Ирләндеда бь Сайа Готара Мьзгини Бәла бу

САЛА 1910 мәһа Гöлане йә. Гәми бәрбь Тәнгава Белфасте те wәки бьсәкьнә, әw тәнгава бәʹре йә. Кʹомәкә бьчʹук кö ве гәмийеда нә, тʹәпед кʹәск дьньһерʹьн йед кö шәwqа шәбәqе авитьбу сәр. Нава wан мәрьвада кö гәмийеда ньн, Чарлз Тейз Рассел ә. Әw ида щара пенща йә кö те Ирләнде. Дурва әw дьвинә кʹархана чекьрьна гәмийа, кʹидәре гәмийа мәзьн «Титаник» у йа мина wе «Олимпик»a те чекьрьне. Гәләк Леколинкʹаред Кʹьтеба Пироз пьшт ве кʹархане ль щийе сәкьнандьна гәмийа, сәкьнинә у һивийа wи нә.

Wәкә 20 сал пешийа ве йәке, Рассел дьфькьри кö чаwа һе баш мьзгини дькарә бәла бә нав тʹәмамийа дьнйайе, у сафи кьр wәки жь Амәрикайе дәр чәнд рʹеwитийа бькә. Әwи рʹеwитийа хwә дәстпекьр сала 1891 мәһа Тирмәһе у чу Ирләнде. Чахе әw сәр гәмийе бу, незики Qуинстоне дьбу у дьньһерʹи ча рʹо дьчә ава, әwи дьqәwьмә дьани бира хwә гьлийед де-баве хwә дәрһәqа Ирләнде, чьмки әwана жь wедәре бун. Чахе йед рʹеwи у Рассел бьра дьдитьн әw шәһәред тʹәрбәт у щийед бәдәw, wана фәʹм кьр кö әw дәшт «һазьр ә у һивийа нандьруне йә».

Бь тʹәмами Рассел бьра һʹәфт щара тʹәсәлийа Ирләнде кьр. Ча те кʹьфше жь бо тʹәсәлийа пешьн, һʹәwаса гәләк мәрьва пешда һат һьндава мьзгинийе, чьмки паше бь сәда мәрьва, щара бь һʹәзара жи, гöһ дьданә wи чахе әw диса һатә wедәре. Чахе әw щара дöда һатә Ирләнде, сала 1903 мәһа Гöлане, рʹожнамада һатә әʹламкьрьне, wәки wе Белфастеда у Дöблинеда щьвин һәбьн кʹидәре кö готар бенә хwәндьне. Рассел гот wәки чахе готара wийә дәрһәqа баwәрийа Бьраһим у кʹәрәмед ахьрийе бона инсанәте дьбьһистьн, «гöһдарвана гәләк рʹьнд гöһе хwә дьдан».

Рассел дит кö мәрьвед Ирләнде гöһ дьдьнә мьзгинийе, ләма жи Ирләнда кʹәтә нава рʹеwитийа wийә сьсийа нав Әwропайеда. Шәбәqе мәһа Нисане сала 1908, чахе әw Белфастеда жь гәмийе дәркʹәт, пенщ бьра һатьн пешийа wи. Еваре сәр готара бь наве «Кʹöтакьрьна Империйа Шәйтʹан», кʹижан кö пе рʹожнаме һатийә әʹламкьрьне, wәкә 300 мәрьв һатьн. Мәрьвәки дьхwаст әве щьвине тʹәвһәв хә, ле Рассел пе Кʹьтеба Пироз щаба wи да у әw ньмьз бу. Ле Дöблинеда, 1 000 мәрьва зедәтьр һатьбун, wәки готаре бьбьһен. Мәрьвәки бь наве Мр. О’Конер, йе кö аликʹарчийе «Тʹәшкиләта Мәсиһийед Хорт» (YMCA) бу, һатьбу сәр ве щьвине. Әwи дьхwаст wан гöһдарвана мьqабьли Леколинкʹаред Кʹьтеба Пироз дәрхә. Ле бь рʹастийе чь qәwьми?

