BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • cl Kitango 19 pp. 189-198
  • ‘Maana a Lesa a mu Kyafyamika Kyazhila’

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • ‘Maana a Lesa a mu Kyafyamika Kyazhila’
  • Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kyasolwelwenga Pachepache
  • Lulayañano na Abalahama
  • Lulayañano na Bena Isalela
  • Lulayañano lwa Bufumu bwa Davida
  • Kyafyamika Kyazhila Kyasololwa!
  • Lulayañano Lupya
  • Maana a Lesa ne Kyafyamika Kyazhila
  • Ikalai na Lwitabilo Lwakosa mu Bufumu
    Kyamba kya Usopa—2014
  • Mukekala “Bufumu bwa Bañanga”
    Kyamba kya Usopa—2014
  • Bukalama Bufikizha Nkebelo Ya Lesa
    Kyamba kya Usopa—2006
  • Bijimo
    Labainga!—2018
Monai Bikwabo
Fwenyai Kwipi ne Yehoba
cl Kitango 19 pp. 189-198

Kitango 19

‘Maana a Lesa a mu Kyafyamika Kyazhila’

1, 2. Ñanyi ‘kyafyamika kyazhila’ kyo twafwainwa kukeba kuyuka kabiji mambo ka?

BYAFYAMIKA! Na mambo a kuba bileta bingi mujojo ne lusekelo, bantu kibakatazha bingi kwibisunga mu bufyamfya. Pano bino, Baibolo waamba’mba: “Lesa pa kufya bintu lo lukumo lwanji.” (Byambo bya Mana 25:2) Ee, byo aji Kalama Mfumu kabiji Mulenga, Yehoba uji na lūsa lwa kubula kusolola bintu bimo ku bantu kanatu kimye kyanji kya kwibisolwelamo kyafika.

2 Nangwa byonkabyo, kuji kintu kimo kyawama bingi kabiji kileta lusekelo Yehoba kyo asolola mu Mambo anji. Kitelwa’mba ‘kyafyamika kyazhila kya ku muchima wa [Lesa].’ (Efisesa 1:9) Kufunda pa kino kintu kwakonsha kwimubila byavula kukila pa kukeba kwikiyukatu. Kuyuka kino kyafyamika kwakonsha kwimulengela kumona lupulukilo kabiji ne kwimulengela kuyuka maana akatampe a Yehoba.

Kyasolwelwenga Pachepache

3, 4. Nga bungauzhi bwanembwa mu Ntendekelo 3:15 bupana byepi luketekelo, kabiji ñanyi ‘kyafyamika kyazhila’ kyavwangilwemo?

3 Ba Adama ne Evwa byo balengele mambo, kyamwekele nobe nkebelo ya Yehoba ya kwikala na paladisa panopantanda mwa kwikala bantu balumbuluka, amba yapwilamotu. Pano bino, Lesa bukiji bukijitu waambile bya kuba na luno lukatazho. Waambile’mba: “Nkalenga obewa [muloolo] ne mwanamukazhi ke muji ba mulwanyi na mulwanyi, kabiji wa mu kisemi kyobe [lukunwa obe, NW] ne wa mu kisemi kyanji [lukunwa wanji] pamo ke ba mulwanyi na mulwanyi. Kabiji aye ukafumpa mutwe wobe, ne obewa ukafumpa kashiko kanji.”—Ntendekelo 3:15.

4 Bino byajinga byambo bizhokolosha bingi mutwe. Uno mwanamukazhi wajinga ñanyi? Nga muloolo wajinga ñanyi? Nga “lukunwa” ukafumpa muloolo ku mutwe wajinga ye ñanyi? Ba Adama ne Evwa bakonsheshetu kusomba kya kusomba. Nangwa byonkabyo, byambo bya Lesa byapaine luketekelo ku mwana wakishinka uji yense wa aba bamulume ne mukazhi babujile bukishinka. Bololoke bukekajikwa. Nkebelo ya Yehoba ikafikizhiwa. Pano mu ñanyi jishinda? Kino kintu kine kyajinga kyafyamika. Baibolo wikitela’mba ‘Maana a Lesa a mu byafyamika byazhila, o maana afyamikile kala.’—1 Kolinda 2:7.

