Kitango 80

Bipaka bya Mikooko ne Kafunga

YESU wayile ku Yelusalema ku Kijiilo kya Kuzhijika Nzubo ya Lesa, nangwa’mba Hanukkah, kijiilo kyo basekelelanga kuzhijika jibiji nzubo ya Yehoba. Mu mwaka wa 168 B.C.E., saka papita kala myaka pepi 200, Antiochus IV Epiphanes walukukile Yelusalema ne kuzhilulula nzubo ya Lesa ne kya kusokelapo bitapisho. Nangwa byonkabyo, panyuma ya myaka isatu Yelusalema bamulukukile jikwabo ne nzubo ya Lesa beizhijikile jibiji. Panyuma ya kino, batatwile kusekelela pa mwaka pa mwaka kuzhijika nzubo ya Lesa.

Kijiilo kya Kuzhijika Nzubo ya Lesa bekyubanga pa 25 Kiselevu, ñondo wa Bayudea waesakana na moba a ku mpelo ya November ne a ku ntatwilo ya December na makalenda etu ano moba. Onkao mambo, kwashajiletu moba acheche kuba’mba kwikale Kijiilo kya Lupitailo mu 33 C.E. Na mambo a kuba kwaubile mashika, mutumwa Yoano wikutelele’mba “kimye kya mashika.”

Yesu waelele kishimpi mo atongawile bipaka bisatu ne mwingilo wanji wa kwikala Kafunga Wawama. Kipaka kitanshi kyo aambilepo ke kyokya kya lulayañano lwa Mizhilo ya Mosesa. Mizhilo yajinga nobe nsakwa yaabenye Bayudea kubula kwivwanga mu byubilo bya bantu babujile kwikala mu lulayañano pamo ne Lesa. Yesu walumbulwile’mba: “Kine nemwambila namba, Yense ubula kutwelela pa kibelo kya kipaka kya mikooko bino ukanjijila pangi, uno ye ngivi kabiji ye kapondo. Pakuba awa utwelela pa kibelo ye kafunga wa mikooko.”

Bamo baishile ne kwitela amba bo Bamesiasa nangwa amba Kilishitu, bino kechi bajinga bakafunga bakine Yesu bo aambilepo ne. Waambile’mba: “Aye bakamushinkwilako ku ulama kibelo kabiji mikooko yumvwa jiwi janji ne aye wiita mikooko pa jizhina ne kwiilupwila pangye ya kipaka. . . . Mwenyi kechi ikamulondela ne, bino ikamunyema mambo kechi yayuka jiwi ja benyi ne.”

“Ulama kibelo” kya kipaka kitanshi wajinga Yoano Mubatizhi. Byo ajinga ulama kibelo, Yoano ‘washinkwijile’ Yesu kibelo kupichila mu kumuyukanyikisha ku yoya mikooko ya kifwanyikizho yo atwajile na kuja munyevu. Mikooko Yesu yo eta pa mazhina ne kwiilupula pangye wiitwala mu kipaka kikwabo, byonka byo alumbulwile amba: “Kine nemwambila namba, Amiwa ne kibelo patwelela mikooko,” ko kuba’mba kibelo kya kipaka kya katataka. Yesu byo atendekeshe lulayañano lupya na baana banji ba bwanga ne mupashi wazhila byo ebetulukijile kufuma mwiulu pa Pentekosita, bebatwezhezhe mu akya kipaka kya katataka.

Yesu byo atwajijile kulumbulula mwingilo wanji, waambile’mba: “Amiwa ne kibelo; yense wiya kwi amiwa ne kutwela mu kipaka kya mikooko ukapuluka, kabiji ukatwela ne kulupuka ne kutana munyemvu. . . . Amiwa naiya kuba amba bamone bumi ne kwikala na bumi bwa myaka. . . . Amiwa ne kafunga wawama, ne mikooko yami neiyuka, ne ayo yangyuka, byonkatu Batata byo bangyuka, ne amiwa ne bayuka Batata; kabiji neyelela mikooko mweo wami.”

Yesu wafuminetu na kutundaika baana banji ba bwanga amba: “Kwakamwa ne, anweba kajitanga kacheche, mambo Shenu wimutongwejile kwimupa Bufumu.” Kano kajitanga kacheche kaikele na bantu 144,000, katwelele mu kino kipaka kya katataka nangwa amba kya bubiji. Bino Yesu wanungilepo amba: “Nji na mikooko ikwabo, yabula ya mu kino kipaka; ino nayo nafwainwa kwiileta ne ayo ikomvwa jiwi jami, kabiji ikekala jitanga jimo ne kafunga umo.”

Byo kiji kuba’mba “mikooko ikwabo” kechi “ya mu kino kipaka” ne, kwafwainwa kwikala kipaka kikwabo kya busatu. Abino bipaka bibiji byapelako bya mikooko kechi bilumbulula kintutu kimo ne. “Kajitanga kacheche” kaji mu kipaka kimo kakalama pamo na Kilishitu mwiulu, pakuba “mikooko ikwabo” iji mu kipaka kikwabo ikekala mu Paladisa pano pa ntanda. Nangwa kya kuba kechi baji mu kipaka kimo ne, ino mikooko kechi iubila kichima nangwa kwimona amba yapusana ne. Mambo Yesu waambile’mba “ikekala jitanga jimo” ne “kafunga umo.”

Kafunga Wawama aye Yesu Kilishitu, wipaine kwelela bumi bwanji bipaka byonse bibiji bya mikooko. Waambile’mba: “Yami namwela ami mwine. Nji na lūsa lwa kumwela kabiji nji ne na lūsa lwa kumutambula jibiji. Uno mukambizho ye ye bankambizhizhe Batata.” Yesu byo aambile bino byambo, Bayudea baabenejilemo.

Bavula mu jibumba baambilenga amba: “Uno muntu uji na ndemona kabiji wakonya. Mambo ka o mubena kumutelekela?” Bakwabo nabo amba: “Bino kechi byambo bya muntu uji na ndemona ne.” Kampe na mambo a kuvuluka byo abukile awa muntu wasemekelwe saka aji mpofu, banungilepo amba: “Nanchi ndemona wakonsha kulabisha meso a bampofu nyi?” Yoano 10:1-22; 9:1-7; Luka 12:32; Lumwekesho 14:1, 3; 21:3, 4; Salamo 37:29.

▪ Kijiilo kya Kuzhijika Nzubo ya Lesa kyo ki ka, kabiji ñanyi kimye kyo bekisekelelanga?

▪ Ñanyi kipaka kitanshi kya mikooko, kabiji ñanyi ulama kibelo?

▪ Ulama kibelo ushinkwila byepi kibelo Kafunga, kabiji mikooko wiitwala kwepi?

▪ Bañanyi balenga bipaka bibiji bya Kafunga Wawama, kabiji bekala matanga anga?