Kufika Bantu pa Michima

KUNUNGA pa kusapwila bantu, mwafwainwa kwibafika ne pa michima. Mu Baibolo, muchima javula bamupusanya ku mwekelo ya pangye ya muntu. Muchima wa kifwanyikizho wimenako muntu byo aji mukachi—byo eumvwa, bintu byonse byo alanguluka, ene mambo o ebilangulukila, kabiji ne yoyo milanguluko byo imutangijila mu byubilo byanji. Mu uno muchima wa kifwanyikizho mo mo bakusa lukunwa wa bukine. (Mat. 13:19) Kabiji mu muchima mo mufuma lukokelo lwa kukokela Lesa.—Mana. 3:1; Loma 6:17.

Pa kuba’mba bintu byo mubena kufunjisha bifike bantu pa michima, vulukainga bino bintu: (1) Yukai bintu byaikela kala jimo mu muchima wa muntu ye mubena kwamba nanji. (2) Kwashai muntu kwikala na byubilo byawama, nabiji butemwe ne moyo wa kwakamwa Lesa. (3) Tundaikai muntu ye mubena kwamba nanji kumona milanguluko yanji byo iji pa kuba’mba atokeshenga Yehoba pa muchima.

Kwikala wa Milangwe. Kuji bintu byapusana pusana bilengela bantu kubula kutambwila bukine. Pa kufunjisha muntu lufunjisho lwa Baibolo lwa pa nzubo, mwafwainwa kukwasha yewo muntu kwalula ndangulukilo yanji ne kumumwesha bishinka bya kumulengela kufumako ku milanguluko yatama, nangwa kimye kimo mwakonshatu kumumwesha bishiino byonka. Ishikishai’mba: ‘Nanchi uno muntu wayuka’mba wafwainwa kuta muchima ku bintu bya ku mupashi nyi? Bintu ka byo aitabilamo? Nga bintu ka byo abula kwitabila? Mambo ka o aitabila mu bibye bintu ne kukanako bibye bikwabo? Nanchi ubena kukebewa bukwasho bwa kushinda bintu byakonsha kumulengela kubula kuswa mutembo wiya ku muntu na mambo a kuyuka bukine nyi?’

Kechi kyapela kuyuka ene mambo bantu o baitabila mu bintu bimo ne. Byambo bya Mana 20:5 byaamba’mba: “Bifukula muntu mu muchima wanji byauba nobe mema aji mwazhika, bino muntu wa milangwe ukebifumyamo.” Milangwe ke bulume bwa kuyukila jimo bibena kulanguluka muntu saka akyangye kwibyamba. Kino kikebewa kumona bibena kuba yewo muntu kabiji ne kwikala na muchima wa butemwe.

Kwisamba kechi kulumbulula kwambatu konka ne. Mutwe umo ye mubena kwisambapo wakonsha kulengela kilungi nangwa ñumvwanyikilo ya jiwi ja muntu ye mubena kufunjisha kwaluka. Umvwe mwi nsemi, mwakonsha kumona’mba lupimpu mu byubilo bya mwanenu bibena kwimumwesha’mba kuji bintu bimo byo atendeka kuba mu bwikalo bwanji. Kechi mwafwainwa kulengulula byobyo biyukilo ne. Bibena kwimumwesha bintu biji mu muchima wanji.

Mepuzho o mwasala bulongo akonsha kwimukwasha kuyuka biji mu muchima wa muntu. Mwakonsha kumushikisha’mba: “Mulangulukapo’mba ka pa . . . ?” “Ki ka kimulengejile kusumininwa’mba . . . ?” “Mwakonsha kuba byepi umvwe . . . ?” Pano bino, mwafwainwa kujimuka ne kumona’mba kechi mubena kukulakanya bantu mepuzho ne. Saka mukyangye kwibepuzha, mwakonsha kukyamba’mba, “Mwane mbena kukeba kwimwipuzhako pa kino kintu . . . . ” Kukeba kuyuka kintu kiji mu muchima wa muntu ke mwingilo ukebewa kumwingila bulongo kwa kubula kupupuma. Javula papita bingi kimye pa kuba’mba muntu emuketekele saka akyangye kusolola bintu biji ku muchima wanji. Nangwatu byonkabyo, mwafwainwa kumona’mba kechi mwamulengela kwiumvwa’mba mubena kumwipuzha pa bintu byabula kwimukunza ne.—1 Pe. 4:15.

