BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • Mambo ka a Kutwajijila Kwikala na Bumi?
    Labainga!—2014 | May
    • MUTWE WA PA NKUPIKO

      Mambo ka a Kutwajijila Kwikala na Bumi?

      INGE mwamona Diana,a mwakonsha kulanguluka’mba uji bingi na maana, wa lusekelo, kabiji watemwa kwisamba na bantu. Nangwa umweka kusangalala ku meso a bantu, bino mu mukachi ka muchima, Diana ke muntu wapopomenwa bingi. Diana waamba’mba: “Kechi paji juba jo mbula kulangulukapo pa kufwa ne. Ndanguluka’mba kyakonsha kuwamatu inge nafwa.”

      Diana wamba’mba kechi wakonsha kwiipaya mwine ne. Pano bino, kechi ulangulukapo ene mambo a kutwajijila kwikala na bumi ne. Waamba’mba: “Kyo nkeba ke kufwa mu mapuso a pa mukwakwa. Mmona lufu kuba’mba mulunda nami, kechi amba mulwanyi ne.”

      Bantu bavula bomvwa byonka byumvwa Diana, kabiji bamo bafika ne pa kipimo kya kweseka kwiipaya. Bashayuka bamba kuba’mba bantu bavula beseka kwiipaya kechi boba bino na mambo a kukeba kufwa ne, bino, ke kukebatu kupwisha makatazho o babena kupitamo. Kwambatu nzolo kijoma, makatazho o bapitamo o ebalengela kulanguluka’mba kyawamatu kufwa; mambo kechi bamonapo ene mambo a kutwajijla kwikala na bumi ne.

      Mambo ka a kutwajijila kwikala na bumi? Langulukai pa bishinka bisatu bya kwimukwasha kutwajijila kwikala na bumi.

      BUBELA: Kwamba pa bya kwiipaya, nangwatu kutongola kyambo kya kwiipaya, kutundaika bantu kweseka kwiipaya.

      BUKINE: Kwisamba pa uno mutwe javula kukwasha muntu uji na milanguluko ya kwiipaya kulangulukapo pa mashinda akwabo a kupwishishamo lukatazho.

      [Tubyambo twa mushi]

      a Jizhina japimpulwa.

      [Mabulañano pa peja 5]

      “Kupesa pesa kumo kwaubiwe kwamwesha kuba’mba kimye kyonse muntu umo kyo eipaya, kuji bantu bakwabo 200 baeseka kwiipaya, kabiji ne bantu bakwabo 400 balangulukapo pa kwiipaya.”—Pepala wa byambo wa THE GAZETTE, MONTREAL, CANADA.

  • 1 Bintu Bipimpulwa
    Labainga!—2014 | May
    • MUTWE WA PA NKUPIKO | MAMBO KA A KUTWAJIJILA KWIKALA NA BUMI?

      1 Bintu Bipimpulwa

      “Twazhokolokwa na makatazho apusana pusana, bino kechi twashinkilwatu ne; twasusubala, bino kechi twasusubeshatu ne.”—2 KOLINDA 4:8.

      Bantu bamo bamba’mba kwiipaya ke “jishinda ja kupwishishamo lukatazho lumo lwa pa kimye kichechetu.” Nangwa mulanguluka’mba kechi kyapela kupwisha lukatazho ne, bino nangwatu lukatazho lukatampe lwakonsha kupwa.—Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Bwikalo Bwabo Bwapimpwilwe.”

      Nangwatu inge kya kuba makatazho kechi apwa ne, kyawama kwingijilanga pa lukatazho lumo pa juba pa juba. Yesu waambile’mba: “Kange mubambishenga michima na mambo a juba ja kesha ne, mambo juba ja kesha jikebambisha na byajo. Langulukaitu pa lukatazho lwa pa jojo juba.”—Mateo 6:34.

      Pano inge muji na lukatazho lubula kupwa, mwakonsha kuba byepi? Twambe’mba muji na kikola kibula kupwa, nangwa apo kampe muji na lukatazho lukatampe nabiji masongola kupwa nangwa inge mutemwe wenu wafwa. Abya, mwakonsha kuba byepi?

      Nangwatu mu makatazho a uno mutundu, kuji kyo mwafwainwa kupimpulako, ko kuba’mba kupimpulako ndangulukilo yenu pa ano makatazho. Inge mwaswa kuba’mba kechi muji na bulume bwa kupwisha lolo lukatazho ne, kino kikemukwasha kwikala na muchima watekanya kimye kyo mubena kutalañana na lolo lukatazho. (Byambo bya Mana 15:15) Kabiji mukeseka kutana mashinda a kuchinchikilamo oo makatazho mu kifulo kya kulanguluka’mba kyawamatu ne kwiipaya. Ki ka kikafumamo? Kechi twakonsha kwalula bintu byo biji ne, bino, twakonsha kupimpula byo tulanguluka pa byobyo bintu.—Yoba 2:10.