5. Lumbululai ene mambo Yehoba o asolwejilenga pachepache kyafyamika kyanji.

5 Byo aji “usolola byafyamika,” Yehoba mu kuya kwa moba wasolwele bishinka bya pa mambo a kufikizhiwa kwa kino kyafyamika. (Danyela 2:28) Pano bino, waubilenga kino pachepache. Kya kumwenako, twakonsha kulanguluka pa nsemi wa mulume wa butemwe byo a kumbula mwananji kalombwana umvwe wamushikisha amba: “Tata, nga amiwa nasemekelwe byepi?” Nsemi wa maana wambakotu bintu bicheche byoakonsha kukwatakanya mwananji. Uno kalombwana byo aya na kukomenako, shanji popo amubujilapo ne bikwabo byavula. Ne Yehoba naye umona kimye bantu banji po afwainwa kwibasolwela kyaswa muchima wanji ne nkebelo yanji.—Byambo bya Mana 4:18; Danyela 12:4.

6. (a) Lulayañano lwingila ñanyi nkebelo? (b) Mambo ka o kyaikela kya kukumya kuba’mba Yehoba walayañene lulayañano na bantu?

6 Pano Yehoba wasolwelenga byepi bino bintu? Waingijishe lulayañano lwa londankenenga kusolwelamo byavula. Kampe mwakilayañanapo kala lulayañano, nabiji lwa kupota nzubo, kukongola nangwa kukongwesha mali. Luno lulayañano lwajinga luvwañano lwa kuba’mba bintu byonse byo mwaumvwañana byafwainwa kufikizhiwa. Pano nga mambo ka Yehoba o alayañenejile lulayañano na bantu? Kwambatu kine, byambo byanji bimwesha kuba’mba milaye yanji ikafikizhiwa. Kino ke kya kine, mambo pa bimye byavula, Lesa wamweshanga’mba byambo byanji bya kine kupichila mu kulayañana lulayañano. Lumvwañano lwa uno mutundu lwitupa atweba bambulwakoloka bishinka byavujilako bya kuketekela milaye ya Yehoba.—Bahebelu 6:16-18.

Lulayañano na Abalahama

7, 8. (a) Ñanyi lulayañano Yehoba lo alayañene na Abalahama, kabiji lwalumbulwile kyafyamika kyazhila kwikala ka? (b) Nga Yehoba watanchikilenga byepi pachepache ndonda mukeshila Lukunwa walayiwe?

7 Pa kupitapo myaka yakila pa biumbi bibiji panyuma ya kupangiwa kwa bantu mu Paladisa, Yehoba wabujile Abalahama kalume wanji wakishinka amba: ‘Kine amiwa nkavuzha ba mu kisemi kyobe [lukunwa obe, NW] pamo nobe tubangabanga twa mwiulu ... kabiji monka mu ba mu kisemi kyobe [lukunwa obe] mo mo bakashukilwa ba mu mikoka yonse ya pano pa ntanda, mambo obewa wakokela jiwi jami.” (Ntendekelo 22:17, 18) Uno kechi wajinga mulaye wa byonkabyotu ne; Yehoba wamulondolwejile mu bululayañano kabiji ne kumumwesha’mba wa kine kupichila mu kuchipa luchipo lubula kwaluka. (Ntendekelo 17:1, 2; Bahebelu 6:13-15) Byo kyaikalapo kya kukumya kuba’mba Nkambo Mfumu walayile kwibobila bantu bibusa!

