OMWATSI W’ERIGHA 39
Kanganaya Akaghalha Kawu omw’Ibya Mwolho
“Omughombe w’Omukama syatholere erineghena, nikwa abye mubuya oko bosi.”—2 TIM. 2:24.
OLHWIMBO 120 Gherereraya Obwolho-bwolho bwa Kristo
EBIKENDI KANIBWAKOa
1. Ni byahi ebyo thwanga bulibwa okwa mubiiri kutse oko sukuru?
WUKAYOWA wuthi oyowukakolha nayu kutse oyowukasoma nayu amakubulya okwa bya wikirirye? Wukanakwa engitsi? Abangyi omw’ithwe bakakwayo. Aliwe ekibulyo ekiri ng’ekyo kyangana leka ithwaminya amalengekania w’abandi kutse ebyo bikirirye, ikyathuha akaghisa k’eribabwira okwa ngulhu yuwene. Aliwe okwa bundi buthuku, omundu anganabulya ekibulyo erianza erikakalhukana nethu. Ekyo isikyathuswekaya. Kundi nibya abandi babiribwirwa amabehi okwa bya thwikirirye. (Emib. 28:22) Eryongera okw’ekyo, thuli omwa “biro by’enyuma-nyuma,” obuthuku omughulhu abangyi ‘sibeghanyira [“abathe lighirana n’owosi-wosi,” NWT]’ kandi nibya ni “batsibu.”—2 Tim. 3:1, 3.
2. Busana naki thwanzire ithwakangania omuthima w’obwolho?
2 Iwangana yibulya, ‘Nangabya indi inganahehere kandi ingane w’olhukogho omundu amahakanisya ebya ng’ikirirye ebiseghemere okwa Biblia?’ Ni kyahi ekyanga kuwathikya? Obwolho. Omwolho syali hithana lhuba-lhuba aliwe akayikakiraya akaponesibwa kandi n’omughulhu akabya isyawithe eky’eribugha. (Emi. 16:32) Ni kwenene sikyolho eribya mwolho mughulhu wosi. Wanga kulha-kulhania wuthi omuthima w’obwolho? Wanga subirya wuthi omo bwolho omundu amahakanisya ebya wikirirye? Kandi wamabya iwuli mubuthi, wanga wathikya wuthi abaana bawu erigha erilhwira okw’ikirirya lyabu omo bwolho? Leka thulebaye.
NGOKU WANGA KULHA-KULHANIA OMUBERE W’OBWOLHO
3. Busana naki kyangana buwa indi obwolho ni kaghalha butsira butseke? (2 Timoteo 2:24, 25)
3 Obwolho ni kaghalha, si butseke. Kikayithagha akaghalha eribya iwunathekene wukabya omwa mibere eyikalire. Obwolho ni mubere mughuma w’okwa “mikolere eyikalhua oko mulimu.” (Gal. 5:22, 23) Ekinywe ky’Ekigiriki ekyahindulhawamo “omuthima mwolho” ihakanayira ikyakolesibwa erisoborera esabayiri y’omoli eyabirithungwa eka. Thathera akasasani k’esabayiri y’omoli iyabiribya nyolho. Yabiribya nyolho aliwe yikinawithe akaghalha. Nethu ng’abandu, thwanga kulha-kulhania thuthi omubere w’obwolho kandi ithune n’akaghalha? Sithwanga thoka ekyo ahabwethu. Ekikulhu ly’erisaba Nyamuhanga y’omulimu, erimusaba thuthi athuwathikaye thukulha-kulhanaye omubere mubuyanga oyu. Ebyalholirweko bikakanganaya ngoku eki kyangana kolhwa. Abema bangyi babirikangania obwolho abahakani bakabaponesya, ekindu ekyabirileka abandi ibathunga okwa Bema kw’amalengekania awuwene. (Soma 2 Timoteo 2:24, 25.) Wanga kolhaki nuku obwolho bubye kaghalha kawu?
