Nkalata Kufuma ku Nicaragua

“Inge Ukafike ku Mukola wa Coco, Ukasendukile mu Mukwakwa Waya ku Kilujo”

“PAKUKEYANGA ukasende motoka wakosa bulongo wakonsha kupita mu mateshi kabiji ukasendele jimo ne manyi akwabo a kubika mu motoka. Wafwainwa ne kuyuka’mba mukwakwa yeukapitangamo muji bingi mateshi. Inge ukafike ku mukola wa Coco, ukasendukile mu mukwakwa waya ku kilujo.”

Nafwainwa kwamba’mba bino byambo byaambile mukwetu mishonale kechi byo bya nkoseshe ne. Nangwa byonkabyo, pa Kibiji lukelo naimene lwendo lwa kuya na kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu mu muzhi mucheche wa Wamblán ku kabeta ka buyeke bwa kyalo kya Nicaragua.

Nanyamukiletu kumanyanshi, saka ñendesha motoka wami wakala bino wakosa mu mukwakwa mukatampe mupita myotoka yavula. Byo nafikile mu muzhi wa Jinotega, nasendukijile mu mukwakwa ye babula kuwamisha bulongo ao bantu bamuyewa muzhi ye bapata bingi na mambo a kuba watama. Saka nkyangye kusha uno muzhi, namwene mashitolo abiji, umo wanembelwepo’mba Bya Kukumya bya Lesa, mukwabo amba Lusanguko.

Mukwakwa wajinga bingi na mikolo. Naendesheshengatu pachepache pa kupita mu binkunenke. Napichile kipikipi ku kizhiba kikatampe kyajinga mu kinkunenke saka kuji ne jikumbi jikatampe. Byo napichilenga mu kamfwa, namwene bichi saka kwamena ne bintu byapasha busepa.

Byo nafikile pachimpukila mukwakwa, kwashajiletu pacheche kwipunka mu sakya waendejilenga pakachi ka mukwakwa. Wafutumwinenga bingi bwishi kabiji mawilo a uno sakya azhipawilenga bingi mabwe. Mu kino kyalo kya Nicaragua pa masakya avula panembwa bingi mazhina abisela a madalaivwa bakanama nabiji a kuba’mba: Kaimbi, Kaminye, Lumwengo, nangwa’mba Kibinda.

Byo kyafikile ke pa kushinkama juba nafikile mu Musanza wa Pantasma. Napichile pa lubanza ye bapyangile bulongo pajinga ne nzubo ya bichi. Pa uno muzhi natainepo mwanamulume umo mukote saka aikala pa jitebe, kabwa saka alaala byobya munshi ya kichi ne bañombe babiji sabebakashila ku kikochikala. Kabiji mu muzhi umo nasambakene jibumba ja baana basukulu saka bafuma ku sukulu. Bavwajile mayunifomu achiluluka akemenenga ubatu nobe aji na tubangabanga.

Mute wazongele bingi byo nafikile ku Wiwilí, kabiji kyo kyajinga kimye kyami kitanshi kumonapo mukola wa Coco. Uno mukola waya bingi nkuwa, mambo wazhokoloka taunyi yense. Kulondela mikambizho yo bampele, nasendukijile mu mukwakwa waya ku kilujo ye bambujile amba watama bingi na mambo a mateshi kabiji ne kwenda makilomita 37 kuya ku Wamblán.

Na mambo a kuba naendeshenga motoka mu jishinda mwajinga mabwe, bimbo ne bikokolo, motoka wasampwilenga bingi mema umvwe wilo wakulukila mu kimbo. Naubilenga inge namba nsezhe mufolo, nanchi konapichila nafukula lukungu. Nanchi mwane “lukungu nakabwilengapotu.” Ko kyakayanga nafikile ku Wamblán konailenga kwajinga kinkunenke kabiji kwabujile mute na mambo a kuvula kwa bichi.

Byo kyaubile ke 4:30 wa lukelo lwa juba jalondejilepo bantu bavula babukile. Panyuma ya kukokola kwa bashikombwe nabukile kabiji ne kuya na kufwakasha panshitu mu jishinda jikatampe. Byo nafikile pa mutumba naumvwine bwema bwawama bwa shinkwa ye balengelenga.

Namwene ne bipikichala byawama byalengele bantu ba konkakwa. Kwajinga ne bipachi byanembelwepo amba pulperías nangwa’mba mashitolo acheche byamweshesha amba mu ano mashitolo bapoteshengamo bya kutomatoma. Bino bipachi byamwesheshenga bintu byalaile kufikizha makafulumende asatu afumineko. Bantu bashimikile mazubo abo kwingijisha ndaka ya musenga.

Naimwinenga bantu kwingijisha kyambo Adiós kyo bengijisha pa kwiimuna mu mulaka wa Nicaragua. Bantu bansekejilenga bingi ne kunkasulukila pa kwisamba nabo. Twisambilenga na mawi a peulu, mambo a mitutu ya bambili bapichilenga nakotwajinga.

Pa Kitanu mabanga, bisemi byatendekele kufika, kwinengezha kutanwa ku kupwila kwa moba abiji. Bamo baishile panshi, pa bambili kabiji bakwabo nabo na myotoka. Bakalombwana bamo ne tushimbi baendele maawala atanu na umo saka bavwala makwabilo. Nangwa kya kuba mu mukola ye baabukile batelemo mabomba, kechi bateleko maana ne, abo bakebelengatu kwabuka. Bamo bafuminenga ku mapunzha a kwalepa basendeletu tukajo tucheche—mupunga wa kuvwanga na nyama ya ngulu. Mambo ka bonse kyo baishijile?

Baishile na kukosesha luketekelo lwabo lwa bwikalo bwawama bwa kulutwe. Baishile na kumvwa ndumbulwilo ya bintu bya mu Baibolo. Baishile na kusangajika muchima wa Lesa.

Byo kyaubile ke pa Kibelushi bantu kukila pa 300 baishile kwikala pa mabenchi ne pa matente o baanshikile. Bainetu baamwishenga baana babo. Bangulu bakolomenenga kabiji ne bashikombwe nabo bakokwelenga pa fwamu wajingatu kipikipi nakotwapwijilenga.

Mute wazongele bingi kya kuba ne michima keilukute na mambo a kyuya. Nangwa byonkabyo, bantu batele bingi maana ku lujimuno ne mafunde apainwenga. Umvwe bañambi ke batange binembelo mu Baibolo, bonse balondejilengamo, kwimba nyimbo yakwatankene na mitwe ya mu Baibolo ne kuteleka na mushingi ku milombelo yalombelwenga.

Panyuma ya kupwila, natendekele kukaya na banyike kisela kitelwa’mba kalilalila. Pa kupwisha kukaya twapitulukilemo mu bintu byo baji kufunda. Nebamwesheshe mapikichala a tubangabanga ne a myala yanshansha ajinga pa kompyuta wami. Baana baumvwinenga bingi bulongo kabiji ne bansemi babo batemenwenga bingi.

Moba a kupwila apichile bingi bukiji byonkatu bipita nshima pa mujibu, kabiji bonse batendekele kubwela bwela ku mazubo abo. Nabwelelenga ku nzubo juba jalondejilepo lukelo, kabiji milanguluko yami yayujiletu na bintu byawama ne bakwetu bo nakasambakene nabo. Nafuukulapo kulondela kya kumwenako kyabo, kufunjilako kwikela mu byonka byo nji nabyo, kabiji ne kupembelela Lesa.

[Bipikichala pa peja 23]

Bisemi byavula byaendele misinso yalepa kwiya na kutanwa ku kupwila kwaikejile mu Wamblán