Kabiji kikebewa kwikala wa milangwe pa kuyuka mwa kubila na bintu byo mwaumvwa. Vulukai kuba’mba nkebelo yenu ke ya kuyuka bibena kulanguluka bantu kuba’mba muyuke byambo bya mu Baibolo byakonsha kwibatundaika. Kechi mwafwainwa kufikenatu ponkapo kwibamwesha bilubo biji mu bintu byo baamba ne. Monai kine kintu kibalengela kwamba byobyo. Apa bino po po mwakonsha kuyuka bya kukumbula; kabiji ye mufunjisha umvwe wiumvwa’mba mwayuka kine kintu kyalengela, ukalangulukishapo bulongo pa bintu byo mwaamba.—Mana. 16:23.

Kimye kimo mwakonsha kutundaika bantu bamo nangwa kya kuba mubena kwamba ku nzhide ya bantu. Umvwe mubena kutala bulongo ku luonde, kumona mwekelo yabo ya bilungi ne kwipuzha mepuzho a kulangulukapo ne kukumbula bene mu michima yabo, mukayuka banteleki benu byo babena kulangulukapo pa bintu byo mubena kwamba. Umvwe mwibayuka bulongo bantu bo mubena kwambako, mweshai kuba’mba mubena kwibomvwinako lusa mu bwikalo bwabo. Langulukai pa kipwilo kyonse byo kiji byo mubena kwambañana nakyo mu Mambo a Lesa.—Nga. 6:18.

Kukwasha Bantu Kwikala na Milanguluko Yawama. Panyuma ya kuyukako pacheche bintu byo aitabilamo ne byo abula kwitabilamo awo muntu, kabiji ne ene mambo o aubila byobyo, mukatendekela kwisamba pa byonkabyo bintu. Panyuma ya lusanguko lwanji, Yesu wafikile baana banji ba bwanga pa michima kupichila mu ‘kwibalumbulwila binembelo’ pa mambo a bintu byaubiwe. (Luka 24:32) Ne anweba mwakonsha kumwesha lukwatankano luji pakachi ka bintu byo apitamo awo muntu, byo abena kupembela kumona, na byo abena kumona mu Mambo a Lesa. Awo ye mubena kufunjisha ukeumvwa’mba mwamufika pa muchima umvwe wayuka’mba: “Abwe bo BUKINE!”

Umvwe mwaambishapo pa buwame bwa Yehoba, butemwe bwanji, lusa lwanji ne pa bololoke bwa mashinda anji, ko kuba’mba mubena kukwasha bo mufunjisha kwikala na butemwe bwa kutemwa Lesa. Umvwe mwaikalako na kimye kya kubujilamo banteleki benu byubilo byawama Lesa byo amona mwi abo, ko kuba’mba mubena kwibalengela kuketekela’mba kechi kyakatazha kwikala balunda nanji ne. Kino kyakonsha kubiwa kupichila mu kwisamba pa binembelo nabiji Salamo 139:1-3; Luka 21:1-4; Yoano 6:44 ne kupichila mu kukwasha banteleki benu kumvwisha kubaya kwa butemwe Yehoba bo atemwa bakalume banji bakishinka. (Loma 8:38, 39) Lumbululai kuba’mba Yehoba kechi umonatu bilubo byetu byonka ne, umona ne bwikalo bwetu bonse byo buji, kizaku kyo tuji nakyo ku mpopwelo ya kine kabiji ne byo twatemwa jizhina janji. (2 Moba. 19:2, 3; Hebe. 6:10) Wituyuka bingi byo twalengwa kabiji mu jishinda ja kukumya, ukasangula bonse “baji mu bilende.” (Yoa. 5:28, 29; Luka 12:6, 7) Byo kiji kuba’mba bantu balengwa mu kipasha kya Lesa, kwisamba pa byubilo byanji javula kulengela bantu kukebesha kumvwa.—Nte. 1:27.

