Ԝәлгәрʹандьна Кʹьтеба Пироз кӧ Һеса йә Фәʹм кьн
«Хәбәра Хԝәде сах ә» (ИБРАНИ 4:12, ДТʹ).
1. а) Чь шьхӧл Хԝәде да Адәм? б) Жь ԝи ԝәʹдәйи щьмәʹта Хԝәде ча пʹешкʹеша зьман данә хәбате?
ЙАҺОԜА ХԜӘДЕ пʹешкʹешәкә ԛимәт да мәрьва, әԝ һәйә зьман. Бахче Әдәнеда, Йаһоԝа шьхӧл да Адәм кӧ әԝ нав бьдә сәр һʹәму һʹәйԝана. У Адәм наве лайиԛ да сәр һәр һʹәйԝани (Дәстпебун 2:19, 20). Жь ԝи ԝәʹдәйи, щьмәʹта Хԝәде әԝ пʹешкʹеша зьман дьда хәбате, сәва кӧ Йаһоԝа рʹумәт кьн у дәрһәԛа ԝи мәрьварʹа гьли кьн. Дь ԝан пашԝәхтийада щьмәʹта Хԝәде әԝ пʹешкʹеш да хәбате, сәва кӧ Кʹьтеба Пироз ԝәлгәрʹиньн, чьмки ӧса һе зедә мәрьв дькарьн пебьһʹәсьн дәрһәԛа Йаһоԝа.
2. а) Әндәмед Комитейа Ԝәлгәрʹандьна Кʹьтеба Пироз йа Дьнйа Тʹәзә, кʹижан се принсип данә хәбате шьхӧле ԝәлгәрʹандьнеда? б) Дь ԝе тʹемайеда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?
2 Бь һʹәзара ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пироз һәнә, ле һьнәк жь ԝан һе рʹаст ьн нә кӧ йед дьн. Сәва кӧ Кʹьтеба Пироз рʹаст ԝәлгәрʹиньн, Комитейа Ԝәлгәрʹандьна Кʹьтеба Пироз йа Дьнйа Тʹәзә сафи кьр, кӧ ԝәʹде ԝәлгәрʹандьне ԝан се принсипед сәрәкә бьдьнә хәбате: 1) Наве Хԝәде рʹумәт кьн у наве ԝи дь Хәбәра ԝида бьдьнә хәбате һаԛас, чьԛас дь орижиналеда һәйә. (Бьхунә Мәтта 6:9.) 2) Кʹидәре кӧ те стандьн текста орижинале хәбәр пәй хәбәр ԝәлгәрʹиньн. Ле кʹидәре кӧ найе стандьне, фькьре орижинале рʹаст ԝәлгәрʹиньн. 3) Бьдьнә хәбате зьман кӧ һеса бә бьхуньн у фәʹм бькьн. (Бьхунә Нәһәмийа 8:8, 12.) Ԝәлгәрʹед «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» әԝ се принсип данә хәбате сәр 130 зьмана зедәтьр. Дь ԝе готареда әме пебьһʹәсьн кӧ чаԝа әԝ се принсип һатьн хәбьтандьне дь «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» йа тʹәзәкьрида, йа сала 2013, у ӧса жи чахе әԝ сәр зьманед дьн һатә ԝәлгәрʹандьне.
КʹЬТЕБА ПИРОЗ КʹИЖАН КӦ НАВЕ ХԜӘДЕ РʹУМӘТ ДЬКӘ
3, 4. а) Кʹижан манускриптада һәйә Тетраграматон? б) Чьрʹа дь гәләк ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пирозда наве Хԝәде тʹӧнә?
3 Наве Хԝәде жь чар һʹәрфед Ибрани йә, сәр кʹижани те готьне Тетраграматон. Тетраграматон әм дькарьн бьвиньн дь гәләк манускриптед Ибранийә кәвьнда, мәсәлә дь кʹьтебед Гӧломәтккьри йа Бәʹра Мьри. Ӧса жи дь һьнә копиед «Септуагинта» Йунанида дькарьн бьвиньн. Әԝ копи һатьнә чекьрьне 200 сал пешийа Мәсиһ у һʹәта 100 сал паши Мәсиһ. Гәләк мәрьв әʹщебмайи дьминьн чахе дьвиньн кӧ чьԛас гәләк щар наве Хԝәде һәйә дь манускриптед кәвьнда.