4. Eky’erileberyako kya Isaka kyanga thweghesyaki oko mubere w’obwolho?
4 E Biblia muli myatsi mingyi eyikakanganaya omughaso w’eribya mwolho. Thulebaye eky’erileberyako kya Isaka. Abere ikalha omo bulhambu bw’Abafilisitini e Gerari, abaliranwa biwe ab’eritsuru mubaliba ebithehero ebyo abaghombe ba thatha wiwe bathakulha. Omwakanya k’erilhwira okwa bughabe bwiwe, Isaka mwahumirya eka yiwe y’ehaali n’erithakulhayo ebindi bithehero. (Enz. 26:12-18) Aliwe Abafilisitini mubabugha bathi ebithehero ebyo amathakulha omo mwanya oyo nabyo ni byabo. Nomubyanabya bithya, Isaka mwahiraho obuholho. (Enz. 26:19-25) Ni kyahi ekyamuwathikaya erisighalha iniane mwolho nibya n’omughulhu abandi bathwamu erimuponesya? Ahathe erithika-thika mwasamalira eky’erileberyako ky’ababuthi biwe, am’igha bingyi okwa mibere y’obuholho ya Abrahamu n’okwa “kirimu ekihehere n’eky’obukuthu” kya Sara.—1 Pet. 3:4-6; Enz. 21:22-34.
5. Ni ky’erileberyako kyahi ekikakanganaya ngoku ababuthi Abakristayo bangana kangirirya abaana babu omughaso w’eribya bolho?
5 Ababuthi Abakristayo, muminye ngoku nenyu mwangana kangirirya abaana benyu omughaso w’eribya bolho. Thulebaye eky’erileberyako kya Maxence ow’emyaka 17. Iniakabana abandu abatsurumire okwa sukuru n’omw’ithulira. Omw’ighumisirizya ababuthi biwe mubamuwathikya erikulha-kulhania omubere w’obwolho. Bakabugha bathi, “Maxence abiriyitheghererya ngoku wamaponesibwa kikayithagha akaghalha kanene eriyikakirya kandi ku ni kyolho erisubirya omw’ihithana kutse erilhwa wamaponesibwa.” Eky’obutseme, obwolho bwabiribya kaghalha ka Maxence.
6. Erisaba lyanga thuwathikya lithi eryuwania omubere wethu w’erikangania obwolho?
6 Thwanga kolhaki abandi bamathuponesya, ng’omughulhu omundu akabugha amabehi okwa lina lya Nyamuhanga wethu kutse erikania nabi okwa Biblia? Thutholere ithwasaba Yehova y’omulimu wiwe n’amenge wiwe nuku thusubiraye omwa bwolho. Kandi ibbwa enyuma waho thwamaminya ngoku muthuthethasubirya omo nzira eyitholere? Ithwangana thasyahira omwatsi oyo w’omwa misabe n’erilengekania nga thwanga kolha thuthi ndeke ekindi kiro. Na Yehova iniakendi thuha omulimu wiwe abuyirire nuku thuthoke erikakirya ekinigha kyethu n’erikangania obwolho.
7. Erihambira amasako malebe w’omwa muthwe kyanga thuwathikya kithi erikakirya emibughire yethu n’ebya thukakolha hakabya emibere eyikalire? (Emisyo 15:1, 18)
7 Awandi masako we Biblia anganathuwathikya erikakirya emibughire yethu thukabya omwa mibere eyikalire. Omulimu wa Nyamuhanga anganathwibukya amasako ayo. (Yn. 14:26) Ng’eky’erileberyako, emisingyi eyathukabana omo kitabu ky’Emisyo yangana thuwathikya eribya bolho. (Soma Emisyo 15:1, 18.) Kandi ekitabu kye Biblia ekyo kikabisulha emighaso y’eriyikakirya thukabya omwa mibere eyikalire.—Emi. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.
NGOKU AMENGE AKATHUWATHIKAYA ERIBYA BOLHO
8. Busana naki thutholere ithwalebya nga ni kyahi ekyamaleka omundu iniabulya ekibulyo ekihambire okwa ebya thw’ikirirye?
