Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo
OCTOBER 7-13
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | YAKOBA 3–5
“Ikalai na Maana a Lesa”
Nanchi ‘Maana Afuma Mwiulu’ Abena Kwingila mu Bwikalo Bwenu Nyi?
9 “Patanshi o awamishatu.” Kwikala wawama kulumbulula kutoka kabiji ne kubula biko kechi pangyetu ne, bino ne mukachi ka mubiji. Baibolo wakwatankanya maana na muchima, bino maana afuma mwiulu kuba atwela mu muchima watamishiwa na milanguluko ne bya kusakasaka byatama ne. (Byambo bya Mana 2:10; Mateo 15:19, 20) Pano bino, umvwe muchima wetu wawama, ko kuba’mba ponka pakonsha kupelela bantu bambulwakoloka, ‘tukafumako ku bubi, ne kuba byawama.’ (Masalamo 37:27; Byambo bya Mana 3:7) Nanchi kechi kyailamo kuba’mba kuwama kyo kyubilo kitanshi kya maana kyatanchikwa nenyi? Umvwe twabula kutoka mu byubilo ne ku mupashi, twakonsha kumwesha byepi byubilo bikwabo bya maana afuma mwiulu?
10 “O a Mutende.” Maana afuma mwiulu etulengela kulondalonda mutende, kipangwa kya mupashi wa Lesa. (Ngalatiya 5:22) Twibikishako kuchinuzhuka konauna “lufungwa wa mutende” ukwatankanya bantu ba Yehoba. (Efisesa 4:3) Kabiji twibikishako bingi kubwezha mutende umvwe walubankanyiwa. Mambo ka kino o kyanemena? Baibolo waamba’mba: “Ikalai mu mutende: kabiji aye Lesa wa butemwe ne wa mutende ukekala nenu.” (2 Kolinda 13:11) Onkao mambo, umvwe twatwajijila kwikala mu mutende, Lesa wa mutende ukekala ne atweba. Jishinda jo tubilamo na bakwetu janema bingi mu bulunda bwetu na Yehoba. Twakonsha kumwesha byepi amba twi bantu baleta mutende? Akilangulukai pa kino kya kumwenako.
Nanchi ‘Maana Afuma Mwiulu’ Abena Kwingila mu Bwikalo Bwenu Nyi?
12 “O akoka.” Kukoka kulumbulula ka? Kwesakana na bashayuka, kyambo kine kya Kingiliki kyatuntululwa’mba ‘kukoka’ mu Yakoba 3:17, kechi kyapela kutuntululwa ne. Bantuntuluzhi baingijisha byambo nabiji bya kuba’mba “lusa” “kutekanya” ne “kulangulukilako.” Kino kyambo kya Kingiliki kilumbulula “kunekenena.” Twakonsha kumwesha byepi’mba luno lubaji lwa maana afuma mwiulu lubena kwingila mwi atweba?
Nanchi ‘Maana Afuma Mwiulu’ Abena Kwingila mu Bwikalo Bwenu Nyi?
14 “Apela kusashilwa.” Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “apela kusashilwa” kechi kitanwapo kukwabo mu Binembelo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki ne. Kwesakana na shayuka umo, kino kyambo “javula kingijishiwa ku mafunde apanwa ku bashilikale.” Kipana mulanguluko wa “kwitabishiwa bukiji” ne “kunekenena.” Muntu utangijilwa na maana afuma mwiulu ukokela ku byaamba Binembelo. Kechi wayukanyikwa nobe muntu uba inge wafuukula kintu wakana bibena kumubula bakwabo byapusana na byo abena kukeba aye mwine ne. Upelawizha kwaluluka umvwe bamubula bishiino byaumvwanyika bya mu Binembelo bya kuba’mba kyo asalapo kuba kechi kyailamo ne, nangwa mo alangulukila kechi mo imo ne. Nanchi bino byo byo mwayukanyikwa ku bakwenu nyi?
“O Ayula Lusa ne Bipangwa Byawama”
15 “O ayula Lusa ne bipangwa byawama.” Lusa ke lubaji lwanema bingi lwa maana afuma mwiulu, mambo ano maana aambiwa’mba “ayula lusa.” Monai kuba’mba “lusa” ne “bipangwa byawama” byatongolwa pamo. Kino kyayilamo, mambo mu Baibolo, lusa javula lwamba pa kutesha muchima bakwetu, lupanga bipangwa byavula bya byubilo byawama. Buku umo walumbulula lusa amba “kumvwina mukwenu bulanda pa kintu kyatama kyo ajimo kabiji ne kweseka kubapo kimo.” Onkao mambo, maana a Lesa kechi akanama nangwa kwikala a pakanwatu ne. Asangajika, kabiji alangulukilako. Twakonsha kumwesha byepi’mba twayula lusa?
Nanchi ‘Maana Afuma Mwiulu’ Abena Kwingila mu Bwikalo Bwenu Nyi?
18 “O abula misalululo.” Maana a Lesa kechi akeba misalululo ya mitundu ne kumona nobe kyalo kyenu kyo kyawama kukila kya bakwenu ne. Umvwe tubena kutangijilwa na maana a uno mutundu, twibikishako kufumyamo mu michima yetu byubilo bya kutala ku bilungi bya bantu. (Yakoba 2:9) Kechi tutemwa bakwetu na mambo a mfunjilo yabo, mali, nangwa na mambo a mingilo yo baji nayo mu kipwilo ne; kabiji kechi tulengulula bapopweshi bakwetu baji bonse na mambo a kumweka bayanji ne. Umvwe Yehoba mwine watemwa bano bantu, ne atweba twafwainwa kwibatemwa.
19 “O Abula Bujimbijimbi.” Kyambo kya Kingiliki kwafuma kyambo kya “bujimbijimbi” kitongola “nkaizhi.” Mu moba akala, bankaizhi Bangiliki ne bena Loma bavwalanga bibutwa bikatampe kimye kya kukaya bisela. Byonkabyo, kyambo kya Kingiliki kwafuma kyambo kya “bujimbijimbi” kyatendekele kwingijishiwa ku muntu ubepekezha, nangwa muntu ubena kuba kintu kya bubela. Luno lubaji lwa maana a Lesa kechi lwafwainwa kwitulengela kuyukatu byo twafwainwa kubanga na bapopweshi bakwetu ne, lwafwainwa ne kwitulengela kuyuka byo tulanguluka pe abo.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
Mambo a Yehoba o Omi Bishinka Bikatampe Kufuma mu Nkalata ya kwa Yakoba ne mu Makalata a kwa Petelo
4:5—Kinembelo ka Yakoba kyo aambilengapo pano? Yakoba kechi watongwelengapo kinembelo ne. Nangwa byonkabyo, bino byambo byanembeshiwa na mupashi wa Lesa byaimena pa mulanguluko uji mu binembelo nabiji Ntendekelo 6:5; 8:21; Byambo bya Mana 21:10; ne Ngalatiya 5:17.
w97 11/15 ma. 20-21 jifu. 8
Lwitabilo Lwitulengela Kutekanya ne Kulomba Kimye Kyonse
8 Kechi kyawama kunena mwina Kilishitu mukwenu ne. (Yakoba 4:11, 12) Nangwa byonkabyo, bamo baji na muteeto wa kwamba byatama pa bena Kilishitu bakwabo na mambo a kwimona koloka nangwa na mambo a kukeba kwitumbijika abo bene kupichila mu kulengulula bakwabo. (Salamo 50:20; Byambo bya Maana 3:29) Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba ‘kunena,’ kilumbulula kushintaukila muntu ne kumupamo mambo a bubela. Kino kilengela kuzhachisha mwina Kilishitu mukwetu kya nshiji. Pano kuba bino kwaikala byepi ‘kunena mizhilo ne kwiizhachisha’? Banembeshi ne Bafaliseo ‘balengululanga mikambizho ya Lesa’ ne kuchibila bantu mambo mwayila bisho byabo. (Mako 7:1-13) Kyo kimotu, inge twazhachisha mulongo wetu, Yehoba mwine ye abula kuzhachisha, nanchi kechi ko kuba’mba tubena ‘kuzhachisha mizhilo ya Lesa’ ne kwiilengulula’mba kechi yafwainwa nenyi? Kabiji inge ke tunene mulongo wetu, ko kuba’mba kechi tubena kufikizha muzhilo wa butemwe ne.—Loma 13:8-10.
OCTOBER 14-20
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 1 PETELO 1-2
“Mwafwainwa Kwikala Bazhila”
Bukuzhi ‘Bupe Bwalumbuluka Kufuma kwi Shetu’
5 Twakonsha kumwesha byepi amba twatemwa jizhina ja Yehoba? Twakonsha kumwesha kino mu byubilo byetu. Yehoba ukeba’mba twikale bazhila. (Tangai 1 Petelo 1:15, 16.) Kino kibena kulumbulula’mba twafwainwa kupopwelangatu Yehoba bunke bwanji ne kumukookela na muchima yense. Nangwatu betumanyike, twafwainwa kwibikako kulondela mafunde anji aoloka ne mizhilo yanji. Inge twatwajijila kuba byaoloka, kyeya kyetu kimweka ku bantu bonse ne kuleta lukumo ku jizhina ja Yehoba. (Mat. 5:14-16) Inge twaikala bantu bazhila, tumwesha’mba mizhilo ya Yehoba yawama ne kushiina Satana amba wa bubela. Inge twatamisha, twafwainwa kulapila kufuma panshi ya muchima ne kuchinuzhuka byubilo byashikwa Yehoba.—Sala. 79:9.
Bya Kusala Bya Kisangajimbwe Byawama
6 Yehoba witubuula’mba: “Mwafwainwa kwikala bazhila, mambo amiwa nazhila.” (1 Petelo 1:14-16; 2 Petelo 3:11) Yehoba wakonshatu kutambwila mpopwelo yetu inge twaikala na byubilo byazhila. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 15:21) Inge ke tube bintu byashikwa Yehoba nabiji bukapondo nangwa kupopwela mipashi, mpopwelo yetu kechi ikekala yazhila ne. (Loma 6:12-14; 8:13) Kabiji kyakonsha kufichisha bingi Yehoba ku muchima inge twatendeka kuba bino bintu. Kino kyakonsha kulengela mpopwelo yetu kubula kwikala yazhila kabiji Yehoba kechi wakonsha kwiitambwila ne, kabiji bulunda bwetu ne aye bwakonsha kupwa.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
w08 11/15 jifu. 21
Mambo a Yehoba o Omi Bishinka Bikatampe Kufuma mu Nkalata ya kwa Yakoba ne mu Makalata a kwa Petelo
1:10-12. Bamalaika basakishe bingi kutalamo ne kumvwisha bukine bwazhika bwa ku mupashi bwanembele bangauzhi ba Lesa ba ku kala pa mambo a kipwilo kya bena Kilishitu bashingwa. Nangwa byonkabyo, bino bintu byaishile kulumbululwa bulongo kimye Yehoba kyo atendekele kwingijisha kipwilo. (Efi. 3:10) Nanchi kechi twafwainwa kulondela kya kumwenako kya bamalaika ne kwibikishako kupalanguzha mu “bine byazhika bya Lesa” nenyi?—1 Ko. 2:10.
it-2 565 jifu. 3
Kalama
Kalama Wakila. Kyamweka Petelo pa 1 Petelo 2:25 waingijishe byambo biji pa Isaya 53:6 pa kwamba pa baji ‘nobe mikooko yaya mungi.’ Kabiji wanungilepo byambo bya kuba’mba, “Pano luno mwabwela kwi kafunga kabiji kalama wa myeo yenu.” Kyamweka waambilenga pe Yehoba Lesa, mambo bantu Petelo bo anembejile bino byambo kechi bayile mungi kufuma kwi Yesu Kilishitu ne, pano bino babwelele kwi Yehoba Lesa, aye Kafunga Mukatampe wa bantu banji kupichila mwi Yesu. (Sl 23:1; 80:1; Ye 23:3; Ezi 34:12) Kabiji Yehoba kalama mambo ye upempula bantu banji. (Sl 17:3) Kyambo kya kupempula (Gr., e·pi·sko·peʹ) kyakonsha ne kulumbulula luzhachisho lukatampe lwanji byonka byo aubile mu myaka kitota kitanshi ku Yelusalema wabujile kuyuka kimye kyo baishile na ‘kumupikita [Gr., e·pi·sko·pesʹ].’ (Luk 19:44) Nangwa kyakonsha kulumbulula bintu byawama bifumamo, nabiji pa kwamba pa bintu byawama bikamwenamo bantu batumbijika Lesa pa “juba jo akeya na kupikita [Gr., e·pi·sko·pesʹ].”—1Pe 2:12.”
OCTOBER 21-27
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 1 PETELO 3-5
“Mpelo ya Bintu Byonse Yafwenya Kala Pepi”
Ikalai “Na Muchima Wa Kulomba Kimye Kyonse”
MWANAMULUME umo waingilanga bufuku waambile’mba: “Kimye kya ku makya kyakatazha bingi kulaba.” Ne bakwabotu bengila bufuku bakonsha kuswa byaambile uno mwanamulume. Ano moba akatazhatu byonka byo kyakatazha kulaba ku makya. Tuji kwipi na mpelo ya bwikalo bwa kwa Satana, onkao mambo, bena Kilishitu bafwainwa kwibikako kulaba. (Loma 13:12) Kyakonsha kutama bingi umvwe ke tukunuke ku mupashi mu ano moba. Kyanema bingi ‘kwikala batekanya’ ne kutwajijila kumvwina lujimuno lwa mu Binembelo lwa “kwikala na muchima wa kulomba kimye kyonse.”—1 Pe. 4:7.
w99 4/15 ji. 22 jifu. 3
Bya Kuyuka ne Kushinda Bintu Bikokesha Bulunda Bwetu ne Lesa
Kyapelako, twafwainwa kuvulukanga byambo byaambile mutumwa Petelo bya kuba’mba: “Mpelo ya bintu byonse yafwenya kala pepi. Onkao mambo, langulukainga bulongo ne kwikala na muchima wa kulomba kimye kyonse. Kyakila pa byonse, itemwishai anwe bene na bene, mambo butemwe buvweta pa mambo avula.” (1 Petelo 4:7, 8) Kyapeela bingi kuswisha bumbulwa kulumbuluka bwa bakwetu ne bwetu kwitulengela kwitutuntula nangwa kubwela panyuma. Satana wayuka bingi bulongo kino kishinka. Kuleta mabano jo jishinda jimo jo engijisha. Onkao mambo, butemwe bwafwainwa kwitulengelanga kwibalekelako mambo bukiji pa kuba’mba tubule ‘kumushila kanya Diabola.’—Efisesa 4:25-27.
Twafwainwa Kwikala na Muchima wa Kutambwila Benyi!
2 Kununga pa bintu bikwabo byo abuujile balongo, Petelo wibatundaikile ne kuba’mba: “Saka mwitambwila anwe bene na bene.” (1 Pe. 4:9) Mu mulaka mwine wa Kingiliki, byambo bya kuba’mba “kutambwila benyi” bilumbulula “kumwesha butemwe, nangwa kubila lusa bantu bo twabula kuyuka bulongo.” Nangwa byonkabyo, Petelo watundaikile balongo ne banyenga bena Kilishitu kwitambwilanga “bene na bene,” ko kuba’mba kutambwila bantu bo bayukile kabiji bo bapwanañananga nabo. Kwitambwila bene na bene kwakonsheshe kwibakwasha byepi?
3 Kwakonsheshe kwibakwasha kwitemwa bene na bene. Langulukai pa byo mwapitamo. Nanchi bakimwitapo kala ku nzubo ya muntu nyi? Nanchi kechi mwaumvwine bulongo nenyi? Kimye kyo mwaichile bamo mu kipwilo kwiya ku nzubo yenu, nanchi bulunda bwenu kechi bwakosejileko nenyi? Kwitambwila atweba bene na bene kwitukwasha kuyuka bulongo balongo ne banyenga. Bena Kilishitu mu kimye kyajingako Petelo bafwainwe kwitundaikanga bene na bene mambo bintu byayilengatu na kutaminako. Ne bena Kilishitu mu ano “moba a kupelako” byo byo bafwainwa kubanga.—2 Timo. 3:1.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
Mepuzho Afuma ku Batanga
Baibolo waamba’mba Yesu ‘wasapwijile ku bapashi baji mu kaleya.’ (1 Pe. 3:19) Nga kino kyatala mu ka?
Mutumwa Petelo walumbulula bano bapashi amba aba “basatukile kimye Lesa kyo apembelejilenga mu butekanye mu moba a kwa Nowa.” (1 Pe. 3:20) Kya kine, Petelo waambilenga pa bilengwa bya mupashi byasajilepo kulondela bunsatuki bwa kwa Satana. Yuda waamba pa bamalaika “babujile kulama bifulo byabo ne kusha mapunzha abo awama,” amba Lesa “wibalama mu minyololo ya kikupu mu mfishi ine ikatampe kufikatu ne kimye kyo bakebazhachisha mu juba jikatampe.”—Yuda 6.
Nga bilengwa bya mupashi byamwesheshe byepi kubula lukokelo mu moba a kwa Nowa? Muyulo saka akyangye kwiya, bapashi batama bealwile ne kwikala bantu, kintu Lesa kyo abujilenga kukeba ne. (Nte. 6:2, 4) Bano bamalaika bealwile mu bumuntu ne kulaala na banabakazhi, baubilenga kintu kya bunya. Lesa kechi walengele bilengwa bya mupashi kuba’mba bikalaalenga na banabakazhi ne. (Nte. 5:2) Bano bamalaika babi kabiji bansatuki Lesa ukebonauna pa kimye kyanji mwine. Lelo jino, byonka byaamba Yuda, baji “mu mfishi ine ikatampe” nangwa’mba mu kaleya ka ku mupashi.
Ñanyi kimye Yesu kyo asapwijile “bapashi baji mu kaleya,” kabiji wibasapwijile byepi? Petelo wanembele’mba kino kyamwekele kimye Yesu kyo ‘asangwilwe ne kwikala kilengwa kya mupashi.’ (1 Pe. 3:18, 19) Kabiji yukai ne kino, Petelo waambile’mba Yesu ‘wayile ne kukasapwila.’ Petelo byo aingijishe byambo bya kuba’mba wayile ne kukasapwila, kibena kumwesha’mba kino kyamwekele saka akyangye kunemba nkalata yanji itanshi. Onkao mambo, kyamweka Yesu byo asangwilwe wabujile bapashi batama lukabisho lo bakebakabisha. Kechi wibasapwijile kuba’mba bekale na luketekelo ne. Bwajinga busapwishi bwa kwibazhachisha. (Yona 1:1, 2) Na mambo a kuba Yesu waikele na lwitabilo ne bukishinka kufika ne ku lufu kabiji ne kusangulwa, ne kumwesha kuba’mba Diabola kechi uji na bulume pe aye ne, Yesu wajinga na bishinka byamulengejile kusapwila luno luzhachisho.—Yoa. 14:30; 16:8-11.
Kulutwe, Yesu ukakasa Satana ne bano bamalaika banji ne kwibataya mu kalengwa kabula kupela. (Luka 8:30, 31; Lum. 20:1-3) Pa kino kimye, bano bapashi batama baji mu mfishi ine ikatampe ya ku mupashi, kabiji lonaiko lwabo lujitu pepi.—Lum. 20:7-10
Mambo a Yehoba o Omi Bishinka Bikatampe Kufuma mu Nkalata ya kwa Yakoba ne mu Makalata a kwa Petelo
4:6—Bañanyi bajinga “bafu” ‘basapwijilwe mambo awama’? Bano ke boba ‘bafwile na mambo a mizhilulwila yabo ne mambo abo,’ nangwa’mba bafwile ku mupashi na mambo a kubula kumvwapo mambo awama. (Efi. 2:1) Nangwa byonkabyo, panyuma ya kwikala na lwitabilo mu mambo awama, batendekele kusangulwa kwikala “bomi” ku mupashi.
