CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 25
Bakul—Longelaay ku Cileejel cya Jedewoh
‘Diib diiyiiy kukeeh bwa mim kuleeb bwa Jedewoh.’—EBR. 11:32.
MUSAMBW A 124 Bikale anu ne lulamatu
KADYOOSHa
1. Bilondeshel 1 Pyeel 5:2, i dyaakatook kaay didy naady bakul?
BAKUL biin Krist i biibaakish bujit bwa kulam mikook ya buseeb ya Yehow. Baat ba lulamat aab bangangat ni buseeb dyaakatook didyobw naady dya kwambulwiish baan baabw baan-balum ni baan-bakaj, ni bakaakal mudimw bikasakan bwa kwiikalobw “balam balombol ba biin-biin.” (Jer. 23:4; bal 1 Pyeel 5:2.) Tudy ni dyanyish dya kwiikal ni baat ba nook mu bisumbw biitut!
2. I mateet kaay mady bakul mwa kutaatameen?
2 Hadyobw bakal mudimw hakukumbaj majit madyobw naam mu cisumbw, bakul bataatameen makab mavul. Bwaal bwaalaabumw bwa kumanyik, kulam cisumbw kuloolomb kukal mudimw muvul menmen. Tony, udy mwiikal mukul mu Étas-Unis, waakady ni bwa kulong bwa kwiikal ni mu diis mutuuk haakadyey utal midimw yivul yaakadyey mwa kwiitab bwa kulong. Umvumvwiij neey: “Ku butambwiil bwa cihuh cidy cilongek ha bulab butuutul cya COVID-19, nahetel mudimw muvul a kulong bwa kulongolol bisangil ni mudimw a bukajaady. Ki ning munaakady mulong mudimw muvul, kwaakady teng bivul bikwaabw bya kulong. Kuunyim kwa mafuk, natwaadijil kukooyel bwa kubal kwaam kwa Bibl, kwiilongel, ni kusambil.” Ilir, mukul kaahand wa mu Kosovo, waakady mutaatameen makab ma mishind yishil-shilangan. Haakadyey ha cyaab cya diivit, utadil neey byaakady bimukasakeen bwa kulond may ma kulond ma mu bulongolody bwa Mawej. Uleeleeb neey: “Numvwiil bu diiteet bwa mucim aam mukasakan haakady biro bya Filiyal biiyaakish mudimw bwa kwambulwiish biin-kweet baan-balum ni baan-bakaj baakady bashikacil ha cyaab cya buuhund. Numvwiil mooy, ni cyaakadyoh bend mutal buludik aabw bu bwaal bulengel bwa mim.” Tim, waakady missiioneer mu Azy, utadil neey byaakady bikasakan bwa kutaatameeney bwaal oobw ku diifuk ni ku diifuk. Uleeleeb neey: “Misang yikwaabw, naakady niiyumvw mukooy teng ni menmen ni ciy ni mushind a kwambulwiish biin-kweet.” I biny bidy mwa kwambulwiish bakul bataatatameen makab ma mushind aakaabumw aam?
3. I mushind kaay udy cileejel cya zuj Jedewoh mwa kwiitwambulwiish tut boos?
3 Bakul nudy mwa kulongel ku cileejel cya zuj Jedewoh. (Ebr. 6:12; 11:32) Waakady kalombol ni mulamy a baat ba Mawej. (Zuj. 2:16; 1 Cif. 17:6) Teng bu Jedewoh, bakul i biibateek mu bisumbw bwa kulamobw baat ba Mawej mu ciisang cikasakan. (Yil. 20:28; 2 Tim. 3:1) Tudy mwa kulongel ku cileejel cya Jedewoh bwa kwiikal ni mu diis mutuuk, kwiihweekesh, ni kukooyel. Uhetel diiteet bwa kutaatameen kwindiy bu mwaakadyey ukumbaj midimw yaakadyobw bamwaakish bwa kulong. Ning tut bakul eecy katuy bakul, tudy mwa kufwiijok bikasakan bakul biitut bwa mudimw udyobw balong. Tudy mwa kut biin-kweet ba mu spirit bakaakal mudimw mukasakan aab nyam ku mikon.—Ebr. 13:17.
