Nanchi Bemwalula Nyi?

“Mwalulukenga kupichila mu kupimpula milanguluko yenu.”—LOMA 12:2.

MWAKONSHA KULUMBULULA NYI?

Mambo ka bena Kilishitu bonse o bafwainwa kwalukila?

Mwina Kilishitu yense wafwainwa kwaluka byepi?

Ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kwaluka?

1, 2. Nga nkomeno yetu ne byuba bantu baji ko twikala bitulengela kuba ka?

ATWEBA bonse tuba bintu kwesakana na bwikalo bo twakomejilemo, ne byuba bantu baji ku mpunzha ko twikala. O ene mambo mvwajilo yetu, kajo ko twatemwa ne byubilo byetu o byapusena.

² Bino kuji bintu byanema bingi kukila pa kusala kajo ne mvwajilo yetu. Kya kumwenako, nkomeno yetu itulengela kumona bintu bimo amba byawama ne kwibyuba, kabiji bikwabo amba byatama ne kukana kwibyuba. Pano bino, bintu byavula twifuukwila atweba bene pa muntu pa muntu. Ne jiwi jetu ja mu muchima najo jitulengela kusalapo kuba bintu bimo. Baibolo waamba’mba ‘bantu ba mu bisaka bikwabo boba byaamba mizhilo ya Lesa nangwa kya kuba kechi beiyuka ne.’ (Loma 2:14) Pano nanchi kino kilumbulula’mba inge kafwako muzhilo wa Lesa waamba pa kyokyo kintu twakonsha kulondela byuba bantu ba ku mpunzha ko twikala nyi?

3. Ñanyi bishinka bibiji bilengela bena Kilishitu kubula kulondela miteeto ne mashinda a mu ino ntanda?

³ Kuji bishinka bibiji bilengela bena Kilishitu kubula kulondela bino bintu. Kitanshi, Baibolo waamba’mba: “Ko jiji jishinda jamweka bulongo ku muntu, bino ko jikapela ko ku mashinda aya ku lufu.” (Mana 16:25) Mambo bantu bonse twi bambulwa kulumbuluka, kechi twakonsha kwitangijila atweba bene ne. (Mana 28:26; Yele. 10:23) Kya bubiji, Baibolo waamba’mba Satana “lesa wa buno bwikalo” ujimbaika bantu kwingijisha miteeto ne byubilo bya mu ino ntanda. (2 Ko. 4:4; 1 Yoa. 5:19) Onkao mambo, inge tukeba Yehoba kwitupesha ne kwitutala bulongo, twafwainwa kumvwina lujimuno luji mu Loma 12:2.—Tangai.

4. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

⁴ Mu uno mutwe tusakwisamba pa bishinka bisatu byanema bingi biji mu Loma 12:2. (1) Mambo ka o twafwainwa kwalukila? (2) Kuno kwaluka kwavwangamo ka? (3) Twakonsha kwaluka byepi? Twayai twisambe pa ano mepuzho.

ENE MAMBO O TWAFWAINWA KWALUKILA

5. Bañanyi mutumwa Paulo bo ajimwineko mu Loma 12:2?

⁵ Mutumwa Paulo byo anembele nkalata ya bena Loma mu 56 C.E., wanembejile bena Kilishitu bashingwa bajinga mu Loma, kechi bantu bonse ne. (Loma 1:7) Wibatundaikile kwaluka ne kubula ‘kulondela mashinda a mu bobwa bwikalo.’ “Bwikalo” bwa pa kyo kya kimye bwavwangilemo bintu bena Loma byo bamonanga’mba byawama ne byo bamonanga’mba byatama, ko kuba’mba bisho, mvwajilo ne miteeto yajinga na bena Loma. Byambo byaingijishe Paulo bya kuba’mba “kechi mulondelenga ne,” bimwesha kuba’mba balongo ne banyenga bamo balangulukanga ne kuba bintu nobe bena Loma. Nga bino bintu byalengelanga bena Kilishitu kwikala byepi?

6, 7. Mu moba ajingako Paulo, mambo ka o kyakatezhanga kwikala mwina Kilishitu mu Loma?

⁶ Lelo jino bantu baya na kufwakasha ku Loma bamona bikulukulu bya mazubo a bupopweshi, mazubo a kukayilamo bisela, ne bibumbwaloba ne bikwabotu. Bino bintu bimo byajingako kala mu myaka kitota kitanshi. Bino bikulukulu bitulengela kuyuka bwikalo ne bupopweshi bwajinga mu Loma. Mabuku aamba pa bya kala amba kuba’mba mwaikalanga bulwi bwa lubekyo, kapela ka na bambili, bisela ne nyimbo yaambanga pa bintu byavula, kuvwangakotu ne bya bunya. Mu Loma mwajinga bingi bunonshi kabiji mwajinga bintu byavula bya kumwenamo mali.—Loma 6:21; 1 Pe. 4:3, 4.