8 Lulayañano lwa Abalahama lwasolwele kuba’mba Lukunwa walayiwe ukeya mu bumuntu, mambo ukekala wa mu kisemi kya kwa Abalahama. Pano nanchi uno muntu wajinga ñanyi? Mu kuya kwa moba, Yehoba wasolwele kuba’mba mwana wa kwa Abalahama, aye Izaka ukekala mushakulu wa uno Lukunwa. Pa baana ba kwa Izaka babiji, Yakoba ye wasajilwepo. (Ntendekelo 21:12; 28:13, 14) Palutwe kacheche, Yakoba waambile bino byambo bya bungauzhi ku mwana umo wa mu baana banji 12 amba: “Ndondo ya bufumu kechi ikafumamo mu Yuda ne, nangwa kamama ka bundamakyalo kechi kakafume ku maulu anji ne, kana Shilo [“Aye Mwine Mwinabo”] waiya; kabiji aye, mikoka ya bantu ikamukokelanga.” (Ntendekelo 49:10) Pano popo kyayukanyikilwe amba uno Lukunwa ukekala mfumu, ukafuma mwi Yuda!

Lulayañano na Bena Isalela

9, 10. (a) Lulayañano ka Yehoba lo alayañene na mukoka wa bena Isalela, kabiji luno lulayañano lwanengezhe ñanyi luzhikijilo? (b) Nga Mizhilo yamwesheshe byepi’mba bantu bakebewa bukuzhi?

9 Mu 1513 B.C.E., Yehoba wanengezhezhe lunengezho lwa kusolwelamo byavula pa kino kyafyamika kyazhila. Walayañene lulayañano na mukoka wa bena Isalela ba mu kisemi kya kwa Abalahama. Nangwa kya kuba kechi lukingila ne, lulayañano lwa Mizhilo ya Mosesa lwanemene bingi ku lubaji lwa nkebelo ya Yehoba ya kufikizhamo Lukunwa walayiwe. Mu ñanyi jishinda? Akilangulukai pa mashinda asatu. Patanshi, Mizhilo yajinga nobe lubumbulu. (Efisesa 2:14) Malamuna ayo aoloka ajinga nobe mupaka pakachi ka Bayudea ne Bagentila. Mu jino jishinda, Mizhilo yakwashishe kusunga ndonda mwaishijile Lukunwa walayiwe. Na mambo a luno luzhikijilo, uno mukoka wajinga konka kufikilatu ne kimye kya Lesa byo kyafikile kya kusemwa kwa Mesiasa mu mukoka wa bena Yuda.

10 Kya bubiji, Mizhilo yamwesheshetu patoka kuba’mba bantu bakebewa bukuzhi. Byo yajinga Mizhilo yalumbuluka, yamwesheshe patoka bantu bandengamambo byo bakankelwenga kwiilondela. Mu jino jishinda, ‘mizhilo yabikilwepo kuba’mba imweshenga mizhilulwila, poso byo akeya awa lukunwa ye balayile mulaye.’ (Ngalatiya 3:19) Kupichila mu bitapisho bya banyama, Mizhilo yapaine lunengezho lwa kufuchila mambo. Pano bino, byonka byanembele Paulo amba, “kechi kyakonsheka’mba mashi a bañombe balume ne a bambuzhi afumye mambo ne,” bino bitapisho byaimenangako kitapisho kya bukuzhi bwa Kilishitu. (Bahebelu 10:1-4) Ku Bayudea bakishinka, alwa lulayañano lwajinga ‘kalama wa kwibaleta kuji Kilishitu.’—Ngalatiya 3:24.

11. Lulayañano lwa Mizhilo lwanengezhejile bena Isalela ñanyi luketekelo lwawama, bino mambo ka uno mukoka yense kyo ashajilepo?