Гәләк мәрьв әʹщебмайи дьминьн, гава дьвиньн ԝәки манускриптед кәвьнда чьԛас щар наве Хԝәде һатийә ньвисаре
4 Әʹйан ә, кӧ наве Хԝәде гәрәке һәбә Кʹьтеба Пирозда. Ле гәләк ԝәлгәрʹ наве Хԝәде надьн хәбате. Мәсәлә, һәма дӧ сал паши дәрхьстьна «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» йа Ньвисаред Йунани, ԝәлгәрʹандьна «Версиа Амәрикайа Стандарт» («American Standard Version»), йа тʹәзәкьри дәркʹәт. Дь ԝе ԝәлгәрʹандьнеда дь сала 1901 ԝәлгәрʹа наве Хԝәде данә хәбате, ле дәрхьстьна йа тʹәзәкьри сала 1952 нәданә хәбате. Гәло чьрʹа? Ԝәлгәрʹед ԝе дәрхьстьне дьфькьрин кӧ хәбьтандьна наве Хԝәде «ԛә нәщайиз ә». У гәләк ԝәлгәрʹандьнед дьнеда жи, ль сәр зьмане Инглизи у ль сәр зьманед дьн, наве Хԝәде нәньвисин.
5. Чьрʹа фәрз ә дь Кʹьтеба Пирозда наве Хԝәде һәбә?
5 Ле гәло әʹсәйи йә кӧ ԝәлгәрʹ наве Хԝәде бьдьнә хәбате? Бәле! Йаһоԝа йә авторе Кʹьтеба Пироз, у әԝ дьхԝазә кӧ мәрьв наве ԝи бьзаньбьн. Ԝәлгәрʹе баш гәрәке бьзаньбә кӧ автор чь дьхԝазә, чьмки әԝ йәк ԝе һʹӧкӧм бә сәр ԝәлгәрʹандьна ԝи. Гәләк рʹез жь Кʹьтеба Пироз дьдьнә кʹьфше, кӧ наве Хԝәде фәрз ә у гәрәке наве ԝи рʹумәт кьн (Дәркʹәтьн 3:15; Зәбур 83:18; 148:13; Ишайа 42:8; 43:10; Йуһʹәнна 17:6, 26; Кʹаред Шандийа 15:14). Йаһоԝа рʹебәрийа ньвискʹаред Кʹьтеба Пироз кьр, сәва кӧ әԝана наве ԝи бь һʹәзара щар бьдьнә хәбате. (Бьхунә Һәзәԛел 38:23.) У ләма чахе ԝәлгәрʹ наве Хԝәде нәньвисин, бь ԝе йәке әԝана ԛәдьре наве Йаһоԝа нагьрьн.
6. Чьрʹа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда» наве Хԝәде шәш щара һатә зедәкьрьне?
6 Иро һе зедә избаткьрьн һәйә сәва ве йәке, кӧ фәрз ә әм наве Йаһоԝа бьдьнә хәбате. «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» йа тʹәзәкьрида сала 2013, наве Хԝәде 7 216 щар һатә хәбьтандьне. Демәк жь дәрхьстьна пешийа ԝе, шәш щара зедә. Пенщ жь ԝана һатьнә зедәкьрьне, чьмки наве Хԝәде һәбу дь кʹьтебед Гӧломәтккьрида йа Бәʹра Мьри, кӧ ԝан пашԝәхтийада һатә дитьне.a (Бьньһерʹә спартьн.) Әԝ пенщ щар ньвисар ьн дь ван щийада, 1 Самуйел 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16-да. Йа шәша дь Һʹакьмти 19:18-да һатә зедәкьрьне жь бо ве йәке, кӧ манускриптед кәвьн йа Кʹьтеба Пироз һе кʹур һатьнә леколинкьрьне.
7, 8. Наве Йаһоԝа чь те һʹәсабе?
