BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • mwbr23 May pp. 1-16
  • Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo
  • Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo—2023
  • Tumitwe tucheche
  • MAY 1-7
  • MAY 8-14
  • MAY 15-21
  • MAY 22-28
  • MAY 29–JUNE 4
  • JUNE 5-11
  • JUNE 12-18
  • JUNE 19-25
  • JUNE 26–JULY 2
Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo—2023
mwbr23 May pp. 1-16

Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

MAY 1-7

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 17-19

“Monainga Bakwenu Byonka Yehoba byo Ebamona”

w17.03 24 jifu. 7

Nanchi Muteshako Muchima ku Bintu Byanembelwe Kala Nyi?

7 Nga Yehoshafwata mwana wa kwa Asa waubile byepi? Naye wajinga na byubilo byawama bingi. Mu bimye byo aketekelanga mwi Lesa, wafuukulanga bintu bulongo. Pano bino, naye walubankenye. Waswishishe mwananji wa mulume kusongola mwana wa kwa Ahaba, mfumu wakanama wa bufumu bwa ku buyeke. Kabiji Yehoshafwata wichiine kala ne Ahaba ne kuya na kulwa na bena Silya, nangwa kya kuba ngauzhi Mikaya wamukainye kuba bino. Mu ino nkondo, kwashajiletu pacheche Yehoshafwata inge bamwipayile. Kepo abwelele ku Yelusalema. (2 Moba 18:1-32 ) Byo afikile, ngauzhi Yehu wamushikishe’mba: “Nanchi mwafwainwa kukwasha babi, ne kutemwa boba bashikwa Yehoba nyi?”—Tangai 2 Byambo bya Moba 19:1-3.

w15 8/15 11-12 mafu. 8-9

Langulukainga pa Butemwe bwa Yehoba Bubula Kupwa

8 Yehoba ukeba atweba kuyuka’mba witutemwa bingi kabiji kechi wata muchima pa bilubo byetu ne. Ukebamo byawama mwi atweba. (2 Moba 16:9) Kya kumwenako, waubile bino kwi Yehoshafwata, mfumu wa Yuda. Kimye kimo, Yehoshafwata waubile kintu kya bumbulwamaana byo aumvwañene na mfumu wa Isalela aye Ahaba kuya na kulwa na bena Silya ku Lamota-gileada. Nangwa kya kuba bangauzhi ba bubela 400 batundaikile mfumu watama aye Ahaba kuba’mba ukashinda, ngauzhi wa kine wa Yehoba aye Mikaya waawile amba uno mfumu bakamushinda. Ahaba wafwile mu nkondo, kabiji Yehoshafwata kwashajiletu pacheche kumwipaya. Byo abwelele ku Yelusalema, bamukajipijile bingi pa kwichina kala ne Ahaba. Nangwa byonkabyo, Yehu mwana wa kwa Hanani wamonanga bimwesho, wabuujile Yehoshafwata amba: “Kuji bintu byawama byo bataana mwi anweba.”—2 Moba 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3.

9 Mu myaka itanshi ya bukalama bwanji, Yehoshafwata wakambizhe babinemanga, bena Levi ne bañanga kuya mu mizhi yonse ya mu Yuda na kufunjisha bantu Mizhilo ya Yehoba. Uno mukwekele waendele bingi bulongo, mambo ne bantu ba mu bisaka bikwabo batendekele kwakamwa Yehoba. (2 Moba 17:3-10) Onkao mambo, nangwa kya kuba Yehoshafwata waubile kilubo, Yehoba kechi walubilemo bintu byawama byo aubile ne. Jino jishimikila ja mu Baibolo jituvululamo kuba’mba, nangwa kya kuba twi bambulwakulumbuluka, Yehoba ukatwajijila kwitutemwa inge twatwajijila kumutokesha ku muchima.

Bishinka Bikwabo Byanema

w17.03 20 mafu. 10-11

Ingijilainga Yehoba na Muchima Yense!

10 Yehoshafwata, mwana wa kwa Asa “waendelenga mu jishinda ja shanji aye Asa.” (2 Moba 20:31, 32) Waubile byepi bino? Byonka byaubile bashanji, Yehoshafwata naye watundaikile bantu kukeba Yehoba. Wanengezhezhe mwingilo wa kufunjisha bantu byanembelwe mu “buku wa Mizhilo ya Yehoba.” (2 Moba 17:7-10) Kabiji wayile ne ku kibunji kya mitumba kya Efelaimu mu bufumu bwa Isalela bwa ku kabeta ka ku buyeke, “kuba’mba abwezhe bantu kwi Yehoba.” (2 Moba 19:4) Kine Yehoshafwata wajinga mfumu umo “wakebele Yehoba na muchima wanji yense.”—2 Moba 22:9.

11 Ne atweba twakonsha kwingilako mwingilo mukatampe witupa Yehoba wa kufunjisha bantu lelo jino. Nanchi mwibikila kikonkwanyi kya kufunjisha bantu Mambo a Lesa pa ñondo pa ñondo, ne kwibafika pa muchima pa kuba’mba nabo bengijilenga Lesa nyi? Inge mwibikako, Lesa ukemukwasha pa kuba’mba mukataanepo muntu wa kufunjisha Baibolo. Umvwe kino kyo kikonkwanyi kyenu, nanchi mubena kulombapo nyi? Nanchi mwinengezha kupimpulako byo mwingijisha kimye kyenu, pa kuba’mba mwingileko kimye kyabaya ne kufikizha kino kikonkwanyi nyi? Kabiji byonkatu Yehoshafwata byo ayile ku kibunji kya Efelaimu na kukwasha bantu kuba’mba babwele mu bupopweshi bwa kine, twakonsha kukwasha boba bakooka mu lwitabilo. Kunungapo, bakulumpe mu kipwilo banengezha kufwakesha ne kukwasha bonse bapangilwe mu kipwilo bino baleka byubilo byatama byo bebapangijilepo.

TAIKO MUCHIMA KU MWINGILO WA KUSAPWILA

“Twajijilai Kwingila na Lusekelo Inge Bantu Bakana Kwisamba Nabo”

w21.05 17-18 mafu. 11-15

Twajijilai Kwikala na Ndangulukilo Yawama pa Mwingilo wa Kusapwila’

11 Bantu bamo kechi bakeba kuteleka ku byambo byo tusapwila ne. Kechi balangulukapo’mba kyanema kuyuka Lesa nangwa kuyuka bintu biji mu Baibolo ne. Kechi baitabila mwi Lesa ne, mambo bamona buyanji byo bwavula mu ntanda. Bakana Baibolo mambo bamona bujimbijimbi bwa bantangi ba bupopweshi bamba’mba balondela byaamba uno buku. Bakwabo kimye kyonse balangulukatu pa makito, bisemi, nangwa makatazho o bapitamo, kechi balangulukapo’mba Baibolo wakonsha kwibakwasha ne. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwingila na lusekelo inge bantu bo tusapwilako kechi banemeka byambo byo tusapwila ne?

12 Mweshainga’mba mwibata muchima. Bavula bakananga kuteleka ku byambo byo tusapwila mu kuya kwa kimye baswile mambo awama byo bamwene’mba musapwishi wibatele bingi muchima. (Tangai Filipai 2:4.) Mulongo David ye twaambapo ku ntendekelo waambile’mba, “Inge muntu waamba’mba ukeba kuyukilapo bikwabo, twafwainwa kukilubako ku Baibolo nangwa mabuku etu ne kwamba’mba: ‘Nakonsha kumvwa bingi bulongo kuyuka ene mambo o mwaambila byobyo.’” Bantu bayuka inge muntu wibata muchima. Bakonsha kulubamo byo twaambile, bino bakavulukanga byo twibamwesheshe’mba twibata muchima. Nangwatu inge mwina nzubo kechi wituswisha kwisamba nanji ne, bino twakonsha kumumwesha’mba twamuta muchima kupichila mu byubilo byetu ne mwekelo ya kilungi.

13 Twakonsha kumwesha’mba twata bantu muchima kupichila mu kwamba pa bintu byakwatankana na byo babena kupitamo ne byo batemwa. Abya twamona biyukilo bibena kumwesha’mba mwina nzubo uji na baana nyi? Bansemi bakonsha kumvwa bingi bulongo kwisamba nabo mafunde a mu Baibolo aamba pa kukomesha baana nangwa bya kuba pa kuba’mba kisemi kikale na lusekelo. Nanchi twamona maloko avula pa kinzhilo kya nzubo yabo nyi? Twakonsha kulangulukapo kwisamba pa bumbanzhi ne byo bubena kulengela bantu kususubala. Mwina nzubo wakonsha kutemwa bingi pa kuyuka kuba’mba bumbanzhi bukapwa. Onkao mambo, kimye kyonse inge mwataana bantu bakeba kumvwa mambo awama, bakwashai kuyuka mafunde a mu Baibolo byo akonsha kwibakwasha. Ba Katarína bo twaambapo kala baambile’mba, “Ndanguluka pa bukine byo bwankwasha mu bwikalo bwami.” Na mambo a kino, ba Katarína bamba saka bashiinwa, kabiji bantu bo besamba nabo bamona kuba kya kine bashiinwa na byo babena kwamba.