11 Kya busatu, alwa lulayañano lwapele mukoka wa bena Isalela luketekelo lwawama bingi. Yehoba wibabujile’mba umvwe baikala bakishinka ku lulayañano, bakekala ke “bufumu bwa bañanga ne mukoka wazhila.” (Kulupuka 19:5, 6) Bena Isalela ba ku mubiji bo bajinga batanshi kwikala mu bufumu bwa bañanga ba mwiulu. Pano bino, bena Isalela bonse basatukijile Mizhilo ya lulayañano, kukana Lukunwa wa Bumesiasa, kabiji ne kushalapo pa luno luketekelo. Pano bañanyi bakumainshe bufumu bwa bañanga? Kabiji uno mukoka waubilwe bibusa wakwatankane byepi na Lukunwa walayiwe? Ino mbaji ya kyafyamika kyazhila yasolwelwe mu kimye kya mwine Lesa.

Lulayañano lwa Bufumu bwa Davida

12. Ñanyi lulayañano Yehoba lo alayañene na Davida, kabiji lwalumbulwilepo ka pa kyafyamika kyazhila kya Lesa?

12 Mu myaka kitota kya bu 11 B.C.E., Yehoba walumbulwile byavujilako pa kyafyamika kyazhila kimye kyo alayañene lulayañano lukwabo. Walayile Mfumu wakishinka aye Davida amba: “Amiwa nkaswanyikapo mwanobe [lukunwa obe, NW] ... ne amiwa nkekajika bufumu bwanji... . Kabiji ne amiwa nkejikajikisha jitanda ja bufumu bwanji myaka ne myaka.” (2 Samwela 7:12, 13; Masalamo 89:3) Pano ndonda ya kisemi mwaishijile Lukunwa walayiwe yapelejile ku nzubo ya kwa Davida. Pano nga ye muntutu wakonsha kulama “myaka yonse” nyi? (Masalamo 89:20, 29, 34-36) Kabiji uno mfumu wa bumuntu wakonsheshe kupulusha bantu ku bundengamambo ne lufu nyi?

13, 14. (a) Kwesakana na Masalamo 110, ñanyi mulaye Yehoba ye alayañene na mushingwa wanji Mfumu? (b) Ñanyi bintu bikwabo byasolwelwe pa mambo a kwiya kwa Lukunwa byaambiwe kupichila mu bangauzhi ba Yehoba?

13 Byo atangijilwe na mupashi, Davida wanembele’mba: “Yehoba wamwambijile Nkambo yami, amba, Ikalai ku kilujo kyami, poso ngalule balwanyi benu ke kyakutulapo maulu enu. Yehoba wachipile, kabiji kechi ukalapila ne: Anweba mwi ñanga wa myaka, wa monka mwayila musango wa Melekizedeke.” (Masalamo 110:1, 4) Byambo bya kwa Davida byatongwelenga Lukunwa walayiwe, nangwa’mba Mesiasa. (Byubilo 2:35, 36) Uno Mfumu kechi ukalaminanga mu Yelusalema ne, bino ukalaminanga mwiulu “ku kilujo” kya Yehoba. Kino kechi kyamupeletu lūsa pa ntanda ya bena Isalela yonka ne, bino lwa ntanda yonse. (Masalamo 2:6-8) Kintu kikwabo pano kyasolwelwe. Monai kuba’mba Yehoba wachipile luchipo lwa kuba’mba Mesiasa ukekala “ñanga ... wa monka mwayila musango wa Melekizedeke.” Byonka byajinga Melekizedeke wajinga mfumu kabiji ñanga mu moba a kwa Abalahama, Lukunwa walayiwe watongwelwe na Lesa kwikala Mfumu kabiji Ñanga!—Ntendekelo 14:17-20.

14 Pa myaka yavula, Yehoba waingijishe bangauzhi banji kusolwelamo bintu bikwabo pa mambo a kyafyamika kyanji kyazhila. Kya kumwenako, Isaya wasolwele amba Lukunwa ukafwa lufu lwa bukitapisho. (Isaya 53:3-12) Mika waambijile jimo mpunzha kukasemenwa Mesiasa. (Mika 5:2) Danyela aye waawile ne kine kimye kyamwekanyikijilemo Lukunwa kabiji ne kyo afwijilemo.—Danyela 9:24-27.

