьн

Гӧһдарикьрьн жь qӧрбане qимәттьр ә  1 См. 15:22; Мq. 12:33

Кʹи әʹмьре хwә ль сәр qануна Хwәде бьльндтьр дьгьрә, wе зийане бьбинә  Мq. 8:35, 36

32. Хьлазкьрьн

A. Хьлазкьрьн жь Хwәде йә, бь сайа qӧрбанбуна Иса, бь чь жи әм һатьнә кʹьрʹине

Әʹмьр әв һәйә пешкʹеш жь Хwәде, бь сайа Кӧрʹе wи  1 Йн. 4:9, 14; Рʹм. 6:23

Тʹәне бь сайа qӧрбанбуна Иса дькарьн хьлаз бьн  Кʹр.Шн. 4:12

Чахе мәри бәр мьрьне тʹобә дькә, әв бәс нинә сәва хьлазкьрьне, чьмки кьред wи найенә кʹьфше  Аqб. 2:14, 26

Сәва кӧ хьлаз бьн, лазьм ә qәwате бьдьнә хәбате  Лq. 13:23, 24; 1 Тим. 4:10

Б. «Һәгәр щарәки һати хьлазкьрьне, демәк һәр тʹьм хьлазкьри би», ньһерʹандьна ӧса ль гора Кʹьтеба Пироз нинә

Әwед кӧ рʹӧһʹе пироз стандьнә, дькарьн жь Хwәде дур кʹәвьн у бькʹәвьн  Ибр. 6:4, 6; 1 Кр. 9:27

Рʹаст ә гәлә Исрайели жь Мьсьре дәркʹәтьн у хьлаз бун, паше һатьнә qьрʹкьрьне  Щһд. 5

Мәри щарәкира хьлаз набә  Флп. 2:12; 3:12-14; Мт. 10:22

Әwед кӧ диса гӧнә дькьн у вәдьгәрʹьн нав шьхӧлед хwәйә бәре, ахрийа wан жь йа пешьн хьрабтьр ә  2 Пт. 2:20, 21

В. Ньһерʹандьна ӧса ль гора Кʹьтеба Пироз нинә, чахе дьбежьн, кӧ «ль ахрийеда йәкә һʹәмушк wе хьлаз бьн»

Сәва һьнәка тʹобәкьрьн набә  Ибр. 6:4-6

Мьрьна мәрьвед зӧлм, дьле Хwәде хwәш найе  Һз. 33:11; 18:32; 1 Тим. 2:4

Һʹәзкьрьн, чʹәвʹе хwә ль сәр нәһәqийе данадә  Ибр. 1:9

Йед зӧлм, wе бенә qьрʹкьрьне  Ибр. 10:26-29; Әʹнт. 20:7-15

33. Һармәгәдон

A. Шәрʹе Хwәде, йе кӧ зӧлмийе кʹӧта кә

Щьмәʹт тʹоп бунә сәва шәʹре Һармәгәдоне  Әʹнт. 16:14, 16

Хwәде Кӧрʹе хwә у мьлийакʹәта дьдә хәбате, сәва кӧ шәрʹ бькә  2 Тʹс. 1:6–9; Әʹнт. 19:11-16

Ча әм дькарьн хьлаз бьн  Сф. 2:2, 3; Әʹнт. 7:14

Б. Мьqабьли һʹәзкьрьна Хwәде дәрнайе

Дьнйа зәʹф хьраб ә  2 Тим. 3:1-5

Хwәде сәбьр дькә, ле сәва кӧ һәqийе һәбә, лазьм ә тьштәки бькьн  2 Пт. 3:9, 15; Лq. 18:7, 8

Йед хьраб гәрәке qьр бьн, wәки мәрийед рʹаст сәрфьраз бьн  Мтʹл. 21:18; Әʹнт. 11:18

