Ikanyainga pa Kuba’mba Mukatambwile Mpasela!

“Bantu bonse beseka kushindañana mu bisela bekanya mu bintu byonse.”—1 KOLINDA 9:25.

1. Kwesakana na Efisesa 4:22-24, bantu bavula baitabila byepi mwi Yehoba?

UMVWE mwi Kamonyi wakwa Yehoba wabatizwa, mwipaine patoka amba mukeba kunyema kapela ka kutambula mpasela ya bumi bwa myaka ne myaka. Mwaitabile kuba kyaswa muchima wa Yehoba. Saka tukyangye kwipana kwi Yehoba, atweba bavula patanshi twapimpwile byubilo byetu pa kuba’mba kwipana kwetu kwikale kwalumbuluka kabiji kwaitabilwa kwi Lesa. Twalondejile Paulo byo afunjile bena Kilishitu amba: ‘Muvule mwayila awa musango wa bwikalo bwenu butanshi, abwa bumuntu bwa kala, bubenakuya na konaika monka mwayila lwiso lwa bujimbijimbi bwabo; . . . ne kuvwala bumuntu bupya bwalengwa mu bololoke ne buzhile bwa bukine monka mwaikajila Lesa.’ (Efisesa 4:22-24) Mu ñambilo ikwabo twakonsha kwamba’mba, saka tukyangye kwipana kwi Yehoba, patanshi twalekele byubilo byatama.

2, 3. 1 Kolinda 6:9-12 yalumbulula byepi kuba’mba kwitabilwa kwi Lesa kwavwangamo ne lupimpu lwa bintu bibiji?

² Byubilo bimo bya bumuntu bwa kala byo bafwainwa kuvula Bakamonyi bakwa Yehoba ke byo bya byatelwa mu Byambo bya Lesa amba byatama. Paulo watongwelepo bimo mu nkalata yanji ku bena Kolinda amba: “Nangwa ba bulalelale, nangwa bapopwela bankishi, nangwa bankende, nangwa besamba ne banabalume bakwabo, nangwa bangivi, nangwa ba lunkumbwa, nangwa bapendwapendwa, nangwa batukana, nangwa baja bya lunkanankana, kechi bakaswana bufumu bwa Lesa ne.” Kabiji walumbulwile’mba, bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi bapimpwile bumuntu bwabo byo aambile’mba: “Kabiji anweba bamo mwajinga ba byonkabi.” Monai’mba waingijishe kyambo kya mwajinga, kechi amba byobyo muji ne.—1 Kolinda 6:9-11.

³ Paulo walumbulwile ne kuba’mba kyafwainwa kupimpula byubilo ne mu bintu bikwabo, byo atwajijile kwamba’mba: “Bintu byonse byabula kuzhila kwi amiwa; bino kechi byonse byamfwainwa kuba ne.” (1 Kolinda 6:12) Ko kuba’mba, bantu bavula bakeba kwikala Bakamonyi bakwa Yehoba bayuka kine kintu kyo bafwainwa kwikanyinya mu bintu byabula kuzhila, byabulamo mfweto nangwa’mba byabula kunema. Bipwishatu kimye kabiji byakonsha kwibasendula kuleka kulondalonda bintu byanema.

4. Bena Kilishitu bepana betabizha byepi byambo byaambile Paulo?

⁴ Kwipana kwi Lesa kubiwa mu kwitemenwa kechi mu kukanjikizhiwa uba nobe babena kumukebela byavula ne. Bena Kilishitu bepana betabizha byambo byaambile Paulo panyuma ya kwaluka ke mwina Kilishitu amba: “[Yesu] ye ye nabujilwamo bintu byonse, ne kwibitela namba, binchatu, namba mmwenemo Kilishitu.” (Filipai 3:8) Paulo watwajijile kwikanya mu bintu byabula kunema pa kuba’mba atwajijile kuba kyaswa muchima wa Lesa na lusekelo.