CIISANG CIDYOBW BAKUTEET BWA MUWUDY NI MU DIIS MUTUUK NI BWA KWIIHWEEKESH KWIIBUH
4. I mushind kaay uleejel Jedewoh mwaakadyey ni mu diis mutuuk ni kwiihweekesh?
4 Jedewoh waakady muut waakady ni mu diis mutuuk ni mwiin kwiihweekesh.b Haakady mwanjel a Yehow mwambil Jedewoh neey baakady bamunoonoh bwa kakuuley cis cya Izaleel mu bikaam bya biin Madyan baakady ni bukash buvul, mwiin kwiihweekesh oow waalabwiil neey: “Cisak cya mim i cya baat bahuuyil ba mu cis cya Manaseh, ni mim mwiin, nady mwaan mutofw mu nzubw mwiitut.” (Zuj. 6:15) Uyumvwiil kay mukumban bwa kulong mudimw waakadyobw bamwaakish, ki Yehow waakady mumumanyik bilengel menmen. Ku dyambulwiish dindiy, Jedewoh ulongel mudimw ni kumukumbajey bilengel.
5. I diib kaay didy mwa kulong bwa bikasakeen mukul bwa kwiikal ni kwiihweekesh ni mu diis mutuuk?
5 Bakul baloolong mwaabab moos bwa kwiikalobw ni mu diis mutuuk ni kwiihweekesh mu myand yoos. (Mik. 6:8; Yil. 20:18, 19) Kabiishoh bend biiyumb mwiiwul bwa bidyobw mwa kulong eecy bwa bikaadyobw balong; ni kabiin mwa kwiikushil mu cyaady hakuleeb neey i bawaakan bwaal i balong byaabw bilem kaahand. Ki misang yikwaabw i bikasakan bwa mukul kwiikaley muut wiihweehweekesh ni bwa kwiikal ni mu diis mutuuk. Cileejel, udy mwa kwiitab bwa kulong midimw yivul ni cikwaabw bidy mwa kumukasakeen bwa yiy kwiiyikumbaj yoos. Eecy bady mwa kwiikal bamutobolol kudy baat bakwaabw bwa mushind udyey mulong mudimw kaahand eecy bakwaabw bady mwa kwiikal bamutumbish bwa mushind udyey mulong myand kaahand. I biny bakul mwa kulongel kudy Jedewoh biikal mwa kwiibambulwiish mu shikacil ya nook?
Hakulond cileejel cya Jedewoh, mukul udy ni mu diis mutuuk i mukat kulomb dyambulwiish, bu mudy mushind a kwambulwiish biin-kweet bwa kukal mudimw a bukajaady ni kadiitempw (Tal cikos 6)
6. I biny bidy bakul mwa kulengel kudy Jedewoh habitaal kwiikal ni mu diis mutuuk? (Tal cikwaabw cifwaatul.)
6 Lomb dyambulwiish. Muut udy ni mu diis mutuuk i mumanyik neey kudy myand yikwaabw yidyey kay mwa kulong. Jedewoh waakady ni mu diis mutuuk bwaal waakady ulomb dyambulwiish kudy bakwaabw. (Zuj. 6:27, 35; 7:24) Bakul bady ni meej baloolong byaabw nook. Tony, utukaady baman kuteel, uleeleeb neey: “Bwa mushind uwaakadyobw baalongweesh hanacyaakady mwaan-mutofw, naakady niitab midimw yivul yinaakady mwa kulong. Nook, nady dihangadik dya kwangat ciin bwaal cileeleeb bwa kwiikal ni mu diis mutuuk mu kuhambidil kwa mu cisak ciitut ni nakaakaam kumanyik mudy mukaj aam ulang byend bwa ciin bwaal eecy. Natadil cikwaabw myand yidyobw baleej mu sit a jw.org video wa neey Longesha bakuabu, ubeyemene, ubakoleshe anu bu mutu Yezu wenza.” Tony utwaadijil kubiikan baat bakwaabw bwa kwiiyobw kumwambulwiish ku mudimw waakadyey wiiy kulong. I cihet kaay ciheteley? Tony uleeleeb neey: “Biin mu cisumbw bendend ni kwiitacish bwa kukal mudimw, ni nady ‵ni diib divul kukashish bulund bwaam ni Yehow.”