7 Мәсиһийед рʹаст заньн кӧ чьԛас фәрз ә фәʹм кьн чь те һʹәсабе наве Хԝәде. Наве ԝи те һʹәсабе «Әԝ Дькә ԝәки Бьбә».b (Бьньһерʹә спартьн.) Бәреда, әʹдәбйәтед мәда наве Хԝәде дьһатә шьровәкьрьне ль гора кʹьтеба Дәркʹәтьн 3:14, кʹидәре те готьне: «Әзе Бьбьмә Әԝ, Кʹе жи Бьхԝазьм Бьбьм», (ДТʹ). Дь «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда» йа сала 1984, дьһатә шьровәкьрьне кӧ Йаһоԝа дьбә әԝ кʹе жи дьхԝазә, сәва кӧ созед хԝә бинә сери.c (Бьньһерʹә спартьн.) Ле «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда» йа тʹәзәкьри, йа сала 2013, ӧса һатә готьне: «Рʹаст ә әв наве Хԝәде те һʹәсабе ԝәки әԝ дькарә бьбә әԝ кʹе жи бьхԝазә, ле әԝ найе һʹәсабе кӧ Хԝәде тʹәне хԝәха дькарә бьбә, әԝ ӧса жи дькарә ӧса бькә ԝәки әʹфьрине ԝи бьбә әԝ кʹе жи Хԝәде дьхԝазә кӧ әԝ бьбә, сәва кӧ ԛьрара хԝә бинә сери».
8 Йаһоԝа дькарә әʹфьрине хԝә бькә әԝ кʹе жи дьхԝазә. Мәсәлә, Йаһоԝа ӧса кьр кӧ Нӧһ бьбә авакʹаре гәмийе, Бьсалел бьбә һостәки ԛәԝи, Гидәон бьбә шәрʹкʹаре гьринг, у Паԝлос бьбә мисйонер. Наве Хԝәде бона щьмәʹта ԝи бь рʹастийе тьштәки реали те һʹәсабе, у ләма жи Комитейа Кʹьтеба Пироз йа Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә дь ԝәлгәрʹандьнеда наве Хԝәде ньвисин.
9. Чьрʹа фәрз бу кӧ Кʹьтеба Пироз сәр зьманед дьн бе ԝәлгәрʹандьне?
9 Һе гәләк у гәләк ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пирозда наве Хԝәдейи шәхси наньвисьн. Дәԝса наве ԝи, әԝана дьдьнә хәбате хәбәра «Хӧдан» йан жи навәки дьн, кʹижан кӧ щәм ԝан те хәбьтандьне. Әԝ мәʹнийа лапә мәзьн ә кӧ чьрʹа Кʹома Рʹебәрийе дьфькьрә, ԝәки сәр зьмане һʹәму щьмәʹта һәбә Кʹьтеба Пироз, кʹижан кӧ наве Хԝәде теда һәбә у наве ԝи бе рʹумәткьрьне. (Бьхунә Малахи 3:16.) Наве Йаһоԝа те рʹумәткьрьне дь дәрхьстьна «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда» сәр 130 зьмана зедәтьр.
ԜӘЛГӘРʹАНДЬНА РʹАСТ У ҺЕСА
10, 11. Чь һьнә чәтьнайи һәбун чахе «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» сәр зьманед дьн дьһатә ԝәлдьгәрʹандьне?
10 Чахе «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» жь зьмане Инглизи ԝәлдьгәрʹандьн сәр зьманед дьн, чәтьнайи һәбун. Мәсәлә, дь ве ԝәлгәрʹандьнеда, демәк «Дьнйа Тʹәзәда» сәр зьмане Инглизи, дь Ԝаиз 9:10-да у дь рʹезед майинда жи хәбәра Ибрани «Шеол» һатә хәбьтандьне диса «Шеол». Әԝ гьли ԝәлгәрʹандьнед дьнда жи йа сәр зьмане Инглизи диса ӧса ньвисар ә. Ле әԝ хәбәр дь гәләк зьманада нькарьбун бьньвисийана, чьмки һʹәчʹи зәʹф хԝәндәванед ԝан зьмана, Хәбәра Ибранийә «Шеол» ньзаньбун. Әԝ хәбәр фәрһәнгед ԝанда жи тʹӧнә бун, у һьнәк һәла һе дьфькьрин жи кӧ әԝ гьли наве щики йә. Жь бо ве йәке, ԝәлгәрʹарʹа изьн һатә дайине кӧ әԝ хәбәра Ибрани «Шеол» у хәбәра Йунани «Һадис» ԝәлгәрʹиньн ӧса «Дийаре Мьрийа» йане «Мәзәл». Әԝ ԝәлгәрʹандьн рʹаст ә у фәʹмдари йә.
