BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • Kukosesha Bulongo Binembelo pa Kwibitanga
    Mwenaimo mu Sukulu wa Lufunjisho lwa Mwingilo wa Lesa
    • LUFUNJISHO 21

      Kukosesha Bulongo Binembelo pa Kwibitanga

      Mwafwainwa kuba byepi?

      Koseshai byambo ne bipelu bibena kumwesha bishinka byo mubena kwambapo. Tangai mo kibena kukebewa.

      Mambo ka o kwanemena?

      Bishinka biji mu binembelo byo mubena kutanga byakonsha kumvwanyikatu umvwe kemwibikoseshe bulongo pa kwibitanga.

      UMVWE mubena kubulako bakwenu nkebelo ya Lesa, kana kungi nyi nangwa pa mutuntamo, mwisambo wenu wafwainwa kwimena pa biji mu Mambo a Lesa. Kino javula kyavwangamo kutanga bulongo binembelo mu Baibolo.

      Kukosesha Bulongo Binembelo Kwavwangamo Kutangila mo Kibena Kukebewa. Binembelo byafwainwa kwibitanga mo bibena kukebewa. Akilangulukai pa bino bya kumwenako bimo. Umvwe kemutange Salamo 37:11 na jiwi jasansuka, jiwi jenu jafwainwa kumvwanyika ja lusekelo na mambo a mutende ukekalako kulutwe ye balaya mu kino kinembelo. Pa kutanga Lumwekesho 21:4 pa mambo a kupwa kwa buyanji ne lufu, jiwi jenu jafwainwa kumwesha lusanchilo kufuma panshi ya muchima na mambo a kukuulwa kukatampe ko baambila jimo. Musashijilo uji mu Lumwekesho 18:2, 4, 5 ubena kumwesha kulupukamo mu “Babilona Mukatampe,” wafwainwa kumutanga na jiwi jibena kumwesha’mba kino kyafwainwa kubiwa bukiji bukiji. Pano bino, kutangila mo kibena kukebewa kwafwainwa kufuma mu muchima kechi kukizhamo ne. Kutangila mo kibena kukebewa kuyukanyikilwa ku kine kinembelo byo kiji kabiji ne mu jishinda mo kibena kwingijila.

      Koseshai Byambo Bibena Kukebewa. Umvwe mubena kulumbulula byambo bimo bya kyepelo, mwafwainwa kwibikosesha pa kwibitanga. Kya kumwenako, inge mubena kutanga Mateo 6:33, kechi mukakoseshako byambo bya kuba’mba “bololoke bwanji” nangwa bya kuba’mba “bino bintu byonse” umvwe mubena kukeba kulumbulula mwatala ‘kusambila kukebesha bufumu’ ne.

      Pa kwamba jashi pa Kupwila kwa Mwingilo, mwakonsha kukeba kutanga Mateo 28:19. Pano byambo ka byo mwafwainwa kukoseshako? Umvwe mubena kukeba kutundaika basapwishi kwibikako kutendeka mafunjisho a Baibolo, koseshaiko byambo bya kuba’mba ‘kwibasambisha baluke ke baana ba bwanga.’ Bino inge mubena kukeba kwisamba pa mutembo uji na mwina Kilishitu yense wa kubulako bantu bamba milaka ingi bukine bwa mu Baibolo nangwa kampe mubena kukeba kutundaika basapwishi bamo kuya na kwingijila kuji kukajilwa kukatampe, mwakonsha kukoseshako byambo bya kuba’mba “ba mikoka yonse ya bantu.”

      Javula, kinembelo twikitanga na mambo a kukeba kukumbula bwipuzho nangwa kukosesha kishinka bantu kyo bayukila mungi. Inge kya kuba milanguluko yonse yaambiwa mu kinembelo mwiikoseshatu mu jishinda jimo pa kwiitanga, bantu bo mubena kwambako kechi bakonsha kumona kine kishinka kijipo ne. Anweba mwakonsha kwikiyuka kishinka, pano abo kuba bekiyuka ne.

      Kya kumwenako, pa kutanga Salamo 83:18 mu Baibolo muji jizhina ja Lesa, umvwe mwakoseshako kipelu kya kuba’mba “Yenu Mwine Wakila,” mwina nzubo kechi wakonsha kukwatakanya bulongo kishinka kya kuba’mba Lesa uji na jizhina ne. Mwafwainwa kukoseshako jizhina ja “Yehoba.” Pano bino, inge mubena kwingijisha kyonka kino kinembelo kwisamba pa bumfumu bwa Yehoba, mwafwainwa kukoseshako kipelu kya kuba’mba “Yenu Mwine Wakila.” Byonkabyo, umvwe mubena kwisamba Yakoba 2:24 kumwesha buneme buji mu kumwesha lwitabilo mu mingilo, bantu kechi bakonsha kumvwa kishinka inge mwakoseshako byambo bya kuba’mba “byo abingishiwa” mu kifulo kya kukoseshako “mingilo” ne.