7. Bilondeshel mukand a Jak 3:13, i mushind kaay udy bakul mwa kwiidikij Jedewoh hadyobw biibafulwiij mund?
7 Iikal waalabul ni diiy dilengel hadyobw bakufulwiish mund. Bakul bady mwa kuhet diiteet dikwaabw bab biibafulwiish mund. Cikwaabw, cileejel cya Jedewoh cidy mwa kwiibambulwiish. Biin-biin, waakady mumanyik neey kaakadyoh bend muut muwaakan, ki waakady mwaalabul ni diiy dilengel haakady biin Efrayim bamufulwiij mund. (Zuj. 8:1-3) Jedewoh kaakadyoh bend mwiibalabul ni cinj. Uleejel neey waakady ni kwiihweekesh hakukun mat ku myand yaakadyobw baleeb yaakady yiibatond, ni ubatamij myand eey hakwiibaalabul ni diiy dilengel. Bakul ba meej bidiidikij cileejel cya Jedewoh hakukun mat ni meej ni hakwaalabul ni diiy dilengel hadyobw biibafulwiij mund. (Bal Jak 3:13.) Bab balong nook, diitalal diiyiiy kwiikal mu cisumbw.
8. I biny bidy bakul mwa kulong hadyobw biibatumbish? Twaal cileejel.
8 Aakish Yehow lutumb loos. Haakady baat ki batumbish Jedewoh bwa mwaakadyey mucimun biin Madyan, utumin meej ma baat kudy Yehow. (Zuj. 8:22, 23) Baat badyobw bakiish majit mu cisumbw bady mwa kwiidikij Jedewoh bicy? Bady mwa kwaakish Yehow lutumb bwa myand yidyobw balong. (1 Kor. 4:6, 7) Cileejel, biby biikal neey mukul i bamufwiijok ba mushind udyey ulongweesh, udy mwa kutum meej ma baat mu Diiy dya Mawej mudyey mwangacil dilongweesh, eecy ku malongweesh ma mu bulongolody bwa Yehow matuheehet. Misang yikwaabw bakul bady mwa kulangiloh bwa kutal ning batuutum teng meej ma baat kudyobw kaayaabw. Twangat cileejel cya mwiin-kweet ukaady mukuluuh, diijin dindiy i Timothy. Hatwaadijiley kukal mudimw bu mukul, Timothy waakady mukat kulong miisamb ya hatook. Uleeleeb: “Niiyiiy kuhet mishind yilengel ya kutwaadij naay mwiisamb ni bileejel bilengel. Eeby bidyaakal bilong bwa bakwaabw bahet lutumb lwaalalukil kudy baat bakwaabw. Bya lus! Baat ki batum meej kunady mim hamut a kutumobw mu Bibl eecy kudy Yehow.” Hahitil mafuk, Timoteh utadil neey byaakady bikaam alongolol mushind indiy a kulongweesh bwa kabilong bwa baat bakwaabw batum meej teng kudyey. (Tus. 27:21) I cihet kaay ciheteley? Umvumvwiij neey: “Baat bashil-shilangan i baayambil mudy mwiisamb aam mwiibambulwiish bwa kutaatameenobw bwaal kaahand, bwa kutaatameen diiteet kaahand, eecy bwa kufweejobw bikasakan menmen ni Yehow. Nady mumvw musangal bwa mukaady baat baleeb bishilangan ni mwaakadyobw bayaakish teng mim lutumb mukacy mwa mivw yishaal eey.”
HADYEBY BIMWEEK BIKASAKAN BWIIBUH KUKOOYEL NI BWA KWIIKAL NI MUCIM MUKASAKAN
Ni kukooyel koos Jedewoh ukeheshel buuny bwa basalaay bindiy, wangacil teng baan-balum 300 bakaady bakazamuk
9. I biny bilongel bwa bakasakeen Jedewoh bwa kukooyel ni bwa kwiikaley ni mucim mukasakan? (Tal cifwaatul cya ha cizubw.)
9 Kuunyim kwa kuteekobw Jedewoh bu zuj bwa kulombol biin Izaleel, byaakady bimulomb kukooyel ni kwiikal ni mucim mukasakan. Baakady bamwaakiish mudimw a buuhund bwa kuyey kiihul cilambwiil cya Baal cya taat indiy. (Zuj. 6:25, 26) Hahitil mafuk, Jedewoh ukongakeen basalaay, bakaady bambil Jedewoh misang yibidy bwa kukeeheshey buuny bwa baat. (Zuj. 7:2-7) Ku bulekel bwa byoos, Mawej wambiil Jedewoh bwa kuyey kalwiish balwiish ha cyaab cyaakadyobw batuudil bwiin bufuk aabw.—Zuj. 7:9-11.
