Итʹбарийа Хԝә «Һʹакьме Тʹәмамийа Дьнйайе» Бинә!

1. Йаһоԝа чь дәрс да Бьраһим?

ЩАРӘКЕ, Йаһоԝа бь сайа мәләкәки Бьраһимрʹа гот, кӧ Әԝе бажаред Содом у Гоморайе кʹӧта кә. Рʹаст ә баԝәрийа Бьраһим гәләк ԛәԝи бу, ле диса жи әԝи Йаһоԝа пьрс кьр: «Гәло тʹәви нәԛәнща те рʹаста жи ӧнда ки? . . . Әв йәк набә кӧ һʹакьме тʹәмамийа дьнйайе диԝана рʹаст нәкә?» Йаһоԝа бь сәбьр али досте хԝә Бьраһим кьр, ԝәки әԝ дәрсәкә фәрз һин бә: Хԝәде ԝе тʹӧ щар мәрьвед рʹаст ԛьрʹ нәкә. Әв дәрс бона мә жи керһати йә у бәрдьлийе дьдә мә (Дәстпебун 18:23-33).

2. Әм чьрʹа дькарьн баԝәр бьн, кӧ Йаһоԝа тʹьме бь һәԛи у рʹәʹмтийе диԝане дькә?

² Әм дькарьн баԝәр бьн, кӧ гава Йаһоԝа диԝане дькә, әԝ тʹьме ве йәке бь һәԛи у рʹәʹма мәзьн дькә, чьмки әԝ дьле мәрьва дьвинә (1 Самуйел 16:7). Бәле, Кʹьтеба Пироз дьбежә, кӧ Йаһоԝа ‹дьле һʹәму мәрьва занә› (1 Пʹадшати 8:39; 1 Дирок 28:9). Биланийа Йаһоԝа гәләк мәзьн ә у әм нькарьн һʹәму ԛьраред ԝи фәʹм кьн. Паԝлосе шанди дәрһәԛа Йаһоԝа Хԝәде ӧса гот: «Кʹи дькарә диԝанкьрьна ԝи фәʹм бькә!» (Рʹомайи 11:33, ИМ).

3-4. Щарна дьбәкә әм бона чь бәр хԝә кʹәвьн, у ве готареда әме чь шеԝьр кьн? (Йуһʹәнна 5:28, 29)

³ Дьԛәԝьмә бал мә жи пьрсед ӧса пешда бен, чаԝа кӧ щәм Бьраһим пешда һатьбун. Дьбәкә әм бәр хԝә кʹәвьн у бьфькьрьн: «Гәло әԝ мәрьвед, кӧ Йаһоԝа Содом у Гоморайеда ԛьрʹ кьрьбу, ԝе бькарьбьн диса бьжин? Гава «нәһәԛе жь мьрьне рʹабьн», гәло һьнәк жь ԝан ԝе бенә сахкьрьне? (Кʹаред Шандийа 24:15)

⁴ Ԝәрә әм биньн бира хԝә, кӧ әм дәрһәԛа рʹабуна жь мьрьне чь заньн. Ван пашԝәхтийа, мә фәʹмкьрьна тʹәзә станд дәрһәԛа ԝан мәрьва, йед кӧ «ԝе бона жийине рʹабьн» у йед кӧ ԝе «бона диԝане» рʹабьнa (Бьхунә Йуһʹәнна 5:28, 29). Жь бо ве фәʹмкьрьна тʹәзә, һьнә гӧһастьнед дьн жи лазьм бун. Ве готареда у готара дьнда, әме дәрһәԛа ван гӧһастьна шеԝьр кьн. Пешийе әме бьвиньн, кӧ әм дәрһәԛа диԝанед Йаһоԝайә рʹаст чь ньзаньн, паше жи әме бьвиньн кӧ әм чь заньн.

ТЬШТЕД КӦ ӘМ НЬЗАНЬН

5. Бәре әʹдәбйәтед мәда дәрһәԛа мәрьвед жь Содом у Гоморайе чь дьһатә готьне?