      Kya kumwenako kikwabo kiji mu Loma 15:7-13. Luno ke lubaji lwa nkalata mutumwa Paulo yo anembejile kipwilo mwajinga Bangetila ne Bayudea. Mu kino kitango, mutumwa waambamo kuba’mba mwingilo wa Kilishitu ulengela bantu bonse kumwenamo, kechi Bayudea ba mukanda bonkatu ne, bino ne ba mu mikoka yonse ya bantu kuba’mba “Bagentila batumbijike Lesa na mambo a lusa lwanji.” Kepo Paulo aamba byambo byaambiwa mu binembelo bina, kumwesha jishuko jaambiwapo jiji na mikoka ya bantu. Mwakonsha kutanga byepi byobyo byambo byafuma mu binembelo bina pa kuba’mba mukoseshe kishinka Paulo kyo alangulukilengapo? Umvwe mubena kushabula pa byambo byo mwafwainwa kukosesha, mwakonsha kushabula pa “Bagentila” mu kyepelo 9, “anweba Bagentila” mu kyepelo 10, “Bagentila bonse” ne “bantu bonse” mu kyepelo 11, ne “Bagentila” mu kyepelo 12. Esekai kutanga Loma 15:7-13 na kukosesha byobyo byambo byo mwashabula. Byo mubena kuba bino, musakumvwisha kishinka kyo aambilengapo Paulo kabiji kisakwimupelela kwikikwatakanya.

      Mashinda a Kukoseshamo Byambo. Byambo muji bishinka byo mubena kukeba’mba byumvwanyike, mwakonsha kwibikosesha mu mashinda apusana pusana. Jishinda jo mubena kwingijisha jafwainwa kwendela pamo na kinembelo ne jashi jenu byo jiji. Akimonai ae mashinda acheche aji panshipo.

      Kwalulaalula jiwi. Kino kyavwangamo kwalulako jiwi kulengela byambo muji bishinka kupusanako na byambo bikwabo biji mu mukuku. Kukosesha byambo kwakonsha kubiwa kupichila mu kwalulaalulako jiwi, kwijibwezhako nangwa kwijisuntulako. Mu milaka yavula kwalulaalula ñumvwanyikilo ya jiwi, kulumbulula kukosesha kishinka. Pano bino mu milaka imo, kwalulaalula ñumvwanyikilo ya jiwi kwakonsha kulengela ndumbulwilo ya byambo kumvwanyikila mungi. Umvwe byambo muji bishinka bikatampe byatangiwa bitende bitende, kibilengela kumvwanyikisha. Mu milaka yo babula kukeba kwalulaalulako jiwi kuba’mba byambo bimo byumvwanyikishe nangwa kwibikosesha, kyakonsha kuwama kulondela bikebewa mu yewo mulaka kuba’mba kintu kyo tubena kukeba kwamba kyumvwanyike.

      Kutulumanako. Mwakonsha kutulumanako saka mukyangye kutanga lubaji lwine lwa kinembelo kyo mubena kukeba kutanga nangwa samwikitanga kala. Kutulumanako ponkapotu saka mukyangye kutanga mulanguluko mwine mukatampe, kuzakula bantu michima; kabiji kutulumanako panyuma ya kumutanga kulengela bantu kumumvwisha kya kine. Pano bino, umvwe mwakizhamo kutulumana tulumana, kafwako kishinka kikomvwanyika ne.

      Kubwezhapo. Mwakonsha kukosesha kishinka kimo kupichila mu kwichibikizha anwe bene ne kutangulula kyambo nangwa kipelu. Jishinda jo bengijisha bavula ke kutanga kyepelo kyonse apa bino babwezhapo kutanga byambo bine byo babena kukeba.

      Kwingijisha binungwa bya mubiji. Kwingijisha binungwa bya mubiji ne kilungi kwakonsha kulengela kyambo nangwa kipelu kufika bantu pa muchima.

      Ñumvwanyikilo ya jiwi. Mu milaka imo, byambo bakonsha kwibitanga na jiwi jakonsha kwibilengela kumvwanyikila mungi nangwa kwibipusanya ku byambo bikwabo. Pa kutanga bino byambo napo kyanema bingi kujimuka, kikatakata pa kutanga byambo biji na ndumbulwilo ibiji.

