Ekitsweka 9
Eriminya Ngoku Thuli Omwa “Biro by’Enyuma-nyuma”
1, 2. Thwanga minya thuthi ngoku thuli omwa biro by’enyuma-nyuma?
THWANGA kakasya thuthi ngoku thuli omwa buthuku obw’Obwami bwa Nyamuhanga bukisiya ibwa thoghothya obuthabali bw’abandu obw’omughulhu ono? Thwanga minya thuthi ngoku thuli omw’obuthuku obwa Nyamuhanga akendi ghunzira mw’obubi n’eriaghalhwa lyosi?
2 Abigha ba Yesu mubanza eriminya emyatsi eyi. Muba mubulya “ekiminyikalho” eky’erihika liwe omwa buthoki bw’Obwami “n’eky’erihwererera ly’emighulhu” nga ni kyahi. (Matayo 24:3) Yesu mwasubamu akakania okwa bindu n’emibere eyikasuka-sukanaya ekihugho eyanga kanganirye abandu ngoku bali omwa “mughulhu ow’enduli,” “ebiro by’enyuma-nyuma” eby’omughulhu ono. (Danieli 11:40; 2 Timoteo 3:1) Omwa kighonye kino, thune thwalhangira ekiminyikalho eki? Inga, thwabirikilhangira, omwa buswire!
Esyonyuhi esy’Ekihugho Kyosi
3, 4. Esyonyuhi esy’omwa kighonye ekya 20 sikahambangana sithi n’obuminyereri bwa Yesu?
3 Yesu mwalhaghulha athi ‘ekihanda kyanga lhwire n’ekindi kihanda n’obwami erilhwa n’obundi bwami.’ (Matayo 24:7) Omwa 1914 ekihugho mukyabya mw’olhuhi olhwingira mw’ebihanda n’amami omwa mibere eyabya y’embaghane okwa sindi nyuhi esyabirithabyaho. Eriligha eki, abasomire ebyakera ab’okwa buthuku obwo mubalhwahulha mw’Olhuhi Lhunene. Lhwo lhwabya olhuhi lhw’erimbere omwa mibere ng’eyi erilhua enyuma, olhuhi olhw’erimbere olhw’ekihugho kyosi. Mumwakwira abasirikali n’abandu ababulikiro 20,000,000, b’abandu bangyi kutsibu kwilhaba abamabiri thakwira omwa lhuhi lhwosi-lhwosi olhwa birithabya enyuma.
4 Olhuhi olhw’Ekihugho Kyosi olhwe I mulhwa kangania eritsuka ery’ebiro by’enyuma-nyuma. Yesu mwabugha athi eki haghuma n’eyindi myatsi byangabere “ng’eritsuka ly’erikunda ly’omukule.” (Matayo 24:8) Ekyo mukyalhangirika, kundi Olhuhi olhw’Ekihugho Kyosi olhwa II mulhwa kwira mw’abandu banene kutsibu, abasirikali n’abandu ababulikiro 50,000,000 mubakwa. Omwa kighonye ekya 20, abandu abalhabire omu 100,000,000 mubakwira omwa syonyuhi, kwilhaba emirundi ini abamabirithakwira omwa syonyuhi omwa myaka 400 eyihwere wamahira ya haghuma! Oyu ka ni musango munene owali okwa buthabali bw’abandu!
Obundi Bwema
5-7. Ni bundi bwema bwahi obukakanganaya ngoku thuli omwa biro by’enyuma-nyuma?
5 Yesu mwakangania ebindi bindu ebyangabereho omwa biro by’enyuma-nyuma: “Hasyabya emisiki minene-minene, kandi hasyabya enzalha, n’esyondwalha ehosi.” (Luka 21:11) Ekyo kikahambangana ndeke n’ebyabiribyaho erilhua 1914, kundi habiribya eriyongera linene ery’erituntura erikalhwiririra omwa milyambo ng’eyi.