⁷ Nangwa kya kuba mwajinga bishimikwa bya bupopweshi byavula ne balesa, bantu baikalanga mu Loma kechi bajinga na bulunda bwa ntaka na bano balesa babo ne. Mu bupopweshi bwabo mwavwangilwe bisho bya kusekelela moba a kusemwa, masongola, ne bisho bya pa majila. Bino bisho byanemene bingi mu bwikalo bwabo. Kwikala mwina Kilishitu mu Loma kwafwainwa kwakatezhe bingi. Bavula baishile kwikala bena Kilishitu mu Loma bakomejile mu buno bwikalo. Onkao mambo, bafwainwe kwaluka pa kuba’mba bekale bena Kilishitu bakine. Kabiji kuno kwaluka kwa twajijilanga ne panyuma ya kubatizhiwa.

8. Mambo ka o kyakatezha kwikala mwina Kilishitu mu ino ntanda?

⁸ Kwikala mwina Kilishitu mu ano moba kwakatazhatu byonka byo kyajinga mu Loma. Mambo ka? Mambo mupashi wa pano pa ntanda ujitu konse konse. (Tangai Efisesa 2:2, 3; 1 Yoano 2:16.) Mu ino ntanda muji bintu byavula byakonsha kwitongola ne kwitulengela kusendwa na bya ino ntanda. Kwikala mu ntanda muji byubilo byatama, muji bantu banemeka bintu byabula kufwainwa kabiji baji na ndangulukilo yatama kulengela kwipatula ku ino ntanda kukatazha bingi. Onkao mambo, tuji na bishinka byafwainwa kwitulengela kumvwina lujimuno lwa kuba’mba, “kechi mulondelenga mashinda a buno bwikalo ne, bino mwalulukenga.” Twakonsha kuba byepi kino?

ÑANYI KINTU KYAFWAINWA KWALUKA?

9. Muntu saka akyangye kufikilamo kubatizhiwa, ñanyi bintu byo afwainwa kusankilapo?

⁹ Umvwe muntu watendeka kufunda Baibolo ne kwikela mwayila bukine bwa mu Baibolo, utendeka kufwenya kwipi ne Lesa. Kulanguluka pa byo abena kufunda kumulengela kupimpula byubilo byanji ne kutendeka kwikela mwayila byo abena kufunda. Usankilapo byubilo byatama bya mu bupopweshi bwa bubela ne miteeto yabula kufwainwa yo ajinga nayo kala, ne kwibikako kuvwala bumuntu bupya ne kulondela Kilishitu. (Efi. 4:22-24) Kituletela bingi lusekelo pa kumona bantu bavula bapimpula byubilo byabo ne kufikilamo kubatizhiwa, kumwesha patoka kwipana kwabo kwi Yehoba Lesa. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, kino kisangajika muchima wa Yehoba. (Mana 27:11) Nangwa byonkabyo, twafwainwa kulanguluka pa buno bwipuzho bwa kuba’mba: Nanchi kupimpula byubilo kwafwainwa kupelelatu ponkapo nyi?

10. Kwaluka kwapusana byepi na kupimpula byubilo?

¹⁰ Kwaluka kwapusana na kupimpula byubilo nangwa’mba bwikalo. Buku umo ulumbulula byambo bya mu Baibolo wamba’mba kyambo kya kuba’mba “mwalulukenga” kiji mu Loma 12:2 kilumbulula “kwaluka mukachi nangwa’mba kwalula milanguluko na bulume bwa mupashi wazhila.” Onkao mambo, inge mwina Kilishitu waleka byubilo byonauna mubiji, ñambilo yatama ne byubilo byabula kufwainwa kechi kilumbulula’mba waaluka ne. Mambo ne bantu bamo babula kuyuka Baibolo bebikako kuchinuzhuka bino bintu mu bwikalo bwabo. Pano nanchi mwina Kilishitu wafwainwa kuba byepi pa kuba’mba aluke?

11. Paulo waambile’mba muntu wakonsha kuba byepi pa kuba’mba aluke?

¹¹ Paulo wanembele’mba: “Mwalulukenga kupichila mu kupimpula milanguluko yenu.” Kyambo kya “milanguluko” mu Baibolo kilumbulula bilanguluka muntu ne muchima ye aji nanji. Ku ntendekelo ya ino nkalata yo atumine ku bena Loma, Paulo walumbulwile byajinga bantu bajinga na “muchima wa bubi.” Bantu ba uno mutundu baubilenga ‘bintu byonse byabula koloka, nabiji kukanama, lunkumbwa, bubi, kichima, bumbanzhi, lutobo, bujimbijimbi,’ ne bintutu bikwabo byatama. (Loma 1:28-31) Twamona ene mambo Paulo o atundaikijile bena Kilishitu bakomejile mu mpunzha mwajinga bantu bajinga na bino byubilo amba, “mwalulukenga kupichila mu kupimpula milanguluko yenu.”