      Umvwe Muntu Mukwabo ye Ubena Kutanga Binembelo. Umvwe mwina nzubo ye ubena kutanga kinembelo, wakonsha kukoseshako byambo bibena kubula kukebewa nangwa kampe kafwakotu nangwa kimo kyo akonsha kukoseshapo ne. Pano mwakonsha kuba byepi? Kyakonsha kuwama anweba kulumbulula kishinka kupichila mu kwingijisha kyokyo kinembelo. Panyuma ya kwikilumbulula, mwakonsha pano kwalukila ku byambo muji bishinka biji mu Baibolo.

      BYA KUKOSESHA BYAMBO

      • Pa mambo a kinembelo kyonse kyo mukeba kutanga, ishikishai anwe bene’mba: ‘Bintu bya mutundu ka byo twiumvwa biji mu bino byambo? Nafwainwa kwibyamba byepi?’

      • Pitulukaimo mu binembelo byo mukeba kukatanga. Pa kinembelo kyonse, ishikishai anwe bene’mba: ‘Mambo ka kino kinembelo o nafwainwa kwikitangila? Byambo ka byo nafwainwa kukosesha pa kuba’mba bishinka bikomvwanyike?’

      MINGILO YA KUBA: (1) Pitaimo mu kinembelo kyo mukeba kukatanga mu mwingilo wa mu bujimi. Pitulukaingamo na kutanga mo kibena kukebewa. Byo mubena kulanguluka pa byo mukeba kwingijisha kyokyo kinembelo, kitangai na jiwi jasansuka ne kukosesha kyambo nangwa byambo bibena kukebewa. (2) Mu buku wa kufundamo, salai jifuka jimo jiji na binembelo byaambiwapo kala jimo. Monai byo bibena kwingila. Shabulai pa byambo muji bishinka. Tangai jifuka jonse na jiwi jasansuka mu jishinda ja kukosesha bulongo binembelo.

  • Kwingijisha Bulongo Binembelo
    Mwenaimo mu Sukulu wa Lufunjisho lwa Mwingilo wa Lesa
    • LUFUNJISHO 22

      Kwingijisha Bulongo Binembelo

      Mwafwainwa kuba byepi?

      Monai’mba ñingijisho yonse ya kinembelo yayilamo na kyo mubena kwambapo kabiji ne na byaamba Baibolo yense. Kabiji ñingijisho yakyo yafwainwa kuyilamo na byanemba ‘kalume wa kishinka kabiji wa maana.’

      Mambo ka o kwanemena?

      Ke kintu kyanema bingi kufunjisha bantu Mambo a Lesa. Kyaswa muchima wanji ke kya kuba’mba bantu bonse ‘bekale na maana alumbuluka a bya bukine.’ (1 Timo. 2:3, 4) Kino kitulengela kwikala na mutembo wa kufunjisha bulongo Mambo a Lesa.

      PA KUFUNJISHA bantu, kechi kikebewa kutangatu byepelo mu Baibolo kyapwa byonkabyo ne. Mutumwa Paulo wanembejile mulunda nanji Timoti amba: ‘Kasa uteshakotu muchima ukefikizhe obe mwine kwi Lesa, sa walumbuluka, muntu wa mwingilo wabula ne kya kubilako bumvu, kasa utwalatu [wambatu, NW] bulongo mambo a bukine.’—2 Timo. 2:15.

      Pa kuba’mba tube bino, ndumbulwilo yetu ya binembelo yafwainwa kukwatankena pamo na Baibolo mwine byo afunjisha. Kino kikebewa kulangulukishapo bulongo pa kibena kwambiwapo, mu kifulo kya kusalatu bipelu byo twamona’mba byo bitutokela ku muchima kabiji ne kunungako milanguluko yetu atwe bene. Kupichila mwi ngauzhi Yelemiya, Yehoba wajimwineko pa mambo a bangauzhi bebepekezhanga’mba baambanga byambo byafumanga mu kanwa kanji bino saka baambanga ‘bimwesho byafuminenga mu michima yabo bene.’ (Yele. 23:16) Mutumwa Paulo wajimwineko bena Kilishitu pa mambo a kutamisha Mambo a Lesa na mafunjisho a bantu byo anembele’mba: “Twakana bintu byafyamika bya bumvu, kechi twenda mu bujimuku ne, nangwa kukwata mambo a Lesa na bujimbijimbi ne; kabiji pa kumwekesha bya bukine twilumbulula ku michima ya bantu bonse ku meso a Lesa.” Mu oa moba, basulu ba bujimbijimbi bapoteshanga binyu, batumpulangako mema kuba’mba bivule bamwenengamo mali avula. Kechi tutamisha Mambo a Lesa kupichila mu kwiavwangakanya na mafunjisho a bantu ne. Paulo waambile’mba: “Atweba kechi tuji pamo ne bamo bavula bavwangakanya mambo a Lesa amba tumwenemo ne: pakuba atweba twambila mwi Kilishitu konka ku meso a Lesa byambo bibafwainwa ba kishinka ne batumwa kwi Lesa.”—2 Ko. 2:17; 4:2.