6 Emisiki eyikalire yikabya mughulhu wosi kandi yik’itha abandu bangyi. Ekihinzi kisa muk’itha abandu 20,000,000 enyuma w’Olhuhi olhw’Ekihugho Kyosi olhwe I—abandi bakabugha bathi bangabya ibabya abandu 30,000,000 kutse kwilhaba aho. Akabonde kamabir’itha esyonkumi n’esyonkumi sy’abandu kandi kangan’itha esindi syomiliyoni n’esyomiliyoni sy’abandu omwa buthuku obukayasa. Obuli mwaka esyomiliyoni sy’abandu bakakwa busana n’erilhwalira omwa muthima, ekansa, n’awandi malhwere. Esindi esyomiliyoni esy’abandu bakaholha kyombolerya busana n’enzalha. Ahathe erithika-thika ‘abalhume abikere okwa syosabayiri esy’omwa Eribisulirwa’ n’esyonyuhi syabu, eribulha ly’ebyalya, n’amalhwere awakalire ku bine mwitha abandu omwa bungyi erilhua 1914.—Eribisulirwa 6:3-8.
7 Yesu mwalhaghulha erikanyirira ery’erithwa ebilhaghiro eriri omwa bihugho byosi. Mwabugha athi: “Kusangwa ebibi bya syakanya, olhwanzo lhw’abangyi lhwa syaholhoka.”—Matayo 24:12.
8. Obuminyereri obuli omu 2 Timoteo sura 3 buhambene buthi n’obuthuku bwethu?
8 Eryongera okw’ekyo, obuminyereri bwe Biblia mubwalhaghulha eritsweka ly’esyongeso erilhangirikire omwa kihugho kyosi munabwire: “Okwa biro by’enyuma-nyuma hasyabya emighulhu ikalire. Kusangwa abandu basyabya abakayanza, n’erianza ebindu, abakayipipa, abakayiheka, abatsumi, abathiowa ababuthi babu, abathe n’ewasingya, abathesoma. Basyabya b’omuthima akalire, isibeghanyira, abakalegha abandi, ab’omwagha, abatsibu, abathanzire ekibuya, basyabya bathebya, abathetsomana, ab’omuthwe abimbire, abanzire eriyitsemesya, isibanzire Nyamuhanga; bakwamire omuhanda w’ekisomo, nikwa bakaghana obuthoki bwakyo . . . Nikwa abandu babi, n’abathebya, basyakanyirira eribya babi.” (2 Timoteo 3:1-13) Ebyosi ebi thune mulhangira kwa bikabererera.
Eyindi Nzumwa
9. Ni kyahi ekyabya omwa lhubulha ekya hambangana n’eritsuka ery’ebiro by’enyuma-nyuma okwa kihugho?
9 Hali eyindi nzumwa eyikaleka eriaghalhwa iryakanyirira kutsibu omwa kighonye kino. Erihambangana n’enzuko ey’ebiro by’enyuma-nyuma omw’omwaka owa 1914, hali ekindi kindu ekya hira abandu b’omw’akahangyi. Okwa buthuku obwo, ngoku obuminyereri obuli omwa kitabu kye Biblia bukakanaya: “Muhahulhuka amalhwa elhubulha. Mikaeli [Kristo omwa buthoki bwiwe obw’elhubulha] n’abamalaika biwe mubalhwa n’ekiyoka ekyo [Sitani]. N’ekiyoka ekyo n’abamalaika bakyo [esyombinga] mubalhwa. Neryo ekiyoka ekyo n’abamalaika bakyo mubakindwa. Kandi muhathaswabanika omwanya busana nabo elhubulha. Kandi ekiyoka kinene ekyo mukyaghuswa ahisi! Ekyo ni kiyoka kya kera, ekikahulhawa mwa Diabolo na Sitani, oyukatheba ekihugho kyosi. Mukyaghuswa ahisi okwa kihugho, n’abamalaika bakyo mubaghuswa ahisi haghuma nakyo.”—Eribisulirwa 12:7-9.