12. Bantu bavula balanguluka byepi mu ano moba, kabiji mambo ka bena Kilishitu o bafwainwa kuchinuzhukila ino ndangulukilo?

¹² Ne atweba twikala mu ntanda mwavula bantu bajitu nobe boba baambilepo Paulo. Balanguluka’mba kukokela mizhilo ne mikambizho ke kushajilamo kabiji kafwako wafwainwa kwibabula bya kuba ne. Bafunjishi bavula ne bansemi balekatu banyike na kuba byonse byo bakeba. Bebafunjisha ne kuba’mba muntu yense wakasuluka kwisajila mwine kyawama ne kyatama. Nangwatu bantu bamba’mba baitabila mwi Lesa nabo balanguluka’mba kijitu bulongo kuba byo bakeba kwa kubula kukokela Lesa. (Sala. 14:1) Bena Kilishitu bakine bafwainwa kuchinuzhuka ino ndangulukilo. Inge twabula kujimuka yakonsha kwitulengela kuleka kukokela mikambizho ifuma ku jibumba ja Lesa. Kabiji yakonsha ne kwitulengela kwijizhañanya pa bintu byonse byo twabula kutemwa nangwa byo twamona’mba kechi bibena kwenda bulongo mu kipwilo ne. Nangwa kwitulengela kubula kuswa na muchima yense lujimuno lwa mu Baibolo lwaamba pa bya kisangajimbwe, pa intaneti ne pa kufunda kufika palepa.

13. Mambo ka o kyanemena kwipesa pesa atweba bene pa kuba’mba tuyuke biji bumuntu bwetu bwa mukachi?

¹³ Pa kuba’mba tubule kwikala byonka biji bantu ba mu ino ntanda, twafwainwa kupesapesa milanguluko yetu, bintu byo tukeba kuba ne bintu byo twanemeka mu bwikalo bwetu. Bakwetu bakonsha ne kwitusanchila amba tubena kuba bingi bulongo mambo kechi bakonsha kuyuka byo tulanguluka mukachi ka muchima wetu ne. Bino atweba bene yetu twakonsha kuyuka kuba’mba byo twafunda mu Baibolo bitwalula kya kine kabiji twatwajijila kuba bino.—Tangai Yakoba 1:23-25.

BIKEBEWA PA KUBA’MBA MUNTU ALUKE

14. Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuyuka bintu byo twafwainwa kuleka?

¹⁴ Pa kuba’mba twaluke twafwainwa kwalula biji mu muchima wetu, ko kuba’mba byo tuji. Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuba bino? Inge twafunda Baibolo tuyuka mutundu wa muntu Yehoba ye akeba’mba twikale. Byo tuba pa byo tutanga mu Baibolo biketukwasha kuyuka biji mu muchima wetu. Kuba bino kuketukwasha kuyuka bintu byo twafwainwa kubanga, ‘bitokesha Lesa ku muchima.’—Loma 12:2; Hebe. 4:12.

15. Ñanyi kintu kyaluka inge Yehoba witubumba?

¹⁵ Tangai Isaya 64:8. Kya kumwenako kyaingijishe ngauzhi Isaya kitufunjishapo kintu kimo kyanema bingi. Pano nga Yehoba aye Mbumbi, witubumba byepi atweba tuji nobe buchimba? Kechi walula byo tumweka ne, nangwa kwitulengela kumweka bulongo nangwa kwikala na mubiji wawama ne. Pakuba Yehoba witukwasha kwalula bumuntu bwa mukachi. Inge twamuswisha kwitubumba, bumuntu bwetu bwa mukachi bukaluka, ko kuba’mba uketukwasha kupimpula milanguluko yetu ne byo tumvwa. Kuno kwaluka ko kukebewa pa kuba’mba tushindenga meseko a mu ino ntanda. Pano Yehoba witubumba byepi?

16, 17. (a) Lumbululai mbumbi byo akandula buchimba bwa kubumbila. (b) Mambo a Lesa etukwasha byepi kwaluka ne kwikala bantu batalwa bulongo kwi Yehoba?

¹⁶ Pa kuba’mba mbumbi abumbe kipe kyawama, wingijisha buchimba bwalembuka bulongo. Pano bino, kuji bintu bibiji byo afwainwa kuba. Patanshi wafwainwa kuwamisha buchimba ne kufumyako byonse byatama. Apa bino wasansako mema pa kuba’mba ebukandule bulongo ne kulengamo kintu.