10. I mushind kaay udyeby mwa kukasakeen mukul bwa kukooyel?
10 Bikaam bakul biikal ‘habwiih bwa kukooyel.’ (Jak 3:17, NWT) Mukul ukookooyel udy habwiih bwa kukooyel cileeleeb Bibl ni may ma kulond matwaatwaal bulongolody bwa Mawej. Yiy mulong nook wiiyiiy kwiikal cileejel cilengel kudy bakwaabw. Cikwaabw, bidy mwa kumukasakeen bwa kukooyeley. Cileejel udy mwa kuhet may ma kulond mavul eecy bady mwa kushintulul mamw may ma kulond lwang-lwang, ni i bikasakan bwindiy kwiimakooyel. Mu myand yikwaabw, udy mwa kwiihanguj ning buludik kaahand i bukumban menmen bwa kukooyel eecy i bwa meej. I mushind kaay udy bakul mwa kwiidikij Jedewoh bwa kukooyel, mu shikacil ya nook?
11. I biny bidy mwa kwambulwish bakul bwa kwiikalobw bakooyel?
11 Iikal ukun mat ni meej ku may ma kulond madyobw batwaal ni i makooyel. Mawej wambiil Jedewoh mushind a kubutuley cilambwiil cya taat indiy, cyaab cyaakadyey mwa kwiiy kwiibak cilambwiil cihyaacihy cya Yehow, cya kwiikal kulambwiiloh nyam. Jedewoh kaakadyoh bend mwiihanguj bwa kumanyik bwabiny batwaadil may ma kulond aam, ki —ulongel teng mwaakady Yehow mumwambil bwa kulong. Leel oow, bakul baheehet may ma kulond madyobw batwaal kudy bulongolody bwiitut ku dyambulwiish dya mikand, mamanyish, may ma kulond makwaabw miitwambambulwiish bwiitut kwiilam ku buuhund ni bwiitut kushaal habwiih ni Yehow. Tudy bakat bakul biitut bwaal baloolond ni lukat buludik bwa Mawej. Cisumbw ciheehet dyambulwiish.—Mus. 119:112.
12. I mushind kaay udy bakul mwa kukooyel mukand a Biin Ebreh 13:17 hadyok myand kaahand yidyobw bashintulul kudy bulongolody bwa Yehow?
12 Iikal ni lukat lwa kukooyel may ma kulond madyobw bashintulul. Vuluk neey Yehow wambiil Jedewoh bwa kuhingijey basalaay habwiih ni boos ku maabab. (Zuj. 7:8) Udy mwa kwiikal mulang neey: ‘Bikaam kukooyel biin-biin ku bwaal budyobw bashintulul eeny? Bwaal oobw i bulengel eeny?’ Ning naak, Jedewoh ukooyedyeel. Leel oow, bakul biididikij cileejel Jedewoh bwa kukooyel myand kaahand yidyobw biibambil bwa kulong yidyobw bashintulul mu bulongolody. (Bal Biin Ebreh 13:17.) Cileejel, mu muvw a 2014 Kasumbw Kaludik i kaleej mushind udyobw batwaal makut bwa midimw ya kwiibak Nzubw a Bukaleng ni Nzubw a Cihwiil. (2 Kor. 8:12-14) Kal-kal, bulongolody bwaakady bwaakish bisumbw makut bwa kwiibak, ni bisumbw byaakady biiy kuhingij makut aam. Ki kaab aak, bulongolody bukaakal mudimw ni bya bukish bidy bisumbw byoos bitwaal ha bulab butuutul bwa kwiibak Nzubw ya Bukaleng ni Nzubw ya Bihwiil cyaab cyaakadyobw bakaam dyambulwiish, ning hady cisumbw cya ha cyaab kaahand ciikal ni makut makeeh menmen. Hamanyikil José bwa myand yishintulwiilobw, ulandul bwa mwiikal myand mwa kwendek, hakulang neey: ‘Kabakwiibakoh bend Nzubw a Bukaleng. Wiin oow kiin bend mushind udy myand mwa kulongek mu bulongolody oomw.’ I biny byambulwiishil José bwa kut buludik oobw nyam ku mikon? Uleeleeb neey: “May mady mu mukand a Tusumw 3:5, 6 maavuuvulwiij bwa kuteekel Yehow micim. Ni bihet i bilengel byeeh! Kiin teng beetut ki bady mwa kwiibaak Mazubw ma Bukaleng mavul, ki tudy balong mutudy mwa kwambulwiishangan mu mishind yishil-shilangan bwa bady ni biit bivul bady ni mushind a kwiibyaakishoh bakwaabw bakeekeng bwa boos biikal bilengel.”
