Kange Muleke Kintu Nangwa Kimo Kwimufumya Kwi Yehoba Ne

“Salululai lelo ye mukengijilanga.”—YOSH. 24:15.

ESEKAI KUKUMBULA

Mwakonsha kulengela byepi nkito kubula kwimufumya kwi Yehoba?

Mwakonsha kufuukulapo byepi bulongo pa makayo ne bya kisangajimbwe?

Mwakonsha kuba byepi na bulanda bwiya inge wa mu kisemi wafuma kwi Yehoba?

1-3. (a) Mambo ka Yoshua o aikela wakumwenako wawama mu kusalapo byawama mu bwikalo? (b) Ñanyi kintu kyo twafwainwa kulangulukapo pa kusala bya kuba?

KYAMBO kya kuba’mba “salululai” ke kyambo kyabaya bingi. Muntu ubena kusala wikala na bintu bibiji kabiji wikala na lūsa lwa kusalapo kyo akeba kuba mu bwikalo bwanji. Fwanyikizhai kuba’mba muntu ubena kuya mu jishinda watana mansanga. Ñanyi jishinda jo asakusalapo? Umvwe wayuka ko abena kuya, kechi usala jishinda jakonsha kumutwala kungi ne, pakuba usala jishinda jakonsha kumulengela kufika ko abena kuya.

² Mu Baibolo muji byakumwenako byavula bya bantu bapichile mu kintu kya uno mutundu. Kyakumwenako, Kaina wakonsheshe kusalapo kuba kyatama nangwa kufwomona bukaji. (Nte. 4:6, 7) Yoshua naye wakonsheshe kusalapo kwingijila Lesa wa kine nangwa kupopwela balesa ba bubela. (Yosh. 24:15) Kintu kyakebelenga kuba Yoshua ke kufwenya kwipi ne Yehoba, onkao mambo, wasajilepo jishinda jamulengejile kuba byobyo. Pakuba Kaina kechi kyo kintu kyo akebelenga kuba ne, onkao mambo, wasajilepo jishinda jamulengejile kufuma kwi Yehoba.

³ Kimye kimo pa kufuukulapo bya kuba twakonsha kwikala na milanguluko ibiji. Umvwe kyaikala bino, langulukai ko mubena kuya, nangwa kyo mubena kukeba kuba, ko kuba’mba kupa Yehoba lukumo mu bintu byonse byo muba ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kwimulengela kufuma kwi aye. (Tangai Bahebelu 3:12.) Mu uno mutwe ne walondelapo tusakupesa pesa bintu bya mu bwikalo bitanu na kimo byo twakonsha kubula kuswisha kwitufumya kwi Yehoba.

NKITO

4. Mambo ka kumona mwa kwikela o kwanemena?

⁴ Bena Kilishitu baji na mutembo wa kukeba mwa kwikela ne kumwena ba mu bisemi byabo. Baibolo wamwesha’mba umvwe muntu kechi usaka kukebela bintu ba mu nzubo yanji, watama kukila yewa wabula kwitabila. (2 Tesa. 3:10; 1 Timo. 5:8) Kine, nkito ke kintu kyawama bingi, pano bino, inge mwabula kujimuka, yakonsha kwimufumya kwi Yehoba. Mu ñanyi jishinda?

5. Ñanyi bintu byanema byo twafwainwa kulangulukapo umvwe nkito yamweka?

⁵ Kampe mubena kukeba nkito. Inge mwikala mu kyalo mwakatazha kutana nkito, mwakonsha kwikala mu lweseko lwa kutwela nkito yonse yamweka. Pano kyakonsha kwikala byepi inge ayo nkito kechi ibena kuswañana na mafunde a mu Baibolo ne? Ibyepi inge kya kuba nkito ikemulengelanga kukankalwa kwingila mingilo ya bwina Kilishitu nangwa kwimufumya ku kisemi kyenu? Abya mwakonsha kuswa kutwela ino nkito na mulanguluko wa kuba’mba kyawama kwingila kukila kwikalatu? Yukai kuba’mba, kusala jishinda jatama kwakonsha kwimufumya kwi Yehoba. (Hebe. 2:1) Inge mubena kukeba nkito nangwa mubena kulanguluka pa nkito yo mwingila, mwakonsha kufuukulapo byepi bulongo?

6, 7. (a) Ñanyi bikonkwanyi byakonsha kwibikila muntu pa mambo a nkito? (b) Ñanyi kikonkwanyi kikemulengela kufwenya kwipi ne Yehoba, kabiji mambo ka?

⁶ Byonka byo kyaambiwapo kala, yukai ko mubena kuya. Iipuzhai anweba bene amba, ‘Mbena kukeba nkito ikantwale pi?’ Inge mumona nkito kuba’mba mwa kwikwashisha anweba bene ne kisemi kyenu mu mwingilo wa Yehoba, Yehoba ukapesha kwibikako kwenu. (Mat. 6:33) Yehoba kechi ukakankalwa kwimukwasha inge nkito yapwa nangwa umvwe ke muyande ne. (Isa. 59:1) Mambo “wayuka bya kupokolola bantu bamwakamwa mu meseko.”—2 Pe. 2:9.