¹⁷ Mema beengijisha pa kukandula buchimba ne kufumyako byatama pa kuba’mba bulembuke bulongo ne kulengamo kintu kyawama. Nanchi mwamona Mambo a Lesa byo engila nobe mema nyi? Mambo a Lesa akonsha kwitukwasha kusankilapo ndangulukilo yatama yo twajinga nayo saka tukyangye kuyuka Lesa, ne kwaluka kwikala kipe kyanema kwi aye. (Efi. 5:26) Kimye kyonse betutundaika kutanga Baibolo pa juba pa juba ne kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu ko twisamba Mambo a Lesa. Mambo ka o betutundaikila kuba bino? Mambo kuba bino jo jishinda jo tuswishishamo Yehoba kwitubumba.—Sala. 1:2; Byu. 17:11; Hebe. 10:24, 25.

18. (a) Mambo ka o kyanemena kulanguluka pa Mambo a Lesa inge tukeba’mba etwalule? (b) Ñanyi mepuzho akonsha kwitukwasha kuba bino?

¹⁸ Pa kuba’mba Mambo a Lesa etwalule, kechi twafwainwa kupelelatu mu kutanga ne kufunda Baibolo ne. Bantu bavula batanga Baibolo kabiji bayuka byo aamba. Kampe mwakisambapo kala na muntu wa uno mutundu mu mwingilo wa mu bujimi. Bamo bakonsha ne kulabijila byambo bimo biji mu Baibolo. Pano bino, kuba bino kechi kwalula ndangulukilo yabo nangwa bwikalo bwabo ne. Ki ka kilengela? Pa kuba’mba Mambo a Lesa alule muntu, afwainwa kumufika pa muchima. Kulanguluka langulukapo kwanema bingi pa kuba’mba Mambo a Lesa afike muntu pa muchima. (Nga. 6:6) Onkao mambo, twafwainwa kwikalanga na kimye kya kulanguluka pa byo tufunda. Kyawama bingi kwiipuzha atwe bene amba: ‘Nanchi nashiinwa kuba’mba ano mafunjisho kechi a bupopweshitu nenyi? Abya nashiinwa kuba’mba buno bo bukine nyi? Nanchi bino bintu byo mfunda nebingijisha mu bwikalo bwami nyi, inyi nebimona’mba bya kufunjishatu bantu? Nanchi nashiinwa kuba’mba byo mfunda bifuma kwi Yehoba, kabiji kijitu nobe ubena kuñambila nyi?’ Kulanguluka pa ano mepuzho kuketukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Kabiji butemwe bwetu bwa kutemwa Lesa bukabailako. Inge byo tufunda bitufika pa muchima, popo twakonsha kwaluka ne kutokesha Lesa ku muchima.—Mana 4:23; Luka 6:45.

19, 20. Ñanyi lujimuno lwa mu Baibolo lo twafwainwa kulondela pa kuba’mba tukamone byawama?

¹⁹ Kutanga Mambo a Lesa pa juba pa juba ne kulanguluka langulukapo kuketulengela kutwajijila kuba byaambile Paulo amba: ‘Vūlai bumuntu bwa kala ne byubilo byabo, ne kuvwala bumuntu bupya bubena kulengwa ke bupya kupichila mu kuyukisha bintu bulongo.’ (Kolo. 3:9, 10) Inge Mambo a Lesa etufika pa muchima, twashiinwa, popo twakonsha kuvwala bumuntu bupya bwa bwina Kilishitu buketukwasha kushinda meseko a kwa Satana.

²⁰ Mutumwa Petelo witutundaikile’mba: ‘Byo muji baana ba lukokelo, lekai kulondela bisakasaka mibiji yenu byo mwaubanga kala, bino ikalai bazhila mu byubilo byenu byonse.’ (1 Pe. 1:14, 15) Mutwe walondelapo ukalumbulula Yehoba byo aketupesha inge twatwajijila kwibikako kwalula ndangulukilo yetu ne byubilo byetu.

[Kipikichala pa peja 17]

[Bipikichala pa peja 18, 19]

Bantu bavula bafwainwa kuleka byubilo bya mu ino ntanda ya kwa Satana ne kwaluka (Monai jifuka 9)

[Mabulañano pa peja 19]

‘Bukaji ne kubukabukaji, kubwazanga, ne mwenga mwibifumyemo mwi anweba.’—Efi. 4:31

[Kipikichala pa peja 21]

Kwaluka kukemulengela kuyuka bya kupwisha makatazho mu meso anteka kukila byo mwaubanga kala (Monai jifuka 18)