8 Amenge nagho anganathuwathikya. (Emi. 19:11) Ow’amenge akayikakiraya akahakanisibwa busana n’eby’ikirirye. Ebindi bibulyo kutse erihakanisya biri ng’esyonguka sy’esyonzururu esyo ekitsweka ekinene kyasyo kikabya eyikwa omo maghetse. Ng’eky’erileberyako, omundu anganabulya ekibulyo inianawithe ekilhubirirwa ekibisamire. Neryo thuthe thwasubirya, ni kibuya eriminya ngoku thwanganabya isithwasi ekyamaleka omundu iniabulya.—Emi. 16:23.
9. Gideoni mwakangania athi amenge n’obwolho akakolongana n’abalhume be Efuraimu?
9 Thulebaye ngoku Gideoni asubiraya abalhume be Efuraimu. Ibanahithene mubamubulya ekyaleka iniathababirikira lhuba nuku bamuyiyungeko erilhwa n’esyonzighu sye Israeli. Mbwino hanabya enzumwa eyibisamire eyaleka ibahithana? Obundi yabya miyiheko. Mbulha ni kyahi, omo menge Gideoni mwasikya eriyowa lyabu kandi mwabasubirya omwa bwolho. Mumwalhwiririraki? “Erihithana lyabo mulyumbya.”—Abat. 8:1-3.
10. Ni kyahi ekikendi thuwathikya eriminya ngoku thwanga subirya abakathubulhaya okwa bya thwikirirye? (1 Petero 3:15, 16)
10 Obundi oyothukakolha nayu kutse oyothukasoma nayu iniathubulya ekikaleka ithwabya n’emimanire mirebe oko myatsi mirebe y’eby’esyongeso. Ithukendi kolha ngoku thwanga thoka erilhwira okwa bya thwikirirye aliwe ithunasikirye amalengekania w’omuhulikiriri wethu. (Soma 1 Petero 3:15, 16.) Mughulhu mungyi ni kibuya erilhangira ekibulyo ekyo ng’enzira y’eriminyiramo eby’akalhangira mwa by’omughaso, butsira ng’enzira y’erithuthahirira kutse erithuhakanisya. Mbulha ni nzumwa yahi eyamaleka omundu iniabulya, thukakolha ndeke thukamusubirya ithunahehere kandi omwa lhukeri. Erisubirya lyethu lyangana leka iniathasyalebya amalengekania wiwe. Emibere yiwe nomuyangabya ngayamakangania obutsurumi kutse akasindibuko, thutholere ithwabya n’ekilhubirirwa ky’erimusubirya omwa lhukeri.—Abar. 12:17.
Thwangana subirya ndeke thwamatsuka eriminya ngoku hanganabya ihane esyonzumwa esyamaleka omundu iniathukokya okw’ibuka ebiro by’amabuthwa (Lebaya enungu 11-12)
11-12. (a) Ni byahi ebya thwanga lengekaniako thuthe thwasubirya ekibulyo ekikalire? (Lebaya n’ekisasani.) (b) Iha eky’erileberyako ekikakanganaya ngoku eribulya ekibulyo lyangana thukyungulira enzira y’erikanirania.
11 Ng’eky’erileberyako, oyothukakolha nayu amathubulya ekikaleka ithuth’ibuka ebiro by’amabuthwa, yibulhaye: Mbwino angabya iniakabulha nga thukanalighirawa eribana endambi y’eriyitsemeseryamo? Kutse mbwino akayowa athi emimanire yethu yikendi tsandya obunywani bwethu n’abathukakolha nabo? Ithwangana thoka erikehya eriyilhalikirira ly’oyothukakolha nayu omw’ikangania ku thukasima kutsibu eritsomana ery’awithire abo akakolha nabo kandi ithwamukakasya ngoku thukatsemera emibere eyuwene oko mubiiri. Ekyo ikyangana thukyungulira enzira y’erikanirania ithunathekene okwa bya Biblia yikabugha oko mwatsi w’ebiro by’amabuthwa.
