Kitango 99

Yesu Wafunjishe mu Yeliko

YESU ne jibumba mo bayijilenga bafikile ku Yeliko, muzhi po baendanga juba jimo kufuma ku Yelusalema. Kyamweka Yeliko wajinga na mizhi ibiji, muzhi wa kala wa Bayudea palepele kilomita umo ne kichika kufuma ku muzhi wakatataka wa Loma. Jibumba byo jatwelelenga mu muzhi wa kala ne kufika ku muzhi wakatataka, bampofu babiji balulombo baumvwine kyungwe. Umo jizhina janji wajinga Batemesa.

Byo baumvwine amba Yesu ye ubena kupita, Batemesa ne mukwabo batatwile kubijika amba: “Nkambo, tubilai lusa, anweba Mwana Davida!” Jibumba byo jibakambizhe kuzhindamapo, abo bakizhizhemo ne kukizhamo na kubijika amba: “Nkambo, tubilai lusa, anweba Mwana Davida!”

Yesu byo aumvwine, waimene. Waambijile bo ajinga nabo kuya na kwibeta aba babijikilenga. Bano nabo bayile ku bampofu balulombo ne kwambilapo umo amba: “Kwakamwa ne! Imana; Yesu ubena kukwita.” Na mambo a lusekelo lukatampe, awa mpofu watayile panshi kivwalo kyanji kya peulu ne kwimana kaye kwi Yesu.

Yesu wamushikishe’mba: “Ñanyi kintu kyo ubena kukeba amba nkubile?”

Bampofu babiji bamusashijile’mba: “Nkambo, tulabishai meso.”

Yesu byo ebobijile lusa, wibakwachile mu meso. Kwesakana na jishimikila ja kwa Mako, Yesu waambijile umo amba: “Yanga. Lwitabilo lobe lwa kulengela kubukwa.” Ponkapo bampofu balulombo batatwile kumona kabiji bonse batatwile kutumbijika Lesa. Bantu bonse byo bamwene kino kyamwekele, nabo batumbijikile Lesa. Kwa kubula nangwa kukwata ku lusono ne, Batemesa ne mulunda nanji batatwile kulondela Yesu.

Yesu byo apichilenga mu Yeliko jibumba jabayijileko bingi. Bantu bonse bakebelenga kumona muntu wabukile aba banabalume bajinga bampofu. Bantu bafuminenga konse konse ne kumubunga Yesu kya kuba bamo kechi bamumwene ne kumumonatu ne. Pa bantu babujile kukonsha kumumona pajinga ne Zakyasa mukulumpe wa basonkeshi bonse bajinga mu Yeliko ne mapunzha azhokolokele Yeliko. Wakankelwe kumona kyamwekelenga mambo waipipile bingi.

Onkao mambo, Zakyasa wanyemejile kulutwe ne kukanjila ku kichi kya mukuyu kyajinga ku jishinda mwapichilenga Yesu. Ku kino kichi ko akanjijile wakonsheshe kumona bulongo bintu byonse byamwekelenga. Jibumba byo jafwenyenyenga pepi, Yesu watajile ku kichi ne kwamba’mba: “Zakyasa, ikila bukiji, mambo lelo nafwainwa kwikala mu nzubo yobe.” Zakyasa waikijileko ku kichi na lusekelo ne kuya ku nzubo bukiji kuba’mba akanengezhezhe bintu mwenyi wanji.

Nangwa byonkabyo, bantu byo bamwene kyamwekelenga, batatwile kunyinyita. Bekimwene amba kechi kyayijilemo Yesu kwikala mwenyi wa muntu wa uno mutundu ne. Zakyasa waikele nonshi kupichila mu mashinda a kubula bukishinka o atambwilangamo mali a misonko.

Bantu bavula balondejile kabiji Yesu byo atwelele mu nzubo ya kwa Zakyasa, banyinyichilenga amba: “Waya na kwikala bwenyi mu nzubo ya muntu ndengamambo.” Pano bino, Yesu wamwene amba Zakyasa wakonsha kulapila. Kabiji Yesu kechi bamulengeshe bumvu ne, mambo Zakyasa waimene ne kwamba’mba: “Talai! Nkambo, nsabo yami imo nsakwiipana ku balanda, kabiji kyonse kyo natambwile mu bujimbijimbi ku muntu, nsakumubikilapo ne bikwabo bina.”