⁷ Pano ibyepi umvwe kya kuba mubena kukebatu kunonka? Kampe mukanonka. Pano bino, vulukai kuba’mba nangwa mukanonka, abo bunonshi kechi bukeya kwa kubula makatazho ne. (Tangai 1 Timoti 6:9, 10.) Kutesha muchima pa bunonshi ne nkito, kukemufumya kwi Yehoba.

8, 9. Ñanyi bintu bansemi byo bafwainwa kulangulukapo pa mambo a byo bamona nkito? Lumbululai.

⁸ Inge kya kuba mwi bansemi, yukai kuba’mba bintu byo muba ne baana benu nabo byo byo bakobanga. Ñanyi bintu byo bamona’mba byo mwanemeka, nkito nyi, inyi bulunda bwenu ne Yehoba? Inge bamona’mba mu bwikalo bwenu mwanemekako mali ne kukeba kutumbalala, nanchi nabo bakakeba kulondela mu ngayo yenu yatama nyi? Nsongwakazhi mwina Kilishitu umo waambile’mba: “Inge navuluka myaka ya kunyuma, batata bateletu muchima pa nkito yabo. Patanshi, kyamwekanga nobe babena kwingila na ngovu pa kuba’mba kisemi kikale na bintu byawama bingi. Bakebanga amba twikale bulongo. Pano bino myaka ya kuno kulutwe, bintu byapimpulwa. Bobatu ingilee, pano bino pa nzubo baletapotu bintu bya kipale bya mutengo mu kifulo kya kuleta bintu bikebewa. Kyafumamo, kisemi kyetu kyayukanyikwa amba kya mali, mu kifulo kya kwikala kisemi kitundaika bakwabo kwingila mingilo ya ku mupashi. Nkomvwa bingi bulongo umvwe batata bakatendeke kwitutundaika kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba kukila kukeba kwikala na mali avula.”

⁹ Anweba bansemi, kange mufume kwi Yehoba na mambo a kutesha muchima ku nkito yenu ne. Kupichila mu byo muba, mweshai baana benu kuba’mba bunonshi bukatampe bo twafwainwa kwikala nabo ke kwikala na bulunda bwawama ne Yehoba, kechi bintu bya ku mubiji ne.—Mat. 5:3.

10. Ñanyi kintu ukitwala kyo afwainwa kulangulukapo kimye kyo abena kusala nkito?

¹⁰ Inge kya kuba’mba mwi bakitwala kabiji mubena kulanguluka pa bya kutwela nkito, mwakonsha kusala byepi jishinda jawama? Byonka byo twisambapo kala, mwafwainwa kuyuka ko mubena kuya. Nanchi kufunda ne nkito yo mubena kukeba bikemulengela kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Bufumu nyi, inyi kwimufumya kwi Yehoba? (2 Timo. 4:10) Nanchi mubena kukeba kulondela bwikalo bwa bantu bobatu inge baikala na muzema wa mali lusekelo lwabaya, bino inge mali akepa ne lusekelo nalo lwakepa nyi? Inyi mukeba kwikala na luketekelo lwajingapo ne Davida? Aye wanembele amba: ‘Najinga mwanyike, pano luno nakota, bino kechi nakimonapo kala muntu waoloka bamulekelela, nangwa baana banji saka bapitamo na kukeba kajo ne.’ (Sala. 37:25) Yukai kuba’mba jishinda jimo jikemufumya kwi Yehoba, pakuba jishinda jikwabo jikemutangijila ku bwikalo bwawama bingi. (Tangai Byambo bya Mana 10:22; Malakai 3:10.) Jepi jishinda jo mukasalapo?a

MAKAYO NE BYA KISANGAJIMBWE

11. Nga Baibolo witufunjishapo ka pa makayo ne bya kisangajimbwe, bino twafwainwa kuvulukanga ka?

¹¹ Baibolo kechi wakanya makayo ne bya kisangajimbwe ne, kabiji kechi umwesha bino bintu amba kutayatu kimye ne. Paulo wanembejile Timoti amba: “Mu kukosesha mubiji ukamwenamotu bintu bicheche.” (1 Timo. 4:8) Baibolo waamba ne kuba’mba kuji “kimye kya kusekelamo” ne “kimye kya kuzhilamo,” kabiji watundaika kukokoloka kwawama. (Sapwi. 3:4; 4:6) Nangwa byonkabyo, inge mwabula kujimuka, makayo ne bya kisangajimbwe byakonsha kwimufumya kwi Yehoba. Mu ñanyi jishinda? Inge mwasala makayo ne bya kisangajimbwe byatama nangwa kutaya kimye kyabaya mu kuba bino bintu.

12. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kulangulukapo pa mambo a makayo ne bya kisangajimbwe byo musala?