12 Thwangana kolha ikyan’ekyo omundu amathubulya okwa yindi myatsi eyikalire. Oyothukasoma nayu anganabugha athi Abema batholere ibahindulha amalengekania agho bawithe oko ab’olhubutho lhughuma erikolhanako emyatsi y’engyingo. Mbwino ekyo kikakanganaya amabehi awahambire oko Bema ba Yehova? Kutse mbwino awithe omuhughu kutse omunywani oyukakolha emyatsi y’engyingo n’ab’olhubutho lhughuma? Mbwino akalengekanaya athi sithwanzire abandu abali omo ngebe eyo? Ithwangana yithagha erimukakasya ngoku thutsomene abandu bosi kandi ngoku omw’isikya thukaminya ngoku obuli mundu awithe obughabe bw’eriyithwiramo.b (1 Pet. 2:17) Neryo ithwangana thoka erimubwira oko mighaso y’erighendera okwa bihano bye Biblia eby’esyongeso.
13. Wanga wathikya wuthi omundu oyukasiningulira abikirirye omu Nyamuhanga?
13 Omundu amathendi lighirana nethu, sithutholere thukalhuaho thukalengekania thuthi thunasi ebyo ikirirye. (Tito 3:2) Ng’eky’erileberyako, ibbwa oyowukasoma nayu amabugha athi ni ky’obukiru erikirirya omu Nyamuhanga? Wunatholere iwalengekania wuthi ikirirye omo mwatsi w’ebindu eriyibuthukira kandi wuthi asi bingyi oko mwatsi oyo? Anganabya isyali athaghanirya ndeke oko mwatsi oyo. Omwakanya k’erikakalhukana oko mwatsi oyo, iwangana sondya enzira y’eriha oyowukasoma nayu y’eky’erilengekaniako enyuma waho. Obundi iwangana mukangirira omwatsi owahambire okw’ihangika owali okwa jw.org. Enyuma waho iniangananza erikanirania nawu oko mwatsi kutse evidiyo nyirebe eyiriko. Omo kwenene wamasubirya omw’isikya kyanganaleka iniathasyalebya amalengekania wiwe.
14. Niall mwakolesya athi ndeke omuthahulha wethu eriwathikya oyo bakasoma nayu erighunzaho ebinyambwirwa ebihambire oko Bema ba Yehova?
14 Omulengwa ya Niall mwakolesya omuthahulha wethu erighunzaho ebinyambwirwa ebihambire oko Bema ba Yehova. Akabugha athi, “Mughulhu mungyi oyo ngasoma nayu iniakambwira athi sing’ikirirye omo sayansi kundi ngayikethere ekitabu ‘ekyahandikawa’ omwakanya k’ekwenene.” Oyo Niall akasoma nayu abere akaghana erilighira Niall erisoborera ebyo ikirirye, Niall mwamukangirira akatsweka “E Sayansi ne Biblia” akali oko jw.org. Enyuma waho, Niall mwaminya ngoku omunya-sukuru oyo angabya imwasoma omwatsi oyo kandi ngoku anayitheghekire erikanirania nayu okwa nzuko y’engebe. Nawu wanganabana ekiri ng’ekyo.
MUYITHEGHEKE NG’EFAMILE
15. Ababuthi banga wathikya bathi abaana babu erisubirya omwa bwolho omughulhu abo bakasoma nabu bakahakanisaya ebyo bikirirye?
15 Ababuthi bangana kangirirya ndeke abaana babu ngoku banga subirya omo bolho omughulhu abandu bakahakanisaya ebyo bikirirye. (Yak. 3:13) Abandi babuthi bakayibegheresaya omw’iramya lyabu ly’eka. Bakakanaya oko myatsi eyanga buthuka okwa sukuru, ibakania kuyo n’eriha eky’erilhangirirako ngoku banga subirya, kandi ibakangirirya abaana babu ngoku banga kania omo bwolho n’omwa nzira eyikatsemesaya.—Lebaya akasanduko “Eriyibegheresya Lyangana Wathikya Efamile Yawu.”
16-17. Eriyibegheresya lyanga wathikya lithi abalere?