5. Paulo wanyemene mu kapela ka byepi, kabiji ne atweba twakonsha kuba byepi byonkabyo?

⁵ Paulo wilamine bingi byo anyemenenga kapela ka ku mupashi, ne pa kupelako waambile’mba: “Nabalwenga bulwi bwawama, napwisha kala kikonkwanyi kyami, nabalamenga lwitabilo: pano bantujila kala munchinya wa bololoke, ye akampa mu aja Juba aye Nkambo, mutonyi waoloka; kabiji kechi amiwa yenka ne, pakuba ne bonse batemwa kumweka kwanji.” (2 Timoti 4:7, 8) Nanchi ne atweba juba jimo tukakonsha kwambapo bino byambo nyi? Tukakonsha, umvwe mu lwitabilo twikanya byo tubena kunyema kapela ka bwina Kilishitu kwa kubula kukoka ne, kufikatu ne ku mpelo.

Kwikanya Umvwe Tubena Kuba Byawama

6. Kwikanya ko kuka, kabiji mashinda ka abiji o twafwainwa kumwesheshamo kwikanya?

⁶ Kyambo kya Kihebelu ne Kingiliki kyatuntululwa’mba “kwikanya” mu Baibolo kyalulula’mba muntu uji na lūsa nangwa bulume bwa kwilama aye mwine. Javula kino kilumbulula kwikanya kuba bintu byatama. Bino kikebewa ne kwikanya umvwe tubena kwingila mingilo yawama. Ko kuba’mba tuji na mitembo ibiji mambo kisemwa kya bumbulwakoloka kikeba kuba byatama. (Musapwishi 7:29; 8:11) Byo tubena kwikanya ku bintu byatama, twafwainwa ne kwibikako atweba bene kuba byawama. Kine, kwilama mukuba byawama jo jishinda jawamisha kuchinuzhukilamo kuba byatama.

7. (a) Nobe byonka byalombele Davida, ne atweba twakonsha kulomba’mba ka? (b) Bintu ka bya kulangulukishapo byakonsha kwitukwasha kwikanya pakatampe?

⁷ Kwikanya kwanema bingi umvwe tukeba amba kwipana kwetu kwi Lesa kwikale kwalumbuluka. Twafwainwa kulombanga byonka byalombele Davida amba: “Lengai mwi amiwa muchima watoka, anweba Lesa; Ne kusangula mupashi ke mupya, washikamatu, mwi amiwa.” (Masalamo 51:10) Twafwainwa kulanguluka pa mfweto iji mu kuchina byubilo byatama ne byo byonauna mubiji wetu. Langulukai pa bintu byatama bifumamo mu kubula kuchina bino bintu nabiji: bikola, kupwisha bulunda, ne kwiletela lufu bukiji. Kabiji langulukai ne pa byawama bifumamo mu kulamachila ku mafunde a Yehoba. Bino kwambatu kine, kechi twafwainwa kulubako amba muchima wetu uji na bujimbijimbi ne. (Yelemiya 17:9) Twafwainwa kukosako kukanya muchima wetu kuba bintu byoakeba amba tube byakonsha kwitubwezha panyuma kubula kusunga mizhilo ya Yehoba.

8. Bintu byotupitamo bitufunjisha ka? Londololai.

⁸ Bonse bwetu twayuka mu bintu byo tupitamo amba, mubiji wetu wa bumbulwakoloka jonse wesekesha kunyanchijila mulanguluko wa kukeba kuba byawama. Kyakumwenako, kusapwila mambo a Bufumu. Yehoba usekela bingi mu bantu bepana kwingila uno mwingilo upana bumi. (Masalamo 110:3; Mateo 24:14) Atweba bavula kechi kitupelejile kufunda bya kusapwila ku bantu ne. Kyakebewenga, kampe ne luno kikikebewa, ke kulama mubiji wetu, ‘kumupumapuma’ ne ‘kumulama mu buzha,’ kukila kumuswisha amba etubwezhe panyuma ne kuleka kwingila mwingilo wa kusapwila.—1 Kolinda 9:16, 27; 1 Tesalonika 2:2.

“Mu Bintu Byonse”?

9, 10. Bika byavwangiwamo mu ‘kwikanya mu bintu byonse’?