10, 11. Abandu mubahambwako bathi omughulhu Sitani n’esyombinga siwe baghusawa okwa kihugho kwa hano?
10 Eki mukya hamba kithi okw’abandu? Obuminyereri bukalholha embere buthi: “Obulighe okwa kihugho n’okwa ngetse! Kusangwa Sitani yabiribandaghalirako iniahithene kutsibu, kusangwa yasi kwa yiwithe kathambi kake buyira.” Inga, Sitani asi ngoku omughulhu wiwe akisiya iniahika okwa nduli, neryo akakolha ekyosi-kyosi ekyanga thoka erilhusya abandu b’oku Nyamuhanga, iyo n’ekihugho kiwe bithe byalhusibwaho. (Eribisulirwa 12:12; 20:1-3) Ebihangikwa eby’ekirimu ebi ka ni bitsandirya kutsibu kundi mubya kolesya nabi obwiranda bwabyo obw’eriyithwiramu! Emibere ka yabiribya mibi kutsibu okwa kihugho ekiri omwa buthoki bwabu, kwilhabirirya erilhua 1914!
11 Sikiri swekaya Yesu eribya imwa lhaghulha athi omwa buthuku bwethu: “Hasyabya eriubahirirya, n’ebiminyikalho binene ebikalhua omwa kyanya.”—Luka 21:11.
Enduli ey’Obuthabali bw’Abandu n’obw’Esyombinga Yiri Hakuhi
12. Obughuma b’okw’amaminyereri aw’erighunzerera enduli ey’omughulhu mubi ono yithe ya hika ni bwahi?
12 Ni maminyereri mangahi awamasighalira eribererera Nyamuhanga athe athoghothya omughulhu mubi ono? Ni make kutsibu! Obughuma b’okw’aw’erighunzerera buli omwa 1 Abanya Tesalonika 5:3, obukabugha buthi: “Omughulhu abandu bakabugha bathi hali obuholho n’eriyisyandira, neryo-neryo erithoghotha lya sy’ithabo.” Eki kikamanyisaya kithi enduli ey’omughulhu mubi ono yikendi syatsuka ibane ‘mubugha.’ Erithoghothibwa likendi syasa kitsumbukirania, omughulhu abandu basyabya ibabirihwerya amalengekania abo w’okw’ibana obuholho n’eriyisyandira.
13, 14. Ni buthuku bwahi obw’omunubo obwa Yesu alhaghulha, kandi bukendi syahwaho buthi?
13 Obuthuku obw’ekihugho kino ekiri omwa buthoki bwa Sitani bune muhwayo. Kikisiya ikya hwaho omwa buthuku obw’omunubo obwa Yesu akanayako athi: “Hasyabya obulighe bunene isibwebwathabya okw’itsuka ly’ekihugho, erihika na lino, kutse sibwendi syaswabya buthya na kera.”—Matayo 24:21.
14 ‘Obulighe bunene’ bukendi syahwererera omwa lhuhi lhwa Nyamuhanga e Harmagedoni. Obu bw’obuthuku obw’omuminyereri Danieli akanayako omughulhu Nyamuhanga ‘asyathulhanga mw’ebihandi-bihandi n’eribugha amami wosi aya.’ Eki kikendi syamanyisya erihwererera ery’amathabali wosi aw’abandu awamunabwire awayighabwire oku Nyamuhanga. Neryo obuthabali obw’Obwami bwiwe obw’elhubulha bwa bukendi syathabalha omwa buswire okwa myatsi yosi ey’abandu. Danieli mwalhaghulha athi obuthoki bw’obuthabali sibwendi syasighirwa “abandi bandu.”—Danieli 2:44; Eribisulirwa 16:14-16.