      Kimye kimo mwakonsha kutongola byambo biji pa kinembelo kuba’mba mwambe pa jifunde jijimo. Mu Baibolo mwayulatu paa mafunde apana lutangijilo lwawama lwa kuyuka mwa kubila na bintu byapusana pusana. (2 Timo. 3:16, 17) Bino mwafwainwa kumona’mba ndumbulwilo yenu ya kinembelo yayilamo bulongo, kabiji ne kumona’mba kechi mubena kwikingijisha monka mo mubena kukebela anwe bene ne. (Sala. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) Ñingijisho ya kinembelo yafwainwa kuyilamo na bikeba Yehoba, ne na mwayila Mambo a Lesa.

      Kabiji ‘kwambatu bulongo mambo a bukine’ kwavwangamo ne kumvwisha byaamba Baibolo. Baibolo kechi “kikote” kya kukapulako bantu ne. Bantangi ba bupopweshi balengululanga Yesu Kilishitu, baambanga bya mu Binembelo, pano bino kechi bateleko muchima ku bine byanemesha bya mu mizhilo nabiji buchibamambo bwaoloka, ne lusa, ne bukishinka ne. Bino bintu byo bintu Lesa byo akeba. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Pa kufunjisha Mambo a Lesa, Yesu wamweshanga byubilo bya Shanji. Kizaku kyo ajinga nakyo pa bukine, kyakwatankene pamo na butemwe bukatampe bo atemenwe bantu bo afunjishanga. Ne atweba twafwainwa kuba byonka byo aubanga.—Mat. 11:28.

      Twakonsha kumona byepi’mba tubena kwingijisha bulongo kinembelo? Kutanga Baibolo kimye kyonse kuketukwasha. Kabiji twafwainwa ne kumusanchila Yehoba pa kwitunengezhezha ‘kalume wa kishinka kabiji wa maana,’ jibumba ja bena Kilishitu bashingwa mo abena kupaina kajo ka ku mupashi ku bakalume banji bonse bakishinka. Lufunjisho lwa pa bunke ne kutanwa ku kupwila kwa kipwilo kimye kyonse kabiji ne kukumbulapo pa kupwila nako kuketukwasha kumwenamo pakatampe mu mikambizho ipanwa kupichila mu jibumba ja kalume wa kishinka kabiji wa maana.

      Umvwe buku wa Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo muji nanji kabiji mwayuka ne kumwingijisha bulongo, ukemukwasha kuyuka bya kulumbulula bulongo binembelo byavula bingila javula mu mwingilo wetu wa mu bujimi. Inge paji kinembelo kyo mukeba kukatanga bino kechi mwikiyukisha bulongo ne, muchima wa kwipelula ukemulengela kupesapesapo kuba’mba kimye kyo mukekyambanga, mukambengatu bulongo mambo a bukine.—Mana. 11:2.

      Kwingijisha Kinembelo Kwafwainwa Kumvwanyika. Pa kufunjisha bantu, monai’mba mwibakwasha kumona lukwatankano luji pakachi ka mutwe ye mubena kwambapo ne kinembelo kyo mubena kutanga. Umvwe mwatendekelapo na bwipuzho saka mukyangye kutanga kinembelo, bantu bo mubena kwambako bafwainwa kumona akyo kinembelo byo kyakumbula bobo bwipuzho. Inge mubena kwingijisha kinembelo kukeba’mba mukoseshe kishinka kimo, monai’mba mwakwasha ye mubena kufunjisha kumona akyo kinembelo byo kyakosesha kyokyo kishinka.

      Kutangatu kinembelo ne kwikikosesha—kechi ko konka kukebewatu ne. Vulukai kuba’mba bantu bavula kechi bamuyukisha Baibolo ne, kabiji kampe kechi bakonsha kumvwisha kishinka inge mwatangatu kinembelo jimo mwabwela mwalubako ne. Lumbululai kyepelo kyaamba pa mutwe ye mubena kwisambapo.