¹² Kitanshi, langulukai biji oo makayo nangwa bya kisangajimbwe. Yukai kuba’mba mwakonsha kutana makayo ne bya kisangajimbwe byawama. Nangwa byonkabyo, makayo avula ne bya kisangajimbwe bitundaika bintu byashikwa Lesa nabiji bukapondo, kupopwela mipashi ne kwilaala kwatama. Onkao mambo, mwafwainwa kupesa pesa ne kumona makayo ne bya kisangajimbwe byo mukeba kwivwangamo. Nanchi ano makayo nangwa bya kisangajimbwe bimulengela kuba ka? Nanchi bimutundaika kwikala na muchima wa bukapondo, kwikyombesha kuleta malwañano nangwa kutumbijika kyalo nyi? (Mana 3:31) Nanchi bibena kwimonawina mali nyi? Abya byakonsha kutuntwisha bakwenu nyi? (Loma 14:21) Nga makayo ne bya kisangajimbwe byo musala, bimulengela kupwanañana na bantu ba mutundu ka? (Mana 13:20) Nanchi bimulengela kukeba kuba byatama nyi?—Yako. 1:14, 15.

13, 14. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kulangulukapo pa mambo a kimye kyo mutaya ku bya kukayakaya?

¹³ Langulukai ne pa kimye kyo mutaya ku makayo ne bya kisangajimbwe. Iipuzhai anweba bene amba, ‘Nanchi ntaya kimye kyabaya na kukaya kya kuba nakankalwa ne kwikala na kimye kya kuba bintu bya ku mupashi nyi?’ Inge mwasalapo kupwisha kimye ku makayo ne bya kisangajimbwe mukatana kuba’mba makayo kechi akawama ne. Aba babula kutaya kimye kyabaya ku makayo beyowa bingi. Mambo ka? Mambo bayuka’mba patanshi boba bintu byanema, onkao mambo, bakasuluka kimye kyo babena kukaya.—Tangai Filipai 1:10, 11.

¹⁴ Nangwa kya kuba kutaya kimye kyabaya mu bya kisangajimbwe kwakonsha kuwama, pano bino kuba bino kwakonsha kwimufumya kwi Yehoba. Nyenga uji na myaka 20 wa jizhina ja Kim wafunjileko ku bintu byo apichilemo. Waambile amba: “Natemenwe bingi kutanwa ku bijiilo byonse byaikalangako, ku mpelo ya milungu yonse, kwaikalanga bintu byawama bingi, pa Kitanu, pa Kibelushi ne pa Mulungu. Nangwa byonkabyo, luno mmona kuba’mba kuji bintu byavula byanema byo nafwainwa kuba. Kyakumwenako, byo nji painiya, mbuka 6 koloko wa lukelo ne kuya mu mwingilo, onkao mambo, kechi ngikala na kwisamba kufikizha 1 koloko nangwa 2 koloko wa bufuku ne. Nayuka kuba’mba bya kisangajimbwe kechi byatama ne, pano bino, byakonsha kundabika. Byafwainwa kwikala na kimye kyabyo.”

15. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kwiyowa bya kisangajimbwe?

¹⁵ Bansemi baji na mutembo wa kukebela baana babo bikebewa, kwibakwasha kwikala na bulunda bwawama na Lesa ne kwikala na lusekelo. Kino kyavwangamo ne makayo. Umvwe mwi bansemi kange mulangulukenga amba makayo onse atama ne. Pano bino, mwafwainwa kujimuka na makayo alengela kuba byatama. (1 Ko. 5:6) Inge mwalangulukapo bulongo, mwakonsha kutana makayo ne bya kisangajimbwe byawama byakonsha kulengela kisemi kyenu kusangalala.b Kupichila mu kuba bino, anweba ne baana benu mukasala jishinda jikemulengela kufwenyesha kwipi ne Yehoba.

MU KISEMI

16, 17. Ñanyi bulunda bwikala na bansemi bavula, kabiji twayuka byepi kuba’mba Yehoba wayuka byo kibakola ku muchima?

¹⁶ Butemwe buji pakachi ka nsemi na mwana bwakosa bingi kya kuba Yehoba wibwingijishe kulumbulula butemwe bo atemwa bantu. (Isa. 49:15) Onkao mambo, kijitu bulongo kumvwa bulanda umvwe umo wa mu kisemi wafuma kwi Yehoba. Nyenga umo wajinga na mwana wa mukazhi ye bapangile mu kipwilo waambile’mba: “Kyandetejile bingi bulanda. Neipwizhenga namba, ‘Mambo ka o afumine kwi Yehoba?’ Nezhachishenga amiwa mwine.”

¹⁷ Yehoba wayuka byo kikola ku muchima. Mambo “kyamukolele bingi ku muchima” muntu mutanshi wa mu kisemi kya bantu banji, ne bantu bavula byo basatukile Muyulo saka akyangye kwiya. (Nte. 6:5, 6) Kyakonsha kukatazha ku boba babula kupitapo mu bino bintu kuyuka byo kikola ku muchima. Nangwa byonkabyo, kyakonsha kwikala bumbulwa kalango kuswisha byubilo byatama bya mulongo wenu wapangiwa kwimufumya kwi Yehoba. Pano mwakonsha kuba byepi na bulanda bwiya inge wa mu kisemi wafuma kwi Yehoba?