34. Һатьна Иса щара дӧда

A. Һатьна Исайә щара дӧда, мәрьв wе нәбиньн

Готә шагьрта, кӧ дьнйа wе ида wи нәбинә  Йн. 14:19

Тʹәне шагьрта дитьн, чаwа әв чу ль әʹзман; һатьна wи жи wе ӧса бә  Кʹр.Шн. 1:6, 10, 11

Ль әʹзменда нә, чаwа рʹӧһʹ йе кӧ найе дитьне  1 Тим. 6:14-16; Ибр. 1:3

Вәдьгәрʹә бь һʹӧкӧмәтийа әʹзман у йе падшати  Дн. 7:13, 14

Б. Дькарьн тедәрхьн бь нишанед, кӧ әʹйан ьн

Шагьрта пьрсин дәрһәqа нишана һатьна wи  Мт. 24:3

Мәсиһи бь аликʹарийа занәбуне кӧ стандьн, дьбиньн у фәʹм дькьн кӧ Иса һатийә  Әф. 1:18

Гәләк qәwьмандьн дьдьнә кʹьфше, кӧ Иса һатийә  Лq. 21:10, 11

Дьжмьн wе бьбиньн, чахе qьрʹqьрьн ль сәр wанда бе  Әʹнт. 1:7

35. Һʹәбандьн кал-баварʹа

A. Һʹәбандьн кал-баварʹа бадиһәва йә

Кал-бав мьринә у тьштәки ньзаньн  Wз. 9:5, 10

Кал-бавед пешьн һежа ниньн, wәки wана бьһʹәбиньн  Рʹм. 5:12, 14; 1 Тим. 2:14

Хwәде qәдәхә дькә һʹәбандьна ӧса  Дркʹ. 34:14; Мт. 4:10

Б. Qәдьре мәрийа дькарьн бьгьрьн, ле тʹәне Хwәде гәрәке бьһʹәбиньн

Щаһьл гәрәке qәдьре мәзьна бьгьрьн  1 Тим. 5:1, 2, 17; Әф. 6:1-3

Тʹәне Хwәде гәрәке бьһʹәбиньн  Кʹр.Шн. 10:25, 26; Әʹнт. 22:8, 9

36. Шәʹдед Йаһоwа

A. Жь кʹӧ дәстпедьбә тʹәрихийа Шәʹдед Йаһоwа

Йаһоwа әʹйан дькә, wәки кʹи нә Шәʹдед wи  Иш. 43:10-12; Йер. 15:16

Дәстпебуйи жь Һабил, шәʹдед амьн һәбун  Ибр. 11:4, 39; 12:1

Иса Мәсиһ, шәʹде амьн у рʹаст бу  Йн. 18:37; Әʹнт. 1:5; 3:14

37. Шәйтʹан Мире-щьна, щьн

A. Шәйтʹан Мире-щьна, кәсе рʹӧһʹани йә

Әw кәсе рʹӧһʹани йә, нә кӧ зӧлми нав мәрида  2 Тим. 2:26

Мире-щьна кәс ә, мина мьлийакʹәта  Мт. 4:1, 11; Иб. 1:6

Жь бо нетед хwәйә хьраб, әw бу Мире-щьна демәк бӧхданбеж  Аqб. 1:13-15

Б. Шәйтʹан Мире-щьна сәрwере ве дьнйайе йә, у әw найе дитьне

Әw хwәде йә, кӧ ль сәр дьнйайе сәрwертийе дькә  2 Кр. 4:4; 1 Йн. 5:19; Әʹнт. 12:9

Һʹәта кӧ пьрса фәрз сафи нәбә, изьн wирʹа һатьбу дайине кӧ һе бьжи  Дркʹ. 9:16; Йн. 12:31

Әwе бькʹәвә гәлийа һәйwайе, демәк гәлийа бебьн, паше жи wе qьрʹа wи бе  Әʹнт. 20:2, 3, 10