      Javula kino kikebewa kusalululamo byambo bine bibena kukebewa, byaamba kikatakata pa mutwe ye mubena kwisambapo. Jishinda japela ke kubwezhapo jibiji byambo muji bishinka. Umvwe mubena kwisamba na muntu, mwakonsha kushikisha mepuzho akonsha kumukwasha kutana byambo bine bibena kukebewa. Pa kwamba ku jibumba, bañambi bamo pa kuba’mba kintu kyo babena kwambapo kyumvwanyike, bengijisha byambo bikwabo bipasha na byo babena kwambapo nangwa kubwezhapo mulanguluko ye baambapo kala. Umvwe mwasalapo kuba bino, monai’mba bantu bo mubena kwambako baumvwisha lukwatankano luji pakachi ka kishinka kyo mubena kwisambapo ne byanembwa mu kinembelo.

      Umvwe mwasalulula byambo bine bibena kukebewa, ko kuba’mba pano mwaala kitendekesho kyawama. Pano bilumbululai. Nanchi mwaji kutongola kinembelo bulongo ne kumwesha ene mambo o mubena kukeba kwikitangila nyi? Umvwe ibyo, tongolai byobyo byambo byo mwasala kumwesha byo byakwatankana na kyo mubakebenga bantu bo mubena kwambako kumvwa. Lumbulwishai bulongo lolo lukwatankano lujipo. Nangwa pa kutendeka kechi mwaji kulumbulwisha lukwatankano lujipo ne, mwafwainwa pano kumona’mba mwilulumbulula.

      Bafaliseo baipwizhe Yesu bwipuzho bo bamwenenga’mba bwashupile bingi, bwa kuba’mba: ‘Lelo kizhila mwanamulume kukana mukazhanji pa mambo pa mambo nyi?’ Yesu wakumbwile buno bwipuzho kwingijisha Ntendekelo 2:24. Monai kuba’mba Yesu waambilekotu lubaji lumo, kabiji ne kulumbulula mo lwatala. Panyuma ya kwamba’mba mwanamulume ne mukazhanji baikala ke “mubiji umotu,” Yesu wapezhezheko kwamba’mba: “Onkao mambo akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.”—Mat. 19:3-6.

      Mwafwainwa kulumbulula byepi kinembelo kuba’mba kyumvwanyikishe bulongo byo kyafwainwa kwingila? Bantu bo mubena kwambako ne buneme bwa kishinka kyo mubena kwambapo, byo byafwainwa kwimukwasha kuyuka bya kwikilumbulula. Kilumbulwilai mu jishinda japela ja kulengela bantu kumvwa.

      Kwambañana mu Binembelo. Pa mambo a mwingilo wa kwa Paulo mu Tesalonika, Byubilo 17:2, 3, bitubula’mba ‘waambañenenga nabo mu Binembelo.’ Kalume wa Yehoba yense wafwainwa kwibikishako kubanga kino. Kya kumwenako, Paulo waambilepo pa bwikalo ne mwingilo wa Yesu, kumwesha’mba bino bebyambijile jimo mu Binembelo bya Kihebelu, kepo apezhezheko kwamba na jiwi jakosa amba: “Uno Yesu yenka, ye mbenakwimusapwila, ye Kilishitu.”

      Pa kunembela Bahebelu, Paulo wabwezhezhengapo kwamba byambo bya mu Binembelo bya Kihebelu. Pa kukosesha nangwa kulumbulula kishinka, javula wakitongolanga kyambo kimo nangwa kipelu kipi kijimo, apa bino walumbulula buneme bwakyo. (Hebe. 12:26, 27) Mu jishimikila jiji mu Bahebelu kitango 3, Paulo waambamo byambo biji mu Salamo 95:7-11. Kepo alumbulwile mbaji isatu ya kino kinembelo: (1) muchima (Hebe. 3:8-12), (2) buneme bwa kipelu kya kuba’mba “Ja lelo” (Hebe. 3:7, 13-15; 4:6-11) (3) mwatala byambo bya kuba’mba: “Kechi bakatwela mwakukokolokela mwami ne.” (Hebe. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Esekainga kulondela byo aubilenga pa kulumbulula kinembelo kyonse.

      Akimonai Yesu byo aambañene bulongo kufuma mu Binembelo mu jishimikila jiji mu Luka 10:25-37. Mufunjishi wa mizhilo waipwizhe’mba: “Mufunjishi, lelo ngube ka namba ntambule bumi bwa myaka?” Patanshi Yesu wamwambijile uno mwanamulume kwiambila aye mwine byo alangulukilenga pa ano mambo, kepo aambishepo pa buneme bwa kuba byaamba Mambo a Lesa. Byo amwene’mba awa muntu kechi waumvwisha kishinka ne, Yesu wisambile nanji pakatampe kwingijishatu kyambo kimo kya mu kinembelo kya kuba’mba “mukwetu.” Mu kifulo kya kulumbululatu kino kyambo mo kyatala, waambile kya kumwenako kuba’mba amukwashe mwine kwitaina mukumbu.