⁹ Mukambizho wa mu Baibolo wa ‘kwikanya mu bintu byonse,’ umwesha’mba mu kwikanya mwavwangiwa byavula kechi kwikanyatu mu bukaji nangwa ku byubilo byatama ne. Twakonsha kulanguluka’mba twikanya mu ino mbaji, kabiji umvwe ibyo, twafwainwa kusekela bingi. Pano ibyepi mbaji ikwabo mo tukankalwa kwikanya mu bwikalo? Kyakumwenako, fwanyikizhai’mba mwikala mu kyalo muji bantu bavula banonshi. Nanchi kechi kyafwainwa kuwama kwikanya kupota bintu byabula kufwainwa nenyi? Bansemi bafwainwa kufunjisha baana babo kubula kupotapota bintu biji byonse byo bamona, kampe na mambo a kuba’mba kyawama nangwa baji na mali avula. Bino pa kuba’mba baana bomvwine kino bulongo, bansemi bafwainwa kwikala bakumwenako bawama.—Luka 10:38-42.

¹⁰ Kufunda bya kwikala kwa kubula bya kukebakeba, kwakonsha kwitukosesha mu kwikanya. Kabiji kino kyakonsha kwitukwasha kusanchila bintu byo tuji nabyo, ne kumwesha lusa ku bayanji, kuba’mba kechi besajilapo abo bene’mba bayandenga ne, bino ke kukajilwatu. Kya kine, bwikalo bwafwainwa ke bobwa bwapusana na ñambilo ya kuba’mba “itemwe obewa mwine” nangwa’mba “wafwainwa kwikala na byawamisha obewa mwine.” Byambo bya ino ntanda bibijikwa bya kuyukanyikisha ne kutentemesha bintu bya ku mubiji bilengela bantu kwikala na michima ya kusakasaka bintu, pano mino boba bino kuba’mba bamwenemo nsabo abo bene. Kino kyakonsha kwitulengela kwikala na lukatazho mu kwikanya. Magazini imo yalupwilwe mu kyalo kimo kiji na bunonshi kya mu Europe katataka yaambile’mba: “Bantu bayanji inge batatala kya kutatala na kwilama kuchina kutongokela bintu bya kukebakeba, nga bantu bekala mu byalo byanonka kipelela pi?

11. Mambo ka kufunda kubula kwikala na kisuse kyo kwanemena, kabiji kuba kino kwashupila ka?

¹¹ Umvwe tuji na lukatazho lwa kuyuka kintu kyo twafwainwa kwikala nakyo ne kya kisangajimbwetu, kyakonsha kukwashako kulangulukila jimo kuchina amba twakoba kyabula kufwainwa. Kyakumwenako, umvwe kechi tukeba kwikala na kisuse kya mali ne, twafwainwa kulangulukapo kubula kupota bintu pa nkongole nangwa umvwe ketuye na kupota bintu, twafwainwa kusendapotu mali acheche aesakana. Vulukai’mba Paulo waambile’mba “munema wa kunemeka Lesa wa kwikizhamo ne muchima kyo kya kumwenamo byavula.” Kabiji walumbulwile’mba “Kechi twaletelepo kintu panopantanda ne, ne kine byonkabyo kechi tukakonsha kusendapo kintu ne; kabiji pa kwikala na kajo ne bivwalo, byonkabyo tukasekela monka.” (1 Timoti 6:6-8) Nanchi ne atweba tusekela mu byonka byo tuji nabyo nyi? Kufunda kwikala bwikalo bwapeela, kubula kutemwa bya kukizhamo bya kwitusangajika atweba bene mu jishinda jiji jonse, kikebewa kwibikako mu kwikanya. Pano bino kyanema bingi kufunda bino bintu.

12, 13. (a) Kupwila kwa bwina Kilishitu kukebewa kwikanya mu ñanyi mashinda? (b) Mu ñanyi mashinda akwabo mo twakonsha kwikanya?