14 Tambwilainga bukwasho bwa bakwenu. Mu kimye kya bena Kilishitu batanshi, Paulo wabuujileko Timoti mashinda o aingijishanga pa kusapwila ne pa kufunjisha, kabiji watundaikile Timoti kwingijisha ano mashinda pa kukwasha bakwabo. (1 Ko. 4:17) Byonkatu byaubile Timoti, ne atweba twakonsha kufunjilako ku balongo ne banyenga babanda mu bukine. (Tangai Byambo bya Maana 27:17.) Langulukai pa mulongo wa jizhina ja Shawn. Waingijile bupainiya pa kimye kyabaya ku mpunzha ya ku muzhi kuji bantu balangulukatu pa bupopweshi bwabo. Waubile byepi pa kuba’mba atwajijile kwingila na lusekelo? Waambile’mba: “Javula naingilanga na mulongo mukwabo. Inge twafuma pa nzubo imo kuya pa ikwabo, twisambanga pa byo twakonsheshe kuwamishako busendwe bwetu bwa kufunjisha. Twisambanga pa byaji kwamba mwina nzubo ne byo twaji kukumbula. Apa bino twisamba ne pa byo tukakumbula kimye kikwabo inge mwina nzubo mukwabo waamba bipasha.”

15 Lombainga kwi Yehoba kuba’mba emukwashenga. Kimye kyonse kyo mubena kuya mu mwingilo, mwafwainwa kulomba lutangijilo lwa Yehoba. Kwa kubula bukwasho bwa mupashi wanji wazhila wa bulume, kafwako kyo twakonsha kuba mu mwingilo ne. (Sala. 127:1; Luka 11:13) Kabiji mwafwainwa kushinkamikanga pa kulomba bukwasho kwi Yehoba. Mwakonsha kumulomba kuba’mba emutangijile ku muntu ukeba kufunda pe aye kabiji wakonsha kuteleka ku byambo byo musakusapwilanga. Apa bino mwibikako kusapwila ku bantu bonse bo mwataana.

MAY 8-14

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 20-21

“Ikalai na Lwitabilo mwi Lesa Wenu”

w14 12/15 23 jifu. 8

Twayai Tukwatankane Mpelo byo Yafwenya Pepi

8 Mu moba a bukalama bwa Mfumu Yehoshafwata, bantu ba Lesa bebalukukile ku “jibumba jikatampe” ja nzhita ya bulume bukatampe jafumine mu mapunzha ebazhokolokele. (2 Moba 20:1, 2) Kyawaminekotu, bantu ba Lesa kechi bakebele kushinda bano balwanyi mu bulume bwabo ne. Abo batajilengatu kwi Yehoba. (Tangai 2 Byambo bya Moba 20:3, 4.) Kabiji kechi baubile bino kwa kubula kukwatankana ne. Baibolo witubula’mba: “Bena Yuda bonse baimene kwi Yehoba pamo na baana babo babacheche, bakazhi babo ne baana babo.” (2 Moba 20:13) Banyike ne bakulumpe bonse bakwatankene mu lwitabilo ne kulondela lutangijilo lwa Yehoba. Kabiji Yehoba naye wibazhikijile ku balwanyi babo. (2 Moba 20:20-27) Kino ke kya kumwenako kyawama bingi. Bantu ba Lesa bafwainwa kukwatankana mu bujibumba pa kupita mu meseko.

w21.11 16 jifu. 7

Anweba Batwela mu Masongola Katataka, Tai Muchima pa Kwingijila Yehoba

7 Yehoba waambile kwi Yehoshafwata kupichila mu mwina Levi wa jizhina ja Yahaziela. Yehoba waambile’mba: “Itanchikai, imanaitu, kabiji mukamona Yehoba byo akemupulusha.” (Moba 20:13-17) Abino byo baubile kechi byo byo kikala pa kulwa nkondo ne. Nangwa byonkabyo, ino mikambizho kechi yafumine ku bantu ne, bino yafumine kwi Yehoba. Yehoshafwata waubile byonka byo bamubuujile, mambo waketekejile mwi Lesa na muchima wanji yense. Kimye Yehoshafwata ne bantu banji kyo bayile na kusambakana balwanyi babo, wabikile banyimbi babujile bilwilo kulutwe ya banabalume bajinga na bilwilo. Yehoba washinjile balwanyi banji byonkatu byo amulayile Yehoshafwata.​—2 Moba 20:18-23.

Bishinka Bikwabo Byanema

it-1 1271 jifu. 1-2

Yeholama

Mwanamukzhi wasongwele Yeholama aye Ataliya wamulengejile kubula kulondalonda bololoke byonka byaubanga shanji aye Yehoshafwata. (2Mf 8:18) Yeholama waipayile bankasanji bonse, ne babinemanga bamo ba mu Yuda. Kabiji walengejile ne bena Isalela kusatukila Yehoba ne kutendeka kupopwela balesa babula. (2Mo 21:1-6, 11-14) Mu bukalama bwanji mwavujile bingi milukuchi, mukachi ka bufumu ne na bisaka bikwabo. Patanshitu bena Edomu basatukijile bena Yuda. Kepo Libina naye asatukijile bena Yuda. Mu nkalata ngauzhi Elaija yo anembejile Yeholama wamujimwineko kuba’mba: “Yehoba ukapuma bantu bobe, baana bobe, bakazhi bobe ne bintu byobe byonse.” Pa kuba obewa mfumu Yeholama “ukakolwa bikola byavula, kubikapotu ne kikola kya ku mila, kufikatu ne mila yobe byo ikalupuka na mambo a kukolelwa mukoyo.’”—2Mo 21:12-15.

Bino bintu byonse byamwekele byonkatu byaambile ngauzhi Elaija. Yehoba waswishishe bena Alaba ne bena Filishitiya kwangata kyalo ne kusenda bakazhi ba kwa Yeholama ne baana banji bonse ne kwibatwala mu buzha. Lesa waswishishetu Yehoahaza mwananji wajinga mwanyike pa bonse (utelwa ne kuba’mba Ahaziya), kupuluka. Yehoba waubile bino na mambo a lulayañano lwa bufumu lo alayañene ne Davida. “Byo apwishishe bino byonse, Yehoba wamukambwile na kikola kibula kupwa kya ku mila.” Kabiji “myaka ibiji byo yapwile, mila yanji yalupukile” ne kufwa wafwile. Bino byo byafwile uno mwanamulume wabulanga kwakamwa Lesa. Kabiji “kafwako muntu waumvwine bulanda kimye kyo afwile ne.” Bamuzhiikile monka mu Muzhi wa Davida, “bino kechi mu mapunzha a kuzhikamo bamfumu ne.” Ahaziya mwananji mukala ye waswaine pa bufumu.—2Mo 21:7, 16-20; 22:1; 1Mo 3:10, 11.

MAY 15-21

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 22-24

“Yehoba Upesha Bachinchika”

w09 4/1 24 mafu. 1-2

Kupwanañana na Babi Kwalengejile Yehoashi Kusatukila Yehoba

Mu Yelusalema muzhi mwajinga nzubo ya Lesa mwamwekele bintu byatama bingi. Mfumu Ahaziya bamwipaile. Kabiji bintu byaubile Ataliya inanji Ahaziya byalondejilepo byatamine bingi. Waipaile baana ba kwa Ahaziya, bankana banji. Mambo ka? Waubile bino mambo wakebelenga kuja bufumu.

Nangwa byonkabyo, munkananji umo aye Yehoashi bamufiile saka akiji lukeke kwakubula nkambo yanji aye Ataliya kuyuka. Bamufiile byepi? Bamufiile mu nzubo ya Lesa kwi shanji nkazhi aye Yehosheba. Yehosheba wamufiile mu nzubo ya Lesa mambo mwatawanji Yehoyada wajinga Ñanga Mukatampe. Onkao mambo, bonse babiji bamwene kuba’mba Yehoashi wazhikijilwa.

w09 4/1 24 mafu. 3-5

Kupwanañana na Babi Kwalengejile Yehoashi Kusatukila Yehoba

Yehoashi bamulamine mu nzubo ya Lesa mu bufyamfya pa myaka itanu na umo. Bamufunjishe byavula pe Yehoba Lesa ne mizhilo yanji. Kepo Yehoashi byo afikizhe myaka itanu na ibiji bamubikile pa bufumu. Yehoyada waubile byepi bino? Kabiji ki ka kyamwekele kwi Ataliya nkambo yanji Yehoashi, wajinga pa bufumu pa kyo kya kimye?