18. Mambo ka bansemi o bafwainwa kubujila kwipamo mambo umvwe mwana wafuma kwi Yehoba?

¹⁸ Kechi mwafwainwa kwipamo mambo pa kyamwekele ne. Yehoba wapa bantu lūsa lwa kwifuukwila bintu, kabiji wa mu kisemi yense wipana ne kubatizhiwa wafwainwa ‘kwisendela mwine kisendwa kyanji’ ne kwisajilapo kwingijila Yehoba nangwa ne. (Nga. 6:5) Yehoba upamo mambo ndengamambo pa mambo a bintu byo asalapo kuba, kechi anweba ne. (Ezi. 18:20) Kabiji kange mupengamo bakwenu mambo ne. Nemekai lunengezho lwa Yehoba lwa lujimuno. Mwimenai Diabola saka mwakosa, kechi kwimena ku ntundwa bakafunga babena kuzhikijila kipwilo ne.—1 Pe. 5:8, 9.

19, 20. (a) Bansemi baji na baana bapangiwa mu kipwilo bakonsha kuba byepi na bulanda bo bekala nabo? (b) Nga bano bansemi bekala na ñanyi luketekelo?

¹⁹ Pano bino, umvwe mwazhingijila Yehoba, mukefumyako anweba bene kwi aye. Mulongo wenu wafwainwa kumona byo mwatemwa Yehoba kukila bintu bikwabo, kubikapotu ne bulongo. Onkao mambo, pa kuba’mba muyuke mwa kubila na luno lukatazho mwafwainwa kukosesha bulunda bwenu na Lesa. Kange mwipatule ku balongo ne banyenga bena Kilishitu ne. (Mana 18:1) Mubulai Yehoba mu lulombelo makatazho enu. (Sala. 62:7, 8) Kechi mwafwainwa kwikangaizha kupwanañana na mulongo wenu wapangiwa mu kipwilo kampe kupichila mu kwisamba nanji pa foni nangwa kutuma tubyambo pa foni ne. (1 Ko. 5:11) Ikalai bapayankana mu mingilo ya Lesa. (1 Ko. 15:58) Nyenga ye twaji kwambapo kala waambile amba: “Nayuka kuba’mba nafwainwa kwikala na bya kuba byavula mu mwingilo wa Yehoba ne kukosesha bulunda bwami ne aye pa kuba’mba umvwe mwanami akabwele kwi Yehoba kikampelele kumukwasha.”

²⁰ Baibolo waamba’mba butemwe “buketekela byonse.” (1 Ko. 13:4, 7) Kechi kyatama kulanguluka’mba mulongo wenu ukabwela mu kipwilo ne. Pa mwaka pa mwaka, bantu bavula bapangiwa mu kipwilo, balapila ne kubwela mu jibumba ja Yehoba. Inge balapila, Yehoba kechi ukana kwibalekelako mambo abo ne. Pakuba aye ‘waswila jimo kulekela mambo.’—Sala. 86:5.

KUFUUKULAPO BULONGO

21, 22. Pa mambo a kwingijisha lūsa lwenu lwa kwifuukwila bintu, mwafuukulapo kuba ka?

²¹ Yehoba wapa bantu lūsa lwa kwifuukwila bintu. (Tangai Mpitulukilo ya mu mizhilo 30:19, 20.) Pano bino, luno lūsa ke kintu kikebewa bingi kutako muchima. Mwina Kilishitu yense wafwainwa kwiipuzha’mba: ‘Nanchi nji mu jishinda ja mutundu ka? Abya naswisha nkito, makayo ne bya kisangajimbwe nangwa kisemi kundengela kufuma kwi Yehoba nyi?’

²² Yehoba kechi uleka kutemwa bantu banji ne. Atweba bene yetu twakonsha kwifumya kwi Yehoba inge twasalapo jishinda jatama. (Loma 8:38, 39) Pano kechi tukeba kintu kya uno mutundu kwitumwekela ne. Onkao mambo, monai kuba’mba kechi mwaleka kintu nangwa kimo kwimufumya kwi Yehoba ne. Mutwe walondelapo ukamba pa bintu bina byo mwakonsha kumwesheshamo kino.

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 14]

Makayo ne bya kisangajimbwe byawama kabiji byubiwa pa kimye kyawama bileta lusekelo

[Kipikichala pa peja 16]

Kechi kyatama kulanguluka’mba mulongo wenu ukabwela kwi Yehoba ne

Twajijilai Kufwenya Kwipi Ne Yehoba

“Fwenyai kwipi ne Lesa, naye ukafwenya kwipi ne anweba.”—YAKO. 4:8.

MWAKONSHA KULUMBULULA NYI?

Twakonsha kwikala byepi na mweno yawama ya bya kulengalenga ne butuntulu bwa mubiji?

Twakonsha kwikala byepi na mweno yawama ya mali ne kwitota?

Twakonsha kutwajijila byepi kufwenya kwipi ne Yehoba?

1, 2. (a) Nga “bya bujimuku” bya kwa Satana byo bi ka? (b) Ñanyi kintu kiketukwasha kufwenya kwipi ne Lesa?

YEHOBA LESA walengele bantu mu jishinda ja kuba’mba bafwenyenga kwipi ne aye. Bino, Satana ukeba atweba kulanguluka byonka byo alanguluka amba kechi tukeba Yehoba ne. Buno bo bubela Satana bo abena kubepa kufumatu kimye kyo ebwingijishe kujimbaikilamo Evwa mu bujimi bwa Edena. (Nte. 3:4-6) Kufuma kyokya kimye bantu bavula balanguluka amba kechi bakeba Lesa ne.