Ning bab biitulekesh bwa kukal mudimw iitut ha cyaab citudy, tudy teng mwa kudiil baat musah bikasakan ni mucim mukasakan (Tal cikos cya 13)
13. a) Jedewoh waakady mutwiishibw neey? b) I mushind kaay udy bakul mwa kwiidikij cileejel cya Jedewoh? (Tal cikwaabw cifwaatul.)
13 Long cidy lukat lwa Mawej ni mucim aakaabumw. Jedewoh waakady ukooyel Yehow ning mwaakadyey ni mooy ni bwa mudimw indiy waakady mwa kumukaamin buuhund. (Zuj. 9:17) Kuunyim kwa kuhet kutwiishiibw kudy Yehow, Jedewoh waakady mutwiishibw neey Mawej wiiyiiy kumwambulwiish bwa kulamey baat bindiy. Bakul bady ha byaab bidyobw balekesh midimw yiitut bady mwa kwiidikij cileejel cya Jedewoh. Baloolombol bisangil ni mucim aakaabumw ni mudimw a bukajaady ning hadyobw baleeb bibiih bwa kwiibakwaat, hadyobw biibahanguj, kujimbaj kwa mudimw, eecy bwa myand ya cikis.c Mu ciisang cya mal miimiin, bikaam bakul biikal ni mucim mukasakan bwa kukooyel ku may ma kulond miikalobw mwa kuhet ning kuk kwiikal buuhund. Cileejel, tudy mwa kuhet may ma kulond habitaatal mushind utudy mwa kudiil baat musah mukasakan utaatal kulumbulwiish ni citudy ni bwa kulong bwa kushaal ni buumy ku bulwiish bwa Kok wa mu malab ma Makok.—Ezek. 38:18; Yis. 16:21.
HADYEBY BIKASAKAN BWA KUKOOYEL
14. Bwabiny byaakady bikasakan bwa Jedewoh kutaatameen?
14 Jedewoh waakady ni mudimw mukasakan wa kukal bu zuj. Haakady biin Madyan bay lubil mu diivit dya bufuk, Jedewoh wiibalondel mu ciwong cya Jizereyel bayiil teng ni ku musul a Yurdaan, waakady munyungulukil kudy mitond yivul. (Zuj. 7:22) Jedewoh wiimanyin teng ku Yurdaan? Waakweeh! Nook baakady baman kukooy menmen, yiy ni baat bindiy 300 basabukil ni biikal bend teng ni kutungunuk ni lwend bend teng kwiihat balwiish baabab. Ku bulekel kwa byoos, bakwaacil biin Madyan ni kwiibacimunobw.—Zuj. 8:4-12.
15. Bwabiny bidy mwa kwiikal misang kaahand bikasakan bwa mukul kutaatameen?
15 Misang yikwaabw mukul udy mwa kwiiyumvw mukooyel teng ni menmen bwa kutabaleel biin mu cisumbw ni bikaakaamobw ni biin mu cisak cindiy. Mu shikacil ya nook, i mushind kaay udy mukul mwa kwiidikij cileejel cya Jedewoh?
Bakul bady ni lukat i bakumban bwa kwambulwiish baat bavul bakaakaam dyambulwiish (Tal cikos cya 16-17)
16-17. I biny bidy byambulwiish Jedewoh bwa kutaatameen, ni bakul bady mwa kwiikal ni kutwiishiibw kaay? (Yeshaay 40:28-31) (Tal cikwaabw cifwaatul.)