Zakyasa wamwesheshe’mba walapila kya kine kupichila mu kubwezhezha bayanji kichika kya bipe byanji ne kwingijisha kichika kya bintu bikwabo kubwezhezha aba bo ajiijile makusu pa mutwe. Kyamweka wabalulwile mu bipepala byanji bya misonko nkongole yo ajinga nayo na boba bantu. Onkao mambo, wachipile amba pa kubwezha ino nkongole ukabikapo ne bikwabo bina kwesakana na mwayijile muzhilo wa Lesa waamba’mba: ‘Inge muntu waiba mukooko ukapingakenyamo mikooko ina pa yewa mukooko.’

Yesu watemenwe bingi pa byaambile Zakyasa bya kwabanya bipe byanji. Mambo Yesu waambile’mba: “Lelo jino lupulukilo lwaiya pa ino nzubo mambo uno muntu naye mwana Abalahama. Mambo Mwana muntu waishile nakukeba ne kupulusha balubilamo.”

Yesu waambilepo pa ‘balubilamo’ byo ashimikizhe jishimikila ja mwana walubile. Pano pa kikye kimye kyakumwenako kya kine kyajingapo. Nangwa kya kuba bantangi ba bupopweshi ne boba bebalondejilenga banongotwelenga ne kunyinyita Yesu byo atele muchima bantu bajinga nobe Zakyasa, aye watwajijile nakukeba ne kubwezha baana ba kwa Abalahama balubijilemo. Mateo 20:29-34; Mako 10:46-52; Luka 18:35–19:10; Kulupuka 22:1.

▪ Kwepi Yesu ko asambakene bampofu balulombo, kabiji ñanyi kintu kyo ebobijile?

▪ Zakyasa wajinga ñanyi, kabiji mambo ka o akanjijile ku kichi?

▪ Zakyasa wamwesheshe byepi amba walapila?

▪ Twakonsha kufunjilako ka kwi Yesu byo aubile ne Zakyasa?

Kitango 100

Kishimpi kya Mali a Mpondo

KAMPE Yesu wakijinga ku nzubo ya kwa Zakyasa ko akokolokejile byo ayilenga ku Yelusalema. Baana banji ba bwanga baketekejile’mba umvwe bakafike ku Yelusalema, ukesolola mwine amba ye Mesiasa ne kwikazha Bufumu bwanji. Pa kwibololako ne kwibakwasha amba Bufumu bwakijinga kwalepa, Yesu wibelele kishimpi.

Waambile’mba: “Muntu umo wajinga mwana wa ku bufumu wayile ku kyalo kingi kwalepa kuba amba akatambule bufumu ne kubwela.” Yesu ye “mwana wa ku bufumu” kabiji mwiulu kyo ‘kyalo kyajinga kwalepa.’ Yesu byo afikile mwiulu, Shanji wamupele bufumu.

Nangwa byonkabyo, awa muntu wajinga mwana wa ku bufumu saka akyangye kuya, waichile bakalume jikumi ne kwipa mali a mpondo ne kwibambila amba: “Kobainga busulu poso nkabwele.” Aba bakalume jikumi mu kufikizhiwa kutanshi baimenejilengako baana ba bwanga batanshi ba kwa Yesu. Kabiji bemenako bonse bakekala banswanyi pamo ne Yesu mu Bufumu bwa mwiulu.

Mali a mpondo anemene bingi, afikile ku mali o bafwetanga muntu waingila mu bujimi pa bañondo basatu. Bino mali a mpondo emenako ka? Kabiji ñanyi busulu bo bafwainwe kwingijishishamo ano mali?

Mali a mpondo emenako bintu baana ba bwanga bashingwa na mupashi wazhila byo bafwainwa kwingijisha kuletelamo banswanyi ba mu Bufumu bwa mwiulu kufikatu ne kimye Yesu kyo akeya byo aji Mfumu wa mu Bufumu bwalayilwe. Panyuma ya lusanguko lwanji ne byo amwekele ku baana banji ba bwanga, wibapele mali a mpondo a kifwanyikizho kuba’mba bakwashe bavula kwikala baana ba bwanga. Onkao mambo, kuba bino kukalengela kunungako ku jibumba ja ba mu Bufumu bwa mwiulu.

Yesu watwajijile kwamba’mba: “Bino bangikazhi banji bamushikilwe ne kutumako jibumba ja bantomesha kwi aye na kwamba amba, ‘Kechi tubena kukeba uno muntu kwikala mfumu wetu ne.’” Aba bangikazhi bajinga bena Isalela nangwa amba Bayudea kufumyako baana banji ba bwanga. Yesu byo ayile mwiulu, bano Bayudea byo batatwile kumanyika baana banji ba bwanga, beyukanyikishe amba kechi bakebelenga Yesu kwikala mfumu wabo ne. Mu jino jishinda bajinga nobe bangikazhi batumine jibumba ja bantomesha.