² Kyawamakotu ke kya kuba’mba kechi tukeba kufwa mu kano kakose ka kwa Satana ne. “Kechi twaluba bya bujimuku byanji ne.” (2 Ko. 2:11) Satana wesekesha kwitufumya kwi Yehoba kupichila mu kwitulengela kufuukula bintu byatama. Pano bino, byonkatu mutwe wafumako byo aambile, twakonsha kufuukulapo bulongo pa kusala nkito, bya kisangajimbwe, ne bintu bya mu kisemi. Uno mutwe usakwitumwesha byo twakonsha kujimuka na bya kulengalenga, butuntulu bwa mubiji, mali ne bwitote pa kuba’mba ‘tufwenye kwipi ne Lesa.’—Yako. 4:8.

BYA KULENGALENGA

3. Lumbululai muntu byo akonsha kwingijisha kompyuta mu jishinda jawama nangwa jatama.

³ Ano moba, biñambañamba byakizhamo kukobankana bibasampukile ne pa katele. Bino bintu byakonsha kwitukwasha bingi inge ketwibingijishe bulongo. Inge twabula kwibingijisha bulongo, byakonsha kwitwabanya na Shetu wa mwiulu. Akilangulukai pa makompyuta. Uno magazini ye mubena kutanga wanembelwe ne kulengwa na bukwasho bwa makompyuta. Makompyuta akonsha kwitukwasha kupesa pesa ne kwisamba na bakwetu kabiji pa bimye bimo etulengela kupwisha mukose. Nangwa byonkabyo, busendwe bwa makompyuta bwakonsha kwitulabika kya kuba twakankalwa ne kulanguluka pa bintu bikwabo. Basulu balengela bantu kulanguluka’mba bafwainwa kwikala na bintu bya katataka. Nsongwalume umo wakebeshe bingi kwikala na ka kompyuta ka mu kuboko kya kuba wapoteshe ne jifyo janji jimo pa kuba’mba ekapote. Buno ke bumbulwamaana.

4. Mwina Kilishitu umo waubile byepi pa kuba’mba aleke kukizhamo kwingijisha kompyuta?

⁴ Kyatama bingi konauna bulunda bwetu ne Yehoba na mambo a kubula kwingijisha bulongo biñambañamba bya mu ano moba. Mwina Kilishitu wa jizhina ja Joni,a uji na myaka 28 waambile’mba: “Nayuka Baibolo wamba’mba twafwainwa ‘kwingijisha kimye bulongo’ ku bintu bya ku mupashi, pano bino, makompyuta antayila bingi kimye.” Joni bimye byavula wingijisha kompyuta kufikizha ne pakachi ka bufuku. Washimikizha amba: “Inge nakizhamo kukoka po po kinkatazha kuleka kwisamba nangwa kutamba mavidyo kabiji nao onka abula kuwama.” Pa kuba’mba aleke uno muteeto watama, Joni wanengezhezhe kompyuta wanji mu jishinda ja kuba’mba inge kimye kya kulaala kyafika, wafwainwa kwizhimya mwine.—Tangai Efisesa 5:15, 16.

5, 6. (a) Bansemi baji na ñanyi mutembo pa baana babo? (b) Bansemi bafwainwa kukwasha byepi baana babo kupwanañana na bantu bawama?

⁵ Anweba bansemi, kechi mwafwainwa kwikala nobe bakapitao ku baana benu ne, pano bino, mwafwainwa kumona ne kuyuka byo bengijisha kompyuta. Kange mulekenga baana benu na kushinkula makeyala a pa Intaneti amwesha bya bulalelale, makayo a malwañano, kupopwela mipashi ne kupwanañana na bantu batama pa Intaneti pa kubatu amba bapwishishengamo mukose ne kubula kuya kwalepa ne. Umvwe mwibaleka, bakonsha kebalanguluke amba, ‘Bijitu bulongo mambo Bamama ne Batata kechi betukanya ne.’ Byo muji bansemi, muji na mwingilo wa kuzhikijila baana benu ba bacheche ne bakitwala ku bintu byonse byakonsha kwibafumya kwi Yehoba. Nangwatu banyama bazhikijila twana twabo ku bizumba. Akifwanyikizhai mbeyala mukazhi uji na twana byo akonsha kuba umvwe muntu ke akebe kwipaya twana twanji.—Esakanyaiko Hoseya 13:8.

⁶ Kwashai baana benu kupwanañana na bena Kilishitu bakwabo baji na byubilo byawama, banyike ne bakulumpe. Kabiji vulukainga kuba’mba baana benu bakeba kwikala kimye kyabaya ne anweba. Onkao mambo, ikalaingako na kimye kya kuseka, kukaya, ne kwingijila pamo nabo kabiji ‘fwenyainga kwipi ne Lesa’ pamo ne abo.b

BUTUNTULU BWA MUBIJI

7. Mambo ka o kyawamina atweba bonse kukeba kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama?

⁷ “Muji byepi?” Javula bino byambo byo twambila bakwetu pa kuba’mba tuyuke byo baji. Kiji bino mambo bansemi betu batanshi balekele Satana kwibafumya kwi Yehoba, o ene mambo o tukolelwa atweba bonse. Satana umvwa bingi bulongo umvwe twakolwa, mambo kikatazha bingi kwingijila Yehoba. Kabiji inge twafwa kechi twakonsha kumwingijila ne. (Sala. 115:17) Onkao mambo, twibikako bingi pa kuba’mba tutwajijile kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama.c Kabiji twafwainwa kuta muchima ku biji balongo ne banyenga.