OCTOBER 28–NOVEMBER 3
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 PETELO 1-3
“Kebeshainga Kwiya kwa Juba ja Yehoba”
Yehoba “Ukebachibila Nsambu”
11 Pano nga twafwainwa kwibyumvwina mwepi byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba Yehoba ukebachibila nsambu “bukiji”? Mambo a Lesa alumbulula amba “nangwa [Yehoba] wabanda kwibakwasha” usakukebachibila nsambu kimye byo kikafika. (Luka 18:7, 8; 2 Petelo 3:9, 10) Mu myaka ya Nowa, muyulo wa mema byo aishile, babi baonawinwe kwa kubula nangwa kutaya kimye ne. Byonkabyo, ne mu myaka ya Lota, mujilo byo aponene mwiulu, wibonawine babi. Yesu waambile’mba: “Byo kikekala ne mu juba ja Mwana muntu byo akamweka.” (Luka 17:27-30) Onkao mambo, “lonaiko lukebasolomokela” jibiji babi. (1 Tesalonika 5:2, 3) Kine, twakonsha kuketekela amba Yehoba kechi ukaswisha ntanda ya kwa Satana kutwajijila kimye kyabaya ne.
“Aja Juba Jikatampe ja Yehoba Jijitu Pepi”
18 Kyo kine kintu mutumwa Petelo kyo etukambizhizha amba twikusakishenga “kwiya kwa juba ja [Yehoba]”! Twakonsha kuba byepi kino? Jishinda jimo ke kwikala “bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa.” (2 Petelo 3:11, 12) Kuswikwa na ino mingilo kuketukwasha kutengelanga “juba ja Yehoba” na mukoyo. Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kwikusakisha” kilumbulula “kulengela kintu kwenda lubilo.” Kechi twakonsha kulengela kimye kyashalako kwenda lubilo ne, kanatu juba ja Yehoba jikafike. Bino, byo tubena kutengela joja juba, kimye kikamweka kwenda lubilo umvwe saka tukelwa kwingijisha mu mwingilo wa Lesa.—1 Kolinda 15:58.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
Mambo a Yehoba o Omi Bishinka Bikatampe Kufuma mu Nkalata ya kwa Yakoba ne mu Makalata a kwa Petelo
1:19—Nga “ntanda wa kumakya” ye ñanyi, kimye ka kyo asela, kabiji tuyuka byepi amba pano wasela? “Ntanda wa kumakya” ke Yesu Kilishitu panyuma ya kwikala ke mfumu wa mu bufumu bwa Lesa. (Lum. 22:16) Mu 1914, Yesu waselejile ku meso a bilengwa byonse kwikala Mfumu wa Bumesiasa, kumwesha ntendekelo ya juba jipya. Kimwesho kya kwaluka kwanji kyamwesheshe amba Yesu ukatumbijikwa kulutwe na lwendo ne kuba’mba ukapewa bulume bwa Bufumu, kabiji ne kuba’mba mambo a bungauzhi bwa Lesa afwainwa kuketekelwa. Kutesha muchima ku ano mambo kulengela kyeya kusamina mu michima yetu, ne mu jino jishinda twayuka amba ntanda wa kumakya wasela.
Mambo a Yehoba o Omi Bishinka Bikatampe Kufuma mu Nkalata ya kwa Yakoba ne mu Makalata a kwa Petelo
2:4—Nga mu “Tatalusa” mo mu ka, kabiji kimye ka bamalaika bansatuki kyo batailwemo? Tatalusa ke bwikalo buji nobe bobwa bwa mu kaleya mo bakashila bilengwa bya ku mupashi kechi bantu ne. Ke bwikalo bwa kwikala na mfishi mu milanguluko pa kuba’mba babule kuyuka nkebelo ya Lesa yawama. Aba baji mu Tatalusa kechi baji na luketekelo mu kimye kya kulutwe ne. Lesa watayile bamalaika basatukile mu Tatalusa mu moba a Nowa, kabiji bakatwajijila kwikala mu kano kaleya kufikatu ne kimye kyo bakonaunwa.