Kitango 11

Yoano Wanengezhezhe Jishinda

PAPICHILE myaka 17 kufuma kimye Yesu kyo ajinga na myaka 12 po ashikishenga bafunjishi mu nzubo ya Lesa. Kyajinga kimye kya mwela wa mebele mu mwaka wa 29 C.E., kabiji kyamweka bonse baambilenga pe Yoano kolojanji Yesu wa mu jivumo jikwabo, wasapwijilenga monse mu kyalo kyazhokolokele Mukola wa Yodano.

Yoano wajinga kitonzhi mu mwekelo ne ñambilo. Kivwalo kyanji kyajinga kya boya bwa ngamela kabiji wavwalanga mukwandala wa kiseba mu kifuka kyanji. Wajanga nzhiye ne buki. Byambo ka byo asapwijilenga? Wasapwijilenga amba: “Lapilai, mambo Bufumu bwa mwiulu bwafwenya pepi.”

Bino byambo byasangajikile bingi bantu bamutelekelenga. Bavula bamwene’mba bafwainwa kulapila, ko kuba’mba kupimpula byubilo byabo ne kusankilapo bwikalo bwabo bwatama bwa kala. Onkao mambo, bantu bavula kufuma monse mu nyaunda yazhokolokele Yodano ne mu Yelusalema baishile kwi Yoano ne kwibabatizha saka ebebizha mu mema a Yodano. Mambo ka?

Yoano wabatizhenga bantu kwikala kiyukilo kya lulapilo lwabo lwa kufuma mu muchima pa mambo o balengele a kuzhilulula lulayañano lwa Mizhilo ya Lesa. Kabiji Bafaliseo ne Basadusea bamo byo baishile ku Yodano, Yoano wibazhachishe. Waambile’mba: “Anweba baana ba miloolo, ñanyi wimujimuna amba munyeme bukaji bubena kwiya? Onkao mambo, mweshainga bipangwa byafwainwa lulapilo. Kange mulangulukenga mu michima yenu amba, ‘Tuji na shetu Abalahama’ ne. Amiwa nemwambila namba, Lesa wakonsha kwalula ano mabwe kwikala baana ba kwa Abalahama. Kapasa bekakungika kala ku mizhazhi ya bichi. Byonkabyo, kichi kyonse kibula kupanga bipangwa byawama, bekitema ne kwikyela mu mujilo.”

Na mambo a kuba bantu bonse batele muchima kwi Yoano, Bayudea batumine bañanga ne bena Levi kwi aye. Bamushikishe’mba: “Nanchi yobe ñanyi?”

Yoano wisolwele’mba, “Kechi yami Kilishitu ne.”

Abo bamushikishe’mba: “Nanchi wi ñanyi? Nanchi yobe Elaija nyi?”

Aye wakumbwile’mba: “Kechi yami iye ne.”

“Nanchi yobe ngauzhi nyi?”

“Ine!”

Onkao mambo, abo bakoselepotu na kumushikisha’mba: “Nanchi yobe ñanyi? Tubule pa kuba amba tuye na kwibabula aba baji kwitutuma. Nanchi witela obe mwine amba wi ñanyi?”

Yoano walumbululwile’mba: “Amiwa ne jiwi ja yewa ubena kubijika mu kiselebwa amba, ‘Ololai jishinda ja Yehoba,’ byonka byaambile ngauzhi Isaya.”

Abo bakebele kuyuka’mba: “Pano mambo ka o ubatizhizha umvwe kechi wi Kilishitu nangwa Elaija nangwa yewa Ngauzhi ne?”

Aye wibakumbwile’mba: “Amiwa mbatizha mu mema. Pakachi kenu paimana muntu ye mwabula kuyuka, ubena kwiya panyuma yami.”

Yoano wanengezhezhenga jishinda kupichila mu kukwasha bantu kwikala na muchima wawama wa kwitabila Mesiasa ukekala Mfumu. Yoano waambile pe Aye amba: “Awa wankila bulume ubena kwiya kabiji kechi nakonsha kukasulula ntambo ya pa nkwabilo yanji ne.” Yoano waambile ne kuba’mba: “Awa ubena kwiya panyuma yami watangilako kala, mambo wajingako amiwa saka nkyangye kwikalako.”

Onkao mambo, byambo bya kwa Yoano bya kuba’mba, “bufumu bwa mwiulu bwafwenya pepi,” byalengejile bantu kuyuka amba mwingilo wa Mfumu ye batongola kwi Yehoba aye Yesu Kilishitu wajinga pepi kutatula. Yoano 1:6-8, 15-28; Mateo 3:1-12; Luka 3:1-18; Byubilo 19:4.

▪ Yoano wajinga muntu wa mutundu ka?

▪ Mambo ka Yoano o abatizhizhenga bantu?

▪ Mambo ka Yoano o aambijile’mba Bufumu bwafwenya pepi?

Kitango 12

Yesu Wabatizhiwe

BYO papichile bañondo pepi na batanu na umo panyuma ya kuba Yoano watatula kala mwingilo wa kusapwila, Yesu wajinga na myaka 30 waishile kwi aye ku Yodano. Waishijile ka? Nanchi na kumupempulatu nyi? Nanchi Yesu wakebele kuyukatu mwingilo wa kwa Yoano byo aendelenga nyi? Ine, Yesu waambijile Yoano amba amubatizhe.