16 Iikal ni diitabij dya neey Yehow wiiyiiy kukukashish. Jedewoh waakady ni diitabij dya neey wiiyiiy kumwaakish diikand, ni kaakadyoh bend mwa kumumb mwanz ku makas. (Zuj. 6:14, 34) Musang umw, Jedewoh ni baat bindiy baakady biihacish bakaleng biin Madyan babidy baakady bakil ha tuumeel. (Zuj. 8:12, 21) Ki, ku dyambulwiish dya Mawej, biin Izaleel biibakwaacil ni biibacimwiin. Bakul bady mwa kweyeleel byaabw Yehow, “kiish ukooy eecy uhomw.” Wiiyiiy kwiibakish diikand hadyobw bidikaam.—Bal Yeshaay 40:28-31.
17 Twangat cileejel cya Matthew, mwiin-kweet udy mu Komiteh a Kutalangan ni Baamingang. I biny bidy bimwambulwiish bwa kutaatameen? Matthew uleeleeb neey: “Nady mumvw diikand dya kudy Yehow didyobw baleeb mu mukand a Biin Filipw 4:13. Misang yivul hanaakady mwiiyumvw mukooy menmen ni ciiy ni diikand dya kuy kuleeh, nasambil bikasakan, niisanjil Mawej bwa kuuyaakishey makand ma nyeet ni ma mu lungeny bwa mim kwambulwiish biin-kweet. Mu biisang aaby, nahetel diikand dya spirit a Yehow, dyaakady diiyambulwiish bwa kutaatameen.” Teng bu Jedewoh, bakul biitut bakakal mudimw muvul bwa kulam baat ba Yehow, ning hadyeby kabiy teng bikooyel bwa kulong nook. Cya biin, bikaam biikal ni mu diis mutuuk, ni bikaam bamanyik neey kabiin teng mwa kulong myand yoos yidyobw bakat bwa kulong. Nook bady mwa kulong, teng bab biikal ni diitabij dya neey Yehow wiiyiiy kumvw kulomb kwaabab bwa kwiibambulwiish ni wiiyiiy kwiibakish diikand bwa kutaatameen.—Mus. 116:1; Fili. 2:13.
18. Ha kutal cikwaabw, i mushind kaay udy bakul mwa kwiidikij Jedewoh?
18 Kudy myand yivul yidy bakul mwa kulongel ku cileejel cya Jedewoh. Bikaam bakul baleej mudyobw ni mu diis mutuuk ni kwiihweekesh habitaatal buuny bwa midimw yidyobw biitab bwa kulong ni cikwaabw hadyobw biibafulwiij mund eecy hadyobw biibatumbish. Bikaam biikal ni lukat bwa kukooyel, kwiikal ni mucim mukasakan, nang-nang mutukaady ki twend tufweej ku bulekel kwa bulongolody bwa myand eey. Ni bikaam biikal ni diitabij dya neey ning bab mwa kutwiilangan ni bihumbish bya bicy, Mawej wiiyiiy kwiibakish diikand. Biin-biin, twanyanyish bikasakan balamy ba mikook ba nook bakaakal mudimw bikasakan ni tutungunguk ni “kuneemek baat ba bwiin nook.”—Fili. 2:29.
MUSABW WA 120 Idikija bupole bua Kristo
a Yehow waakady munoonoh Jedewoh bwa kulombol ni bwa kulam baat bindiy mu ciisang cikasakan menmen cyaakady biin Izaleel batwiilangan naacy. Jedewoh ukadil mudimw umwaakishilobw ni kumukumbaj ni lulamat mukacy mwa mivw mit bu ku 40. Ki, waakady mutaatameen makab mavul. Twiiyiiy kwiisambil ha mushind udy cileejel cindiy mwa kwambulwiish bakul hadyobw bataatameen mateet leeloow.
b Kwiikal ni mu diis mutuuk ni kwiihweekesh i biikadil byendendel haakaabumw. Tuleeleej neey tudy ni mu diis mutuuk i hatudy ni kutal kulengel kwa myand ni hatudy ni hatudy ni mikal bwa kulong myand kaahand. Tuleeleej neey tudy ni kwiihweekesh i hatudy ni meej ma kwiihweekesh. (Fili. 2:3) Cya kumanyik, muut udy ni mu diis mutuuk udy cikwaabw muut wiihweehweekesh.
c Tal ciin bwaal cya neey: “Tutungunuke ne kutendelela Yehowa nansha batukandike” mu Cibumb cya Muteetekel suuny 7/2019, diib. 10-11, cik. 10-13.