      VULUKAI KINO: Kechi mwakonsha kukanjila mutumba na lutampulo lumo ne. Bino, mwafwainwa kwendapo ntampulo yavula bingi pachepache. Byo byo mwafwainwa kuba ne na makatazho o mwikala nao. Nangwa abayetu nobe mutumba, mwakonsha kwiashinda.

      BYO MWAKONSHA KUBA LELO: Bulaiko muntu umo, nabiji mulunda nenu nangwa mulongo pa makatazho enu. Uno muntu wakonsha kwimukwasha kulangulukapo bulongo pa lolo lukatazho.—Byambo bya Mana 11:14.

      [Kitenguluzha pa peja 6]

      BWIKALO BWABO BWAPIMPWILWE

      Langulukai pa bantu bakishinka bana batongolwa mu Baibolo bapichile mu makatazho kya kuba ke balanguluke’mba kyawamatu ne kufwa.

      Libeka: “Inge kiji byonkabyo nanchi mambo ka o nakikela na bumi?”—Ntendekelo 25:22.

      Mosesa: “Ngipayai lonka luno. . . . Kange mundeke mmone jikwabo bya malwa ne.”—Kubala 11:15.

      Elaija: “Tambulai mweo wami; mambo amiwa kechi nebakila bashakulu bami mu kuwama ne.”—1 Bamfumu 19:4.

      Yoba: “Mambo ka o nabujile kufwa pa kusemwa.”—Yoba 3:11.

      Inge mwatanga mashimikila a mu Baibolo aamba pa bano bantu, mukatana kuba’mba makatazho abo apwile kabiji bwikalo bwabo bwapimpwilwe mu mashinda o babujile ne kuketekelatu ne. Ne anweba byobyo kyakonsha kwikala. (Musapwishi 11:6) Kange mukoke ne.

  • 2 Kuji Bintu Byakonsha Kwimukwasha
    Labainga!—2014 | May
    • MUTWE WA PA NKUPIKO | MAMBO KA A KUTWAJIJILA KWIKALA NA BUMI?

      2 Kuji Bintu Byakonsha Kwimukwasha

      “Saka mutaya bijikila byenu pe [Lesa], mambo wimuta muchima.”—1 PETELO 5:7.

      Mwakonsha kumona nobe kufwa kwawamapo kukila bumi kampe na mambo a kulanguluka’mba kafwako kyo mwakonsha kuba na makatazho o mubena kupitamo. Monai bintu byafwainwa kwimukwasha.

      Lulombelo. Lulombelo kechi jishindatu ja kwitekeneshamo mu kimye kya makatazho ne, kabiji kechi twafwainwatu kulomba inge twapelelwa ne. Lulombelo ke jishinda ja kwisambilamo ne Yehoba Lesa, aye wimuta bingi muchima. Yehoba ukeba’mba anweba mumubulenga bintu biji ku muchima wenu. Baibolo witutundaika’mba: “Utwike Yehoba kisendwa kyobe, ne aye ukakukosesha.”—Salamo 55:22.

      Lombai kwi Lesa lelo jonka. Pa kulomba ingijishai jizhina janji ja Yehoba, ne kwisamba nanji kufuma panshi ya muchima wenu. (Salamo 62:8) Yehoba ukeba’mba mumuyuke bulongo amba mulunda nenu. (Isaya 55:6; Yakoba 2:23) Lulombelo ke jishinda ja kwisambilamo na Lesa jo mwakonsha kwingijisha kimye kyonse ne pa mpunzha paji ponse.

      Bantu betutemwa. Balongo benu, balunda nenu, ne bantu bakwabo banemeka bingi bumi bwenu. Apo kampe bemubilapo kala ne bintu bimwesha kuba’mba bemuta muchima. Pa bantu bemutemwa paji ne bo mwabula kuyuka. Kya kumwenako, bimye bimo Bakamonyi ba kwa Yehoba inge baya mu mwingilo wabo wa kusapwila, batana bantu basusubala, bamo pa bano bantu bamba kuba’mba bapopomenwe bingi kya kuba’mba bakebelenga ne kwiipaya. Mwingilo wa ku nzubo ku nzubo ulengela Bakamonyi ba kwa Yehoba kukwasha bantu balanguluka bino. Na mambo a kuba balondela byaubanga Yesu, Bakamonyi ba kwa Yehoba bata bingi muchima bantu bakwabo. Ne anweba bemuta bingi muchima.—Yoano 13:35.

      Kuya ku Kipatela. Bimye byavula muntu inge ke alanguluke pa kwiipaya, kino kimwesha’mba wakonsha kwikala na kikola kya ku bongo nabiji kikola kilengela muntu kwinyengaika ne kupopomenwa. Byonka byo mubula kumvwa bumvu inge mwabela kikola kya pa mubiji, kechi mwafwainwa kumvwa bumvu inge mwatanwa na kikola kya ku bongo ne. Bashayuka bamo bamba’mba kupopomenwa kujitu nobe “kukolwa mutwe kukolwapo bantu bonse.” Ko kuba’mba muntu yense wakonsha kupopomenwa. Kabiji kino kikola kyakonsha kubukwa.a

      VULUKAI KINO: Umvwe muji na kikola kya kupopomenwa, mwafwainwa kukeba bukwasho. Inge mwaswa bukwasho, luno lukatazho lwakonsha kupwa.