⁵ Гәло һʹале ԝан мәрьва ԝе ча бә, кʹижана кӧ Йаһоԝа ча мәрьвед нәрʹаст һʹәсаб дькә? Бәре әʹдәбйәтед мәда дьһатә готьне, кӧ бона ԝан мәрьва, йед Содом у Гоморайеда һатьнә ԛьрʹкьрьне, тʹӧ гӧмана сахкьрьне тʹӧнә йә. Ле чахе мә дәрһәԛа ве тʹемайе дьһа зедә дӧа кьр у лекʹолин кьр, мә фәʹм кьр, кӧ әм нькарьн бежьн, ԝәки әм ве пьрседа сәд сәләфи рʹаст ьн. Гәло чьрʹа?

6. Кʹижан сәрһати диԝанед Йаһоԝайә мьԛабьли мәрьвед нәрʹаст нишан дькьн у әм чь ньзаньн?

⁶ Ԝәрә әм дина хԝә бьдьнә чәнд мәсәлед дьн. Һьнә сәрһатийед Кʹьтеба Пироз диԝанед Йаһоԝайә мьԛабьли мәрьвед нәрʹаст нишан дькьн. Мәсәлә, Йаһоԝа ԝәʹде Тофане хенщи Нӧһ у малбәта ԝи тʹӧ кәс сах нәһишт. Ӧса жи Әԝи фәрман да Исраелийа, кӧ әԝана һʹәфт мьләтед Әʹрде Создайида ԛьрʹ кьн. Щарәке жи Әԝи бь сайа мәләкәки шәвәкеда 185 000 әскәред Асуре кӧшт (Дәстпебун 7:23; Ԛануна Дӧщари 7:1-3; Ишайа 37:36, 37). Гәло әв сәрһати избат накьн, ԝәки Йаһоԝа сәр һʹәта-һʹәтайе ԝана ԛьрʹ кьрийә у һевийа ԝан тʹӧнә йә, кӧ жь мьрьне рʹабьн? На. Әм чьрʹа дькарьн ве йәке бежьн?

7. Әм дәрһәԛа мәрьвед кӧ Тофанеда ԛьрʹ бун у дәрһәԛа Кәнанийед кӧ һатьнә кӧштьне, чь ньзаньн? (Бьньһерʹә шькьле пешьн.)

⁷ Әм ньзаньн кӧ чь щурʹәйи Йаһоԝа диԝана һәр кәси дькьр. Ӧса жи әм ньзаньн, ԝәки мәщала һәр кәсе кӧ һатьбу кӧштьне һәбу, йан на, ԝәки Йаһоԝа нас кә у тʹобә бькә. Дәрһәԛа Тофане Кʹьтеба Пироз дьбежә, ԝәки Нӧһ пʹехәмбәр «рʹасти даннасин дькьр» (2 Пәтрус 2:5). Чахе Нӧһ гәми чедькьр, гәло әԝи фәрмана Хԝәде гиһандә һәр кәси? Кʹьтеба Пирозда дәрһәԛа ве йәке найе готьне. Мина ве йәке, әм ньзаньн һәла мәщала һәр кәсе хьраб жь мьләтед Кәнане һәбу, кӧ Йаһоԝа нас кә у жь рʹийа хԝәйә хьраб вәгәрʹә.

8. Әм дәрһәԛа щьмәʹта Содом у Гоморайе чь ньзаньн?

⁸ Ле әм чь дькарьн бежьн дәрһәԛа мәрьвед жь Содом у Гоморайе? Лут, йе кӧ мәрьвәки рʹаст бу, нав ԝанда дьжит. Гәло Лут хәбәра Хԝәде гиһандә һәр кәсе кӧ ԝедәре дьжит? Әм ве йәке ньзаньн. Һәмьки щьмәʹта жь ԝан бажара мәрьвед хьраб бун, ле гәло һʹәмуйа заньбу кӧ чь рʹаст ә у чь на? Бинә бира хԝә, кӧ меред бажер дьхԝәстьн хьрабийе ль меванед Лут бькьн. Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ «жь чʹука һʹәта мәзьна» дора мала ԝи гьрт ьн (Дәстпебун 19:4; 2 Пәтрус 2:7). Гәло әм бь рʹасти заньн, кӧ Хԝәдайе дьлован Йаһоԝа ԝе жь щьмәʹта Содом у Гоморайе тʹӧ кәси жь мьрьне рʹанәкә? На. Йаһоԝа Бьраһимрʹа готьбу, кӧ шәһәрда 10 мәрьвед рʹаст жи тʹӧнә нә (Дәстпебун 18:32). Әԝана мәрьвнә нәрʹаст бун, ләма Йаһоԝа бь һәԛи ԝана ԛьрʹ кьр. Ле гава мәрьвед нәһәԛ «жь мьрьне рʹабьн», гәло щьмәʹта жь Содом у Гоморайе тʹӧ кәс ԝе жь мьрьне нәйе рʹакьрьне? Әм ве йәке ньзаньн!