      Kyamwekeshatu patoka kuba’mba pa kukumbula mepuzho, Yesu kechi wafikenangatu kutongola binembelo biji na mukumbu ku bwipuzho bo baipuzha ne. Patanshi wakimonanga bino binembelo byo byaamba, apa bino wibingijisha kukumbwilamo bwipuzho bo baipuzha.

      Basadusea byo bakainenga’mba lusanguko kafwako, Yesu waambile pa kyepelo kimotu kya mu Kulupuka 3:6. Pano bino, kechi wapelejiletu mu kwamba pa byambo byanembwa pa kino kinembelo ne. Wikilumbulwile bulongo kumwesha patoka kuba’mba lusanguko ke lubaji lwa nkebelo ya Lesa.—Mako 12:24-27.

      Kuyuka kwambañana ne kwingijisha Binembelo bulongo, kukemukwasha bingi kwikala mufunjishi wayuka kufunjisha bulongo.

      BYA KUYUKA KWINGIJISHA BULONGO BINEMBELO

      • Tangainga Baibolo kimye kyonse. Fundainga bulongo Kyamba kya Usopa ne kunengezha bulongo kupwila konse.

      • Monainga kuba’mba mwayuka bulongo mwatala byambo biji mu kinembelo kyonse kyo mukeba kwambapo. Tangai bulongo kinembelo kuba’mba mumvwishe bulongo byo kibena kwamba.

      • Pesapesainga mu mabuku etu a bwina Kilishitu.

      MWINGILO WA KUBA: Langulukaipo mwatala kino kinembelo kya 2 Petelo 3:7. Nanchi kimwesha’mba ntanda ikapya na mujilo nyi? (Pa kulumbulula kyambo kya “ntanda,” lumbululai ne mwayila kyambo kya kuba’mba “bya mwiulu.” Binembelo ka byaamba’mba “ntanda” yakonsha ne kwambiwa mu bukifwanyikizho? Bañanyi nangwa’mba bi ka bikonaunwa kwesakana na byo baamba mu kyepelo 7? Nga kino kyaswañana byepi na kyamwekele mu moba a Nowa, kyo baambapo mu kyepelo 5 ne 6?)

  • Kulumbulula Bulongo Buneme bwa byo Mubena Kwamba
    Mwenaimo mu Sukulu wa Lufunjisho lwa Mwingilo wa Lesa
    • LUFUNJISHO 23

      Kulumbulula Bulongo Buneme bwa byo Mubena Kwamba

      Mwafwainwa kuba byepi?

      Kwashai bantu bo mubena kwambako kumvwisha mutwe ye mubena kwisamba nabo byo ebalamata mu bwikalo bwabo nangwa byo bakonsha kumwingijisha kuba’mba ebakwashe.

      Mambo ka o kwanemena?

      Umvwe bantu babula kumona buneme bwa byo mubena kwamba, bakonsha kwimubula’mba kechi babena kukeba ne, nangwa kufumyakotu muchima ku byo mubena kwamba.

      KANA mubena kwamba ku muntu umo nyi, nangwa ku nzhinde, kechi kyawama kulanguluka’mba bantu bo mubena kwambako basakutemwa mutwe ye mubena kwambapo na mambo a kubatu’mba anweba mwamutemwa ne. Byambo byo mubena kwambapo byanema bingi, pano bino umvwe mwakankalwa kulumbulula bulongo buneme bwabyo, bantu kechi bakateshako muchima pa kimye kyabaya ne.

      Kino byo byo kikala ne ku luonde luji mu Nzubo ya Bufumu. Bakonsha kuteleka umvwe mwaingijisha kishimpi nangwa kya kumwenako kyo bakyangye kumvwapo kala. Pano bino, bakonsha kufumyako muchima inge kemwambe pa bintu byo bayukila jimo, kikatakata inge mwakankalwa kwibilumbulula bulongo. Mwafwainwa kwibakwasha kuyuka ene mambo bintu byo mubena kwambapo o byakonsha kwibakwasha.

      Baibolo witutundaika kulanguluka bulongo. (Mana. 3:21) Yehoba waingijishe Yoano Mubatishi kutangijila bantu ku ‘maana a baoloka.’ (Luka 1:17) Ano ke maana eya na mambo a kwikala na moyo wa kwakamwa Yehoba. (Sala. 111:10) Aba bekala na ano maana ebakwasha kuyuka mwa kubila na makatazho a mu bwikalo ne kukwachisha ku bumi bonkabwa bwa kine kine, ko kuba’mba bumi bwa myaka ne myaka buji kulutwe.—1 Timo. 4:8; 6:19.