8, 9. (a) Twakonsha kuchinuzhuka byepi kukizhamo kuta muchima pa butuntulu bwa mubiji? (b) Ñanyi mfweto ifuma mu kwikala na lusekelo?

⁸ Nangwa byonkabyo, twafwainwa kuchinuzhuka kukizhamo kulanguluka pa butuntulu bwetu bwa mubiji. Bamo batatu muchima pa kwamba pa kajo, michi ne bintutu bikwabo bilengela bantu kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama ne kumweka bulongo kukila kuta muchima ku mambo awama a Bufumu bwa Lesa. Bakonsha kulanguluka’mba babena kukwasha bakwabo. Nangwa byonkabyo, kechi kyawama kwisamba nangwa kupotesha michi nangwa bya kwiwamisha pa Nzubo ya Bufumu, pa kubuñana nangwa pa kushonkena ne. Mambo ka?

⁹ Tupwila pamo na kwisamba bintu bya ku mupashi kabiji ne kunungako lusekelo, kipangwa kya mupashi wazhila wa Lesa. (Nga. 5:22) Pa bimye bya uno mutundu, kwisamba pa butuntulu bwa mubiji ne kupana nangwa kupotesha michi, kwakonsha kwitulengela kuleka kuta muchima ku bintu bya ku mupashi ne kupwishisha bakwetu lusekelo. (Loma 14:17) Muntu mwine ye wafwainwa kwifuukwila bya kuba na butuntulu bwanji bwa mubiji. Kunungapo, kafwako wakonsha kubuka bikola byonse ne. Nangwatu badokotala nabo bakota, kukolwa kabiji bafwa. Kukizhamo kwikala na bijikila pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji kechi kunungako bumi ne. (Luka 12:25) Pakuba “muchima wa lusekelo ye muchi wawama.”—Mana 17:22.

10. (a) Byubilo bya mutundu ka byanema kwi Yehoba? (b) Twakonsha kwikala byepi na butuntulu bwa mubiji bwawama?

¹⁰ Kyo kimotu, kechi kyatama kuta muchima ku mwekelo yetu ne. Pano bino, kechi twafwainwa kukizhamo kwiwamisha nangwa bya kushinga shinga pa kuba’mba tuzhimañanye biyukilo bimwesha’mba twakoma ne. Bino biyukilo byo bimwesha kukoma mu maana, mushingi ne kuwama kwa mukachi. Kyakumwenako, Baibolo waamba’mba: “Mutwe wa mvwi ye munchinya wa lukumo; mu jishinda ja bololoke muntu mo mo amumwena.” (Mana 16:31) Bino byo byo etumona Yehoba, kabiji twafwainwa kweseka kwimonanga byonka byo etumona. (Tangai 1 Petelo 3:3, 4.) Abya nanchi kyawama kubika bumi mu kizumba kupichila mu kwingijisha michi nangwa muntu kumutumbula pa kubatu amba amwekenga kulamba nyi? “Lusekelo lwa Yehoba”.yo nsulo ya buuya bwa kine bwa muntu wa mukachi kechi na mambo a kukoma nangwa butuntulu bwa mubiji ne. (Ne. 8:10) Mu ntanda ipya mo monka mo tukekala na butuntulu bwa mubiji bwawama ne kumweka bwanyike. (Yoba 33:25; Isa. 33:24) Byo tubena kupembela kyokyo kimye, twafwainwa kufuukulapo bintu bya maana ne kwikala na lwitabilo mu milaye ya Yehoba. Kuba bino kuketulengela kwikala na lusekelo ne kubula kutesha muchima ku butuntulu bwetu bwa mubiji.—1 Timo. 4:8.

MALI

11. Mali akonsha kwikala byepi kitewa?

¹¹ Mali kechi atama ne, nangwatu kuba busulu bwawama kechi kwatama ne. (Sapwi. 7:12; Luka 19:12, 13) Pano bino, kukizhamo “kutemwisha mali” kuketufumya kwi Yehoba. (1 Timo. 6:9, 10) “Bya kutabataba bya mu buno bwikalo,” ko kuba’mba kukizhamo kuta muchima mu kukeba bintu bikebewa mu bwikalo, kwakonsha kwitufumya kwi Yehoba. Onkao mambo, “bulume bwa bujimbijimbi bwa bunonshi,” bwakonsha kwitutwala mungi ne kwitulengela kulanguluka amba bunonshi bo buleta lusekelo lwa myaka ne bukikizhi. (Mat. 13:22) Yesu wamwesheshetu patoka kuba’mba “kafwako muntu” wakonsha kwingijila Lesa ne nsabo pa kimye kimo ne.—Mat. 6:24.