9. Әм дәрһәԛа Сьлеман Пʹадша чь ньзаньн?

⁹ Жь алийе дьнва жи, Кʹьтеба Пироз бәʹса һьнә мәрьвед рʹаст дькә, йед кӧ паше бунә кәсед нәрʹаст. Мәсәлә, Сьлеман Пʹадша дәрһәԛа рʹейед Йаһоԝа һатьбу һинкьрьне у жь Йаһоԝа гәләк кʹәрәм стандьбу. Диса жи әԝи дәстпекьр хӧданед ԛәлп бьһʹәбинә. Йаһоԝа жь бо гӧнед ԝи гәләк һерс кʹәт у рʹуйе ве йәкеда щьмәʹта Исраел бь ԛьрʹна дьчәрчьри. Кʹьтеба Пироз дьбежә, ԝәки паше Сьлеман Пʹадша «мьр у гьһишт бав у калед хԝә». Нава ван кал бавада, кәсед амьн, йед мина Даԝьд Пʹадша һәбун (1 Пʹадшати 11:5-9, 43, ИМ; 2 Пʹадшати 23:13). Гәло әв йәк, кӧ Сьлеман ӧса һатә дәфьнкьрьне, те һʹәсабе кӧ әԝе жь мьрьне бе рʹакьрьне? Кʹьтеба Пирозда дәрһәԛа ве йәке найе готьне. Ле гәло Кʹьтеба Пироз набежә, ԝәки «әԝе кӧ мьрийә, әԝ жь гӧнә азабуйи йә»? (Рʹомайи 6:7) Бәле, ле әв йәк найе һʹәсабе кӧ һʹәму кәсед мьри ԝе жь мьрьне бенә рʹакьрьне. Рʹабуна жь мьрьне пʹешкʹешәкә жь Хԝәдайе дьлован ә. Әԝ ве пʹешкʹеше дьдә ԝан мәрьва, кʹижанарʹа кӧ дьхԝазә мәщале бьдә, ԝәки һʹәта-һʹәтайе жерʹа хьзмәт кьн (Ибо 14:13, 14; Йуһʹәнна 6:44). Гәло ԝе Сьлеман Пʹадша әве пʹешкʹеше бьстинә? Тʹәне Йаһоԝа щаба ве пьрсе занә. У әм баԝәр ьн, ԝәки Йаһоԝа ԝе сафикьрьна рʹаст бькә.

ТЬШТЕД КӦ ӘМ ЗАНЬН

10. Йаһоԝа сәр ԛьрʹкьрьна мәрьва ча дьньһерʹә? (Һәзәԛел 33:11) (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

¹⁰ Бьхунә Һәзәԛел 33:11. Кʹьтеба Пирозда, Йаһоԝа мәрʹа дьбежә, кӧ әԝ сәр ԛьрʹкьрьна мәрьва ча дьньһерʹә. Чаԝа Һәзәԛел пʹехәмбәр, Пәтрусе шанди жи ньвисийә, ԝәки Йаһоԝа «нахԝазә тʹӧ кәс ӧнда бә» (2 Пәтрус 3:9). Бь сайа ван хәбәред жь бина бәр Хԝәде, әм заньн ԝәки Йаһоԝа дәрберʹа бь ԛьрʹкьрьна һәрһәйи мәрьва щәза накә. Әԝ гәләк дьлован у рʹәʹм ә, у һәрге лазьм ә, әԝ рʹәʹме һьндава мәрьва дьдә кʹьфше.

11. Кʹе жь мьрьне ԝе нәйнә рʹакьрьне у әм ве йәке жь кʹӧ заньн?