Kabiji muchima wakonsha kutundaikwa umvwe muntu wafunda kumona bantu byonka Yehoba byo ebamona. Umvwe kya kuba Lesa witumvwina lusa atweba pa bunke bwetu, ko kuba’mba ne bakwetu nabo wibobila kintutu kimo, kechi na mambo a nkomeno yabo, kyalo nangwa mukoka ko bafuma ne. (Byu. 10:34, 35) Umvwe muntu wafika pa kuyuka kino, ukekala na milanguluko ya mu Binembelo ikamukwasha kufumyamo mu muchima wanji lupato ne misalululo. Kino kimulengela kumvwañana na bakwabo byo abena kuya na kufunda kyaswa muchima wa Lesa.

Moyo wa kwakamwa Lesa naye ke mulanguluko mukwabo ye mwafwainwa kukwasha bakwenu kwikala naye. (Sala. 111:10; Lum. 14:6, 7) Uno moyo wa kwakamwa Lesa, wakonsha kulengela muntu kuba bintu byo akonsha kubula kuba na bulume bwanji mwine. Kupichila mu kwisamba pa mingilo ya kukumya ya Yehoba ne pa lusa lwanji lwakila, mwakonsha kukwasha bakwenu kwikala na moyo wa kuchina kumufichisha pa muchima.—Sala. 66:5; Yele. 32:40.

Kwashai banteleki benu kuyuka’mba byubilo byabo byanema bingi kwi Yehoba. Uji na moeumvwina, kabiji byo tuba na mikambizho yanji byakonsha kumulengela bulanda nangwa lusekelo. (Sala. 78:40-42) Mweshai bantu ene mambo byubilo byabo o byakonsha kulengela Lesa kuyuka mwa kumukumbwila Satana.—Mana. 27:11.

Kwashai bantu bo mubena kwambako kumona’mba kulondela bintu bikeba Lesa kukebakwasha. (Isa. 48:17) Jishinda jimo ja kwibakwashishamo kuba bino ke kupichila mu kutongola bintu bifumamo umvwe twakana maana a Lesa nangwa pa ka kimye kachechetu. Lumbululai bundengamambo byo bwitufumya kwi Lesa, byo bulengela bantu kubula kufunda bukine kwi atweba, ne kwiyuba bibi nsambu yabo. (1 Tesa. 4:6) Kwashai bantu bo mubena kwambako kukwachisha na maboko abiji bintu byawama byo bamwenamo na mambo a kulama mizhilo ya Lesa. Koseshai lusanchilo lwabo pa kishinka kya kuba’mba, kwenda mu mashinda aoloka a Yehoba kwitwamunako ku makatazho avula. Umvwe muntu waikala na lwitabilo mu mashinda alumbuluka a Lesa, ukachinanga mashinda onse atama. (Sala. 119:104) Kechi ukamonanga lukokelo nobe kisendwa ne, ukelumonanga kwikala jishinda ja kumwesheshamo kwipana kwanji kwa kwingijila Yehoba.

Kukwasha Bantu Kwikenkenta. Pa kuba’mba bantu batwajijile kukomenako ku mupashi, bafwainwa kuyuka biji mu michima yabo. Lumbululai Baibolo byo akonsha kwibakwasha kwiyuka bene.

Kwashai banteleki benu kuyuka’mba Baibolo kechi bukutu mwanembwa mikambizho, lujimuno, bintu bya kala ne bungauzhi ne. Umwesha ne milanguluko ya Lesa. Mu Yakoba 1:22-25, Mambo a Lesa beapashañanya ku katajilo. Kupichila mu byo tuba na bintu byo baambamo ne na jishinda Yehoba jo afikizhizhamo nkebelo yanji, byambo biji mu Baibolo bimwesha muchima wetu byo aji. Mu jino jishinda, Baibolo umwesha Lesa aye “weseka michima ya bantu,” byo etumona. (Mana. 17:3) Kwashai banteleki benu kulabijila kino kishinka. Batundaikai kulangulukishapo pa bintu Lesa byo etulamina mu Baibolo kabiji ne lupimpu lo bafwainwa kuba mu bwikalo bwabo kuba’mba bamutokeshenga pa muchima. Bakwashai kumona’mba kutanga Baibolo jo jishinda ja kuyukilamo kipimo kya Yehoba kyo ayukilamo ‘mupashi ne michima’ ya bantu kuba’mba bamumvwine ne kupimpula byubilo byabo.—Hebe. 4:12; Loma 15:4.