16 Eriyibegheresya lyangana leka abalere ibathoka eriyilighisya n’erisoborera abandi esyonzumwa esyuwene esikaleka ibaligha ebya bikirirye. Emyatsi eyikabera eryasa eya “Abalere Bakabulhaya” eyiri okwa jw.org mune elisti y’emibiiri eyo abalengwa bangakolha. Emyatsi eyo yikolirwe eriwathikya abalere erikamathya ebyo bikirirye n’erithegheka eby’erisubirya omo binywe byabu. Omw’iyeghesya emyatsi eyikabera eryasa eyi ng’efamile, ithwe bosi ithwangan’igha erilhwira okw’ikirirya lyethu omwa bwolho n’omwa nzira eyikatsemesaya.
17 Omunyethu ya Matthew akasoborera ngoku eriyibegheresya lyamuwathikaya. Ng’ekitsweka ky’okw’iramya lyabo ly’eka, mughulhu mungyi Matthew n’ababuthi biwe ibakasekulhaya oko myatsi eyangana kanibwako omwa klasi. Akabugha athi: “Thukalengekanaya okwa bibulyo ebyangana buthukaho, kandi ithwayibegheresya ngoku thwanga bisubirya erikwamana n’erisekulya lyethu. Namabiriyitheghererya ndeke esyonzumwa esikaleka ingaligha ebyo ng’ikirirye, ngayowa buholho kandi ikyanyolhobera eribya mwolho ingakolongana n’abandi.”
18. Ni mughaso wahi owali omwa Abanya Kolosai 4:6?
18 Ni kwenene, esyonzumwa esyuwene sisirighunza erilighisya abandi bahulikiriri. Aliwe ithwe erikania omo menge n’omwa bwolho lyangana wathikya. (Abanya Kolosai 4:6.) Eribwira abandi oko bya thwikirirye lyangana linganisibwa n’eribaghusira omupira. Thwangana ghusagho lyolho-lyolho kutse ithwaghusagho n’amani manene. Thwamaghusagho lyolho-lyolho, oyo thukasatha nayu iniangana hambagho kandi ithwalholha embere erisatha. Kuthya, thwamakania omo menge n’omwa bwolho, abandu ibangananza erithuhulikirira kandi ithwalholha embere n’omukania. Nomwabine, omundu amanza erikuba obuhaka kutse erithusiningulira busana n’ebya thwikirirye, sithutholere thukalholha embere erikania nayu. (Emi. 26:4) Aliwe omundu ng’oyo anganabya mughuma; abanene bakahulikirira.
19. Ni byahi ebyanga thuhira mw’omuhwa w’eribya bolho thukalhwira okwa ebya thwikirirye?
19 Okwenene kuli kuthi, thukaghasirawa kutsibu thwamabya n’ekilhubirirwa ky’eribya bolho. Saba Yehova y’akaghalha ako wukayithagha erisighalha iwune mwolho wukasubirya ebibulyo ebikalire kutse eritsweba erithatholere. Wibuke, omubere wawu w’obwolho anganaleka erithendi yitheghererania irithalhwiririramo erikakalhukana. Kandi iwe erisubirya omo bwolho n’omw’isikya kyangana leka abandi bahulikiriri ibahindulha amalengekania agho bathuwitheko n’okwa kwenene ye Biblia. Wubye iwunasikire endambi yosi erilhwira oko ebya wikirirye, erikolha ekyo omwa bwolho-bwolho n’erikenga. (1 Pet. 3:15, 16) Kwesi, kanganaya akaghalha kawu omw’ibya mwolho!
OLHWIMBO 88 Nyikangiriraye Esyonzira Syawu
a Omwatsi ono muli amenge awakakanganaya nga thwangalhwira thuthi okwa ebya thwikirirye omwa bwolho omughulhu abandi bakathuponesaya kutse bakathuhakanisaya.
b Eribana amenge, lebaya omwatsi “E Biblia Yikabugha Yithiki Okwa b’Olhubutho Lhughuma Erikolhanako Emyatsi y’Engyingo?” omwa Awake! Na. 4 2016.
c Wangana bana amenge awanga wathikya okwa jw.org omwa myatsi eyikabera eryasa eya “Abalere Bakabulhaya” na “Frequently Asked Questions About Jehovah’s Witnesses.”