В. Щьн, мьлийакʹәтед мьqабьл ьн

Пешийа Селаве, тʹәв Мире-щьна бунә йәк  Дсп. 6:1, 2; 1 Пт. 3:19, 20

Һатьнә беһӧрмәткьрьне, жь рʹонайа Хwәде һатьнә qәтандьне  2 Пт. 2:4; Щһд. 6

Мьqабьли Хwәде шәрʹ дькьн, инсанәт дьзериньн  Лq. 8:27-29; Әʹнт. 16:13, 14

Тʹәви Шәйтʹан wе бенә qьрʹкьрьне  Мт. 25:41; Лq. 8:31; Әʹнт. 20:2, 3, 10

Г. Жь сербазийе гәрәки хwә дур бьгьрьн, чьмки щьн пәй wе йәке сәкьни нә

Кʹьтеба Пироз әве йәке qәдәхә дькә  Иш. 8:19, 20; Qн.Кʹһ. 19:31; 20:6, 27

Фәльквәкьрьн, әв жи шьхӧлед дәстед щьна нә; те сущдар кьрьне  Кʹр.Шн. 16:16-18

Бәрбь мьрьне дьбә  Гл. 5:19-21; Әʹнт. 21:8; 22:15

Фәльквәкьрьн бь аликʹарийа стәйрка, те qәдәхәкьрьне  Qн.Дщ. 18:10-12; Йер. 10:2

38. Шәʹдәтикьрьн

A. Һʹәму мәсиһи гәрәке шәʹдәтийе бьдьн, у хәбәр дьн дәрһәqа мьзгинийа хере

Сәва кӧ qәбулкьрьна Хwәде бьстиньн, әм гәрәке бәр мәрийа Иса qәбул кьн  Мт. 10:32

Гәрәке Хәбәра Хwәде бьqәдиньн у баwәрийе бьдьнә кʹьфше  Аqб. 1:22-24; 2:24

Шагьртед тʹәзә жи гәрәке бьбьнә дәрсдар  Мт. 28:19, 20

Шәʹдәтикьрьн һʹәмуйарʹа, хьлазкьрьне тинә  Рʹм. 10:10

Б. Лазьм ә wәки әм щара дӧдә бенә щәм мәрийа у шәʹдәтийе бәрдәwан кьн

Гәрәке әʹлам кьн дәрһәqа кʹӧтасийе  Мт. 24:14

Йерәмийа пʹехәмбәр, дәрһәqа кʹӧтасийа Оршәлиме, бь сала әʹлам дькьр  Йер. 25:3

Мина мәсиһийед дь qьрна йәкеда, әм жи нькарьн шәʹдәтийе бьдьнә сәкьнандьне  Кʹр.Шн. 4:18–20; 5:28, 29

В. Лазьм ә шәʹдәтийе бьдьн, wәки щабдаре хуна тʹӧ кәси нибьн

Гәрәке пешда әʹлам кьн, wәки кʹӧтаси незик ә  Һз. 33:7; Мт. 24:14

Һәгәр ӧса нәкьн, хуна мәрийа wе сәр стуйе мә бә  Һз. 33:8, 9; 3:18, 19

Паwлосе шанди щабдаре хуна тʹӧ кәси нибу; әwи дәрһәqа рʹастийе хәбәр дьда  Кʹр.Шн. 20:26, 27;1 Кр. 9:16

Хьлаз дькә wан мәрийа, йед кӧ даннасин дькьн, у әwед кӧ гӧһ дьдьн  1 Тим. 4:16; 1 Кр. 9:22

39. Шькьл дь һʹәбандьнеда

A. Дь һʹәбандьнеда шькьл йан жи тьштед зийарәти бьди хәбате, нәрʹаст ә, чьмки әв Хwәде беһӧрмәт дькә

Мәри нькарә шькьле Хwәде чекә  1 Йн. 4:12; Иш. 40:18; 46:5; Кʹр.Шн. 17:29

Мәсиһийарʹа изьн тʹӧнә кӧ дь һʹәбандьнеда шькьла бьдьнә хәбате  1 Кр. 10:14; 1 Йн. 5:21

Әм гәрәке бь рʹӧһʹ у рʹастийе Хwәде бьһʹәбиньн  Йн. 4:24

Б. Щьмәʹта Исрайеле, дь һʹәбандьнеда шькьла дьданә хәбате, у әв йәк ахрикә хьраб wанарʹа ани

Щьһуйарʹа изьн тʹӧнә бу, wәки һʹәбандьнеда шькьла бьдьнә хәбате  Дркʹ. 20:4, 5

Шькьл набьһен, у хәбәр надьн; йед кӧ wана чедькьн, дьбьнә мина wан  Зб. 115:4-8

Бу тʹәльк, у qьрʹкьрьн ани  Зб. 106:36, 40–42; Йер. 22:8, 9

В. Изьн тʹӧнә дь һʹәбандьнеда шькьла бьдьнә хәбате

Хwәде нахwазә кӧ дь һʹәбандьнеда шькьла бьдьнә хәбате  Иш. 42:8

Тʹәне Хwәде «дӧайан дьбьһизә»  Зб. 65:1, 2 (АБ)

40. Щәньм, дийаре мьрийа (һадис, шеол)

A. Бь рʹастийе щики ӧса нинә, кʹидәре кӧ мәри агьрда дьчәрчьрьн

Ибойе кӧ дьчәрчьри, дӧа дькьр кӧ һәрʹә ль wе дәре  Иб. 14:13

Әв щийе бош-бәтал ә, кʹидәре кӧ тʹӧ шьхӧл тʹӧнә  Зб. 6:5; Wз. 9:10; Иш. 38:18, 19

Иса Мәсиһ жь дийаре мьрийа, жь тʹьрбе һатә рʹакьрьне  Кʹр.Шн. 2:27, 31, 32; Зб. 16:10

Дийаре мьрийа, тʹьрб, wе мьрийа бьдә, ле хwәха wе бе кʹӧтакьрьне  Әʹнт. 20:13, 14

Б. Агьр симбола, qьрʹкьрьне йә

Гӧнәкʹаред, кӧ тʹобә накьн, wе бь агьра симболике бенә кʹӧтакьрьне  Ибр. 10:26, 27

Чәрчьрандьна Шәйтʹан ль агьрда, мьрьна һʹәта-һʹәтайе йә  Әʹнт. 20:10, 14, 15

В. Сәрһати дәрһәqа мерәки дәwләти у Лазар, избат дькьн, wәки чәрчьрандьна агьри тʹӧнә

Агьр, чаwа һʹәмеза Бьраһим, бь симболик ә  Лq. 16:22-24

Херхwазийа Бьраһим, мьqабьли тәʹрийе йә  Мт. 8:11, 12

Qьрʹкьрьна Бабилоне, те навкьрьне чаwа чәрчьрандьна агьри  Әʹнт. 18:8-10, 21

41. Щәжьн, рʹожа буйине

A. Мәсиһийед пешьн, рʹожа буйине у әʹйда сала тʹәзә дәрбаз нәдькьрьн

Кʹи кö Хwәде нәдьһʹәбандьн әван щәжьна дәрбаз дькьрьн,  Дсп. 40:20; Мт. 14:6

Әм гәрәке рʹожа мьрьна Иса Мәсиһ дәрбаз кьн  Лq. 22:19, 20; 1 Кр. 11:25, 26

Щәжьнед кӧ бь сәрхwашийе у бенамусийе дәрбаз дьбьн, нә лайиq ьн  Рʹм. 13:13; Гл. 5:21; 1 Пт. 4:3

Б. Рʹожа мәзәла

Тʹәбийәти йә, кӧ шина мьрийед хwә бькьн у бона wан бьгьрин  Дсп. 23:1, 2; 50:1-11; Йн. 11:31