12. Ñanyi tukose twa mali twavulamo ano moba, kabiji twakonsha kwituchinuzhuka byepi?

¹² Kulanguluka’mba mali kyo kintu kyakilamo kunema kwakonsha kulengela muntu kuba bintu byatama. (Mana 28:20) Kukeba kwikala na mali a bukiji bukiji, kwalengela bantu bamo kuchikapo mali pa ngyuka, bakwabo betwezha mu busulu bwakonsha kwibaletela mali avula mu kimye kicheche, ne kujimbaika bakwabo mu kipwilo kuba’mba nabo bobenga byonkabyo. Bamo bebongola kupichila mu kwibakongwesha mali a kaloba a kubila busulu. Kange muleke muchima wa kukeba kunonka emujimbaike ne. Mwafwainwa kujimuka. Kechi kyakonsheka kwikala na mali avula bukiji bukiji ne.

13. Yehoba byo amona mali byapusana byepi na bantu ba mu ntanda byo beamona?

¹³ Inge twatangizhako “bufumu patanshi ne bololoke bwanji,” Yehoba uketukwasha kumona mashinda mwa kumwena bintu bikebewa. (Mat. 6:33; Efi. 4:28) Kechi ukeba’mba tukunukenga kimye kya kupwila na mambo a kwingila mingilo yavula nangwa kwikala mu Nzubo ya Bufumu saka tuji na bijikila bya mali ne. Kuzhokoloka ntanda yonse, bavula balanguluka’mba kwingila na ngovu ne kukeba kwikala na mali avula kwakonsha kwibalengela kwikala ntentente kulutwe kwa kubula bijikila. Javula bakanjikizha baana babo kwikala na bikonkwanyi bya kuba’mba bakanonke. Yesu wamwesheshe kuba’mba milanguluko ya uno mutundu ke bumbulwa maana. (Tangai Luka 12:15-21.) Kino kyakonsha kwituvululamo byubilo bya kwa Gehazi, walangulukilenga amba wakonsha kwikala na lunkumbwa aku saka atwajijila na bulunda bwawama ne Yehoba.—2 Mfu. 5:20-27.

14, 15. Mambo ka o twafwainwa kubujila kuketekela amba mali aketulengela kwikala ntentente? Ambai kyakumwenako.

¹⁴ Bamba’mba umvwe nkwashi wabula kufumya ngala mu jisabi jikatampe jo akonsha kubula kutumbuka najo, wakonsha kufwila mu mema. Nanchi kintu kipasha na kino kyakonsha kumwekela mwina Kilishitu nyi? Alex mukulumpe mu kipwilo walumbulwile’mba: “Kechi nji na kisuse kya mali ne. Kabiji ñingijisha bulongo nangwatu tubintu tucheche nabiji mulola. Nangwa byonkabyo, Alex watendekele busulu, walangulukilenga’mba katatakatu akaleke nkito yanji ne kutendeka bupainiya. Onkao mambo, wafunjilenga mashinda apusana pusana a kubilamo busulu. Kwingijisha mali anji o alamijile ku kipao ne mali o akongwele ku bantu bemenako basulu, wapotele bipe ne kwibivwanga pa bya kampanyi pa kuba’mba mali anji avule bukiji. Pano bino, mu kifulo kya kuvula, akepejileko bingi. Alex washimikizha’mba: “Nakebeshe kwikala na muzema wa mali, nalangulukilenga’mba inge ntwajijile, mali ami akavula jikwabo.”

¹⁵ Pa bañondo bavula, Alex kechi walangulukangapo pa bintu bikwabo ne. Kyamukatazhanga bingi kuta muchima ku bintu bya ku mupashi, kabiji kechi walaalanga ne. Pano bino, mali kechi avujile ne. Mali a kwa Alex o alamijile ku kipao aonaikile, onkao mambo wapoteshe nzubo yanji. Waambile’mba: “Kino kyabikile kisemi kyami mu lukatazho lukatampe.” Pano bino, wafunjile kintu kyanema. Waambile’mba: “Pano luno nayuka namba yense uketekela kuba’mba ukatana bunonshi ne lusekelo mu bwikalo bwa kwa Satana ukapulwilamotu mabula.” (Mana 11:28) Umvwe twaketekela mu mali nangwa mu bulume bwetu bwa kukeba mali mu buno bwikalo, ko kuba’mba twaketekela mwi Satana, “lesa wa buno bwikalo.” (2 Ko. 4:4; 1 Timo. 6:17) Luno Alex wapezhako bwikalo bwanji kuba’mba engilengako kimye kyabaya mu mwingilo wa kusapwila mambo awama. Kino kyalengela aye ne kisemi kyanji kwikala na lusekelo ne kufwenya kwipi ne Yehoba.—Tangai Mako 10:29, 30.

KWITOTA

16. Nga kwitota kwawama kwapusana byepi na kwitota kwatama?

¹⁶ Kechi kyatama kwitotela mu bintu byawama ne. Kyakumwenako, twafwainwa kwitotela mu kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba. (Yele. 9:24) Kino kitulengela kwibikako kufuukulapo bintu byawama ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kutamisha byubilo byetu byawama. Pano inge twakilamo kwitota ne kumona nobe twayuka byavula kyakonsha kwitufumya kwi Yehoba.—Sala. 138:6; Loma 12:3.