15. Ni kyahi ekikendi syahika okwa mikolere mibi eya Sitani n’esyombinga siwe?
15 Okwa buthuku obwo emikolere mibi eya Sitani n’esyombinga, ebyosi bikendi syahwaho. Ebihangikwa by’ekirimu ebya yisamambulha bikendi syalhusibwaho nuku ‘sibithebaye ebihanda kandi.’ (Eribisulirwa 12:9; 20:1-3) Byabiritswerwa olhubanza olhw’erikwa neryo bilindirire erithoghothibwa. Abandu ka bakendi syayowa buholho babirilhusibwa omwa mikolere eyabya mibi kutsibu!
Ni Bahi Abakendi Syalhama? Ni Bahi Abathendi Syalhama?
16-18. Ni bahi abakendi syalhama enduli y’omughulhu ono, kandi ni bahi abathendi syalhama?
16 Nyamuhanga akendi syabya akatswera ekihugho, ni bahi abakendi syalhama? Ni bahi abathendi syalhama? E Biblia yikakanganaya yithi abanzire obuthabali bwa Nyamuhanga basyatheghibwa n’erilhama. Abathanzire obuthabali bwa Nyamuhanga sibendi syatheghibwa aliriryo bakendi syathoghothibwa haghuma n’ekihugho kya Sitani.
17 Emisyo 2:21, 22 hakabugha hathi: “Abathunganene [abakaghondera obuthabali bwa Nyamuhanga] basyikalha omwa kihugho. N’abahikene basyasighalha mukyo. Nikwa ababi [abatha ghondera obuthabali bwa Nyamuhanga] basyithirwa hali erilhua omwa kihugho, n’abaghobya basyimurwa mukyo.”
18 Esyonyimbo 37:10, 11 naho hakabugha hathi: “Omwa kandi kathambi, ababi basyabulirana . . . Nikwa abakayikehaya basyikalha ndeke omwa kihugho, basyayitsemera omwa buholho bunene.” Omulhondo owa 29 akongera athi: “Abathunganene basyikalha omwa kihugho mwa buholho, n’erisighalyakyo kera na kera.”
19. Ni habulha lyahi erya thutholere ithw’ibuka?
19 Thutholere ithw’ibuka erihabulha eriri omwa Esyonyimbo 37:34, erikabugha lithi: “Wuhire amaha wawu okwa Mwami Mukulhu, kandi wowe ebihano biwe, asyakuha amaaka w’erisighalya ekithaka, kandi wasyalhangira erihiwa ly’ababi.” Omulhondo owa 37 n’owa 38, akabugha athi: “Thungerera omundu oyuhikene, kandi wusamalire oyuthunganene, obuthuku obukayasa obw’omundu oyo bukendi syabya mw’obuholho. Nikwa abakolha-nabi basyaheribwa; obuthuku obukayasa obw’abandu ababi bukendi syathoghothibwa.” (NW)
20. Busana naki thwanga bugha thuthi obuthuku obwa thulimu buno ni bw’embaghane?
20 Ka kikahumulikanaya, egha, ka kikathuhira mw’akaghalha eriminya ngoku Nyamuhanga kwenene atsomene kandi ngoku akisiya iniaghunza h’obubi obwosi n’eriaghalhwa! Ka kikasisimulha eriminya ngoku eribererera ery’amaminyereri aw’olhukengerwa aya ngoku liri hakuhi!
[Ekisasani okwa lhupapura 20]
E Biblia muyalhaghulha ebindu ebyangabereho ebyanga kanganirye ‘ekiminyikalho’ eky’ebiro by’enyuma-nyuma
[Ekisasani okwa lhupapura 22]
Omwa buthuku obuthe bwahali, okwa Harmagedoni abatha ghondera obuthabali bwa Nyamuhanga bakendi syathoghothibwa. Abakabughondera bakendi syalhamibwa n’eringira omwa kihugho kihya-kihya eky’erithunganene