Danyela

2 Mu mwaka wa bubiji wa bukalama bwanji, Nebukaneza walotele biloto byavula, kabiji aye* waikele bingi na kijikila+ kya kuba wakankelwe ne kulaala. 2 Onkao mambo, mfumu wakambizhe kuba’mba bete bañanga ba lubuko, boba bingelekezha, balozhi ne bena Kalodeya* kuba’mba bamulumbulwile mfumu biloto byanji. Byonkabyo, baishile ne kwimana ku mfumu.+ 3 Ponkapo mfumu wibambijile’mba: “Amiwa najikulota kiloto kabiji nji* bingi na kijikila mambo nkeba kuyuka mwatala kiloto kyo najikulota.” 4 Bena Kalodeya bamukumbwile mfumu mu mulaka wa Kialamaiki* amba:+ “Anweba mfumu mwikale myaka. Tubuulai atweba bakalume benu kiloto kyenu, ne atweba tusakwimulumbulwilakyo.”

5 Mfumu wabuujile bena Kalodeya amba: “Bino byo byo nafuukulapo: Umvwe mubule kumbuula kiloto kyami ne kwikilumbulula mo kyatala, bakemuchimauna maboko ne maulu, kabiji mazubo enu bakealula ke byolonyi.* 6 Pano bino, umvwe mumbuule kiloto kyami ne kwikilumbulula mo kyatala, nkemupa bya bupe, nkemufweta ne kwimunemeka bingi.+ Onkao mambo, mbuulai kiloto kyami ne kwikilumbulula mo kyatala.”

7 Bamwambijile ja bubiji amba: “Mwane bamfumu tubuulai atweba bakalume benu kiloto, kabiji atweba tusakwimulumbulwilakyo.”

8 Ponkapo mfumu wakumbwile’mba: “Kine, namona namba mubena kuntayilatu kimye, mambo mwayuka bintu byo nafuukula. 9 Umvwe mubule kumbuula kiloto kyami, kujitu kintu kimo kyatama kyo nsakwimuba anweba bonse. Pakuba anweba mwaumvwañana kumbuula bya bubela ne bya bujimbijimbi kufikatu ne bintu byo bisakwaluka. Onkao mambo, mbuulai kiloto kyami, ne amiwa nsakuyuka’mba mwakonsha kwikilumbulula mo kyatala.”

10 Bena Kalodeya bamukumbwile mfumu amba: “Kafwako muntu nangwa umo pano pa ntanda* wakonsha kuba kintu kibena kukeba mfumu ne, mambo kafwako mfumu wa bulume nangwa kitumbafumu wakikebapo kintu kya uno mutundu ku bañanga ba lubuko, ku boba bingelekezha nangwa ku bena Kalodeya ne. 11 Kintu kibena kukeba mfumu kyakatazha bingi, kabiji kafwako muntu nangwa umo wakonsha kubuula mfumu kino ne, kanatu balesa, babula kwikala mu bantu.”

12 Mfumu byo aumvwine kino, wazhingijile bingi ne kukambizha’mba bepaye bantu bonse ba maana ba mu Babilona.+ 13 Byo akambizhe, kabiji byo kwashajiletu pacheche amba bepaye bantu ba maana, bayile na kukeba Danyela ne balunda nanji kuba’mba bebepayile pamo.

14 Pa kyokya kimye, Danyela na maana ne na butekanye wisambile na Alyoka mukulumpe wa bakapaso ba mfumu, ye batumine kuya na kwipaya banabalume ba maana ba mu Babilona. 15 Washikishe Alyoka kapaso wa mfumu amba: “Mambo ka mfumu o apaina mukambizho wakatazha bibye?” Alyoka wabuujile Danyela ene mambo.+ 16 Onkao mambo, Danyela wayile kwi mfumu na kumusashijila kuba’mba amuswishe kumulumbulwila mwatala kiloto kyanji.

