Kechi Tuji Bunke Ne

1-2. (a) Mambo ka o twakonsha kwambila amba kechi twikalatu bunke inge tubena kupita mu makatazho ne? (b) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

INGE tubena kupita mu makatazho akatampe, twakonsha kumonatu nobe tuji bunke mu ka bwato kacheche kaji pa kalunga ka mema paji luvula lukatampe. Nangwa byonkabyo, kechi twikala bunke inge tubena kupita mu meseko ne. Shetu wa butemwe wa mwiulu umona makatazho onse o tupitamo kabiji walaya kuba’mba uketukwasha kuchinchika. Yehoba walaya bantu banji bakishinka’mba: “Amiwa nkemukwasha”​—Isa. 41:10.

² Mu uno mutwe, tusakwisamba pe Yehoba (1) byo etutangijila (2) byo etupa bintu byo tukeba (3) byo etuzhikijila ne (4) byo etutekenesha. Yehoba witulaya’mba nangwa tukapitepotu mu makatazho a mutundu ka mu bwikalo bwetu, kechi uketulekelela ne. Onkao mambo, kechi tuji bunke ne.

YEHOBA WITUTANGIJILA

3-4. Yehoba witutangijila byepi? (Salamo 48:14)

³ Tangai Salamo 48:14. Yehoba kechi ukeba amba twitangijilenga atweba bene ne. Pano utangijila byepi bapopweshi banji bakishinka lelo jino? Jishinda jimo jo obilamo bino, ke kwingijisha Baibolo. (Sala. 119:105) Yehoba wingijisha Mambo anji Baibolo kwitukwasha kufuukula bintu bulongo, kwikala na byubilo bitulengela kwikala ne lusekelo pa kino kimye, ne kukekala myaka ne myaka kulutwe.a Witufunjisha kubula kutwajijila kuzhingijila bakwetu, kwikala bakishinka mu bintu byonse ne kutemwa bakwetu kufuma panshi ya muchima. (Sala. 37:8; Hebe. 13:18; 1 Pe. 1:22) Kwikala na bino byubilo bijipo ne Yehoba, kuketulengela kwikala bansemi bawama, bamulume ne mukazhi baji na lusekelo ne kwikala na balunda bawama.

⁴ Kunungapo, Yehoba wabikile mashimikila mu Mambo anji Baibolo a bantu bapichilenga mu meseko ne kumvwa byonka byo tumvwa ku muchima. (1 Ko. 10:13; Yako. 5:17) Inge ketutange ano mashimikila ne kwingijisha bintu byo twafunjilako, tukamwenamo bawama mu mashinda abiji. Jitanshi, tuyuka kuba’mba kechi yetu bonka tubena kupita mu ano makatazho ne. Bino ne bakwetu kunyuma nabo bapichilemo mu ano meseko kabiji bachinchikile. (1 Pe. 5:9) Ja bubiji, tuyuka byo twafwainwa kuchinchika ano meseko.​—Loma 15:4.

5. Bañanyi Yehoba bo engijisha kwitutangijila mu jishinda jaya ku bumi?

⁵ Kabiji Yehoba wanengezha ne bena Kilishitu bakwetu kwitutangijila.b Nabiji bakalama ba mwanzo, bafwakesha bipwilo kimye kyonse ne kwibitundaika. Majashi o bamba akosesha lwitabilo lwetu ne kwitulengela kwikala bakwatankana. (Byu. 15:40–16:5) Bakulumpe mu kipwilo nabo bata bingi muchima basapwishi bonse pa muntu pa muntu. (1 Pe. 5:2, 3) Bansemi bafunjisha baana babo pe Lesa ne kwibakwasha kwikala na ndangulukilo ne byubilo byawama. (Maana 22:6) Kabiji banabakazhi bena Kilishitu baji na bulunda bwakosa ne Yehoba, bakwasha banyenga banyike kwikala na byubilo byawama, kwibafundako ne kwibatundaika.​—Titu. 2:3-5.

6. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tumwenemo mu lutangijilo lwa Yehoba?

⁶ Yehoba witupa bintu bitukwasha kufuukula bulongo. Twakonsha kumwesha byepi’mba tumusanchila pa bintu byo etubila? Byambo bya Maana 3:5, 6 byaamba’mba: “Ketekela mwi Yehoba na muchima wobe yense, kabiji kange uketekele mu milangwe yobe ne.” Inge twauba bino, uketolwela mashinda etu, ko kuba’mba uketukwashanga kuchinuzhuka makatazho avula ne kwitulengela kwikala na lusekelo mu bwikalo bwetu. Tumusanchila bingi Yehoba pa byo etutemwa ne kwitutangijila.​—Sala. 32:8.

YEHOBA WITUPA BINTU BYO TUKEBA

7. Ñanyi mashinda amo Yehoba mo etupela bintu byo tukeba? (Filipai 4:19)

⁷ Tangai Filipai 4:19. Kununga pa kwitutangijila, Yehoba witukwasha kwikala na kajo, bya kuvwala ne mwa kulaala. (Mat. 6:33; 2 Tesa. 3:12) Nangwa kya kuba tukebesha bino bintu mu bwikalo bwetu, Yehoba witutundaika kubula kukizhamo kwikala na bijikila na mambo a kukeba bino bintu. (Mat. 6:25) Mambo ka? Mambo shetu wa mwiulu kechi ukalekelela bapopweshi banji bakishinka mu bimye bya malwa ne. (Mat. 6:8; Hebe. 13:5) Kwesekana na byo etulaya, uketupa bintu byonse byo tukeba.

8. Ñanyi bintu Yehoba byo aubijile Davida?

⁸ Akilangulukai pe Yehoba byo akwashishe Davida. Pa myaka yonse Davida yo anyemenenga kuchina’mba bakamwipaya kwi Saulo, Yehoba wamupele bintu bya kumukwasha aye pamo ne bantu banji. Byo alangulukilenga pe Yehoba byo amukwashishe pa myaka yavula, Davida wanembele’mba: “Najinga mwanyike pano luno nakota, bino kechi nakimonapo kala muntu waoloka bamulekelela, nangwa baana banji saka bapitamo na kukeba kajo ne.” (Sala. 37:25) Kyamweka ne anweba mu bwikalo bwenu mwimwena Yehoba byo apa bakalume banji bintu bikebewa mu bwikalo.

9. Yehoba ukwasha byepi bantu banji lelo jino mu kimye kya bya malwa? (Monai ne bipikichala.)

⁹ Kabiji Yehoba ukwasha bantu banji inge kwamweka bya malwa. Akino kyamwekele ne mu myaka kitota kitanshi byo kwaishile kipowe kya nzala. Bena Kilishitu bajinga mu mapunzha apusana pusana batumijile balongo ne banyenga bintu bya kwibakwasha mu luno lukatazho lo bapichilengamo. (Byu. 11:27-30; Loma 15:25, 26) Bantu ba Lesa lelo jino nabo bamwesha uno muchima wa bumpanyi. Inge kwamweka bya malwa, Yehoba wingijisha bantu banji kunengezha bintu bikebewa nabiji kajo, mema, bya kuvwala ne muchi wa kupa balongo ne banyenga baji mu makatazho. Balongo ne banyenga baji mu mwingilo wa buntungi bawamisha mazubo ne mazubo a Bufumu aonaika. Kabiji bakalume ba Yehoba batekenesha ne kutundaika boba baponenwa na bino bya malwa nangwa bafwisha batemwe babo.c

10-11. Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku mwanamulume aye Borys?

¹⁰ Yehoba ukwasha ne bantu bakyangye kwikala bapopweshi banji. Po pamotu, ne atweba twafwainwa kumonangapo mashinda mo twakonsha kukwashisha babula kwitabila mu bintu byo twaitabilamo. (Nga. 6:10) Javula kino kilengela bantu kuswa kwibasapwila. Akilangulukai pa byamwekejile mwanamulume wa jizhina ja Borys mukulumpe pa sukulu, wikala mu kyalo kya Ukraine. Nangwa kya kuba Borys kechi Kamonyi wa kwa Yehoba ne, kimye kyonse wanemekanga bintu byaitabilamo bakamonyi bafundanga pa sukulu panji ne kwibobila byawama. Borys byo afuukwilepo kufuma mu mpunzha mo aikalanga mwajinga nkondo ne kuya ku mpunzha ikwabo kwabujile nkondo mu kyonka kino kyalo, balongo betu bamukwashishe bingi. Palutwe kacheche, Borys wataainwe ku Kivuluko kya lufu lwa Kilishitu. Byo alangulukilenga pa bintu byamumwekejile, Borys waambile’mba: “Bakamonyi bantele bingi muchima kabiji bankwashishe. Nebasanchila bingi Bakamonyi ba kwa Yehoba.”

¹¹ Ne atweba twakonsha kulondela byuba Shetu wa mwiulu wa lusa inge ke tukwashe bantu baji mu makatazho nangwa kya kuba baitabila mu bintu byo twaitabilamo nangwa ne. (Luka 6:31, 36) Kwibikako kwibamwesha butemwe kukebalengela kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. (1 Pe. 2:12) Nangwa kya kuba mwakonsha kufuma byawama nangwa ne, tukatwajijila kwikala na lusekelo lufuma mu kupana.​—Byu. 20:35.

YEHOBA WITUZHIKIJILA

12. Yehoba walaya’mba ukazhikijila bantu banji ku ñanyi bintu? (Sala. 91:1, 2, 14)

¹² Tangai Salamo 91:1, 2, 14. Lelo jino, Yehoba witulaya kwituzhikijila ku bintu byonse byakonsha konauna bulunda bwetu ne aye. Kechi ukaswisha Satana kutamisha bupopweshi bwa kine ne. (Yoa. 17:15) Kabiji inge “malwa akatampe” atendeka, twashiinwa kuba’mba Yehoba ukafikizha mulaye wanji wa kuzhikijila bantu banji ne kwibapokolola.​—Lum. 7:9, 14.

13. Mu ñanyi mashinda Yehoba mo etuzhikijila atweba bonse pa muntu pa muntu?

¹³ Yehoba wituzhikijila byepi atweba bonse pa muntu pa muntu? Kwingijisha Binembelo, Yehoba witukwasha kuyuka kyawama ne kyatama. (Hebe. 5:14) Inge ke tulondele mafunde aji mu Mambo a Lesa, tuzhikijila bulunda bwetu ne Yehoba ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kubika bumi bwetu mu kizumba. (Sala. 91:4) Kabiji Yehoba wituzhikijila kwingijisha kipwilo. (Isa. 32:1, 2) Inge ke tupwanañane na bantu batemwa Yehoba ne kulondela mafunde anji, tukatundaikwa kabiji kino kiketulengela kuchinuzhuka kuba bintu byatama.​—Maana 13:20.

14. (a) Mambo ka Lesa o abujila kwituzhikijila ku meseko onse o tupitamo? (b) Kwesakana na Salamo 9:10, twafwainwa kushiinwa amba ka? (Monai ne tubyambo twa munshi.)

¹⁴ Pa bimye bimo Yehoba wazhikijilanga bapopweshi banji ku bintu byakonsheshe kubika bumi bwabo mu kizumba. Nangwa byonkabyo, kechi wibazhikijilanga kimye kyonse ne. Pa bimye bimo, “bintu bya kubula kuketekela” bitumwekela atweba bonse. (Sapwi. 9:11) Kabiji kufumatu ne kala, Yehoba uswisha bakalume banji kwibamanyika nangwatu kwibepaya pa kuba’mba ashiine Satana amba wa bubela. (Yoba 2:4-6; Mat. 23:34) Byo byo kiji ne lelo jino. Nangwa kya kuba Yehoba kechi wakonsha kufumyapo makatazho etu ne, twafwainwa kushiinwa’mba kechi ukalekelela boba bamutemwa ne.d​—Sala. 9:10.

YEHOBA WITUTEKENESHA

15. Lulombelo, Mambo a Lesa ne bena Kilishitu bakwetu betutekenesha byepi? (2 Kolinda 1:3, 4)

¹⁵ Tangai 2 Kolinda 1:3, 4. Pa bimye bimo, twikala na bulanda, bijikila ne binyenge. Kampe pa kino kimye mubena kupita mu lukatazho lukatampe lubena kwimulengela kumvwa nobe mujitu bunke. Nanchi kujipo muntu wayuka byo mubena kumvwa ku muchima nyi? Yehoba wayuka byo tumvwa ku muchima kabiji “witutekenesha mu meseko etu onse.” Mu ñanyi mashinda? Inge twalomba kwi Yehoba kuba’mba etukwashe, witupa “mutende wa Lesa wakila milanguluko ya bantu.” (Fili. 4:6, 7) Kabiji witutekenesha inge ke tutange Baibolo muji byambo byanji. Byambo bijimo bimwesha butemwe, maana ne luketekelo lo twafwainwa kwikala nalo bitutekenesha bingi. Kabiji kupwila kwitutekenesha mambo tufunda bintu byavula bingi bya mu Baibolo ne kwitundaika na balongo ne banyenga.

16. Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku byapichilemo mulongo Nathan ne nyenga Priscilla?

¹⁶ Pa kuba’mba tuyuke Yehoba byo etutekenesha ne kwitutundaika kwingijisha Mambo anji, twayai twisambe pa byapichilemo mulongo Nathan ne nyenga Priscilla bekala mu kyalo kya United States. Pa myaka icheche yapitapo, bafuukwilepo kuya na kwingijila ku mpunzha kwakepa basapwishi ba Bufumu. Mulongo Nathan waambile’mba: “Twaketekejile’mba Yehoba uketupesha.” Pano bino byo bafikile ku mpunzha ko bayile na kwingijila, batendekele kupita mu lukatazho lwa mali ne kukolwa. Palutwe kacheche, bano ba mulume ne mukazhi bafuukwilepo kubwela ku nzubo. Kabiji lukatazho lwabo lwa mali lwatwajijile. Mulongo Nathan wanungilepo amba: “Nalangulukilenga pa ene mambo Lesa o abujijile kwitupesha, kabiji natendekele kulanguluka’mba kampe kujipo bintu bimo byatama byo naubile.” Mu kuya kwa kimye, ba Nathan ne ba Priscilla bayukile’mba Lesa kechi wibasankijilepo byo bapichilenga mu makatazho ne. Mulongo Nathan waambile’mba: “Byo twapichilenga mu ano makatazho, Baibolo witutundaikanga ne kwitutangijila. Na mambo a kuba’mba twateletu muchima pa bitukwashishe Yehoba kuchinchika makatazho, witukwashishe kwinengezha ku makatazho akwabo o twakonsheshe kupitamo kulutwe.”

17. Nyenga Helga bamutekeneshe byepi? (Monai ne kipikichala.)

¹⁷ Balongo ne banyenga nabo bakonsha kwitutekenesha. Mu ñanyi jishinda? Akilangulukai pa byapichilemo nyenga Helga wikala mu kyalo kya Hungary. Pa myaka yavula, wapichile mu makatazho apusana pusana amulengejile kwikala na bijikila ne kwimona’mba kechi wanema ne. Pano bino, inge walanguluka pa bintu byo apichilemo, wayukile’mba Yehoba wamutekeneshe kwingijisha balongo ne banyenga mu kipwilo. Wanembele’mba: “Yehoba wankwashanga kimye kyonse inge wamona’mba nakooka na mambo a nkito yo naingilanga, kulama mwanami wakolwa ne mesekotu akwabo. Pa myaka 30 yonse yapitapo, Yehoba watwajijila kuntekenesha kwesakana na byo alaya. Javula unkosesha kupichila mu kunsanchila ku balongo ne banyenga ne byambo bya lutundaiko byo bañambila. Javula bantumina tubyambo nangwa tubikachi paji byambo bya kunsanchila ne kuntundaika.”

18. Twakonsha kutekenesha byepi bakwetu?

¹⁸ Ne atweba twafwainwa kutekeneshanga bakwetu byonka byuba Lesa. Pano twakonsha kuba byepi bino? Twafwainwa kuteleka inge babena kwamba, kwibatekenesha ne kwibakwasha mu bintu byo bakajilwa. (Maana 3:27) Twibikako kutekenesha bantu bonse bapita mu makatazho, kuvwangakotu ne boba babula kwingijila Lesa. Inge bantu bo twikala nabo mu kinkalankulo bafwisha, baikala na bijikila nangwa bakolwa, twafwainwa kwibafwakesha, kuteleka inge babena kwitubuula makatazho o babena kupitamo ne kwibatundaika kwingijisha Baibolo. Inge ke tube byonka byuba Yehoba, “Lesa wa lutekenesho lonse,” tukakwasha bena Kilishitu bakwetu kuchinchika meseko ne kulengela bantu babula kwingijila Lesa kufunda pe aye.​—Mat. 5:16.

YEHOBA UKATWAJIJILA KWITUKWASHA

19. Yehoba witukwasha byepi, kabiji twakonsha kuba byepi byonka byo oba?

¹⁹ Yehoba wata bingi muchima bantu bonse bamutemwa. Kechi witusha bunke inge tubena kupita mu makatazho ne. Byonkatu nsemi byo ata muchima mwananji, Yehoba naye wata bingi muchima bapopweshi banji bakishinka. Witutangijila, kwitupa byo tukeba, kwituzhikijila ne kwitutekenesha. Tulondela Shetu wa mwiulu wa butemwe inge ke tukwashe ne kutundaika bakwetu babena kupita mu meseko. Nangwa kya kuba twakonsha kupita mu meseko akonsha kwitulengela kwikala na bijikila, twafwainwa kushiinwa kuba’mba Yehoba uketukwashanga. Mambo aye witulaya’mba: “Kange uchine ne, mambo amiwa nji ne obewa.” (Isa. 41:10) Abino byambo bitutundaika bingi. Kwambatu kine, kechi tuji bunke ne.