¹¹ Әм дәрһәԛа кәсед кӧ ԝе жь мьрьне нәйенә рʹакьрьне чь заньн? Кʹьтеба Пироз тʹәне бәʹса чәнд кәсаb дькә, йед кӧ ԝе жь мьрьне нәйенә рʹакьрьне. Мәсәлә, Иса готьбу, ԝәки Щьһуда Исхәрйот ԝе жь мьрьне нәйе рʹакьрьне (Маркос 14:21; ӧса жи бьньһерʹә Йуһʹәнна 17:12)c. Щьһуда бь һʹәмде хԝә һьмбәри Йаһоԝа у Кӧрʹе ԝи дәркʹәт (Ӧса жи бьньһерʹә Маркос 3:29)d. Ӧса жи, Иса гот ԝәки һьнә сәрԝеред религи жи, йед кӧ мьԛабьли ԝи дәрдькʹәтьн, ԝе жь мьрьне нәйенә рʹакьрьне (Мәтта 23:33; ӧса жи бьньһерʹә Йуһʹәнна 19:11). Паԝлосе шанди жи готьбу, ԝәки кәсед кӧ һьмбәри рʹастийе дәртен, ԝе жь мьрьне нәйенә рʹакьрьне (Ибрани 6:4-8; 10:29).

12. Әм дәрһәԛа рʹәʹма Йаһоԝа чь заньн? Мәсәле бинә.

¹² Жь алийе дьнва жи, әм дәрһәԛа рʹәʹма Йаһоԝа чь заньн? Гәло әԝи ча нишан кьрийә, ԝәки әԝ «нахԝазә тʹӧ кәс ӧнда бә»? Бьдә бәр чʹәʹве хԝә кӧ Йаһоԝа рʹәʹма хԝә һьндава ԝан мәрьвада жи дьда кʹьфше, йед кӧ гӧнед гьран кьрьбун. Мәсәлә, Даԝьд Пʹадша һьм бенамуси кьр, һьм жи кәсәки нәнәһәԛ да кӧштьне. Ле паше Даԝьд тʹобә кьр у Йаһоԝа бь дьловани бахшандә ԝи (2 Самуйел 12:1-13). Мьнашә Пʹадша әʹмьре хԝәда гәләк хьраби дькьр, ле гава әԝи тʹобә кьр, Йаһоԝа рʹәʹма хԝә һьндава ԝида да кʹьфше у бахшандә ԝи (2 Дирок 33:9-16). Жь ван мәсәла әм фәʹм дькьн, ԝәки Йаһоԝа һазьр ә бьбахшинә мәрьва чахе бона ве йәке мәʹни һәйә. Кәсед ӧса ԝе жь мьрьне бенә рʹакьрьне, чьмки ԝана ани сәр хԝә, кӧ гӧнед ԝан гәләк гьран ьн у ԝана тʹобә кьр.

13. (а) Йаһоԝа чьрʹа рʹәʹма хԝә һьндава бьнәлийед Нинәԝайе да кʹьфше? (б) Иса дәрһәԛа бьнәлийед Нинәԝайе чь гот?

¹³ Ӧса жи, әм заньн ԝәки Йаһоԝа рʹәʹма хԝә һьндава щьмәʹта Нинәԝайе да кʹьфше. Хԝәде готә Уньс: «Нәһәԛийед ԝан гьһиштьнә ль бәр пʹәрʹе әʹзмен, ИМ». Ле гава ԝана гӧнед хԝә тʹобә кьр, Йаһоԝа бь дьловани бахшандә ԝан. Рʹәʹма Ԝи жь рʹәʹма Уньс мәзьнтьр бу. Гава Хԝәде рʹәʹма хԝә һьндава щьмәʹта Нинәԝайе да кʹьфше, Уньс һерс кʹәт. Ләма жи Хԝәде ани бира Уньс, ԝәки бьнәлийед Нинәԝайе чʹәп у рʹаст жь һәв дәрнахьн (Уньс 1:1, 2; 3:10; 4:9-11). Бь ԛьрʹна шунда, Иса бь сайа ве мәсәле дина мәрьва кʹьшандә сәр һәԛи у рʹәʹма Йаһоԝа. Әԝи гот, ԝәки бьнәлийед Нинәԝайе, йед кӧ тʹобә кьрьн, ԝе «Рʹожа Диԝане тʹәви ԝи ньсьли рʹабьн» (Мәтта 12:41).

14. Щьмәʹта Нинәԝайе ԝе ча бе диԝанкьрьне?