Kyafyamika Kyazhila Kyasololwa!

15, 16. (a) Nga Mwana wa Yehoba waishile byepi ‘kusemwa mu mwanamukazhi’? (b) Yesu waswaine ki ka ku bansemi banji babumuntu, kabiji kimye ka kyo aishile kwikala ke Lukunwa walayiwe?

15 Kufikizhiwa kwa buno bungauzhi kechi kwakiyukanyikilwe ne, kufikilatu kimye kyo amwekele Lukunwa. Ngalatiya 4:4 waamba’mba: “Bino pene pene po kyafikijile kimye, Lesa watumine Mwananji, wasemenwe mu mwanamukazhi.” Mu mwaka wa 2 B.C.E., malaika wabujile muzhike Muyudea aye Maliya amba: “Tala, ukemita mwana munda, ukasema mwana wa mulume, ukamutumba jizhina’mba, Yesu. Aye ukekala ke mukatampe, kabiji ukatelwa’mba, Mwana wa Mwine Wakila: kabiji Nkambo Lesa ukamupa jitanda ja bufumu ja shanji Davida ... Mupashi Wazhila ukeya pe obewa, ne bulume bwa Mwine Wakila bukakunyeñamina: onkao mambo awa mwana ukasemekwa ukatelwa’mba, wazhila, Mwana Lesa.”—Luka 1:31, 32, 35.

16 Palutwe kacheche, Yehoba wavilwile bumi bwa Mwananji kufuma mwiulu ne kwibubika munda mwa kwa Maliya, kuba’mba asemenwe mu mwanamukazhi. Maliya wajinga mwanamukazhi mbulwakoloka. Bino Yesu kechi waswainepo bundengamambo kwi aye ne, mambo aye wajinga “Mwana Lesa.” Kabiji bansemi ba kwa Yesu ba bumuntu byo bajinga ba mu kisemi kya kwa Davida, bamulengejile kwikala na lūsa lwa kisemwa ne lwa mwayila mizhilo lwa kwikala nswanyi wa kwa Davida. (Byubilo 13:22, 23) Pa lubatizhilo lwanji mu 29 C.E., Yehoba wamushingile na mupashi wazhila ne kwamba’mba: “Uno ye mwanami, ye natemwa.” (Mateo 3:16, 17) Pano Lukunwa po po afikile! (Ngalatiya 3:16) Kimye kyafikile kya kusolola byavula pa kyafyamika kyazhila.—2 Timoti 1:10.

17. Nga Ntendekelo 3:15, yalumbulwilwe byepi?

17 Kimye kya mwingilo wanji, Yesu wamuyukanyikishe muloolo watongolwa mu Ntendekelo 3:15 amba Satana kabiji ne lukunwa wa muloolo amba bantu ba kwa Satana. (Mateo 23:33; Yoano 8:44) Palutwe kacheche, kyasolwelwe bano bonse byo bakebachakakanya myaka ne myaka. (Lumwekesho 20:1-3, 10, 15) Kabiji mwanamukazhi waishile kuyukanyikwa’mba “Yelusalema uji mwiulu,” jibumba ja Yehoba ja mwiulu jiji nobe mwanamukazhi ja bilengwa bya mupashi.a—Ngalatiya 4:26; Lumwekesho 12:1-6.

Lulayañano Lupya

18. Ñanyi nkebelo ya “lulayañano lupya”?