Yoano wakaine’mba: “Nanchi mwaiya kwi amiwa amba nemubatizhe nyi? Amiwa yami nafwainwa kubatizhiwa kwi anweba.” Yoano wayukile’mba nkasanji wa mu jivumo jikwabo aye Yesu ke Mwana Lesa. Yoano wafunkile munda mwa inanji na lusekelo kimye Maliya kyo ebapempwile saka aimita Yesu. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yoano bamubujile kino kwi aye inanji Elisabeta. Kabiji kyamweka wamubujile ne byambo byaambile malaika bya kusemwa kwa kwa Yesu ne byamwekele bamalaika ku bakafunga bufuku bwa juba jasemekelwe Yesu.

Onkao mambo, Yoano kechi wamulubile Yesu ne. Kabiji Yoano wayukile’mba kechi wafwainwe kubatizha Yesu ne. Mambo luno lubatizhilo ke lwa boba balapila ku bundengamambo bwabo, pakuba Yesu kechi walengelepo mambo ne. Nangwa kya kuba Yoano wamukainye, Yesu wakoselepotu na kumwambila’mba: “Kange ukane ne, mambo kitufwainwa kufikizha akya kyakeba Lesa.”

Mambo ka o kyafwainwe Yesu kubatizhiwa? Mambo lubatizhilo lwa Yesu kechi lwajinga kiyukilo kya kulapila ku bundengamambo ne, bino lwajinga kwipana aye mwine kuba kyaswa muchima wa Shanji. Yesu wajinga kalipentala, pano kimye kyafikile kya kutatula kwingila mwingilo Yehoba Lesa ye amutumijile pano pa ntanda. Nanchi mwalanguluka’mba Yoano waketekejile kumona kintu kya kukumya byo abatizhe Yesu nyi?

Palutwe kacheche, Yoano waambile’mba: “Awa yenka wantumine na kubatizha mu mema, wañambijile amba, ‘Yenka ye ukamona saka bamwikijila ku mupashi ne kwikala pe aye, uno ye ukabatizhanga na mupashi wazhila.’” Byonkabyo, Yoano waketekejile mupashi wa Lesa kwikijila pa muntu ye abatizhenga. Onkao mambo, kyamweka Yoano kechi wakuminye byo amwene “mupashi wa Lesa mu bunkunda saka ekila pe” Yesu kimye kyo atuntukile mu mema ne.

Kuji ne bintu bikwabo byamwekele kimye kyabatizhiwe Yesu. ‘Jiulu jamushinkukijile.’ Kino kyalumbulwile ka? Kyalumbulwilenga’mba kimye kyo abatizhiwe, wavulukile bwikalo bo aikajilemo mwiulu saka akyangye kwiya pano pa ntanda. Onkao mambo, Yesu wavulukile bwikalo bwanji byo ajinga mwana wa ku mupashi wa kwa Yehoba Lesa kuvwangakotu ne bintu byonse Lesa byo amubujile mwiulu saka akyangye kwiya pano pa ntanda.

Kunungapo, kimye kyo abatizhiwe, jiwi jafumine mwiulu amba: “Uno ye Mwanami ye natemwa, mo namwena lusekelo.” Jino jiwi jajinga ja kwa ñanyi? Nanchi jajinga jiwi ja kwa Yesu mwine nyi? Ine! Jajinga jiwi ja Lesa. Kine, Yesu mwana Lesa, kechi Lesa byonka byamba bantu bamo ne.

Yesu byo ajinga mwiulu wajinga malaika mwana Lesa. Byo ajinga muntu pano pa ntanda wajinga mwana Lesa byonkatu byajinga muntu mutanshi Adama. Panyuma ya kulumbulula lubatizhilo lwa kwa Yesu, mwana wa bwanga aye Luka wanembele’mba: “Yesu watatwile mwingilo wanji saka aji na myaka pepi na makumi asatu, byo kyayukanyikilwe amba mwana, Yosefwa, mwana Heli, . . . mwana Davida, . . . mwana Abalahama, . . . mwana Nowa, . . . mwana Adama, mwana Lesa.”

Byonka Adama byo ajinga “mwana Lesa,” ne Yesu byo byo ajinga. Yesu wajinga muntu waya nkuwa. Kino kiyukanyikwa umvwe saka tufunda pa bwikalo bwa kwa Yesu. Nangwa byonkabyo, kimye kyo abatizhiwe Yesu watwelele mu bulunda bupya na Lesa ne kwikala mwana wa ku mupashi wa Lesa. Lesa wamwichile mwiulu mu kifwanyikizho, kupichila mu kumunengezhezha jishinda jo akapainamo bumi bwanji myaka ne myaka kwikala kitapisho kya bantu bazhatwa. Mateo 3:13-17; Luka 3:21-38; 1:34-36, 44; 2:10-14; Yoano 1:32-34; Bahebelu 10:5-9.

▪ Mambo ka Yoano o abujile kulubila Yesu?

▪ Byo kiji kuba’mba kechi walengelepo mambo ne, mambo ka Yesu o abatizhiwe?

▪ Pa mambo a bintu Yoano byo ayukile pe Yesu, mambo ka o abujile kukumya kimye mupashi wa Lesa kyo aikijile pe Yesu?