Yehoyada waichile mu bufyamfya bakulumpe ba bakasopa bamfumu mu Yelusalema pa kyo kya kimye. Wibabujile byo aubile aye ne mukazhanji pa kulama mwanawamulume wa Mfumu Ahaziya. Kepo Yehoyada amwesheshe bakasopa Yehoashi. Bayukile kuba’mba ye wafwainwa kwikala pa bufumu. Ponkapotu bafuukwilepo bya kuba.

Yehoyada walupwile Yehoashi ne kumumvwika munchinya wa bufumu. Ponkapo bantu “batendekele kupopwela ne kwamba’mba: ‘Mfumu ekale myaka!’” Bakasopa bazhokolokele Yehoashi na kumuzhikijila. Nkambo yanji aye Ataliya byo aumvwine bantu na kusekekela, walupukile lubilo na kukanya bantu. Ñanga mukatampe Yehoyada wakambizhe bakasopa kwiya Ataliya.—2 Bamfumu 11:1-16.

it-1 379 jifu. 5

Kuzhika, Mpunzha ko Bazhika Bafwa

Muntu waoloka aye Ñanga Mukatampe Yehoyada bamunemekele bingi kabiji “bamuzhikile mu Muzhi wa Davida konka ko bazhiikile bamfumu.” Yehoyada ye yenkatu wabula wa ku bufumu ye bapelele uno munema.—2Mo 24:15, 16.

Bishinka Bikwabo Byanema

it-2 1223 jifu. 13

Zekaliya

12. Wajinga mwana wa Ñanga Mukatampe aye Yehoyada. Yehoyada byo afwile, Mfumu Yehoashi wasatukijile Yehoba ne kutendeka kumvwina bamufundanga maana atama, mu kifulo kya kumvwina byamubulanga bangauzhi ba Yehoba. Zekaliya wajimwineko muvyala wanji aye mfumu Yehoashi kyakosa bingi. (2Mo 22:11) Kabiji wajimweneko ne bantu kyakosa pa byo baubilenga. Mu kifulo kya kulapila, abo bafuukwilepo kumwasa mabwe mu lubanza wa nzubo ya Lesa. Zekaliya byo afwilenga waambile’mba: “Yehoba amone ne kwimutotolwesha.” Bino byambo byo aambile bya bungauzhi byafikile kimye bena Silya kyo baonawine Yuda. Kabiji ne mfumu Yehoashi naye bamwipaile ku bakalume banji babiji “mambo waichijile mashi a baana ba kwa Yehoyada ñanga.” Buku wa Greek Septuagint ne wa Latin Vulgate aamba pe Yehoashi amba bamwipaile pa kushinkanya na mambo a mashi a “mwana” wa kwa Yehoyada. Kabiji buku wa Masoretic ne wa Syriac Peshitta ao aamba’mba “baana,” kyamweka kumwesha mushingi na mambo a kifulo kyajingapo mwana wa kwa Yehoyada, aye Zekaliya wajinga ngauzhi kabiji ñanga.—2Ch 24:17-22, 25.

TAIKO MUCHIMA KU MWINGILO WA KUSAPWILA

“Mupashi wa Yehoba Ukemukwasha Kuchinchika?”

w10 2/15 6-8 mafu. 6-10

‘Ambainga Mambo a Lesa na Kuchinchika’

6 Kulomba jo jishinda jawama kutambwilamo mupashi wazhila wa Lesa. Yesu waambijile banteleki banji amba: ‘Umvwe anweba, byo muji babi, mwayuka kupana byawama ku baana benu, nanchi aye Shenu wa mwiulu kechi emukile kupana mupashi wazhila ku bamulomba nenyi?’ (Luka 11:13) Ee kine, twafwainwa kulombanga mupashi wazhila moba onse. Umvwe kya kuba mbaji imo ya mu mwingilo nabiji busapwishi bwa mu mukwakwa, busapwishi bwa kushukilwa, nangwa kwingijila mu nyaunda ya busulu ke itukatazhe, twakonsha kulomba kwi Yehoba kuba’mba etupe mupashi ne kwitukwasha kuchinchika.—1 Tesa. 5:17.

7 Abino byo byaubile mwanamukazhi umo mwina Kilishitu wa jizhina ja Rosa. Juba jimo Rosa byo ajinga ku nkito ko engila, mufunjishi wa pa sukulu umo ye engila nanji watangilenga sawakya wafumine ku sukulu mukwabo waambilenga pa mambo a kukabisha baana. Uno mufunjishi kyamukolele bingi ku muchima pa bintu byo atangile kya kuba waambile ne kuba’mba, “Nanchi ino ntanda ibena kuya pi?” Rosa kechi wapusumwine jino jishuko ja kusapwila ne. Pano waubile byepi pa kuba’mba ambe na kuchinchika? Rosa waambile’mba: “Namulombele Yehoba kuba’mba ampe mupashi wa kunkwasha.” Uno mwanamukazhi wasapwijile bulongo ne kulayañana kubwelako kimye kikwabo. Kabiji akimonai kyakumwenako kikwabo kya kamwale umo wa myaka ya kusemwa itanu wa jizhina ja Milane wikala mu Muzhi Mukatampe wa New York. Milane waambile’mba: “Saka nkyangye kuya ku sukulu ne, tulombela pamo ne bamama kwi Yehoba moba onse.” Bintu ka byo balombapo? Balomba kuba’mba Milane ekale wakosa ne kwamba pe Lesa na kuchinchika! Bainanji Milane baambile amba: “Kino kikwasha bingi Milane kulumbulula lwitabilo lwanji pa mambo a moba a kusemwa ne a kukokoloka kabiji ne kumukwasha kubula kwivwangamo kimye bino bintu kyo byubiwa.” Nanchi bino byakumwenako kechi bimwesha amba kulomba kwanema pa kuba’mba twikalenga bachinchika nenyi?

8 Kabiji akilangulukai ne pa kyakwashishe ngauzhi Yelemiya kwikala wachinchika. Yehoba byo amutongwele kwikala ngauzhi ku mikoka ya bantu, Yelemiya wakumbwile amba: “Talai, amiwa kechi nayuka kwamba ne, mambo nkijitu mwanyike.” (Yele. 1:4-6) Nangwa byonkabyo, mu kuya kwa kimye Yelemiya wachinchikile ne kwikala na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila kya kuba bavula bamumwenenga amba muntu wibaletejilenga bya malwa. (Yele. 38:4) Wasapwijilenga pa luzhachisho lwa Yehoba kukila pa myaka 65. Wayukanyikilwe bingi mu Isalela na mambo a kubula moyo ne kuchinchika pa kusapwila, kya kuba byo papichile myaka nobe 600, Yesu byo asapwijilenga na kuchinchika, bamo baitabijile amba wajinga Yelemiya wasangwilwe. (Mat. 16:13, 14) Nga uno ngauzhi Yelemiya wazhinaukilenga patanshi walekele byepi kwikala na bumvu? Mwine waambile amba: ‘Mu muchima wami [mambo a Lesa] aubile nobe mujilo utema, ye bashinkila mu bikupa byami, kabiji amiwa nakokele na kwikanya.’ (Yele. 20:9) Ee kine, mambo a Yehoba akoseshe Yelemiya ne kumukwasha kwamba na kuchinchika.

9 Mu nkalata yanji ku Bahebelu, mutumwa Paulo wanembele amba: “Mambo a Lesa o omi, ne kwingila engila, kabiji atwisha kukila mapoko onse atwa kubiji, ne kusaba asaba kufika ne ku kwabanya kwa muchima ne mupashi, ne kwa manungi ne mukolokofwa, kabiji alondalonda ne kupima milanguluko ya michima ne mo yayila.” (Hebe. 4:12) Mambo a Lesa akonsha kwitukwasha byonka byo akwashishe Yelemiya. Vulukai kuba’mba nangwa kya kuba bantu bebengijishe kunemba Baibolo, kechi wanembelwe na mambo a maana a bantu ne, pakuba wanembelwe na mupashi wa Lesa. Mu 2 Petelo 1:21 tutangamo amba: ‘Bya bungauzhi kechi byaishilepo na kyaswa muchima wa muntu nangwa jimotu ne, bino bantu baambile byafumine kwi Lesa, monka mo bebatwajiletwajile ku mupashi wazhila.’ Umvwe ke twikaleko na kimye kya kufunda bulongo Baibolo, kitulengela kulanguluka pa byambo byanembelwe na mupashi wazhila. (Tangai 1 Kolinda 2:10.) Bino byambo byakonsha kwikala mwi atweba nobe “mujilo utema” kya kuba ke twibisapwile ku bantu.

