“Talai Bañonyi”

BAÑONYI batanwatu konse pano pa ntanda, kabiji byo bilengwa byapeela kumona. Bañonyi bapusana pusana mu mitundu, mwekelo, misombelo, byo bemba, byo bakaya, ne mu byubilo byabo. Onkao mambo, kituletela bingi lusekelo kutamba bañonyi saka bakaya.

Nangwatu saka muji pa nzubo, mwakonsha kumona bañonyi saka babena kukaya mu lubanza wenu. Mwakonsha kumona bañonyi nabiji: Kisala makena saka abena kuja makena, kitengwe saka abena kukwata tulongolo tutumbuka, nkunda mulume ubena kongola mukazhi, kamimbya saka kabena kulenga kinsa, nangwa kachiiña saka kabena kuletela twana kajo.

Bañonyi bamo bakonsha kwimukumisha bingi pa kumona byo balelemba mwiulu, nabiji bampungu, bibimbe ne tubemba. Bañonyi bakwabo bakonsha kwimukumisha ke bano: tubwalula byo tulwila kajo, ngalamwe mulume byo atuntumika kakuji pa kuba’mba ongole mukazhi, nangwa bimweka bashinka-shinka. Kabiji bimo byuba bañonyi byakonsha kwimusangajika bingi, nabiji bwendabwala, minkolongwa nangwa mashipi byo enda kisamba inge abena kuviluka. Pa myaka yavula bingi, bantu bamona bañonyi byo baviluka kufuma ku mpunzha imo kuya ku ikwabo, kabiji kino kilengela bantu kukumya bingi pa byenda bañonyi miseke yalepa ponka pa kimye kyo bavilukilamo pa mwaka pa mwaka. Mwine Mulenga wa bintu byonse waambile’mba: “Ñendabwala wayuka bimye byanji bya kuvilukilamo kabiji ne katela, ne kamimbya, ne mukanga, nabo bayuka bimye byabo bya kwishilamo.”—Yelemiya 8:7.

Bañonyi Banembwa mu Baibolo

Baibolo waamba pa bañonyi bimye byavula, kikatakata pa kwitufunjishapo bintu bimo byanema. Pa kwamba pa osetelechi ne byo anyema, Lesa waambijile Yoba amba: “Byo asondoka lubilo, kaseke mbili ne aye ujipo pa kwibashamo.”a (Yoba 39:13, 18) Kabiji Lesa waipwizhe Yoba amba: ‘Nanchi maana obe o afunjisha kabemba kutumbuka nyi? Nanchi yobe umukambizha mpungu kwitumpa mwiulu nyi?’ (Yoba 39:26, 27) Kino kitufunjishapo ka? Bañonyi boba bintu kwa kubula bukwasho bwa bantu. Byo boba bimwesha maana a Lesa, kechi a bantu ne.

Mfumu Solomone wanembele pa “kwimba kwa katela,” kubulañana kuba’mba kimye kya mwela wa mebele kyafika. (Lwimbo wa Solomone 2:12) Nyimbi wa masalamo waambile pa kamimbya kimye kyo anembelenga pa byo akebeshanga kwingijila mu nzubo ya Lesa. Na mambo a kwikobila kichima, waambile’mba: ‘Kine, mulwelwe umona nzubo, ne kamimbya kamona mwa kusemena twana twako, konka ku byenu byakusokelapo bitapisho, anweba Yehoba.’—Salamo 84:1-3.

Yesu Kilishitu waambile bingi pa bañonyi. Akilangulukai pa byambo biji pa Mateo 6:26 bya kuba’mba: “Talai bañonyi; kechi babyala nkunwa, kunowa nangwa kulonga mu matala ne. Pano bino, Shenu wa mwiulu wibajisha. Nanchi anweba kechi mwanema kukila bañonyi nenyi?” Bino byambo bikwasha baana ba bwanga ba kwa Yesu kuyuka kuba’mba banema bingi kwi Lesa, kabiji kechi bafwainwa kubambisha michima pa bikebewa bya mu bwikalo ne.—Mateo 6:31-33.

Lelo jino, bantu batemwa bingi kutamba bañonyi. Tukumya bingi pa kumona bañonyi byo bakaya, byo bamweka bulongo, byuba bañonyi balume pa kongola bakazhi, ne byo bemba nyimbo. Kyakila pa byonse, muntu umona byuba bañonyi ne kulangulukapo bulongo wakonsha kufunjilako bintu byanema bya mu bwikalo. Nanchi ne anweba ‘mutala bañonyi’ nyi?

[Tubyambo twa mushi]

[Mabulañano pa peja 15]

“Shenu wa mwiulu wibajisha. Nanchi anweba kechi mwanema kukila bañonyi nenyi?”—Mateo 6:26

[Kitenguluzha pa peja 16]

Nanchi Mukeba kuba’mba Bañonyi Beyenga mu Mashamba Enu Nyi?

Bañonyi batemwa bino bintu:

• Mwa kwikala Bañonyi batemwa kwikala ku bichi ne mu bipupu mo bakokolokela ne kwitotobola

• Kajo Ku bichi ne bipupu byapusana pusana kupanga bipangwa byatemwa kuja bañonyi. Kabiji bañonyi batemwa bingi kwiya na kuja kajo ko babika mu bitumbe.

• Mema Bañonyi batoma bingi mema kabiji bavula batemwa bingi kowa.

• Kwa kulengela binsa Bañonyi bamungye batemwa bingi kulengela binsa ku bichi, mu bipupu, ne mu bikumbi byawama bulongo.

[Kipikichala pa peja 15]

Pwele

[Kipikichala pa peja 15]

Bankanga

[Kipikichala pa peja 15]

Kitonkobyo

[Kipikichala pa peja 16]

Mubangwapopo