¹⁴ Чь те һʹәсабе, ԝәки щьмәʹта Нинәԝайе ԝе «Рʹожа Диԝане» бе рʹакьрьне? Иса дәрһәԛа ахьрийе гот, ԝәки һьнә кәс ԝе «бона диԝане» бенә рʹакьрьне (Йуһʹәнна 5:29). Ве рʹезеда әԝи бәʹса Сәрԝертийа хԝәйә Һʹәзарсали кьр. Ԝи чахи, һьм йед рʹаст һьм жи йед нәрʹаст ԝе жь мьрьне бенә рʹакьрьне (Кʹаред Шандийа 24:15). Кәсед нәрʹаст ԝе бенә сахкьрьне, ԝәки бенә диԝанкьрьне, демәк Йаһоԝа у Иса ԝе бьньһерʹьн һәла әԝана гӧһ дьдьнә ве йәке чь кӧ һин дьбьн, йан на. Һәрге мәрьвәки жь Нинәԝайе бе сахкьрьне, ле паше нәхԝазә Йаһоԝарʹа хьзмәт кә, Йаһоԝа ԝе изьне нәдә ԝи, ԝәки әԝ бьжи (Ишайа 65:20). Ле кәсед кӧ сафи кьн ԝәки бь амьни Йаһоԝарʹа хьзмәт кьн, ԝе бькарьбьн һʹәта-һʹәтайе бьжин (Данийел 12:2).

15. (а) Чьрʹа әм гәрәке нәбежьн, ԝәки жь щьмәʹта Содом у Гоморайе тʹӧ кәс ԝе нәйе сахкьрьне? (б) Гьлийед жь Щьһуда 7 ча дькарьн бенә фәʹмкьрьне? (Бьньһерʹә чаргошә «Щьһуда Чь Дьхԝәст Бьгота?»)

¹⁵ Гава Иса бәʹса щьмәʹта Содом у Гоморайе кьр, әԝи гот кӧ «Рʹожа Диԝане», һʹале ԝан ԝе жь һʹале кәсед кӧ ԝи у готьнед ԝи инкʹар дькьрьн, четьр бә (Мәтта 10:14, 15; 11:23, 24; Луԛа 10:12). Бь ԝан гьлийа Иса чь дьхԝәст бьгота? Гәло әԝи гиперболаe да хәбате, кӧ нишан кә ԝәки мәрьвед кӧ гӧһ надьнә ԝи, жь щьмәʹта Содом у Гоморайе хьрабтьр ьн? Ча те кʹьфше на. Иса гот, кӧ бьнәлийед Нинәԝайе ԝе бь рʹасти жь мьрьне бенә рʹакьрьне, у ӧса те фәʹмкьрьне кӧ ль вьр жи, Иса рʹастә-рʹаст бәʹса рʹабуна щьмәʹта Содом у Гоморайе дькьр. Те кʹьфше, ԝәки һәр дӧ щара жи Иса хут бәʹса «Рʹожа Диԝане» дькьр. Мина бьнәлийед Нинәԝайе, щьмәʹта Содом у Гоморайе жи хьраби кьрьбун. Ле мәщала бьнәлийед Нинәԝайе һәбу, ԝәки тʹобә бькьн, ле щьмәʹта Содом у Гоморайерʹа мәщаләкә ӧса нәһатьбу дайине. Ӧса жи бинә бира хԝә, ԝәки Иса дәрһәԛа рʹабуна бона диԝанкьрьне чь готьбу. Кәсед кӧ хьраби кьрьбун жи, ԝе бенә сахкьрьне (Йуһʹәнна 5:29). Ләма жи ӧса те фәʹмкьрьне, кӧ һьнә мәрьвед жь Содом у Гоморайе ԝе жь мьрьне бенә рʹакьрьне, у дьбәкә мәщала мә һәбә, кӧ али ԝан бькьн ԝәки әԝана Йаһоԝа у Иса нас кьн.

16. Йаһоԝа ча сафи дькә һәла кәсәки жь мьрьне рʹакә, йан на? (Йерәмйа 17:10)

¹⁶ Бьхунә Йерәмйа 17:10. Жь ве рʹезе әм дьвиньн кӧ Йаһоԝа ча диԝане дькә. Бәле Йаһоԝа дьл у фькьре мәрьва занә. Әԝе ль гора кьред мәрьва сафи кә, кӧ ԝана жь мьрьне рʹакә, йан на. Һәрге лазьм бә, Йаһоԝа ԝе рʹәʹме һьндава мәрьвада бьдә кʹьфше. Ләма жи, һәрге Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа кәсәки рʹастә-рʹаст набежә, кӧ әԝе жь мьрьне нәйе рʹакьрьне, әм гәрәке хԝәха ве йәке нәбежьн.