11 Хәбәра Ибрани у Йунани, кʹижан кӧ сәр зьмане мә те готьне «нәфс», әԝ жи чәтьн бу кӧ сәр һьнә зьмана ԝәлгәрʹиньн. Дь ван һьнә зьманада, әԝ хәбәр те һʹәсабе рʹӧһʹ кӧ нава мьрида дьжи. Сәва кӧ бьрʹәвьн жь ве фәʹмкьрьна нәрʹаст, ԝәлгәрʹарʹа изьн һатә дайине кӧ хәбәра «нәфс» ԝәлгәрʹиньн ль гора контекста ве хәбәре. Шьровәкьрьна ве хәбәре әм дькарьн бьвиньн дь әʹламәтийа зедәда йа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә йа Ньвисаред Пироз» кӧ бь спартьна йә. Әԝ информасийа дәрһәԛа хәбәред Ибрани у Йунани дь спартьнада һәйә дь дәрхьстьна йа тʹәзәкьрида, у әв йәк аликʹари йә кӧ хԝәндьн у фәʹмкьрьна Кʹьтеба Пироз һеса бә.
Комите бь һʹәзара пьрсед ԝәлгәрʹа лекʹолин дькьн, йед кӧ әԝана бона тʹәзәкьрьна Кʹьтеба Пироз дьшиньн
12. Дәрхьстьна тʹәзәкьрида йа сала 2013, кʹижан гӧһастьн һатьнә кьрьне?
12 Жь пьрсед ԝәлгәрʹа әʹйан бу, кӧ «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда» йа Инглизида, һәнә тьштед ӧса кӧ дьбәкә нәрʹаст бенә фәʹмкьрьне. У ләма Илонеда сала 2007-да, Кʹома Рʹебәрийе изьн да кӧ әве ԝәлгәрʹандьне тʹәзә кьн. Ԝәʹде тʹәзәкьрьна ве ԝәлгәрʹандьне, комитейа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» леколин кьр бь һʹәзара пьрсед ԝәлгәрʹед Кʹьтеба Пироз. Гьлийед Инглизийә кәвьн гӧһастьн сәр гьлийед кӧ ньһа дьдьнә хәбате, у бь ве йәке текст һеса бу бона хԝәндьн у фәʹмкьрьне, у һьн жи рʹаст бу. Ӧса жи ԝәлгәрʹандьн, кʹижан кӧ ида ԝан пашԝәхтийа һатә кьрьне сәр зьманед дьн, али ве йәке кьр кӧ текста Инглизи һе баш бә (Мәтʹәлок 27:17).
РʹАЗИБУНА ПʹЬРʹ МӘЗЬН
13. Гәләк мәрьв чь дьфькьрьн дәрһәԛа дәрхьстьна «Дьнйа Тʹәзә» 2013 йа тʹәзәкьри?
13 Гәләк мәрьв чь дьфькьрьн дәрһәԛа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» йа тʹәзәкьри? Хушк у бьра бь һʹәзара нәʹмәкед рʹазибуне шандьнә Бруклине, офиса сәрәкә йа Шәʹдед Йаһоԝа. Гәләк мина ве хушке тʹәхмин дькьн, кʹижане кӧ ньвиси: «Кʹьтеба Пироз әԝ һәйә сьндоԛа тʹьжә бь кәвьре ԛимәт у бьһа. Хԝәндьна гьлийед Йаһоԝа бь ве дәрхьстьна 2013, дькарьн бәрамбәр кьн чахе һәр кәвьре бьһа леколин дькьн, һʹәму алийе ԝи, шәԝԛа ԝи, рʹәнге ԝи, у бәдәԝбуна ԝи. Әԝ Кʹьтеба Пироз кӧ бь зьмане һеса һатә ԝәлгәрʹандьне, али мьн кьр кӧ һе рʹьнд Йаһоԝа нас кьм, кʹижан кӧ минани бав әз кьрьмә һʹәмеза хԝә у мьнрʹа гьлийед хԝәйи ширьн дьхунә».
14, 15. Әԝед кӧ сәр зьманед дьн хәбәрдьдьн, чь дьфькьрьн дәрһәԛа «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» сәр зьманед хԝә?
14 Әԝед кӧ сәр зьманед дьн хәбәрдьдьн, әԝана жи гәләк рʹази нә бона «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә». Мерәки әʹмьрда мәзьн жь Булгарьстане, дәрһәԛа дәрхьстьна «Дьнйа Тʹәзә» сәр зьмане Булгари гот: «Әз гәләк сала Кʹьтеба Пироз дьхуньм, ле ԝәлгәрʹандьна ӧса һеса у кӧ дьгьһижә дьл, мьн тʹӧ щар нәхԝәндийә». Хушкәкә мә жи жь Албанйайе ньвиси: «Чьԛас хԝәш ә хԝәндьна Хәбәра Хԝәде сәр зьмане Албани! Чьԛас ԛәдьрәки мәзьн ә кӧ Йаһоԝа сәр зьмане мә тʹәви мә хәбәрдьдә!»