¹² Kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu, kupwila kwiikajila, kupwila kwa kijiiji ne kupwila kwa nkambi nako kukebewa kwikanya. Kyakumwenako, kwikanya kwitulengela kubula kuta muchima ku bintu bilabikañana mu kimye kibena kwambiwa majashi. (Byambo bya Mana 1:5) Kabiji kikebewa kwikanya pa kuba’mba kechi twavulañanya bakwetu na kunongotwela bakwetu mo twaikela ne, mambo kino kyakonsha kulengela bakwetu kukankalwa kuteleka ku majashi. Kwinengezha bukiji ne kufika kimye saka kiji konka nako kukebewa kwikanya. Kabiji kikebewa kwikanya pa kuba’mba twikaleko na kimye kya kunengezha kupwila apa bino ne kukumbulapo.

¹³ Kwikanya mu tubintu tucheche, kwitukosesha ne kwikanya mu bintu bikatampe. (Luka 16:10) Kyawama bingi kimye kyonse kumona’mba tubena kutanga Byambo bya Lesa ne mabuku alumbulula Baibolo, kufunda ne kwibilanguluka langulukapo. Kyawama bingi kwikanya kubula kwingila nkito yabula kufwainwa, kwisampa bulunda na bantu boba byatama, kwikala na byubilo byatama ne ku bintu byakonsha kwitupwishisha kimye kyetu kyawama kya kwingila mwingilo wa Lesa. Kupayankana mu mwingilo wa Yehoba ke kintu kyawama bingi kyakonsha kwituzhikijila ku bintu byakonsha kwitufumya mu paladisa ya ku mupashi, ko kuba’mba kipwilo kya kwa Yehoba kya ntanda yonse.

Komai mu Kwikanya

14. (a) Baana bafwainwa kufunda byepi kwikanya? (b) Baana bakonsha kwikala byepi umvwe bafunda kwikanya saka bakijitu banyike?

¹⁴ Lukeke wasemwa katataka kuba wikanya ne. Kabuku kanembwa na basendwe bapesapesa byubilo bya mwana mucheche kalumbulula’mba: “Kwikanya kechi tusemwa nako nangwa kwiishilatu ako kwine ne. Baana bakebewa kwibakwasha ne kwibakosesha ku bansemi yabo kuba’mba batendeke kwikanya. . . . Kimye kibakwasha bansemi yabo, kwikanya kuya saka kukomenako kufikatu ne kimye kya kupwisha sukulu.” Kupesapesa mwana wa myaka ina, kwamwesheshe amba aba bafunjile kwikanya saka bakiji banyike, “bakomene na maana, bebatemenwe bingi, baikele bajimuka, kabiji bakyanyike baketekelwa.” Aba babujile kufunda kwilama ku bwanyike “batemwa kwikalatu bunke, kechi babanda kulefulwa ne, kabiji belundumika. Bakatazhiwa bingi mu milanguluko ne kweseka kunyema makatazho.” Kya kine, pa kuba’mba mwanyike akome na maana, wafwainwa kufunda bya kwikanya.

15. Kubula kwikanya kumwesha ka kyapusana na kyatongolwa mu Baibolo?

¹⁵ Ne atweba umvwe tukeba kwikala bena Kilishitu bakoma, twafwainwa kufunda bya kwikanya. Kubula kuba kino kumwesha kuba’mba tukiji ba lukeke ku mupashi. Baibolo itubula’mba ‘mu maana twikale bakoma.’ (1 Kolinda 14:20) Nkebelo yetu ke ya kuba’mba: ‘Tukalumbuluke pamo ne mu lwitabilo ne mu maana a kuyukisha Mwana Lesa, ke muntu wakoma, wafika ku kipimo kya kimino kya kufikila kwa Kilishitu.’ Mambo ka? Mambo “kechi tukikale banyike ne, kasa tukumpaulwa ne kulelaulwa na luvula lonse lwa mafunjisho, ku bujimbijimbi bwa bantu, mu bujimuku bubi bo bebajimukila bantu mu kwibatwala mungi” ne. (Efisesa 4:13, 14) Kya kine, kufunda bya kwikanya kwanema bingi ku bumupashi bwetu.