Bantu bamo babena kufunda Baibolo bakeba bingi kulondela byo babena kufunda; bino bakamwa pa mambo a bakwabo byo bakonsha kwibamona. Kampe babena kulwañana na bintu bimo bya lwiso lwa buntunshi. Nangwa kampe babena kuzhinyazhinya kutanapo mashinda mwa kumwingijila Lesa aku saka bakakachila ku byubilo bya bapanopantanda. Lumbululai butame buji mu kukankazhama kwa uno mutundu. (1 Mfu. 18:21) Batundaikai kulomba kwi Lesa kwibasalaula ne kwibawamisha michima yabo.—Sala. 26:2; 139:23, 24.

Bamweshai kuba’mba Yehoba ubena kumona byo babena kwibikako kabiji ne kuba’mba Baibolo walumbulula kine kintu kibena kwibalengela lukatazho. (Loma 7:22, 23) Bakwashai kwikala bajimuka pa kuba’mba milanguluko ya muchima wa buntunshi ibule kwikala mfumu mukachi kabo.—Mana. 3:5, 6; 28:26; Yele. 17:9, 10.

Tundaikai bonse umo umo kuyuka kine kintu kibalengela kuba bintu. Bafunjishai kwishikisha’mba: ‘Mambo ka o mbena kukebela kuba kino? Nanchi kisakumwesha Yehoba amba nsanchila kya kine bintu byonse byo angubila nyi?’ Kwashai bakwenu kusumininwa’mba bulunda bwawama ne Yehoba kyo kintu kyakijishamo kunema muntu kyo afwainwa kwikala nakyo.

Kwashai bantu bo mubena kwambako kukwatakanya buneme buji mu kwingijila Yehoba na ‘muchima wabo yense.’ (Luka 10:27) Kino kibena kulumbulula’mba milanguluko yabo, ne bintu byo bakeba byafwainwa kwesakena pamo na mwayila mashinda a Yehoba. Onkao mambo, kechi mwafwainwa kufunjisha banteleki benu kumonatu bintu byo boba ne, bino mwafwainwa ne kwibafunjisha kumona byo balangulukapo pa bintu bikeba Lesa kabiji ne kibalengela kumwingijila. (Sala. 37:4) Bantu bo mufunjisha Baibolo umvwe batendeka kuyuka bintu byo bafwainwa kupimpulako mu bwikalo bwabo, batundaikai kulombanga kwi Yehoba amba: “Bangikazhe na muchima umotu ngakamwe jizhina jenu.”—Sala. 86:11.

Umvwe ye mufunjisha Baibolo waikala na bulunda ne Yehoba, ukamukokelanga na mambo a lwitabilo kechi na mambo a anweba byo mubena kumukambizha ne. Aye mwine bunke bwanji, ‘ukayukanga bimutokesha ku muchima aye Nkambo.’ (Efi. 5:10; Fili. 2:12) Lukokelo lwa uno mutundu lutokesha bingi Yehoba pa muchima.—Mana. 23:15.

Vulukai kuba’mba Yehoba ye upima michima ya bantu kabiji ne kwibakoka kwikala ke balunda nanji. (Mana. 21:2; Yoa. 6:44) Mwingilo wetu ke wa kwingijila pamo ne aye. (1 Ko. 3:9) Kiji nobe ‘Lesa mwine ubena kusashijila mwi atweba.’ (2 Ko. 5:20; Byu. 16:14) Yehoba kechi ukanjikizha muntu kuswa bukine ne, pano bino byo twingijisha Binembelo, wakonsha kulengela banteleki kuyuka’mba bintu byo babena kumvwa yo mikumbu ya mepuzho abo nangwa milombelo yabo. Kimye kyonse kyo mubena kufunjisha bakwenu, labijilainga kino kishinka ne kulombeshapo kyabaya bingi kwi Yehoba kuba’mba emutangijile kabiji ne kwimukwasha.—1 Moba. 29:18, 19; Efi. 1:16-18.