      Jashi Jafwainwa Kukwasha Bantu. Umvwe mukeba jashi jenu kukwasha bantu, kechi mwafwainwa kulangulukatu pa byambo byonka ne, mwafwainwa ne kulanguluka pa bantu bo mukambangako. Kange mwibalangulukilenga mu bujibumba ne. Mambo mu jojo jibumba muji bantu ne bisemi byapusana pusana. Mwakonsha kwikala baana babacheche, bakyanyike, bakoma ne bakikulumpe. Kabiji mwakonsha kwikala bakatataka ne batendekele kala kwingijila Yehoba anweba saka mukyangye kusemwa. Bamo bakonsha kwikala bakoma ku mupashi; bakwabo nabo kampe bakiji na milanguluko ne na byubilo bya panopantanda. Ishikishai anwe bene amba: ‘Nga bino byambo byo nsakuya na kwamba byakonsha kukwasha byepi bantu bo nsakwambangako? Nakonsha kwibakwasha byepi kuyuka kishinka kyo mbena kwambapo?’ Mwakonsha kukeba kutatu muchima ku jibumba jimo nangwa abiji a bantu bo twaambapo pano. Pano bino, kechi mwafwainwa kulubako bakwabo bashala ne.

      Pano ibyepi umvwe bemupa jashi jibena kwamba pa lufunjisho lutanshi lwa mu Baibolo? Mwakonsha kulengela byepi jino jashi kukwasha bantu bayukila kala jimo lolo lufunjisho? Bakwashai kusumininwa kya kine. Mu ñanyi jishinda? Kupichila mu kulumbulula bishiino bya mu Binembelo byaamba pa lolo lufunjisho. Kabiji mwakonsha ne kwibakwasha kwilumvwisha pakatampe alo lufunjisho lwa Baibolo. Kino kyakonsha kubiwa kupichila mu kwilulumbulula byo lwakwatankana na bishinka bikwabo bya mu Baibolo ne na byubilo bya Yehoba. Ingijishai bya kumwenako ne bintu bya kine bimweka mu bwikalo bwa bantu bimwesha kwilumvwisha byo kwakwasha bantu kabiji ne byo kwibalengela kwikala na luketekelo lwa mu kimye kya kulutwe.

      Kange mupembelele jashi kejiye na kupwa bino po mwachikamenamo na kulumbulula mashinda mwa kwingijishisha bishinka byo mwaambapo ne. Konka ku ntendekelotu ya jashi, muntu yense mu luonde wafwainwa kwiumvwa’mba “akye kibena kwambiwa kyandamata.” Byo mwaala kino kitendekesho, twajijilai kumwesha mashinda mwa kwingijishisha byobyo bishinka bikatampe biji mu jashi jenu byo mubena kuya na kulumbulula kimo kimo kufikatu ne pa kupezhako.

      Pa kulumbulula bya kwingijisha bintu byo mubena kwambapo, monai’mba mwalumbulula bulongo kwesakana na mwayila mafunde a mu Baibolo. Nga kino kyatala mwepi? Kyatala mu kulumbulwila mafunde mu jishinda ja butemwe kabiji ne kumwesha lusa. (1 Pe. 3:8; 1 Yoa. 4:8) Nangwatu kimye mutumwa Paulo kyo aambilenga pa makatazho ajinga mu Tesalonika, waambileko ne pa bano balongo ne banyenga yanji bena Kilishitu byo bakomejileko ku mupashi. Kabiji wamwesheshe luketekelo lwa kuba’mba mu bintu byonse byo aambilepo, bakakeba kuba kyaoloka. (1 Tesa. 4:1-12) Byo aikalapo wa kumwenako wawama kulondela!

      Nanchi jashi jenu jibena kwamba pa kutundaika bakwenu kwingilako mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha bantu mambo awama nyi? Bakwashai kwikala na kizaku ne lusanchilo lwa kwingilako uno mwingilo. Nangwa byonkabyo, kimye kyo mubena kuba byobyo, yukai kuba’mba bantu bapusana mu bulume, kabiji ne Baibolo naye kino wikyambapo. (Mat. 13:23) Kange mulengele balongo benu kulanguluka nobe kafwapo ne kyo babena kubapotu ne. Bahebelu 10:24 betukambizha “kwiubisha butemwe ne mingilo yawama.” Umvwe ketwiubishe butemwe, tukengilanga mingilo na muchima wawama. Mu kifulo kya kukanjikizha bakwetu, vulukai kuba’mba kintu Yehoba kyo akeba atweba kuba ke kutundaika bantu ‘kukokela lwitabilo.’ (Loma 16:26) Kulabijila kino kishinka kwitulengela kukebesha kukosesha lwitabilo lwetu ne lwa balongo betu.