Aba bakalume jikumi baingijishe byepi mali a mpondo o bebapele? Yesu waambile’mba: “Kepo byo aikele mfumu, waichile bakalume boapele mali a siliva. Wakebelenga kuyuka o bamwenejilemo mu busulu. Mutanshi waishile ne kwamba amba, ‘Nkambo mu mali a lupondo wenu umo namwenejilemo mpondo jikumi.’ Aye wamwambijile amba, ‘Wauba bulongo, obewa kalume wawama! Mambo mu bintu bichechetu waikala wakishinka, usakwikala mukulumpe wa mizhi jikumi.’ Wa bubiji naye waishile, ne kwamba amba, ‘Nkambo mu mali a lupondo wenu umo namwenejilemo mpondo itanu.’ Ne uno naye wamwambijile amba, ‘Ne obewa usakwikala mukulumpe wa mizhi itanu.’”

Kalume wajinga na mpondo jikumi wimenako jibumba ja baana ba bwanga kufuma pa Pentekosita mu 33 C.E. kufika ne lelo mwavwangile ne batumwa. Awa kalume wamwenejilemo mpondo itanu naye ubena kwimenako jibumba jijiko pa kimye kimotu na jino jibumba kabiji kwesakana na mingilo ne bulume bo jiji najo, jibena kutwala palutwe bintu bya mfumu pano pa ntanda. Mabumba onse abiji asapwila na mukoyo mambo awama, kino kyalengela bantu baji na michima yawama kwikala bena Kilishitu. Bakalume batanu na bana baingijile bingi bulongo busulu bwabo ne kuvuzha bintu byabo.

Yesu wanungilepo amba: “Bino kwaishile mukwabo ne kwamba amba, ‘Nkambo, lupondo wenu we ye nafile mu kisapi. Nemuchiine bingi, mambo mwashinta; kabiji mushikula kyo mwabujile kutula ne kunowa kyo mwabujile kukusa.’ Aye wamwambijile amba, ‘Nakuzhachisha monka mwayila byambo byafuma mu kanwa kobe, wi kalume mubi. Nanchi kechi wayukile amba nashinta, kabiji nshikula kyo nabujile kutula ne kunowa kyo nabujile kukusa nenyi? Pano mambo ka o wabujile kutwala mali ami ku kipao? Pa kufika umvwe natambwijilepo ne mali akwabo.’ Na mambo a kino, waambijile boba baimene ponka amba, ‘Mwangatai lupondo ne kupa yewa uji na mpondo jikumi.’”

Awa kalume mubi ye baangachile lupondo wa kifwanyikizho kyalumbulwilenga amba bamwangata kifulo kya mu Bufumu bwa mwiulu. Washajilepo pa mwingilo wa kulama mu kifwanyikizho mizhi jikumi nangwa itanu. Yukai amba uno kalume kechi bamutelele amba mubi pa kintu kyatama kyo aubile ne, bino na mambo a kukankalwa kuvuzha bunonshi bwa bufumu bwa nkambo yanji.

Lupondo wa kwa yewa kalume mubi byo bamupaine ku kalume mutanshi, bamo baambile’mba: “Nkambo, aye uji na mali a mpondo jikumi!” Bino Yesu waambile’mba: “Ku yense uji nakyo, bakamubikilapo ne bikwabo, pakuba awa wabulakyo, bakamwangata ne kyonse kyo aji nakyo. Baletai kuno bano balwanyi bami babujilenga kunkeba amba ngikale mfumu wabo kabiji mwibepaye ku meso ami.” Luka 19:11-27; Mateo 28:19, 20.

▪ Ñanyi kintu kyalengejile Yesu kwela kishimpi kya mali a mpondo?

▪ Ñanyi muntu wajinga mwana wa ku bufumu, kabiji ñanyi kyalo kyo ayileko?

▪ Bakalume baimenejilengako bañanyi, kabiji mali a mpondo emenako ka?

▪ Aba bangikazhi bajinga bañanyi, kabiji bamwesheshe byepi lupato lwabo?

▪ Mambo ka kalume umo o bamutelejile amba mubi, kabiji kumwangata lupondo kwalumbulwilenga ka?