Wәрә әм пебьһʹәсьн чь qәwьми wедәре. Мәрьвәк йе кö дьхwаст рʹастийа Кʹьтеба Пироз пебьһʹәсә, сафи кьр кö бе сәр готаре, кʹижан кö рʹожнәмеда йа бь наве «Ириш Таймс» («Thе Irish Timеs») һатьбу әʹламкьрьне. Әw те щьвине, анщах хwәрʹа щи дьгьрә у рʹьнд гöһе хwә дьдә готарван, демәк Рассел, кʹижани бь пʹоре сьпи, бь рʹу у бь qапʹуте (плаш) рʹәш у дьреж бу. Рассел готара хwә чахе дьхунә, сәр сене дьчә-те, дәсте хwә дьбә-тинә, у бь һостәти рʹез пәй рʹеза шьровәдькә. Бь ве йәке һʹьше wи мәрьви рʹастийа Кʹьтеба Пирозрʹа вәдьбә. Рʹаст ә һащәтед дәнги тʹöнә нә, ле дәнге готарван одеда һʹәму алийава рʹьнд те бьһистьн, у гöһдарван сьһʹәт нивәки готара wи дьбьһен. Паше wәʹде пьрс у щаба, О’Конер һәвалед хwәва дьхwәстьн кö Рассел бьщерʹьбиньн, ле йәкә әwи сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз рʹьнд щаба wан да. Гöһдарвана дәстед хwә һәвхьстьн у qайилбуна хwә нишан кьрьн. Чахе һәр тьшт сәqьрʹи, әw мерьке кö дьхwаст рʹастийа Кʹьтеба Пироз пебьһʹәсә, незики бьра дьбә сәва һе зедә пебьһʹәсә. Ль гора гьлийед шәʹда, гәләк мәрьв бь wи щурʹәйи рʹастийе пеһʹәсийан.

Чахе Рассел бьра мәһа Гöланеда сала 1909 щара чара пе гәмийе һатә Ирләнде, әwи Һунтсингер бьра тʹәви хwә ани, йе кö стенограф бу. Рассел дьхwаст wәки һʹәта әwана океанеда пе гәмийе рʹеwитийе дькьн, әwи wәʹдәйи бьдьнә хәбате сәва готаред Бьрща Qәрәwьлийе бьньвисьн. Белфастеда сәр готара Рассел 450 мәрьв һатьн, у жь wана wәкә 100 мәрьв пʹийа сәкьнибун, чьмки щи тʹöнә бу.

Wәʹде тʹәсәлийа wийә пенща жи, Рассел бьра щаба wан дьда йед кö мьqабьли wи дәрдькʹәтьн. Дöблинеда паши хwәндьна готаре, теологе нав-дәнг тʹәви О’Конер һат сәва Рассел бьщерʹьбинә, ле йәкә Рассел сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз öса рʹьнд щаба wи дьда, кö гәләк гöһдарвана хwәш һат. Рʹожа дьн, Рассел һәвалед хwәва пе гәмийа поште чунә Ливерпуле у паше пе гәмийа бь наве Луситанйа чунә Нийу Йорке.b

Чахе Рассел бьра сала 1911-да щара шәша у һʹәфта һатә Ирләнде, әwи әw готар хwәндьн йед кö рʹожнамәда һатьнә әʹламкьрьне. Мәһа Нисане, 20 Леколинкʹаред Кʹьтеба Пироз 2 000 мәрьв qәбул кьрьн сәр готаре бь наве «Жийин Паши Мьрьне». О’Конер Дöблинеда тʹәви хьзмәткʹарәки религийакә дьн диса пьрс дьда, ле гöһдарвана дәстед хwә һәв дьхьстьн сәр щабед кö бь Кʹьтеба Пироз дьһатьнә дайине. Диса ве сале пайизе, Рассел тʹәсәлийа чәнд шәһәра кьр у сәр готара wи гәләк мәрьв һатьн. О’Конер у 100 мәрьвед мьqабьл, диса хwәстьн Дöблинеда щьвине тʹәвһәв хьн, ле диса жи гöһдарвана бь дьл у щан пьштгьрийа готарван кьрьн.

Рʹаст ә һьнге Рассел дьһа зәʹф готар дьхwәндьн, ле әwи фәʹм дькьр wәки тʹö мәрьв öса нинә кö кәс тʹöнә бә щийе wи бьгьрә, чьмки «әw нә кö шьхöле мәрьва йә, ле әw шьхöле Хwәде йә». Готаред кö пешда рʹожнамада дьһатьнә әʹламкьрьне, мәщалед баш бун wәки рʹастийа Кʹьтеба Пироз бе бәлакьрьне. Ахьрийа ве йәке чь бу? Бь сайа ван готара мьзгини дьһатә бәлакьрьне у нав тʹәмамийа Ирләндеда гәләк шәһәрада щьват саз бун («Жь архивед мә Британйайеда»).