      BYO MWAKONSHA KUBA LELO: Kebai Dokotala wayuka kubuka bikola bya kupopomenwa.

      [Tubyambo twa mushi]

      a Inge milanguluko ya kukeba kwiipaya yatwajijila, mwafwainwa kumonapo mashinda akonsha kwimukwasha, nabiji kuya ku kipatela. Ku bipatela kuji bantu bafunda bino bikola bakonsha kwimukwasha.

      [Mabulañano pa peja 7]

      Kipamo kimo kikwasha bantu bakeba kwiipaya, kitelwa’mba American Foundation for Suicide Prevention, kyaamba’mba “panyuma ya kupesa pesa, kyatanwa kuba’mba bantu bavula bekujika bakolwa bikola bya ku bongo pa kimye kyo bekujika. Bino, javula bano bantu kechi bayuka amba baji na bino bikola ne, nangwa inge bayuka, kechi bebikako amba bebabuke bino bikola ne.”

  • 3 Luketekelo lwa Bwikalo Bwawama
    Labainga!—2014 | May
    • MUTWE WA PA NKUPIKO | MAMBO KA A KUTWAJIJILA KWIKALA NA BUMI?

      3 Luketekelo lwa Bwikalo Bwawama

      “Bakimote bakaswana ntanda. Kabiji bakasangalela mu kuvula kwa mutende.”—SALAMO 37:11.

      Baibolo waamba’mba bwikalo bwa muntu bwayulatu na bya “malwa.” (Yoba 14:1) Muntu yense lelo jino ujipo na bya malwa bimo byo abena kupitamo mu bwikalo bwanji. Bino, bantu bamo kechi bajipo na luketekelo lwa kuba’mba bwikalo bwabo bukawama kulutwe na lwendo ne. Nanchi abino byobyo mulanguluka nyi? Umvwe ibyo, yukai kuba’mba Baibolo wapa bantu bonse luketekelo lwa kimye kya kulutwe. Kya kumwenako:

      • Baibolo ufunjisha’mba Yehoba Lesa wakebelenga’mba twikalenga bwikalo bwawama.—Ntendekelo 1:28.

      • Yehoba Lesa walaya kwalula ino ntanda ke paladisa. —Isaya 65:21-25.

      • Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, buno bungauzhi bukafika. Lumwekesho 21:3, 4 waamba’mba:

      “Tente wa Lesa ukekala na bantu, ne aye ukekala nabo kabiji ne abo bakekala ke bantu banji. Ne Lesa mwine ukekala nabo. Kabiji ukebashimuna mipolo yonse ku meso abo, ne lufu, mabingo, kujila nangwa misongo kechi bikekalako jibiji ne. Bintu bya kala byapichijila.”

      Luno luketekelo lwa kine, kechi milangulukotu ya bantu ne. Yehoba Lesa ukafikizha milaye yonse yatongolwa mu bino byambo, mambo uji na bulume kabiji usakisha bingi kufikizha ino milaye. Milaye iji mu Baibolo yaketekelwa, kabiji ipana mukumbu ku bwipuzho bwa kuba’mba “Mambo ka a Kutwajijila Kwikala na Bumi?”

      VULUKAI KINO: Nangwa kya kuba milanguluko yenu yakonsha kukumpaulwa ne kulelaulwa byonka bikumpaulwa bwato na luvula, byambo bya mu Baibolo bya luketekelo byakonsha kwimukosesha mambo biji nobe kimiko kya bwato.

      BYO MWAKONSHA KUBA LELO: Tendekai kupesa pesa Baibolo byo afunjisha pa luketekelo lwa bwikalo bwawama kulutwe na lwendo. Bakamonyi ba kwa Yehoba bakeba bingi kwimukwasha kuba bino. Monañanai na Bakamonyi ba kwa Yehoba ku mpunzha ko mwikela nangwa kuya pa Keyala wa pa intaneti wa jw.org/kqn.a

      [Tubyambo twa mushi]

      a Byo mwakonsha kuba: Yai pa jw.org ne kuchinta panembwa’mba MABUKU > BUTALA BWA MABUKU PA INTANETI. Apa bino mwabikamo kyambo nabiji kya kuba’mba “kupopomenwa” nangwa “kwiipaya” pa kuba’mba muyukilepo byavula.

Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
Shinkai
Shinkulai
  • Kikaonde
  • Tuminaiko Bakwenu
  • Byo Mukeba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Terms of Use
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Shinkulai
Tuminaiko Bakwenu