17, 18. (a) Bañanyi batongolwa mu Baibolo kuba’mba bepelwile, kabiji bañanyi betotele? (b) Nga mulongo umo wachinuzhukile byepi kuleka bwitote kumulengela kufuma kwi Yehoba?

¹⁷ Mu Baibolo muji byakumwenako bya bantu betotanga ne boba bekepeshe. Mfumu Davida walondejilenga lutangijilo lwa Yehoba kabiji Yehoba wamupesheshe bingi. (Sala. 131:1-3) Pano bino, Yehoba wafumishe Mfumu Nebukaneza ne Mfumu Beleshaza pa bufumu na mambo a bwitote bwabo. (Da. 4:30-37; 5:22-30) Ne lelo jino, kwakonsha kwikala bintu bimo byakonsha kwitukatazha bingi inge twabula kwipelula. Ryan, uji na myaka 32 kabiji wajinga nkwasho mu kipwilo, wavilukijile ku kipwilo kya katataka. Washimikizha’mba: “Naketekejilenga kuba’mba katatakatu bantongole kwikala mukulumpe mu kipwilo, pano mwaka wapwile kwa kubula kuntongola ne.” Nanchi Ryan wafwainwe kuzhingila pa kulanguluka’mba bakulumpe mu kipwilo kechi bamunemeka nenyi? Abya wafwainwe kuleka kupwila ne kuswisha bwitote kumulengela kufuma kwi Yehoba ne bantu banji nyi? Inge wajinga anweba, inge mwaubile byepi?

¹⁸ Ryan uvuluka’mba: “Natangilenga bibaba byonse biji mu mabuku etu byaamba pa bya kuba na kintu kyabanda kumweka.” (Mana 13:12) “Natendekele kuyuka kuba’mba nafwainwa kutekanya ne kwipelula. Kabiji nafwainwe kuleka Yehoba kuba’mba amfunjishe.” Ryan watendekele kuleka kwita muchima aye mwine ne kuta muchima ku kwingijila bakwabo mu kipwilo ne mu mwingilo. Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, watendekele kufunjisha bantu bavula Baibolo kabiji baubilenga bingi bulongo. Waambile’mba: “Byo bantongwele kwikala mukulumpe mu kipwilo panyuma ya kupitapo mwaka umo ne kichika, nakuminye bingi. Nalekele kulangulukapo mambo mwingilo wa kusapwila waendelenga bingi bulongo.”—Tangai Salamo 37:3, 4.

TWAJIJILAI KUFWENYA KWIPI NE YEHOBA

19, 20. (a) Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba bintu byo tukeba mu bwikalo bikabule kwitufumya kwi Yehoba? (b) Bañanyi batwajijile kwikala kwipi ne Yehoba bo twafwainwa kulondela?

¹⁹ Bintu byonse byo twisambapo mu uno mutwe ne mu mutwe wafumako, bikebewa kwibingijisha bulongo. Twitotela mu kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba. Kabiji kwikala na kisemi kya lusekelo ne butuntulu bwa mubiji bwawama ke bupe bukatampe kufuma kwi Yehoba. Twayuka kuba’mba nkito ne mali bitukwasha kwikala na bintu bikebewa. Kabiji twayuka kuba’mba makayo etusangajika kabiji bya kulengalenga nabyo bitukwasha. Pano inge twakizhamo kuta muchima ku bino bintu, ne kwibyubila pa kimye kyabula kufwainwa byakonsha kwitufumya kwi Yehoba.

²⁰ Ibyo kuba’mba Satana ukeba kya uno mutundu kwitumwekela. Nangwa byonkabyo, mwakonsha kwibikako kwizhikijila anweba bene ne kisemi kyenu ku ano malwa. (Mana 22:3) Twajijilai kufwenya ne kwikala kwipi ne Yehoba. Tuji na bantu bavula banembwa mu Baibolo bo twakonsha kufunjilako kuba bino. Ba Enoka ne Nowa ‘baendelenga na Lesa.’ (Nte. 5:22; 6:9) Mosesa “watwajijile kuchinchika saka atekanya nobe ubena kumona awa ubula kumweka.” (Hebe. 11:27) Yesu waubanga bikeba Shanji wa mwiulu kabiji Lesa wamupesheshe bingi. (Yoa. 8:29) Londelainga byaubile bano bantu. “Saka musekela kimye kyonse. Lombainga kimye kyonse. Mu bintu byonse saka musanta.” (1 Tesa. 5:16-18) Kabiji kange muleke kintu nangwa kimo kwimufumya kwi Yehoba ne!

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 18]

Anweba bansemi, kwashai baana benu kuba’mba bengijishenga bulongo bya kulengalenga

[Mabulañano pa peja 21]

Kange muleke kintu nangwa kimo kwimufumya kwi Yehoba ne!

[Kipikichala pa peja 21]

Mu kifulo kya kuta muchima pa kukeba bifulo mu kipwilo, mwenainga lusekelo mu mwingilo wa kusapwila!