17 Ponkapo Danyela wayile ku nzubo yanji ne kubuula balunda nanji ba Hananiya, Mishela ne Azaliya bino bintu. 18 Waambijile balunda nanji amba balombe kwi Lesa wa mwiulu kuba’mba ebobile bibusa ne kwibasolwela kino kyafyamika, kuchina’mba Danyela ne balunda nanji bakebepayila pamo na banabalume bakwabo ba maana ba mu Babilona.

19 Byonkabyo, Danyela bamusolwejile kino kyafyamika mu kimwesho bufuku.+

Kabiji Danyela watotele Lesa wa mwiulu. 20 Danyela waambile’mba:

24 Kepo Danyela ayile kwi Alyoka ye batongwele kwi mfumu kwipaya banabalume ba maana mu Babilona+ ne kumwambila’mba: “Kange mwipaye banabalume ba maana ba mu Babilona ne. Ntwalai kwi mfumu, kabiji nsakumulumbulwila mwatala kiloto kyanji.”

25 Alyoka wapelawizhe kutwala Danyela ku mfumu ne kumwambila’mba: “Natana mwanamulume wa mu boba bo bakwachile mu Yuda+ wakonsha kwimulumbulwila mwatala kiloto kyenu.” 26 Mfumu washikishe Danyela ye batumbile jizhina ja Beleteshaza, amba:+ “Kine, nanchi obewa wakonsha kumbuula kiloto kyo nalotele ne kundumbulwila mo kyatala nyi?”+ 27 Danyela wamukumbwile mfumu amba: “Kafwako muntu nangwa umo pa banabalume ba maana, boba bingelekezha, bañanga ba lubuko nangwa bashayuka ba tubangabanga wakonsha kubuula mfumu kintu kyafyamika kyo abena kukeba kuyuka ne.+ 28 Pano bino, kuji Lesa wa mwiulu Usolola byafyamika+ kabiji wamwesha Mfumu Nebukaneza bintu bikamweka mu moba a kupelako. Kino kyo kiloto kyenu kabiji bino byo bimwesho byo mwamwene kimye kyo mwalaajile pa mwanya wenu:

29 “Anweba mfumu, byo mwalaajile pa mwanya, mwatendekele kulanguluka pa bintu bikamweka kulutwe, kabiji awa Usolola byafyamika wimumwesheshe bintu bikamweka. 30 Pakuba amiwa kechi bansolwejile kino kintu kyafyamika na mambo a kuba’mba nji na maana kukila bantu bonse ne; bino bansolwejilekyo kuba’mba nemulumbulwile anweba mfumu mwatala kiloto kyenu ne kuba’mba muyuke biji mu muchima wenu.+

31 “Anweba mfumu byo mwatajilenga, mwamwene lukipashañano mukatampe. Uno lukipashañano, wajinga mukatampe kabiji wabembejilenga, waimene konka kulutwe yenu, ne mwekelo yanji yalengeshenga bingi moyo. 32 Mutwe wa uno lukipashañano wajinga wa ngolode yawamisha,+ kyaji ne maboko anji byajinga bya siliva,+ jivumo ne mambwata anji byajinga bya mukuba,+ 33 mikupa yanji yajinga ya kyela kya kapotwe+ ne maulu anji ajinga a kyela kya kapotwe kyapatakana na buchimba.*+ 34 Mwatajilenga kufikatu ne byo mwamwene jibwe jo bachibile kechi na maboko a muntu ne, kabiji jafumpile maulu a lukipashañano wa kyela kya kapotwe apatakana na buchimba ne kwiavingakanya.+ 35 Pa kyokya kimye, kyela kya kapotwe, buchimba, mukuba, siliva ne ngolode byonse byavingakene ne kwikala nobe muungu wa pa kipujilo mu kimye kya kisalo. Kabiji mwela wibyululwile kya kuba kafwako nangwa kimo kyashajilepo ne. Pano bino, jibwe javingakenye lukipashañano, jaalukile ke mutumba mukatampe ne kukumbana pa ntanda ponse.