Kwikala na Kwikanya

16. Yehoba upana byepi bukwasho?

¹⁶ Pa kuba’mba twikanye, bukwasho bwa Lesa bukebewa, kabiji buno bukwasho kobuji. Byambo bya Lesa, bingila nobe katajilo, bitumwesha mo twafwainwa kupimpula mu bumi bwetu, kabiji bitufunjisha ne byo twafwainwa kwikyuba. (Yakoba 1:22-25) Balongo ba ku mupashi nabo benengezha kwitukwasha. Bakulumpe ba bwina Kilishitu bamwesha lusa kupichila mu kwitukwasha. Kabiji Yehoba mwine mu kwitemenwa, witupa mupashi wanji wazhila umvwe twa mulomba. (Luka 11:13; Loma 8:26) Onkao mambo, twayai tulondele luno lunengezho na lusekelo. Mashinda aji pa peja 21 akonsha kwitukwasha.

17. Lutundaiko ka lwitutundaika Byambo bya Mana 24:16?

¹⁷ Kitutekenesha bingi kuyuka amba Yehoba unemeka byo twibikako kumutokesha pa muchima. Kino kyakonsha kwitutundaika kutwajijila kwibikako kukoma mu kwikanya. Kechi twafwainwa kulefulwa na mambo a kwituntula javula byo tweseka kwibikako ne. “Muntu waoloka nangwa wapona jitanu na jibiji, ukabukapo jibiji.” (Byambo bya Mana 24:16) Kimye kyonse kyo tutokesha Lesa ku muchima kituletela bingi lusekelo. Kabiji twafwainwa ne kushiinwa amba Yehoba usekela bingi mwi atweba. Kamonyi umo waamba’mba, saka akyangye kwipana kwi Yehoba, kimye kimo wibikangako kubula kupepa fwanka pa mulungu umo, kwikanya kuba’mba mu mali anji apotemo kintu kyanema.

18. (a) Bika byavwangiwamo mu kwibikako kwetu bwa kwikanya? (b) Ñanyi mulaye witulaya Yehoba?

¹⁸ Kikatakata, twafwainwa kuvulukanga’mba mu kwikanya mwavwangiwa milanguluko ne muchima. Twakonsha kumona kino mu byambo byaambile Yesu amba: “Awa utala mwanamukazhi na lwiso lwa kumukumbwa, waubila nanji jimo bukende monka mu muchima wanji.” (Mateo 5:28; Yakoba 1:14, 15) Awa wafunda kwikanya mu milanguluko ne mu muchima, kikamupelela ne kukanya mubiji wanji yense. Twayai nanchi tukoseko kubula kuba bintu byatama ne kubula kwibilanguluka. Umvwe milanguluko yatama yaiyamo, ikanyai bukiji bukiji. Twakonsha kuchinuzhuka meseko kupichila mu lulombelo ne kutala kwi Yesu. (1 Timoti 6:11; 2 Timoti 2:22; Bahebelu 4:15, 16) Mu kwibikako kwetu, tukalondelanga lufunjisho luji mu Masalamo 55:22 lwaamba’mba; “Utwike Yehoba kisendwa kyobe, ne aye ukakukosesha: Kechi ukamuleka mololoke amba atenkene nangwa jimotu ne.”

Mukivuluka Nyi?

• Mu ñanyi mashinda abiji mo twafwainwa kwikanya?

• ‘Kwikanya mu bintu byonse,’ kulumbulula ka?

• Ñanyi mashinda awama o mwafunda mu luno lufunjisho akonsha kwimukwasha mu kwikanya?

• Kwikanya kutendeka kimye ka?

[Kitenguluzha/Bipikichala pa peja 21]

Bya Kukosesha Kwikanya

• Ikanyai ne mu tubintu tucheche

• Languluka langulukai mfweto ifumamo luno ne ikeya kulutwe

• Shikwai bintu byakanya Lesa ne kutemwako bintu byo etukambizha kulondela

• Kanai bukiji bukiji milanguluko ibi

• Yuzhai milanguluko yenu na bintu bya ku mupashi bikoseshañana

• Tambwilai bukwasho kufuma ku bena Kilishitu bakwenu bakoma ku mupashi

• Chinuzhukai byakonsha kwimutwala mu lweseko

• Lombai bukwasho kwi Lesa mu bimye bya meseko

[Bipikichala pa peja 19]

Kwikanya kwitulengela kuba byawama