18 Kampe kintu kyakijilemo pa byonse byasolwelwe ke kyokya kya ubiwe bufuku Yesu saka akyangye kufwa kimye kyo abujile baana banji ba bwanga ba kishinka “lulayañano lupya.” (Luka 22:20) Byonka byajinga lulayañano lwa Mizhilo ya Mosesa, luno lulayañano lupya lwafwainwe kusema “bufumu bwa bañanga.” (Kulupuka 19:6; 1 Petelo 2:9) Bino luno lulayañano kechi lwaikajikile mukoka wa ku mubiji ne, lwaikajikile mukoka wa ku mupashi “bena Isalela ba Lesa,” baana ba bwanga ba kwa Yesu bashingwa bonka bonkatu. (Ngalatiya 6:16) Bano bantu ba mu lulayañano lupya bakengijila pamo ne Yesu mu kukwasha bantu!

19. (a) Mambo ka lulayañano lupya o lwakonsheshe kusema “bufumu bwa bañanga”? (b) Mambo ka bena Kilishitu bashingwa o batelelwa amba “mulengwa mupya,” kabiji banga bakengijilanga pamo ne Kilishitu mwiulu?

19 Mambo ka lulayañano lupya o lwakonsheshe kusema “bufumu bwa bañanga” ba kukwasha bantu? Ke na mambo a kuba’mba, mu kifulo kya kuzhachisha baana ba bwanga ba kwa Kilishitu amba bandengamambo, lupana lulekelo lwa mambo abo kupichila mu kitapisho kyanji. (Yelemiya 31:31-34) Aku batokeshiwatu ku meso a Yehoba, wibatambula kwikala ba mu kisemi kyanji kya mwiulu ne kwibashinga na mupashi wazhila. (Loma 8:15-17; 2 Kolinda 1:21) Mu jino jishinda, ‘basemwa jibiji mu luketekelo lumi ... lo bebalamina mwiulu.’ (1 Petelo 1:3, 4) Na mambo a kuba kino kifulo kyapeulu ke kipya ku bantu, bena Kilishitu bashingwa na mupashi batelwa’mba “mulengwa mupya.” (2 Kolinda 5:17) Baibolo wasolola amba ba 144,000 kulutwe na lwendo bakekalamo na lubaji lwa kulama kufuma mwiulu bantu bakulwa.—Lumwekesho 5:9, 10; 14:1-4.

20. (a) Ñanyi kusololwa kwaubiwe mu 36 C.E., pa mambo a kyafyamika kyazhila? (b) Bañanyi bakelemena bibusa byalayiwe kwi Abalahama?

20 Bano bashingwa baikala ke ‘lukunwa wa Abalahama’ pamo ne Yesub (Ngalatiya 3:29) Batanshi basajilwe bajinga Bayudea ba ku mubiji. Bino mu 36 C.E., lubaji lukwabo lwa kyafyamika kyazhila lwasolwelwe: Bagentila nangwa’mba aba babujile Bayudea, nabo baikelemo na lubaji mu luketekelo lwa mwiulu. (Loma 9:6-8; 11:25, 26; Efisesa 3:5, 6) Nanchi bena Kilishitu bashingwa bo bonka bakamwenamo bibusa byalayiwe kwi Abalahama nyi? Ine, mambo kitapisho kya kwa Yesu kyafweta ba panopantanda ponse. (1 Yoano 2:2) Mu kuya kwa kimye, Yehoba wasolwele kuba’mba “jibumba jikatampe” ja kukankalwa kubala jikapuluka mpelo ya bwikalo bwa kwa Satana. (Lumwekesho 7:9, 14) Bantu bakwabo bavula bakasangulwa ne kwikala na luketekelo lwa kwikala myaka ne myaka mu Paladisa!—Luka 23:43; Yoano 5:28, 29; Lumwekesho 20:11-15; 21:3, 4.

Maana a Lesa ne Kyafyamika Kyazhila

21, 22. Mu ñanyi mashinda kyafyamika kyazhila kya Yehoba mo kimweshesha maana anji?