Qәйдед кӧ wәʹде әʹйда рʹожа мәзәла тенә кьрьне, бь баwәрийа нәрʹаст гьредайи нә; дәрхьстьна нане мьрийа, хәбәрдан тʹәви мьрийа  Wз. 9:5, 10

Мәсиһийед рʹаст wан әʹйд-qәйдед кӧ мьqабьли qанунед Кʹьтеба Пироз дәртен, накьн  Qн.Дщ. 18:11, 12

42. Qәнщкьрьн, зьман

A. Qәнщкьрьна рʹӧһʹани, һәр тʹьм кʹаре тинә

Нәхwәшийа рʹӧһʹани, зийанәкә qайим тинә  Иш. 1:4-6; 6:10; Мт. 13:15; Һс. 4:6

Щәм мә фәрманәкә фәрз һәйә, wәки рʹӧһʹанида мәрийа qәнщ кьн  Йн. 6:63; Лq. 4:18

Жь гӧнә паqьж дькә; бәхтәwарбуне тинә у әʹмьр дьдә  Аqб. 5:19, 20; Әʹнт. 7:14-17

Б. Пʹадшатийа Хwәде, wе нәхwәшийед бәдәне, бь тʹәмами бьдә һьлдане

Иса Мәсиһ мәри qәнщ дькьрьн, у дәрһәqа кʹәрәмед Пʹадшатийа Хwәде дьгот  Мт. 4:23

Һатә создайине, кӧ бь аликʹарийа Пʹадшатийе мәри бь тʹәмами wе qәнщ бьн  Мт 6:10; Иш. 9:7

Һәла һе мьрьн жи, wе бе кʹӧтакьрьне  1 Кр. 15:25, 26; Әʹнт. 21:4; 20:14

В. Тʹӧ тьшт избат накә, wәки Хwәде qәнщкьрьна бь баwәрийе qәбул дькә

Шагьрта бь кʹәрәмәти, хwә qәнщ нәдькьрьн  2 Кр. 12:7-9; 1 Тим. 5:23

Паши рʹожед шагьрта, пʹешкешед жорьн һатьнә сәкьнандьне  1 Крʹ. 13:8-11

Qәнщкьрьн, нишана qәбулкьрьна Хwәде нинә  Мт. 7:22, 23; 2 Тʹс. 2:9-11

Г. Хәбәрдана сәр зьмана, wәʹдәлу йә

Нишан бу; пʹешкʹешед һе мәзьн гәрәке бьгәрьн  1 Кр. 14:22; 12:30, 31

Һатьбу пʹехәмбәртикьрьне, wәки пʹешкʹешед жорьн йә рʹӧһʹ, wе дәрбаз бьн  1 Кр. 13:8-10

Кʹәрәмәт избаткьрьна wе йәке ниньн, wәки Хwәде әw йәк qәбул дькә  Мт. 7:22, 23; 24:24

43. Qӧльхкʹар

A. Һәр мәсиһик гәрәке qӧльхкʹар бә

Иса qӧльхкʹаре Хwәде бу  Рʹм. 15:8, 9; Мт. 20:28

Мәсиһи чʹәʹв дьдьнә wи  1 Пт. 2:21; 1 Кр. 11:1

Сәва кӧ qӧльхкьрьне бьqәдиньн, гәрәке даннасин кьн  2 Тим. 4:2, 5; 1 Кр. 9:16

Б. Чь лазьм ә сәва qӧльхкьрьне

Рʹӧһʹе Хwәде у занәбуна Хәбәра wи  2 Тим. 2:15; Иш. 61:1-3

Qӧльхкьрьнеда чʹәʹв бьдьнә Иса  1 Пт. 2:21; 2 Тим. 4:2, 5

Хwәде бь рʹӧһʹ у организасионе (тʹәшкиләте) һин дькә  Йн. 14:26; 2 Кр. 3:1-3

[Спартьн]