36 “Kino kyo kiloto kabiji atweba tusakwimubuula anweba mfumu mo kyatala. 37 Anweba mfumu, mfumu wa bamfumu, yenka anweba ye bapa bufumu,+ bulume, ngovu ne lukumo kwi Lesa wa mwiulu, 38 kabiji yenka anweba ye bapa luusa pa bantu konse konse ko bekala, pa banyama ba mungye ne pa bañonyi, kabiji yenka anweba ye bapa bukalama pa bintu byonse,+ yenu mutwe wa ngolode.+

39 “Pano bino, bufumu bwenu byo bukafumapo, pakeya bufumu bukwabo+ bwakepa bulume pe anweba; kepo pakapingakena bufumu bukwabo bwa busatu bwa mukuba bukalama ntanda yonse.+

40 “Pakuba bufumu bwa buna bukakosatu popolo nobe kyela kya kapotwe.+ Mambo byonkatu kyela kya kapotwe byo kisansakanya ne kuvingaula bintu byonse kabiji byonkatu kyela kya kapotwe byo kyonauna bintu, ne buno bufumu byo byo bukonauna buno bufumu bonse.+

41 “Kabiji byonka byo mwamwene maulu ne mana a buchimba bwa mbumbi bwavwangakene na kyela kya kapotwe, ne bufumu nabo bukabanwapo pabiji, bino kukosa kwa kyela kya kapotwe kukatanwa monka byonkatu byo mwamwene kyela kya kapotwe byo kyavwangakene na buchimba bwanekena. 42 Byonkatu mana byo ajinga a kyela kya kapotwe kyavwangakene na buchimba, ne bufumu nabo byo byo bukekala aku bwakosa, aku bwanekena. 43 Byonkatu byo mwamwene kyela kya kapotwe kyavwangakene na buchimba bwanekena, bufumu bukevwanga pamo na bantu;* bino kechi bakakwatankana ne, byonkatu buchimba byo bubula kulamachila ku kyela kya kapotwe.

44 “Mu moba a boba bamfumu, Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu+ bo bakabula konauna.+ Kabiji buno bufumu kechi bakebupana ku bantu bangi ne.+ Bukavingakanya ne kupwisha buno bufumu bonse+ kabiji abo bukekala myaka ne myaka,+ 45 byonkatu byo mwamwene jibwe jo bachibile ku mutumba kechi na kuboko kwa muntu ne, kabiji javingakenye kyela kya kapotwe, mukuba, buchimba, siliva ne ngolode.+ Lesa Wakila wasolwela mfumu bintu bikamweka kulutwe.+ Kino kiloto kya kine, ne mo nekilumbulwila namo mwa kine.”

46 Ponkapo Mfumu Nebukaneza wafukamine kwi Danyela ne kukinka kilungi kyanji panshi ne kumunemeka. Kabiji wakambizhe kuba’mba bamupe bya bupe ne bya kufutumuna binunka bulongo. 47 Mfumu waambijile Danyela amba: “Kine, Lesa wobe ye Lesa wa balesa, Nkambo wa bamfumu kabiji ye Usolola byafyamika, mambo obewa wasolola kino kyafyamika.”+ 48 Ponkapo mfumu watumbijikile Danyela ne kumupa bya bupe byavula byawamisha kabiji wamutongwele kwikala kalama wa kibunji* kyonse kya Babilona+ ne kwikala mukulumpe pa banabalume ba maana bonse ba mu Babilona. 49 Kabiji kwesakana na byalombele Danyela, mfumu watongwele Shadalaka, Meshaka ne Abedenego+ kwikala bakalama ba kibiji mu kibunji* kya Babilona, bino Danyela aye waingijilenga mu kipango kya mfumu.