Bantu Batanga Magazini Etu Bepuzha’mba
Mambo Ka A Kwingijishisha Jizhina Ja Lesa Umvwe Ntelelo Yajo Kechi Yayukanyikwa Bulongo Ne?
Kafwako nangwa umo lelo jino wayuka jizhina ja Lesa byo jatelwanga mu mulaka wa Kihebelu kala ne. Nangwa byonkabyo, jizhina ja Lesa jitanwa mu Baibolo bimye nobe 7,000. Yesu wayukanyikishe jizhina ja Lesa kimye kyo ajinga panopantanda, kabiji wafunjishe ne baana banji ba bwanga kulombanga’mba jino jizhina jizhijikwe. (Mateo 6:9; Yoano 17:6) Onkao mambo, kyamwekeshatu patoka kuba’mba kwingijisha jizhina ja Lesa kwanema bingi ku bena Kilishitu. Mambo ka ntelelo ine itanshi ya jino jizhina kyo yabujila kuyukanyikwa bulongo lelo jino? Kuji bintu bikatampe bibiji byalengela.
Kitanshi, myaka biumbi bibiji yapitapo, Bayudea batendekele kwitabila mu bingelekezha kuba’mba ke kizhila kutela jizhina ja Lesa. Umvwe ubena kutanga watana jizhina mu Baibolo, wapingizhangapo pa jino jizhina na kyambo kya “Nkambo.” Na mambo a kino, monka mu kuya kwa kimye bantu batendekele kulubamo ntelelo ya jizhina ja Lesa.
Kya bubiji, mulaka wa Kihebelu kala kechi wanembwanga kwingijisha mavawelo ne, wanembwangatu mu ngipipishilo byonka bipipishiwa byambo bimo mu Kizungu ne mu milaka ikwabo. Pa kutanga byambo byanembwa, awa ubena kutanga aye mwine wabikangapo mavawelo abulapo. Mu kuya kwa kimye, kwaishile kwikala mulanguluko wa kutundaika ntelelo ya byambo bya mu Kihebelu kuba’mba bantu babule kwiilubamo. Mavawelo abikilwenga ku kyambo kyonse kya mu Baibolo wa Kihebelu. Nangwa byonkabyo, pa mambo a jizhina ja Lesa, ku kyambo kya “Nkambo” babikangako mavawelo kuvululamo ubena kutanga kupingizhapo pa jizhina ja Lesa na kino kyambo, bimye bimo kechi beabikangako ne.
Kyafuminemo ke kya kuba’mba, mu byambo byanembelwe mwashajiletu makonsonanti ana atelwa’mba Tetragrammaton, awo dikishonale umo o alumbulula’mba “bisopelo bya Kihebelu bina javula bituntululwa byonka byo byanembwa YHWH nangwa JHVH bilenga jizhina ja Lesa jiji mu Baibolo.” Kyapela bingi kumona bino bisopelo JHVH biji na mavawelo byo bilenga jizhina ja “Yehoba,” jo bengijisha bantu bavula mu mulaka wa Kizungu ne mu milakatu ikwabo.
Nangwa byonkabyo, bashayuka bamo betabizha ntelelo ya kuba’mba “Yahweh.” Nanchi ino ntelelo ipashako na ntelelo ine itanshi nyi? Kafwako wayuka ne. Kabiji bashayuka bamo batongola ne bishinka bimo bibalengela kubula kwingijisha ino ntelelo. Nangwa byonkabyo, mazhina aji mu Baibolo, umvwe ke atongolwe mu milaka ya ano moba, kampe kechi omvwanyika byonka byo ajinga mu mulaka mwine wa Kihebelu ne, kabiji kafwako upachika ne. Kino kyaikala bino na mambo a kuba’mba ano mazhina twiengijisha jonse mu milaka yetu kabiji ayukanyikwa bingi. Bino byobyo kiji ne ku jizhina ja Yehoba.
Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi baichilwe kwikala bantu ba jizhina ja Lesa. Basapwijilenga pa jino jizhina ku bakwabo ne kwibatundaika kwita pa jino jizhina. (Byubilo 2:21; 15:14; Loma 10:13-15) Kyamwekeshatu patoka kuba’mba kyanema bingi kwi Lesa kuba’mba twingijishenga jizhina janji mu mulaka uji yense ye twamba, kuyuka buneme bwajo, ne kuba bintu monka mwayila jino jizhina.
[Mabulañano pa peja 32]
Jizhina ja Lesa jitanwa mu Baibolo bimye nobe 7,000