      Kukwasha Bantu Kumvwisha Buneme bwa Mambo o Tusapwila. Kimye kyo mubena kusapwila, monainga kuba’mba mubena kulumbulula buneme bwa mambo awama. Kuba bino kukebewa kulanguluka pa bintu biji mu milanguluko ya bantu ba mu nyaunda yenu. Mwakonsha kwibiyuka byepi? Telekainga ku byambo bya pa waileshi nangwa pa malangalanga. Monainga pa peja itanshi ya pepala wa byambo. Kabiji esekeshainga kwisamba na bantu ne kumvwa byo babena kwamba. Mwakonsha kutana’mba babena kupita mu makatazho akatampe, nabiji kupwa kwa nkito, kupana misonko, bikola, kufwisha wa mu kisemi, bumbanzhi, kwibafwa nshiji ku muntu uji pa kifulo kikatampe, kupwa kwa masongola, lukatazho lwa kulamawizha baana ne makatazhotu akwabo. Nanchi Baibolo wakonsha kwibakwasha nyi? Ee, wakonsha.

      Pa kuba’mba mutendeke mwisambo, mwikala na mutwe ye mukeba kwisambapo. Pano bino, umvwe muntu wamwesha’mba kuji bintu bimo byamukatazha byo akebesha kuyuka, kukankazhama kwisamba nanji umvwe mwakonsha kuba byobyo ne. Inge ne, mubulai’mba mukabwelako na kwisamba nanji byambo byakonsha kumukwasha. Ibyo kuba’mba, kechi tukeba ‘kwibika mu mambo abula etu’ ne, bino tubulako bantu mafunde engila aji mu Baibolo. (2 Tesa. 3:11) Kyakonsha kufika bantu pa michima ke mafunde a mu Baibolo aamba pa bwikalo bwabo.

      Umvwe bantu bakankalwa kumona byambo byetu byo bibalamata mu bwikalo bwabo, bakonsha kuchibikizha bukiji bukiji mwisambo. Nangwatu inge betwitabizha kwamba, umvwe twabula kulumbulula buneme bwa mutwe ye tubena kwambapo, kyakonsha kumwesha’mba byambo byetu kechi byakonsha kwibakwasha mu bwikalo bwabo ne. Bino umvwe twalumbulula bulongo buneme bwabyo, mwisambo wetu wakonsha kulengela bantu kupimpula bwikalo bwabo.

      Pa kufunjisha mafunjisho a Baibolo, twajijilai kulumbulula buneme bwa byobyo byo mubena kufunjisha. (Mana. 4:7) Kwashai bo mubena kufunjisha Baibolo kumvwisha lujimuno lwa mu Binembelo, mafunde ne bya kumwenako bimwesha byo bakonsha kwenda mu mashinda a Yehoba. Ambishaipo pa bintu byawama bifumamo mu kuba byobyo. (Isa. 48:17, 18) Kino kikalengela bantu bo mubena kufunjisha Baibolo kupimpula bwikalo bwabo. Bakwashai kwikala na butemwe bwa kutemwa Yehoba ne kwikala na muchima wa kukebesha kumutokesha pa muchima, kabiji ne bene kufuma mukachi ka michima yabo kukebesha kwingijisha mafunde a mu Mambo a Lesa.

      BYA KULUMBULULA

      • Pa kunengezha jashi, kange mulangulukengatu pa byambo ne, langulukainga ne pa bantu bo mukambangako. Jambai mu jishinda jakonsha kulengela bonse kumwenamo.

      • Kechi mwafwainwa kupembelela jashi kejiye na kupwa bino po kemulumbulule buneme bwa kwingijisha byo mubena kwamba ne. Mwafwainwa kwibulumbulula mu jashi jonse.

      • Pa kunengezha kuya na kusapwila, langulukai pa bibena kulanguluka bantu baji mu nyaunda yenu.

      • Pa kusapwila, umvwishai bibena kwamba yewo muntu kabiji ne kwalula mwisambo wenu kwesakana na kyo abena kwambapo.

      MWINGILO WA KUBA: Pitulukaimo mu Mwingilo Wetu wa Bufumu ye muji nanji, ne kusalamo jishinda jimo nangwa abiji o mwamona’mba akonsha kwingila bulongo mu nyaunda yenu. Esekai kwiengijisha mu mwingilo wa mu bujimi.

Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
Shinkai
Shinkulai
  • Kikaonde
  • Tuminaiko Bakwenu
  • Byo Mukeba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Terms of Use
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Shinkulai
Tuminaiko Bakwenu