15 Дь гәләк ԝәлатада Кʹьтеба Пироз гәләк бьһа йә йан жи гәләк чәтьн дәстдькʹәвә. У стандьна Кʹьтеба Пироз кʹәрәмәкә мәзьн ә! Дь әʹламәтийа жь ԝәлате Рԝандайеда ӧса һатә готьне: «Гәләк мәрьв, тʹәви кʹижана бьред мә һинбуна Кʹьтеба Пироз дәрбаз дькьрьн, гәләк ԝәхт рʹӧһʹанида пешда нәдьчун, чьмки Кʹьтеба Пироз йа ԝан тʹӧнә бу. Һаԛас пʹәре ԝан тʹӧнә бу кӧ Кʹьтеба Пироз йа дере бькʹьрʹьн. У гәләк щар ԝана нькарьбун рʹез рʹьнд фәʹм кьрана, у ләма әԝана һеди-һеди пешда дьчун». Ле чахе «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» сәр зьмане ԝан дәркʹәт, малбәтәкә Рԝанди кʹижанеда чар зарʹед щаһьл һәнә, готьн: «Әм бь рʹастийе гәләк жь Йаһоԝа у жь хӧламе амьн рʹази нә кӧ әԝ Кʹьтеба Пироз данә мә. Әм гәләк кʹәсиб ьн у пʹәре мә тʹӧнә йә кӧ Кʹьтеба Пироз дь малбәтеда бона һʹәмуйа бькʹьрʹьн. Ле ньһа малбәта мәда Кʹьтеба Пироз щәм һәр кәси һәйә. Сәва кӧ рʹазибуна хԝә Йаһоԝарʹа әʹйан кьн, малбәтеда әм гьшк жи һәр рʹож Кʹьтеба Пироз дьхуньн».
16, 17. а) Йаһоԝа бона щьмәʹта хԝә чь дьхԝазә? б) Әм чь нете гәрәке бьдьнә пешийа хԝә?
16 Ахьрийеда, «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзә» ԝе һе зедә сәр зьманед дьн дәркʹәвә. Шәйтʹан дьхԝазә кӧ әԝи шьхӧли бьдә сәкьнандьне, ле әм заньн Йаһоԝа дьхԝазә кӧ һәр кәс жь щьмәʹта ԝи, ԝи бьбьһен кӧ ча әԝ сәр зьмане зәлал у фәʹмдари тʹәви ԝан хәбәрдьдә. (Бьхунә Ишайа 30:21.) Зутьрәке, «чаԝа ав бәʹре дьгьрьн, ԝе дьнйа жи бь занина Хӧданва тʹьжи бьбә» (Ишайа 11:9).
17 Ԝәрә әм нете бьдьнә пешийа хԝә кӧ һәр пʹешкʹеша жь Йаһоԝа бьдьнә хәбате, у ӧса жи әԝ ԝәлгәрʹандьна кӧ наве ԝи рʹумәт дькә. Бьра әԝ бь Хәбәра хԝә һәр рʹож тʹәви ԝә хәбәрдә. Әԝ дькарә рʹьнд гӧһе хԝә бьдә һʹәму дӧайед ԝә. Һәрге ортʹа мә у Йаһоԝада хәбәрдана ӧса һәйә, әме ԝи һе рʹьнд нас кьн у һʹьзкьрьна мә һьндава ԝи ԝе һе мәзьн бә (Йуһʹәнна 17:3).
«Чьԛас ԛәдьрәки мәзьн ә кӧ Йаһоԝа сәр зьмане мә тʹәви мә хәбәрдьдә!»
a Кʹьтебед Гӧломәтккьри йа Бәʹра Мьри 1 000 сала зедәтьр кәвьн ә, нә кӧ текста Ибранийә Масоретик, кʹижан кӧ һатә хәбьтандьне «Ԝәлгәрʹандьна Дьнйа Тʹәзәда».
b Һьнә фәрһәнгада жи наве Хԝәде ӧса те шьровәкьрьне, ле нә һʹәму експерт ԛайил ьн тʹәви ве йәке.
c Бьньһерʹә брошура «Рʹебәри бона Һинбуна Кʹьтеба Пироз», Пʹара 1, рʹупʹела 1, тʹема «Наве Хԝәде дь Пәймана Кәвьнда».