9 Pa kuba’mba lufunjisho lwa Baibolo lwa pa bunke lwitukwashenga, lwafwainwa kubiwa mu jishinda ja kuba byambo bya Lesa bitufika pa muchima ne kuwamisha jiwi jetu ja mu muchima. Kyakumwenako, ngauzhi Ezikyo bamumwesheshe kimwesho mo bamwambijile kuja buku wa kuvunga mwajinga byambo byakosa bya kwambila bantu bakosele michima. Ezikyo wafwainwe kumvwisha bino byambo bulongo ne kwibilondela. Kuba bino kwakonsheshe kumukwasha kubulañana bino byambo byawamine nobe buki.—Tangai Ezikyo 2:8–3:4, 7-9.

MAY 22-28

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 25-27

“Yehoba Wakonsha Kwimupa Bintu Byavula Kukila byo Mwapana”

it-1 1266 jifu. 6

Yehoashi

Yehoashi mfumu wa Yuda watewile bashilikale 100,000 kufuma Isalela bakumukwashako kulwa na bena Edomu. Bino wibabwezhezhemo na mambo a byaambile “muntu wa Lesa wa kine.” Yehoashi waswile kuba bino nangwa kya kuba wibapeleko matalenta a siliva 100. Ano mali avujile kufika ku madola 660,600 inge mu ano moba. Bano bashilikale bo babwezhezhemo bazhingijile bingi, kyamweka na mambo bipukulwa byo balangulukilenga’mba bakasenda. Byo babwelele ku buyeke, balukukile mizhi ya mu Yuda, kutendekela ku Samaliya kukafika ne ku Bete-holona.—2Mo 25:6-10, 13.

w21.08 30 jifu. 16

Mwakonsha ‘Kutompa’ Byepi Buwame bwa Yehoba?

16 Sankilaipo bintu bimo byo mwatemwa pa kuba’mba mwingijilenga Yehoba bulongo. Kino kechi kibena kulumbulula’mba twafwainwa kuleka bintu byonse byawama byo twiyowa pa kuba’mba tutokeshenga Yehoba ku muchima ne. (Sapwi. 5:19, 20) Nangwa byonkabyo, inge twafuukulapo kubula kwingilako pakatampe mwingilo wa Lesa na mambotu a kuchinuzhuka kuleka bintu bimo byo twatemwa, ko kuba’mba tubena kuba byonkatu byaubile mwanamulume wa mu kishimpi kya kwa Yesu. Waingijile na ngovu kukeba bintu byavula bya mu bwikalo bino kutako muchima kwi Lesa ne. (Tangai Luka 12:16-21.) Mulongo wa jizhina ja Christian wikala ku France, waambile’mba: “Kechi naingijishanga kimye kyami ne ngovu kwingijila Yehoba ne kwikala pamo na kisemi kyami ne.” Uno mulongo ne mwinakwanji bafuukwilepo kunembesha bupainiya. Bino pa kuba’mba bafikizhe kino kikonkwanyi, bafuukwilepo kuleka nkito. Pa kuba’mba bekalenga na mali a kwikwashishamo, batendekele busulu bwa kuwamisha mu bishimikwa, kabiji bafunjile kutondwa na mali acheche o balengelenga. Nanchi kuleka nkito ne kutendeka bupainiya kwibaletela lusekelo nyi? Ba Christian baambile’mba: “Luno tubena kwiyowa mwingilo wa kusapwila kabiji tuji bingi na lusekelo pa kumona bo tufunjisha Baibolo ne bantu bo tubwelako na kwisamba nabo byo babena kufunda pe Yehoba.”

Bishinka Bikwabo Byanema

w07 12/15 10 mafu. 1-2

Nanchi Muji na Wakwimufundako Wakoma mu Lwitabilo Nyi?

Uzaya waikela mfumu wa bena Yuda, bufumu bwajinga ku bulenge, byo afikizhe myaka 16. Walamine myaka 50. Kutendeka na ku mpelo ya myaka kitota kya butanu na buna, Yesu saka akyangye kusemwa kufika ku ntendekelo ya myaka kitota kya butanu na busatu. Kufumatu ku bwanyike, Uzaya “waubilenga byaoloka kwi Yehoba.” Ki ka kyamulengejile kwikala na byubilo byawama? Baibolo waamba’mba: “[Uzaya] watwajijile kukeba Lesa mu moba a kwa Zekaliya yenka wamufunjishe kwakamwa Lesa wa kine. Mu bimye byonse byo akebelenga Yehoba, Lesa wa kine wamulengejile kubila.”—2 Byambo bya Moba 26:1, 4, 5.

Baibolo kechi waambapo byavula pe uno Zekaliya wafundangako mfumu Uzaya ne. Baibolo waambatu pe aye amba “yenka wamufunjishe [mfumu Uzaya] kwakamwa Lesa wa kine.” Zekaliya wakwashishe uno mfumu wakijinga mwanyike kutwajijila kuba byawama. Buku wa The Expositor’s Bible walumbulula’mba Zekaliya kyamweka “wayukile bingi binembelo byazhila, waingijile Lesa pa myaka yavula, kabiji wayukile bingi kufunjisha.” Shayuka umo wa Baibolo waambile pe Zekaliya amba: “Wayukile bingi bungauzhi kabiji . . . wajinga bingi na maana, wakamwanga Lesa, wajinga na byubilo byawama; kabiji kyamweka ye wakwashishe ne Uzaya kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa.”

MAY 29–JUNE 4

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 28-29

“Mwakonsha Kwingijila Yehoba Nangwa kya Kuba Bansemi Yenu Kechi Bamwakamwanga Ne”

w16.02 14 jifu. 8

Londelainga Balunda Nanji Yehoba

8 Nkomeno ya kwa Hezekiya yapuseneko na ya kwa Luta. Wasemekejilwe mu kisaka kya bantu bepana kwi Lesa. Pano bino, kechi bena Isalela bonse bajinga ba kishinka ne. Shanji Hezekiya, aye Mfumu Ahaza wajinga mubi. Walengulwile nzubo ya Lesa ne kulengela bantu kutendeka kupopwela balesa bangi. Ahaza wasokelepo ne baana banji bamo bomi mu mujilo ne kwibatapisha ku balesa babubela. Hezekiya wakomejile mu kisemi kyatama bingi.​—2 Bamfumu 16:​2-4, 10-17; 2 Byambo bya Moba 28:​1-3.

w16.02 14 mafu. 9-11

Londelainga Balunda Nanji Yehoba

9 Byubilo byatama bya kwa Ahaza byakonsheshe kulengela mwananji, aye Hezekiya kuzhingijila Yehoba. Lelo jino, bantu bamo babula ne kupita mu bintu byapichilemo Hezekiya balanguluka’mba kwesakana na byo bapitamo, bafwainwa ‘kuzhingijila Yehoba’ nangwa jibumba janji. (Byambo bya Maana 19:3) Bakwabo nabo balanguluka’mba kukomena mu kisemi kyatama ko kwibalengela kwikala bwikalo bwatama nangwa kubwezhapo kuba byatama byonka byaubanga bansemi babo. (Ezikyo 18:​2, 3) Bino nanchi ino ndangulukilo ijitu bulongo nyi?

10 Bwikalo bwa kwa Hezekiya bumwesha’mba ino ndangulukilo kechi iji bulongo ne. Kafwako kintu nangwa kimo kyafwainwa kwitulengela kuzhingijila Yehoba ne. Kechi ulengela bintu byatama kumwekela bantu ne. (Yoba 34:10) Ibyo kuba’mba bansemi bakonsha kufunjisha baana babo kuba byawama nangwa byatama. (Byambo bya Maana 22:6; Kolose 3:21) Pano bino, kino kechi kilumbulula’mba nkomeno yetu yo iketulengela kuba byawama nangwa byatama ne. Mambo ka? Mambo Yehoba witupa bupe bwawama, kibena kulumbulula’mba tuji na luusa lwa kwifuukwilapo kuba byawama nangwa byatama. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 30:19) Hezekiya waingijishe byepi buno bupe bwawama?