21 Kyafyamika kyazhila ke kintu kya kukumya bingi kimwesha ‘maana a Lesa a misango ne misongo.’ (Efisesa 3:8-10) Yehoba byo amwesheshepo maana pa kulanguluka kino kyafyamika kabiji ne pa kwikisolola pachepache! Na maana anji mwine walangulukijileko kupelelelwa kwa bantu ne kwibapa kimye kya kumwesha michima yabo byo iji.—Masalamo 103:14.

22 Kabiji Yehoba wamwesheshe maana akatampe bingi pa kusala Yesu amba ekale Mfumu. Mwana Yehoba waketekelwa bingi kukila bilengwa byonse. Pa kwikala muntu wa mashi ne nyama, Yesu wapichile mu makatazho apusana pusana. Umvwisha bingi makatazho apitamo bantu. (Bahebelu 5:7-9) Ibyepi bakalama bakwabo ba kwa Yesu? Pa myaka yavula banabalume ne banabakazhi basalwa kufuma mu mitundu, milaka, ne mu bwikalo bonse, bashingwa. Kafwako lukatazho nangwa lumo lo bapitamo bano bantu lo bakankalwa kushinda ne. (Efisesa 4:22-24) Kwikala mu bukalama bwa bano bañanga kabiji bamfumu ba lusa kukawama bingi!

23. Ñanyi jishuko bena Kilishitu jo baji najo pa mambo a kyafyamika kyazhila kya Yehoba?

23 Mutumwa Paulo wanembele’mba: ‘Kyafyamika kyazhila kyafyamikile kufuma ku myaka yonse ya kala ne ku bisemi byonse ... kyasololwa ku bazhijikwa banji.’ (Kolose 1:26) Ee, bashingwa bazhila ba kwa Yehoba babayuke byavula pa mambo a kyafyamika kyazhila, kabiji bebifunjishako ne bantu bavula. Byo tujipo na jishuko atweba bonse! Yehoba ‘witusolwela akya kyafyamika kyazhila kya ku muchima wanji.’ (Efisesa 1:9) Twayai tubulengako bakwetu kino kyafyamika kya kukumya, ne kwibakwasha kulangulukisha pa maana akatampe a Yehoba Lesa!

[Tubyambo twa mushi]

a Kabiji ‘kyafyamika kyazhila kya mu kunemeka Lesa’ kyasolwelwe mwi Yesu. (1 Timoti 3:16) Pa kimye kyabaya bingi kechi kya kiyukanyikilwe kuba’mba kana kujipo muntu umo wakonsheshe kulama bulumbuluke kwi Yehoba nyi, nangwa ne. Yesu wamwesheshe’mba ye iye. Walamine bulumbuluke mu meseko onse Satana o amuletelanga.—Mateo 4:1-11; 27:26-50.

b Kabiji Yesu walayañene ‘lulayañano ... lwa bufumu’ na jino jonka jibumba. (Luka 22:29, 30) Ko kuba’mba Yesu walayañene na kano ka “jitanga kacheche” kulama nanji pamo mwiulu kwikala lubaji lwa bubiji lwa lukunwa wa Abalahama.—Luka 12:32.

Mepuzho a Kulangulukapo

Yoano 16:7-12 Yesu walondejile byepi jishinda ja Shanji ja kusolola bukine pachepache?

1 Kolinda 2:6-16 Mambo ka bavula o bakankelwa kukwatakanya byafyamika byazhila bya Yehoba, kabiji twakonsha kumvwisha byepi bino byafyamika?

Efisesa 3:10 Jishuko ka bena Kilishitu lelo jino jo baji najo pa mambo a kyafyamika kyazhila kya Lesa?

Bahebelu 11:8-10 Nga kyafyamika kyazhila kyakoseshe byepi lwitabilo lwa bantu ba kukala, nangwa kya kuba kechi bekyumvwishishe ne?

[Kipikichala pa peja 190]

‘Nkavuzha lukunwa obe pamo nobe tubangabanga twa mwiulu’

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu