Yesu “mu Kyalo kya Bena Yudea”

BYO asapwijilenga kwi Koneleusa, mutumwa Petelo waambile byaubile Yesu “mu kyalo kya bena Yudea, ne mu Yelusalema.” (Byu 10:39) Bintu ka bimo byo mwalangulukapo byaubile Yesu bitanwa mu jishimikila janji jayukanyikwa panopantanda ponse?

Yesu waingijilemo mingilo imo ya Lesa mu “Kyalo kya bena Yudea.” (Lu 4:44) Panyuma ya kubatizwa, Yesu waikele moba 40 mu kiselebwa kya mu Yuda (nangwa Yudea), mwabula mema kabiji mwapitañananga bansatuki ne batupondo. (Lu 10:30) Kabiji kimye kyo ayilenga ja ku kabeta ka ku buyeke kufuma ku Yudea, Yesu wasapwijile ku mwanamukazhi mwina Samaliya kwipi na Saikala.—Yoa 4:3-7.

Bishinka bya mu mambo awama bimwesha kuba’mba Yesu wasapwijile pakatampe mu Ngalilea. Nangwa kya kuba wayile ja ku kabeta ka ku bulenge ku Yelusalema ku kijiilo kyaikalangako pa mwaka pa mwaka, waingijile mwingilo wanji ku kabeta ka ku buyeke bwa Ntanda ya Mulaye pa myaka ibiji. (Yoa 7:2-10; 10:22, 23) Kyakumwenako, wafunjishenga ne kuba biyukilo bya kukumya kimye kyo ajinga kwipi na Kizhiba kya Ngalilea nangwa kimye kyoajinga pa Kizhiba. Vulukai kuba’mba pa kyonka kino Kizhiba, popo azhindamikile kipupu kikatampe ne kwenda pa mema. Waendelenga kusapwila mu maato ne ku mabumba saaikala pa mabwe a ku musezho wa kyokya kizhiba. Baana banji ba bwanga batanshi, baingilanga mwingilo wa kukwata masabi, bakwabo nabo bajinga banjimi ba ku mizhi yazhokolokele kino kizhiba.—Mk 3:7-12; 4:35-41; Lu 5:1-11; Yoa 6:16-21; 21:1-19.

Yesu kikatakata waingijilanga mu ‘muzhi wanji’ wa Kapenama kimye kya mwingilo wanji mu Ngalilea. (Mt 9:1) Wayile ku mutumba wajinga kipikipi ako ko akambile ne Jashi janji ja pa Mutumba. Pa bimye bimo, wafumanga na bwato mu Kapenama ne kuya ku Mangadana, Beteseda, ne mapunzha akwabo ajinga kipikipi.

Yukai kuba’mba ‘muzhi wanji’ Yesu kechi waikejile kwalepa na muzhi wa Nazala mo akomejile ne; nangwa na muzhi wa Kena moaalwile mema ke binyu; ne mu Naina moasangwile mwana wa mulume wa mwanamukazhi wafwilwa; nangwa Beteseda moajishishe bantu 5,000 kajo mu jishinda ja kukumya ne kubuka mwanamulume mpofu ne.

Panyuma ya Kijiilo kya Lupitailo kya mu 32 C.E., Yesu wayile ku Tila ne ku Sidona pa biito bya bena Fenesya. Kabiji wasapwijile ne mu mizhi ya Bangiliki jikumi yatelwanga’mba Ndekapoli. Yesu wajinga kwipi na Kesalea Filipai (F2) kimye Petelo kyoaishile kumuyuka amba ye Mesiasa, kufuma popo waishile kwaluka ke ungi ku meso abo, kampe ku Mutumba wa Helemone. Kabiji kufumapo, Yesu wakasapwijile mu ntanda ya Pelia, bushiya bwa Yodano.—Mk 7:24-37; 8:27–9:2; 10:1; Lu 13:22, 33.

Mulungu wa kupelako kwikala panopantanda, Yesu wajinga na batumwa banji mu Yelusalema muzhi watelwanga’mba “muzhi wa mfumu mukatampe” ne mizhitu ikwabo yamuzhokolokele. (Mt 5:35) Mwakonsha kutana ino mizhi yo mwatanga mu Mambo Awama pa mapu, nabiji Emasa, Betani, Betefaji, ne Betelema.—Lu 2:4; 19:29; 24:13; monai “Nyaunda ya Yelusalema,” pakachi pa peja 18.

[Mapu pa paja 29]

(Umvwe mukeba bine byambo, monai mu buku)

Ntanda ya Mulaye (Moba a kwa Yesu)

Byalo mu Moba Akwa Yesu

Mizhi ya Ndekapoli

E5 Hipo

E6 Pela

E6 Sitopolisi

F5 Gadala

F7 Gelasa

G5 Dioni

G9 Filadelifya

H1 Damasakasa

H4 Lafana

I1 Kanata

Mikwakwa Ikatampe (Monai mu buku)

Mukwakwa Mwapitanga Bantu Bavula Wajinga Pakachi aku Ngalilea aku Yelusalema (Monai mu buku)

Mukwakwa Mukwabo Wapichile Pakachi aku Ngalilea aku Yelusalema, Wakapichile ne mu Pelia (Monai mu buku)

A11 Gaza

B6 Kesalea

B8 Yopa

B9 Lida

B12 Belesheba

C4 Tolemesa

C8 SAMALIYA

C8 Antipatalisa

C8 Alimatea

C9 Emasa

C10 YUDEA

C11 Hebulona

C12 IDUMEA

D1 Sidona

D2 Tila

D3 FENESYA

D4 NGALILEA

D4 Kena

D5 Sefolisi

D5 Nazala

D5 Naina

D7 Samaliya

D7 Saikala

D9 Efelaimu

D9 Betefaji

D9 Yelusalema

D9 Betani

D10 Betelema

D10 Helodium

D10 KISELEBWA MU NTANDA YA YUDA

D12 Masada

E4 Kolazeni

E4 Beteseda

E4 Kapenama

E4 Mangadana

E4 Tibeliasa

E5 Hipo

E6 Betani? (ku bushiya bwa Yodano)

E6 Sitopolisi

E6 Pela

E6 Salima

E6 Enona

E9 Yeliko

F1 ABILENE

F2 Kesalea Filipai

F4 Gamala

F5 Abila?

F5 Gadala

F7 PELIA

F7 Gelasa

G3 ITULEA

G5 Dioni

G6 NDEKAPOLI

G9 Filadelifya

H1 Damasakasa

H3 TILAKONITISA

H4 Lafana

H12 ALABYA

I5 Kanata

[Mitumba]

D7 Mutumba wa Ebala

D7 Mutumba wa Gelizimu

F2 Mutumba wa Helemone

[Tulunga ne bizhiba bya mema]

B6 Kalunga ka Meditelanya

E4 Kizhiba kya Ngalilea

E10 Kalunga ka Mukele (Kalunga Kafwa)

[Mikola]

E7 Mukola wa Yodano

[Masulo a mema ne mishima]

D7 Mushima wa kwa Yakoba

[Kipikichala pa peja 28]

Kizhiba kya Ngalilea. Muzhi wa Kapenama ubena kumwekela ku kipiko. Ku kabeta ka ku bulenge muzhika mu bushiya bwa Musanza wa Ngenesaleta

[Kipikichala pa peja 28]

Bena Samaliya bapopwelanga ku Mutumba wa Gelizimu. Mutumba wa Ebala wamweshiwa washishipela shishipelako