11 Nangwa kya kuba shanji wajinga pa bamfumu babi bajingako mu Yuda, bino Hezekiya waikele mfumu wawama bingi. (Tangai 2 Bamfumu 18:5, 6.) Kechi walondejile byubilo byatama bya bashanji ne. Pakuba, aye wafuukwilepo kumvwina bangauzhi ba Yehoba nabiji Isaya, Mika, ne Hoseya. Wateleko bingi maana ku byo bamufunjilenga ne byo bamolwelengako. Kino kyamutundaikile kuwamisha bintu byavula byo bashile batamisha bashanji. Watokeshe nzubo ya Lesa, ne kulomba Lesa amba alekeleko bantu mambo, kabiji waonawine bankishi bonse mu kyalo. (2 Byambo bya Moba 29:​1-11, 18-24; 31:1) Palutwe kacheche, kimye mfumu wa bena Asilya aye Senakelibu kyo akebelenga kulukuka Yelusalema, Hezekiya wamwesheshe lwitabilo ne kuchinchika. Waketekejile mu luzhikijilo lwa Yehoba ne kukosesha bantu. (2 Byambo bya Moba 32:​7, 8) Kimye kimo, Hezekiya wilundumikile, bino Yehoba byo amolweleko, wipelwile. (2 Byambo bya Moba 32:​24-26) Kine, Hezekiya ke wa kumwenako wawama ye twafwainwa kulondela. Kechi waswishishe bwikalo bwanji konaika na mambo a kukomena mu kisemi kyatama ne. Pakuba, aye wamwesheshe’mba wajinga mulunda na Yehoba.

Bishinka Bikwabo Byanema

w12 2/15 24-25

Natana Watumbijikanga Bupopweshi bwa Kine mu Bukishinka

Byo ajinga mupopweshi wakishinka wa Yehoba, Natana watundaikile mulanguluko wa kwa Davida wa kushimika nzubo ya Lesa itanshi ya mpopwelo ya kine pano pa ntanda. Byo besambilenga, Natana waambile byo alangulukilenga mu kifulo kya kwamba byafuma kwi Yehoba. Bufuku, Lesa wakambizhe uno ngauzhi wanji kubula mfumu Davida amba kechi ye ukashimika nzubo ya Yehoba ne. Mwananji ye ukeishimika. Pa kuba Natana wakamubujiletu amba Lesa waikajika lulayañano lwa kuba’mba jitanda ja Davida “jikekalanga myaka ne myaka.”—2 Sam. 7:4-16.

Byaambile Natana pa kushimikwa kwa nzubo ya Lesa kechi byaswañene na kyaswa muchima wa Lesa ne. Uno ngauzhi wikepeshe ne kulondela kyaswa muchima wa Yehoba kwa kubula kwijizhanya. Ne atweba byo byo twafwainwa kuba umvwe Yehoba witololako. Mingilo yo aingijilenga Natana panyuma ya kino imwesha kuba’mba watwajijile kwikala ngauzhi wa Lesa. Kabiji mupashi wa Yehoba kyamweka ye wakwashishe Natana ne ngauzhi Gadi kubula Davida kutongola banyimbi 4,000 ba kwimba pa nzubo ya Lesa.—1 Moba 23:1-5; 2 Moba 29:25.

JUNE 5-11

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 30-31

“Kupwila Pamo Kwanema Bingi”

it-1 1103 jifu. 2

Hezekiya

Watundaikanga Bupopweshi bwa Kine na Mukoyo. Hezekiya watendekele kupopwela Yehoba na mukoyo byo atendekeletu kulama saka aji na myaka 25. Kintu kitanshi kyo aubile ke kubwezha bupopweshi bwa kine pa nzubo ya Lesa ne kwiiwamisha. Kepo aichile bañanga ne bena Levi bonse ne kwibambila’mba: “Pano muchima wami wakebesha bingi kulayañana lulayañano ne Yehoba Lesa wa Isalela.” Luno lwajinga lulayañano lwa kutwajijila kwikala bakishinka. Nangwa kya kuba lwakijingako, bino kechi belulondelanga ne, byonkatu byo kyajinga ku lulayañano lwa Mizhilo. Onkao mambo, bafuukwilepo kwilwikajika jikwabo mu Yuda. Waingijile na mukoyo ne kupa bena Levi mingilo ya kwingila pa nzubo ya Lesa. Kabiji wanengezhezhe jikwabo byombesha ne mabumba a banyimbi bakwimba nyimbo ya kutota Lesa. Mwajinga mu ñondo wa Nisanyi, mwaikelanga Kijilo kya Lupitailo. Nangwa byonkabyo, nzubo ya Lesa, bañanga bakatampe ne bena Levi kechi bakiitokeshe ne. Pa juba ja bu 16 mu ñondo ya Nisanyi, nzubo ya Lesa beitokeshe ne bipe byonse bebibwezhezhemo. Kepo kwaikele lunengezho lwa kufuta mambo a bena Isalela. Babinemanga bo batendekejilepo kuleta milambo yabo, mulambo wa bubi wa bufumu, wa nzubo yazhila, ne wa bantu bonse. Kepo palondejile milambo yavula bingi yapainenga bantu.—2Mo 29:1-36.

it-1 1103 jifu. 3

Hezekiya

Bakankelwe kwikala na Kijiilo kya Lupitailo mambo kechi betokeshe pa kimye kyafwainwa ne. Onkao mambo, Hezekiya walondejile muzhilo waswishishe bantu kwikala na Kijiilo kya Lupitailo mu ñondo walondejilepo. Hezekiya waichile bena Yuda ne bena Isalela bonse kupichila mu kwibatumina makalata atwajilenga baluwe bo atumine kufuma ku Belesheba kukafika ne Danyi. Bano baluwe bebasekelenga bingi ne kwibendeleka ku bantu bavula. Bino bamo bafumine mu bena Ashela, Manase ne bena Zebuluna bepelwile ne kwiya na kutanwako. Kabiji pa baishiile na kutanwako pajinga ne bafumine mu bena Efelaimu ne mu bena Isakala. Kununga pa bano kwajinga ne babujile bena Isalela bapopwelanga Yehoba batainweko. Kyamweka kyakatezhe bingi baikalanga ku bufumu bwa ku buyeke kwiya na kutanwa ku kino Kijiilo kya Lupitailo. Byonka byo kyajinga ku baluwe, nabo bebasekelenga ne kwibendeleka ku bantu. Mambo mu bufumu bwa mikoka jikumi pa kyo kimye bantu bavula baikalanga bwikalo bwa kwitowela, batwezhezhemo ne mutwe mu bupopweshi bwa bubela kabiji bachiinanga bingi bena Asilya.—2Mo 30:1-20; Ba 9:10-13.

it-1 1103 mafu. 4-5

Hezekiya

Kijiilo kya Lupitailo byo kyapwile, palondejile Kijiilo kya Bashinkwa Babula Mbizho kya moba atanu na abiji. Na mambo lusekelo lo bajinga nalo, bantu bafuukwilepo kutanwako kabiji banungilepo ne moba akwabo atanu na abiji. Nangwa kya kuba bajinga mu bimye byakatazha, bino Yehoba wibapesheshe kya kuba kwajinga “kusangalala kukatampe mu Yelusalema, mambo kufumatu mu moba a kwa Solomone mwana wa kwa Davida mfumu wa bena Isalela, kechi kwaikajilepo kijiilo kiji nobe kino mu Yelusalema ne.”—2Mo 30:21-27.

Babwezhezhe bupopweshi bwa kine, kabiji kino kijiilo kechi kyajingatu kya kusangalala kwa pa kakimye kacheche ne. Bintu byo baubilenga mu moba alondejilepo byo bimwesha kino kishinka. Saka bakyangye kubwela ku mazubo abo, bonse batainweko bayile na kulalaula mashiki azhila, kutema bichi bya milumbulumbu byazhila, ne kusandañanya mapunzha atuntama ne bya kusokelapo bitapisho monse mu Yuda ne mu Benjamina, ne mu Efelaimu ne mu Manase. (2Mo 31:1) Kabiji bantu bafunjinjileko kwi Hezekiya, byo asansakenye muloolo wa mukuba Mosesa ye alengele; mambo kufikatu ne kyokya kimye, bena Isalela basokejilenga muloolo bya kufutumuna kabiji bamutelanga amba nkishi muloolo wa mukuba. (2Mf 18:4) Panyuma ya kino kijiilo kikatampe, Hezekiya wamwene kuba’mba bupopweshi bwa kine bwatwajijila kupichila mu kunengezha mabumba a bañanga ne bakwibakwashako kwingila mingilo ya pa nzubo ya Lesa. Kabiji watundaikile bantu kukookela Mizhilo ya Mosesa kupichila mu kupaana bya bujikumi ne kajo ka nsomo ku bena Levi ne ku bañanga. Kabiji bakookejile na muchima yense.—2Mo 31:2-12.

Bishinka Bikwabo Byanema

w18.09 6 mafu. 14-15

“Umvwe Anweba Mwibiyuka Bino Bintu, Mwatokwa Umvwe Mwibyuba”

14 Lubaji lukwabo mo tumweshesha’mba twipelula ke kuteleka ku byamba bakwetu. Yakoba 1:19 waamba’mba twafwainwa “kupelawizha kumvwa.” Yehoba ye mwine ye twafwainwa kufunjilako kuba bino. (Nte. 18:32; Yosh. 10:14) Twayai tumone byo twakonsha kufunjilako ku mwisambo wanembwa pa Kulupuka 32:11-14. (Tangai.) Nangwa kya kuba kechi wakebewenga kumubula bya kuba ne, bino Yehoba walekele Mosesa kwamba byajinga ku muchima wanji. Ñanyi muntu wakonsha kuteleka pa kimye kyabaya ku bibena kwamba mukwabo ulubankanya kabiji ne kumvwina byo aamba? Pano bino, Yehoba utekanya ne kuteleka ku byamba bantu balomba kwi aye na lwitabilo.

15 Twafwainwa kwiipuzha’mba: ‘Inge kya kuba Yehoba ukunama, nangwa’mba wipelula ne kuteleka ku bantu byonka byo atelekele kwi Abalahama, Lechela, Mosesa, Yoshua, Manowa, Elaija ne Hezekiya, nanchi kechi nafwainwa kunemekanga balongo, kumvwa milanguluko yabo ne kulondela byo babena kumbuulako nenyi? Nanchi kujipo muntu mu kipwilo nangwa mu kisemi kyami ye nafwainwa kuta muchima nyi? Nakonsha kuba byepi kino? Nakonsha kumukwasha byepi?’—Nte. 30:6; Mito. 13:9; 1 Mfu. 17:22; 2 Moba 30:20.

TAIKO MUCHIMA KU MWINGILO WA KUSAPWILA

“Totainga Yehoba Kupichila mu Kukumbulapo pa Kupwila”

w19.01 11-12 mafu. 13-18

Totainga Yehoba mu Kipwilo

13 Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kukumbulangapo mikumbu itundaikañana pa kupwila? Twayai twisambepo bintu bimo byakonsha kwitukwasha.

Ñanyi Bintu byo Nakonsha Kwambapo pa Kukumbula?

Kumbulai mukumbu washinkamana pa bwipuzho Ambai kishinka kikwabo kiji mu jifuka

Ambai pa kinembelo kiji mu jifuka byo kibena kwitufunjisha

Lumbululai byo twakonsha kwingijisha byambo biji mu jifuka

Shimikizhaipo kyamwekele kimo kipi kibena kumwesha buneme bwa kishinka kikatampe kiji mu jifuka

Ambai pa byo tubena kufunjilako ku kipikichala Kukumbula mepuzho a kupitulukamo.

14 Nengezhezhainga jimo kupwila konse. Inge mwalangulukilapo jimo ne kunengezha bulongo, kechi kikemukatazhanga kukumbulapo ne. (Maana 21:5) Ibyo kuba’mba twingijisha mashinda apusana-pusana pa kunengezha kupwila. Nyenga wafwilwa uji na myaka kukila pa 80 utendeka kunengezha Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa ku ntendekelo ya mulungu. Waambile’mba: “Neyowa kupwila inge nanengezhezha jimo.” Ba Joy bengila nkito kufuma pa Kimo kufika pa Kitanu banengezha Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa pa Kibelushi. Baambile’mba: “Kimpelela kuvuluka bishinka inge nanengezha kupwila saka kwashalatu juba jimo.” Mukulumpe mu kipwilo kabiji painiya wa jizhina ja Ike waambile’mba: “Nataana kuba’mba kimpelela kunengezhako pacheche pa juba pa juba mu mulungu yense kukila kunengezha byonse pa kimye kimo.”

15 Ñanyi bintu byavwangwamo mu kunengezha kupwila? Saka mukyangye kutendeka kunengezha, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba kuba’mba emupe mupashi wazhila. (Luka 11:13; 1 Yoa. 5:14) Apa bino mwapitamo mu lufunjisho pa kuba’mba muyuke bijimo. Langulukai pa mutwe, tumitwe tucheche tujimo, bipikichala ne mepuzho a kupitulukamo. Pano inge mwatendeka kutanga jifuka pa jifuka, mwafwainwa kutanga ne binembelo bijimo. Langulukai pa byambo bijimo, ne kuta muchima pa bishinka byo mukeba kukumbulapo. Inge mwanengezha bulongo, mukamwenamo bingi kabiji kikemupelela kukumbulapo.—2 Ko. 9:6.

16 Inge kyakonsheka, ingijishainga biñambañamba. Kupichila mu jibumba janji, Yehoba witunengezhezha mitanchi ya pa Intaneti yakonsha kwitukwasha kunengezhanga bulongo kupwila. JW Library® app witukwasha kukopolola mabuku a kufundamo pa mafoni ne pa biñambañamba bikwabo. Kabiji mwakonsha kufunda, kutanga, nangwa kuteleka ku byo batangila jimo pa kimye kyonse kyo mukeba ne ku mpunzha konse ko muji. Bamo bengijisha kino kingijisho kufunda Mambo a Lesa pa kimye kyo bakookolokako pacheche pa nkito nangwa pa sukulu, nangwa inge baji pa lwendo. Watchtower Library ne BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI™ byakonsha kwitukwasha kukebakeba bishinka pa lufunjisho lo tubena kunengezha pa kuba’mba tumvwishe.

17 Inge kyakonsheka, nengezhainga mikumbu yavula. Mambo ka? Mambo kimo kimye kechi bakonsha kwimutongola kimye kitanshi kyo mwasuntula kuboko ne. Bavula bakonsha kusuntula maboko abo pa kyonka kimye kyo mwasuntula, kabiji ubena kutangijila lufunjisho ukasalapotu umo. Pa kuba’mba kupwila kupwenga pa kimye kyatongolwa, ubena kutangijila lufunjisho wakonsha kukepeshako nambala ya bantu bafwainwa kukumbulapo pa jifuka jimo. Onkao mambo, kechi mwafwainwa kumvwa bibi ku muchima nangwa kuzhingila inge babula kwimutongola pa kimye kitanshi kyo mwasuntula kuboko ne. Inge mwanengezha mikumbu yavula, mwakonsha kwikala na bimye byavula bya kukumbulapo. Mukumbu umo ye mwakonsha kunengezha ke kutangapo kinembelo. Bino inge mwakonsha, mwafwainwa kunengezha kukumbula mu byambo byenu.

18 Ambainga mikumbu ipi. Javula, mikumbu itundaikañana ke mikumbu ipi ya kushinkamika. Onkao mambo, nengezhainga kukumbulapo mikumbu ipi. Esekainga kukumbula mu masekondi 30. (Maana 10:19; 15:23) Inge kya kuba mwatendekele kala kukumbulapo pa kupwila, muji na mwingilo wanema bingi wa kukwasha bakwenu kufunjilako kwi anweba bya kukumbula mikumbu ipi. Inge mwamba mikumbu yalepa bingi, mukalengela bakwenu kuchina kukumbulapo, mambo bakalangulukanga’mba kechi bakonsha kukumbula byonka byo mukumbula ne. Kabiji mikumbu ipi ilengela bavula kukumbulapo pa kupwila. Kikatakata umvwe yenu batanshi bo batongola kukumbulapo, kumbulai mukumbu washinkamana pa bwipuzho. Kange mwambe bishinka byonse biji mu jifuka ne. Inge bakumbula kala kishinka kikatampe kiji mu jifuka, mwakonsha kwamba pa bishinka bikwabo bijimo.—Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Ñanyi Bintu byo Nakonsha Kwambapo pa Kukumbula?”

JUNE 12-18

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 32-33

“Koseshainga Bakwenu mu Bimye bya Malwa”

it-1 204 jifu. 5

Asilya

Senakelibu. Senakelibu mwana Salegona wa bubiji, walukukile mizhi ya mu bufumu bwa bena Yuda mu mwaka wa bu 14 wa bukalama bwa kwa Hezekiya mu 732 B.C.E.. (2Mf 18:13; Isa 36:1) Hezekiya wasatukijile mfumu wa Asilya kabiji wakaine kumwingijila byaubanga shanji aye Ahaza. (2Mf 18:7) Kyo kyalengejile Senakelibu kulukuka mizhi ya mu Yuda yonse ne kwiishinda. Washinjile mizhi nobe 46. (esakanyaiko Isa 36:1, 2). Senakelibu byo ajinga ko atebelejile ku Lakishi, waambijile Hezekiya kupaana makumi asatu a matalenta a ngolode (mali nobe $11,560,000) ne bitota bisatu bya matalenta a siliva (mali nobe $1,982,000). (2Mf 18:14-16; 2Mo 32:1; eakanyaiko Isa 8:5-8.) Nangwa kya kuba bapaine ano mali, bino Senakelibu wakambizhe ne kuba’mba bena Yelusalema bepane kwi aye. (2Mf 18:17–19:34; 2Mo 32:2-20) Yehoba waipayile bashilikale babena Asilya 185,000 mu bufuku bumotu mu jishinda ja kukumya. Kino kyalengejile Senakelibu mfumu wa Asilya witotele bingi kubwela ku Ninevwa. (2Mf 19:35, 36) Byo abwelele, bakamwipaile ku baana banji babiji babalume ne kubika pa bufumu mwananji umo wamulume aye Eshadona. (2Mf 19:37; 2Mo 32:21, 22; Is 37:36-38) Kufumyakotu konaunwa kwa bashilikale ba bena Asilya, bino bintu byonse byamwekele byanembwa pa mabwe po banemba byambo byaamba pe Senakelibu ne pe Ashadona umo.—BIPIKICHALA, Vol. 1, ji. 957.

w13 11/15 19 jifu. 12

Bakafunga Batanu na Babiji ne Babineme Batanu na Basatu, bo Bañanyi mu ano Moba?

12 Kimye kyonse Yehoba witukwasha inge ketupite mu makatazho o twakonsha kukankalwa kushinda. Pano bino, ukeba kuba’mba ne atweba tubepo kimo kimye kyo tuji na lukatazho. Hezekiya waumvwañene “na bakulumpe banji ne ba babiyangala banji” kuba’mba bashinke “masulo a mema aji pangye ya muzhi . . . Kabiji [Hezekiya] wikoseshe mwine pa kushimukulula nsakwa ponse po yakundukile ne kushimikapo byamba, kabiji ne pangye yayo washimikilepo ne nsakwa ikwabo, . . . ne kulenga walengele byela bya nkondo ne makebo byavula bingi.” (2 Moba 32:3-5) Pa kuba’mba azhikijile ne kulama bantu banji, Yehoba waingijishe babiyangala banji, Hezekiya ne bangauzhi banji bakishinka.

w13 11/15 19 jifu. 13

Bakafunga Batanu na Babiji ne Babineme Batanu na Basatu, bo Bañanyi mu ano Moba?

13 Hezekiya waubile kintu kikwabo kyanema kukila pa kushinka masulo a mema nangwa kukosesha nsakwa. Byo ajinga kafunga wawama, Hezekiya wakonkenye bantu pamo ne kwibatundaika na byambo bya kuba’mba: “Kechi muchine nangwa kukakilwa na mambo a mfumu wa Asilya ne . . . , mambo ye tuji nanji atweba wakosa kukila ye aji nanji aye; aye ujitu na bulume bwa bantu; pakuba atweba tuji na Yehoba Lesa wetu wa kwitukwasha ne kwitulwila makondo etu.” Kupichila mu kwamba bino byambo, Hezekiya wavulwilemo bantu kuba’mba Yehoba ukebalwila. Kino kyakoseshe lwitabilo lwabo mwi Lesa ne kwibalengela kuchinchika. Byo baumvwine bino, Bayudea ‘bakosele na byambo bya kwa Hezekiya mfumu wa bena Yuda.’ Monai kuba’mba ‘byambo bya kwa Hezekiya’ byo byalengejile bantu kuchinchika. Aye ne bakulumpe banji ne ba babiyangala banji, kubikapotu ne ngauzhi Mika ne Isaya, bajinga bakafunga bawama byonkatu Yehoba byo aambijile jimo kupichila mwi ngauzhi wanji.—2 Moba 32:7, 8; tangai Mika 5:5, 6.

Bishinka Bikwabo Byanema

w21.10 4-5 mafu. 11-12

Kulapila kya Kine Kulumbulula Ka?

11 Mu kuya kwa kimye, Yehoba wakumbwile milombelo ya kwa Manase. Wamwene kuba’mba uno mwanamulume wapimpwile byubilo byanji na mambo a bintu byo alombelengapo. Onkao mambo, Yehoba watelekele ku misashijilo ya kwa Manase kabiji wamuswishishe kubwela pa bufumu. Manase waingijile na ngovu kumwesha kuba’mba walapijile kya kine. Waubile kintu kyakankelwe kuba Ahaba. Wapimpwile byubilo byanji. Waingijile na ngovu kulekesha bupopweshi bwa bubela ne kutundaika bupopweshi bwa kine. (Tangai 2 Byambo bya Moba 33:15, 16.) Pa kuba’mba obe bino Manase wakebewenga kuchinchika ne lwitabilo, mambo saka akyangye kulapila, watwajile mungi kisemi kyanji, babineme, ne bantu banji pa myaka yavula. Bino byo akomene, waesekele kupwisha makatazho amo o aletele. Kyamweka walengejile munkananji aye Yosiya kwikala na byubilo byawama, kabiji kulutwe Yosiya waikele mfumu wawama bingi.—2 Mfu. 22:1, 2.

12 Twakonsha kufunjilako ka kwi Manase? Wipelwile, kabiji waubile ne bintu bikwabo. Walombele ne kusashijila’mba bamubile lusa. Kabiji wapimpwile byubilo byanji. Waingijile na ngovu kupwisha makatazho o aletele, kabiji waingijile papelejile bulume bwanji kupopwela Yehoba ne kukwasha bakwabo kuba kino. Byaubile Manase bikwasha ne boba balenga mambo akatampe kwikala na luketekelo. Byapichilemo Manase bimwesha kuba’mba Yehoba Lesa ‘wawama kabiji waswila jimo kulekela mambo.’ (Sala. 86:5) Yehoba ulekelako mambo aba balapila kya kine.

JUNE 19-25

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 BYAMBO BYA MOBA 34-36

“Nanchi Mambo a Lesa a Bena Kwimukwasha Nyi?”

it-1 1157 jifu. 4

Hulada

Yosiya byo aumvwine byambo byo batangile “mu buku wa mizhilo” wamwene Hilikiya Ñanga Mukatampe byo bawamishenga nzubo ya Lesa, ponkaptu watumine bantu bakuya na kwipuzha Yehoba. Bayile kwi Hulada wibabujile byaambile Yehoba kuba’mba ukaleta bya malwa pa kino kisaka kyasatukile mambo balekele kukookela byanembwa mu “buku” wa mizhilo. Hulada wanungilepo’mba Yosiya mambo wipelulwile kwi Yehoba, meso anji kechi akamonako bino bya malwa byonse ne. Bakamutwala na kulaala kwalaala bashakulu banji kabiji bakamulaajika mu kilende kyanji mu mutende.—2Mf 22:8-20; 2Mo 34:14-28.

w09 6/15 10 jifu. 20

Ikalai na Lupata lwa ku Nzubo ya Yehoba!

20 Byo baingijilenga mwingilo wa kuwamisha nzubo ya Lesa ye banengezhezhe kwi Mfumu Yosiya, Ñanga Mukatampe Hilikiya “wataine buku wa mizhilo ya Yehoba yo apaine mwi Mosesa.” Wamupaine kwi Shafwana munembeshi, kabiji ne aye watendekele kumutanga kwi Yosiya. (Tangai 2 Byambo bya Moba 34:14-18.) Ki ka kyafuminemo? Ponkapotu mfumu watabawile bivwalo byanji na bulanda ne kukambizha banabalume kumwipuzha Yehoba. Kupichila mwi ngauzhi wa mukazhi aye Hulada, Lesa waambile byambo bya kulengulula bisho bimo bya mu bupopweshi byaubiwenga mu Yuda. Bino mingilo yawama yaingijile Yosiya yamwekanyikile, kabiji Yehoba wamwitabile nangwa kya kuba kyaambiwe’mba malwa akafikila mukoka yense. (2 Moba. 34:19-28) Twakonsha kufundako ka ku kino? Ne atweba tukeba kuba byonka byaubile Yosiya. Twafwainwa kupelawizha kumvwina lutangijilo lwa Yehoba, kulangulukishapo bingi pa bintu byakonsha kwitumwekela umvwe twaleka bantu bapondoka mu lwitabilo ne kubula bukishinka ke bitulengele kubula kupopwela Yehoba bulongo. Kabiji twayukishatu amba Yehoba ukamona lupata lwetu lwa mpopwelo ya kine, byonkatu byo aubile kwi Yosiya.

Bishinka Bikwabo Byanema

w17.03 27 mafu. 15-17

Nanchi Muteshako Muchima ku Bintu Byanembelwe Kala Nyi?

15 Kyapelako, twakonsha kufunjilako ka ku byamwekejile Mfumu Yosiya? Nangwa kya kuba Yosiya wajinga mfumu wawama, walubankenye kabiji mo mwafumine ne lufu lwanji. (Tangai 2 Byambo bya Moba 35:20-22.) Yosiya ‘wayile na kulwa’ na Mfumu Neko wa ku Ijipita kwa kubula ne mambo ne. Mfumu Neko wakaine kulwa ne Yosiya. Baibolo waamba’mba byambo byaambile Neko “byafumine mu kanwa ka Lesa.” Pano mambo ka Yosiya o ayijile na kulwa nanji? Baibolo kechi waambapo ne.