ҺʹАКЬМЕ ТʹӘМАМИЙА ДЬНЙАЙЕ ԜЕ ДИԜАНА РʹАСТ БЬКӘ

17. Гәло һʹале мьрийа ԝе чаԝа бә?

¹⁷ Жь ԝи чахива, кӧ Адәм у Һәԝа кʹәтьнә бәр байе Мире-щьна у мьԛабьли Йаһоԝа дәркʹәтьн, бь милйарда мәрьв мьрьнә. Мьрьн бь рʹасти жи дьжмьне мә йә (1 Корьнтʹи 15:26). Гәло һʹале ван мьрийа ԝе чаԝа бә? Паши сахкьрьне 144 000 Мәсиһи, ԝе ча кәсед нәмьри сәр әʹзмана бьжин (Әʹйанти 14:1). Ле һʹәчʹи зәʹф жь хьзмәткʹаред Йаһоԝа, ԝе ча кәсед рʹаст бенә сахкьрьне, у һәрге әԝана ԝәʹде Сәрԝертийа Исайә Һʹәзарсали у ԝәʹде щерʹьбандьна пашьн амьн бьминьн, әԝана ԝе һʹәта-һʹәтайе сәр әʹрде бьжин (Данийел 12:13; Ибрани 12:1). Ԝәʹде Сәрԝертийа Һʹәзарсали, мәщала кәсед нәрʹаст ԝе һәбә, ԝәки хԝә бьгӧһерʹьн у бьбьнә хьзмәткʹаред Йаһоԝайә амьн. Нав ԝанда кәсед кӧ хьраби кьрьбун у кәсед кӧ тʹӧ щар Йаһоԝарʹа хьзмәт нәкьрьбун жи ԝе һәбьн (Луԛа 23:42, 43). Ле һьнә мәрьв һаԛас хьраб бун у бь хԝәстьна хԝә һьмбәри Йаһоԝа у нетед ԝи дәркʹәтьбун, кӧ Йаһоԝа ԝе ԝана жь мьрьне рʹанәкә (Луԛа 12:4, 5).

18-19. (а) Әм дькарьн чьда баԝәр бьн? (Ишайа 55:8, 9) (б) Готара дьнда әме чь шеԝьр кьн?

¹⁸ Гәло әм дькарьн сәд сәләфи баԝәр бьн, кӧ гава Йаһоԝа диԝана мәрьва дькә, әԝ тʹьме сафикьрьна рʹаст дькә? Бәле! Бьраһим фәʹм кьр, кӧ Йаһоԝа һʹакьме тʹәмамийа дьнйайе йә у билани у рʹәʹма ԝи мәзьн ә. Йаһоԝа щабдари дайә дәсте Кӧрʹе хԝә, ԝәки диԝана мәрьва бькә (Йуһʹәнна 5:22). Һьм Бав һьм Кӧрʹ заньн, ԝәки дьле мәрьвада чь һәйә (Мәтта 9:4). Ләма жи әԝана ԝе һәртʹьм йа рʹаст бькьн!

¹⁹ Ԝәрә әм баԝәрийа хԝә Йаһоԝа у сафикьрьнед ԝи биньн. Әв шьхӧле мә нинә, кӧ диԝана мәрьва бькьн (Бьхунә Ишайа 55:8, 9). Ләма жи ԝәрә әм ве йәке бьдьнә дәсте Йаһоԝа у Кӧрʹе ԝи. Әм заньн, ԝәки Иса ԝе бь щурʹе беԛьсур ль гора һәԛи у рʹәʹма Баве хԝә һәрәкʹәт бькә (Ишайа 11:3, 4). Ле гәло әм дәрһәԛа диԝана Хԝәде, кӧ әԝе ԝәʹде тәнгасийа мәзьн бькә, чь ньзаньн у чь заньн? Готара дьнда әме дәрһәԛа ве йәке шеԝьр кьн.