16 Yosiya wakonsheshe kuyuka byepi amba byambo byaambile Neko byafumine kwi Yehoba? Wafwainwe kwipuzha ngauzhi wa kishinka, aye Yelemiya. (2 Moba 35:23, 25) Bino Baibolo umwesha kuba’mba kechi waubile bino ne. Kunungapo, Neko wayilenga ku Kakemishi “na kulwa na nzubo ikwabo,” ko kuba’mba na kisaka kikwabo, kechi na muzhi wa Yelusalema ne. Kabiji Neko kechi waendelekelenga Yehoba nangwa bantu banji ne. Onkao mambo, Yosiya watamishe bingi pa kufuukulapo kuya na kulwa ne Neko. Twakonsha kufunjilako ka? Inge kwamweka lukatazho, twafwainwa kutangizhako kyaswa muchima wa Yehoba saka tukyangye kufuukulapo bya kuba.

17 Inge pamweka lukatazho, twafwainwa kumonapo mafunde a mu Baibolo aamba pa lolo lukatazho ne kwialondela. Twakonsha kulombako ne bukwasho ku bakulumpe mu kipwilo. Kimo kimye, twakonsha kulangulukapo bulongo pa lolo lukatazho kwesakana na byo twayuka, kampe ne kukebakebapo bishinka mu mabuku etu. Bino bakulumpe mu kipwilo bakonsha kwituvululako mafunde akwabo a mu Baibolo o twabujile kulangulukapo. Akilangulukai pa kino. Nyenga umo wayuka kuba’mba wafwainwa kusapwila mambo awama. (Byu. 4:20) Twambe’mba ukeba kuya mu busapwishi, pano bino mwatawanji wabula Kamonyi ukeba’mba uno nyenga ekale pa nzubo jojo juba. Wamwambila’mba papita moba po baikelepo na kwisamba bubiji bwabo, kabiji ukeba’mba bengijile pamo mwingilo umo pa nzubo. Nyenga wakonsha kuvulukapo Binembelo bimo, nabiji kya kuba’mba twafwainwa kukookela Lesa ne mukambizho wa kusapwila ne kulenga baana ba bwanga. (Mat. 28:19, 20; Byu. 5:29) Bino wafwainwa ne kuvuluka Binembelo byaamba’mba mukazhi wafwainwa kunekenena mwatawanji ne kukooka muchima. (Efi. 5:22-24; Fili. 4:5) Nanchi mwatawanji ubena kumukanya kusapwila nyi, inyi ukebatu’mba ajo juba bekaleko pamo na kwisamba? Twafwainwa kulangulukapo bulongo pa kuba’mba tufuukulenga bintu bisangajika Lesa ne kumwesha kukooka muchima.

TAIKO MUCHIMA KU MWINGILO WA KUSAPWILA

“Ingijishainga Bulume bwa Mambo a Lesa mu Mwingilo wa Kusapwila”

w17.09 25-26 mafu. 7-10

“Mambo a Lesa . . . Aji Bingi na Bulume”

7 Ñanyi kintu kiketukwasha kwingijisha bulongo Mambo a Lesa mu mwingilo? Kintu kitanshi ke kwingijisha Baibolo kimye kyonse kyo tubena kusapwila ne kufunjisha bantu. Mulongo umo waambile’mba, “Fwanyikizhai’mba mubena kusapwila ku nzubo ku nzubo pamo ne Yehoba. Nanchi yenu mwakonsha kwambangatu nyi, inyi mwakonsha kuswisha Yehoba kwamba?” Kishinka kyo aambilengapo ke kino: Inge ketwingijishe Mambo a Lesa pa kusapwila, ko kuba’mba tubena kuswisha Yehoba kwamba na mwina nzubo. Umvwe mwaingijisha kinembelo kyafwainwa, kikafika muntu pa muchima kukila byambo byonse byo mwakonsha kwamba. (1Tesa. 2:13) Ishikishai’mba, ‘Nanchi ñingijisha Mambo a Lesa pa kusapwila mambo awama nyi?’

8 Pano bino, kechi twafwainwa kupelelatu pa kutangila bantu Binembelo ne. Mambo ka? Mambo bantu bavula bayukakotu bintu bicheche biji mu Baibolo, kabiji bakwabo nabo kafwako byo bayuka ne. Byo byo kyajinga ne mu kimye kya batumwa. (Loma 10:2) Onkao mambo, kechi twafwainwa kulanguluka’mba muntu mwine usakumvwa kishinka kyo twatanga mu Baibolo ne. Twafwainwa kusalamo byambo biji mu kyepelo kyo twatanga, kampe ne kwibitanga jibiji ne kwibilumbulula. Umvwe ketube bino, tukwasha bantu kumvwisha Mambo a Lesa.—Tangai Luka 24:32.

9 Inge tubena kwambila muntu amba tutange kinembelo, twafwainwa kwingijisha byambo bimwesha’mba twanemeka Baibolo. Kampe twakonsha kwamba’mba, “Twayai tumone Mulenga wetu byo aambapo pa kino.” Inge tubena kwisamba na muntu wa mu bupopweshi bwabula bwa bwina Kilishitu, twakonsha kwamba’mba, “Monai Binembelo Byazhila byo byaamba.” Nangwa inge twataana muntu wabula kunemeka bya bupopweshi, twakonsha kwamba’mba, “Abya mwakyumvwapo kala bino byambo bya maana byanembelwe kala nyi?” Twafwainwa kwingijisha mashinda apusana pusana kwesakana na muntu ye tubena kwisamba nanji.—1 Ko. 9:22, 23.

10 Basapwishi bavula bataana kuba’mba kwingijisha Mambo a Lesa mu mwingilo kukwasha bingi bantu. Akilangulukai pa kino kyamwekele. Mulongo umo wafuukwilepo kubwela ku mwanamulume wa kikulumpe watanganga magazini etu pa myaka yavula. Saka akyangye kumupa Kyamba kya Usopa kya katataka, wamutangijile kinembelo kyajingamo. Watangile 2 Kolinda 1:3, 4, paamba’mba: “Shanji bya lusa kabiji Lesa wa lutekenesho lonse, witutekenesha mu meseko etu onse.” Mwina nzubo byo aumvwine bino byambo, byamufikile pa muchima kabiji waambijile mulongo kwibitanga jibiji. Kepo uno mwanamulume aambile makatazho o apichilengamo pamo na mwinakwanji, kabiji waswile kufunda Baibolo. Nanchi kechi mwaswa kuba’mba Mambo a Lesa aji na bulume bwa kukwasha bantu mu mwingilo nenyi?—Byu. 19:20.

JUNE 26–JULY 2

BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | EZELA 1-3

“Swishai Yehoba Kwimwingijishanga”

w22.03 14 jifu. 1

Nanchi Mumona Bintu Byamwene Zekaliya Nyi?

BAYUDEA basangalele bingi. Yehoba Lesa “walengejile Kilusa Mfumu wa Pelisha” kukasulula bena Isalela bajinga bazha mu Babilona pa myaka yavula. Mfumu wabijikile kuba’mba Bayudea bafwainwe kubwela ku ntanda yabo ne kushimukulula “nzubo ya Yehoba Lesa wa Isalela.” (Eze. 1:1, 3) Uno mukambizho wawamine bingi. Kino kyalumbulwilenga kuba’mba Bayudea bakatendeka kupopwela Lesa wa kine jibiji mu ntanda yo ebapele.

w17.10 26 jifu. 2

Bemuzhikijila ku Makalaki ne Munchinya

2 Zekaliya wayukile’mba Bayudea babwelele ku Yelusalema bajinga banabalume ne banabakazhi ba lwitabilo. Bo bantu “bo batundaikile kwi Lesa wa kine” kusha mazubo abo awama ne mingilo yabo mu Babilona. (Eze. 1:2, 3, 5) Bashile ntanda yo bayukile bulongo ne kuya ku mpunzha yo babujile kuyuka. Banemekele bingi mwingilo wa kushimukulula nzubo ya Yehoba, o ene mambo o baendejile museke walepele makilomita 1,600.

Bishinka Bikwabo Byanema

w06 1/15 19 jifu. 1

Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Ezela

Ezela 1:3-6. Byonka byajinga bena Isalela bamo bashajile mu Babilona, Bakamonyi ba kwa Yehoba bavula kechi baji na bulume bwa kutendeka mwingilo wa kimye kyonse nangwa kuya na kwingijila ku mapunzha kwakepa basapwishi ne. Pano bino batundaika boba bakonsha kwingila kabiji bapana bupe bwa kwitemenwa bwa kukwasha mwingilo wa kusapwila ne kulenga baana ba bwanga.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu