Wachtawa LAYBRI NA DI INTANƐT
Wachtawa
LAYBRI NA DI INTANƐT
Krio
  • BAYBUL
  • BUK ƐN ƆDA TIN DƐN
  • MITIN DƐN
  • bt chap. 27 pp. 211-217
  • “Prich . . . Gud Gud Wan”

Fim nɔ de fɔ dis say we yu pik.

Sɔri o, prɔblɛm de we mek di fim nɔ gri fɔ lod.

  • “Prich . . . Gud Gud Wan”
  • “Prich ... Gud Gud Wan” bɔt Gɔd in Kiŋdɔm
  • Sɔbɛdin
  • Buk ɛn Ɔda Tin dɛn fɔ Dis Sem Dɔkyumɛnt
  • “Pɔl . . . Tɛl Gɔd Tɛnki ɛn Tek Kɔrej” (Akt 28:​14, 15)
  • “Pipul dɛn Ɔlsay De Tɔk Agens Dis Grup” (Akt 28:​16-22)
  • Wan Ɛgzampul we Go Ɛp Wi fɔ “Prich . . . Gud Gud Wan” (Akt 28:​23-29)
  • “I Bin De Prich . . . bɔt Gɔd in Kiŋdɔm” (Akt 28:​30, 31)
  • Pɔl De Na Rom
    Mi Baybul Stori Buk
  • Tek Kɔrej, Bikɔs Na Jiova De Ɛp Yu
    Di Wachtawa De Tɔk bɔt Jiova in Kiŋdɔm (Stɔdi)—2020
  • “Nɔbɔdi in Blɔd Nɔ De na Mi Ed”
    “Prich ... Gud Gud Wan” bɔt Gɔd in Kiŋdɔm
  • “Una Lisin Lɛ A Ɛksplen to Una Wetin Apin”
    “Prich ... Gud Gud Wan” bɔt Gɔd in Kiŋdɔm
Rid ɔda wan dɛn
“Prich ... Gud Gud Wan” bɔt Gɔd in Kiŋdɔm
bt chap. 27 pp. 211-217

CHAPTA 27

“Prich . . . Gud Gud Wan”

Pan ɔl we Pɔl bin de na prizin na Rom, i kɔntinyu fɔ prich

Dis chapta kɔmɔt na Akt 28:​11-31

1. Wetin Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn bin biliv? Wetin mek?

WAN ship we bin gɛt “Zus in Bɔypikin Dɛn” imej pan am bin de go frɔm di Mɛditarenian ayland na Mɔlta to Itali. I go bi se na bin big ship we bin de go wit tin fɔ it. Di ia na bin 59 afta Krays. Di wan dɛn we bin de na di ship na bin apɔsul Pɔl we na prizina we dɛn de go lɛf ɛn in kɔmpin Kristian dɛn we na Lyuk ɛn Aristakɔs. (Akt 27:​2) Dɛn man dɛn ya we bin de prich nɔ bin tan lɛk di man dɛn we bin de wok na di ship we bin de ɛkspɛkt se Zus in bɔypikin dɛn, we na Kastɔ ɛn Pɔlɔks, we na twin dɛn fɔ protɛkt dɛn. (Luk di stɔdi not dɛn fɔ Akt 28:​11, nwtsty.) Bifo dat, Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn bin de sav Jiova we dɔn mek Pɔl no se i go prich di trut na Rom ɛn tinap bifo Siza.​—Akt 23:​11; 27:​24.

2, 3. Us rod dɛn bin tek we dɛn bin de travul? Udat bin sɔpɔt Pɔl frɔm we i bigin dis patrol?

2 Tri dez afta di ship rich na Sirakyus we na siti we fayn lɛk Atɛns ɛn Rom we de na Sisili, di ship go na Rigiɔm we de na di sawt pat na Itali. Di briz we bin de blo frɔm di sawt bin mek di ship travul lɛk 200 mayl fɔ go na di Italian pɔt na Pyutiolay (nia Nepuls insay wi yon tɛm). Di briz bin mek di ship tek shɔt tɛm fɔ rich de.​—Akt 28:​12, 13.

3 Pɔl de naw na di las pat pan in patrol fɔ go na Rom usay i go tinap bifo Ɛmparɔ Nɛro. Frɔm we i dɔn bigin te i de dɔn dis patrol, “di Gɔd we de kɔrej pɔsin pan ɔltin” dɔn de wit am. (2 Kɔr. 1:​3) As wi go lan, da sɔpɔt de nɔ bin dɔn, ɛn Pɔl nɔ bin stɔp fɔ gɛt zil fɔ du in mishɔnari wok.

“Pɔl . . . Tɛl Gɔd Tɛnki ɛn Tek Kɔrej” (Akt 28:​14, 15)

4, 5. (a) Aw di brɔda dɛn bin du gud to Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn na Pyutiolay? Wetin mek i bin gɛt da kayn fridɔm de? (b) Pan ɔl we Kristian dɛn tide de na prizin, aw dɛn kin bɛnifit bikɔs dɛn de biev fayn?

4 We dɛn rich na Pyutiolay, Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn bin “si brɔda dɛn de, ɛn dɛn beg [dɛn] fɔ de wit dɛn fɔ sɛvin dez.” (Akt 28:​14) Di brɔda dɛn bin sɛt fayn ɛgzampul we i kam pan fɔ du gud. Wan dawt nɔ de se di gud we di brɔda dɛn bin du bin mek dɛn gɛt bɔku bɛnifit dɛn. Dɛn bin gɛt fayn ɛnkɔrejmɛnt frɔm Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn. Bɔt wetin mek pɔsin we na prizina we dɛn de gayd go gɛt dis kayn fridɔm? Sɔntɛm na bikɔs di Roman gaydman dɛn bin biliv di apɔsul.

5 Semweso tide, dɛn de trit Jiova in savant dɛn we de na prizin ɛn kɔnsɛntreshɔn kamp dɛn spɛshal we bikɔs ɔf di fayn we aw dɛn de biev. Fɔ ɛgzampul, insay Romenia, wan man we dɛn bin sɛntɛns fɔ 75 ia bikɔs i go tif bigin fɔ stɔdi Gɔd in Wɔd, ɛn i bin mek big chenj dɛn na in layf. Dis bin mek di wan dɛn we bin de oba di prizin bin alaw am fɔ go na tɔŋ fɔ go bay tin dɛn we dɛn nid na di prizin, ɛn pɔsin nɔ bin de go wit am! Wan dawt nɔ de se di fayn we aw wi de biev kin mek Jiova gɛt prez.​—1 Pit. 2:​12.

6, 7. Aw di brɔda dɛn we kɔmɔt na Rom bin sho se dɛn rili gɛt lɔv?

6 We dɛn kɔmɔt Pyutiolay, sɔntɛm Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn bin waka fɔ lɛk 30 mayl fɔ go na Kapua na di Apian rod we de go na Rom. Dɛn bin mek dis rod wit big flat ston dɛn, ɛn dis rod we ɔlman bin sabi bin de sho fayn ples dɛn na Itali ɛn sɔm pat dɛn na di Mɛditarenian Si. Di rod bak bin de mek di wan dɛn we bin de travul de pas na Pɔntayn Mashis, we na wan eria we gɛt swamp we de lɛk 40 mayl frɔm Rom, ɛn na de di Makit na Apiɔs bin de. Lyuk bin rayt se we di brɔda dɛn na Rom “yɛri bɔt wi,” sɔm pan dɛn bin kam te rich na di Makit na Apiɔs ɛn ɔda wan dɛn wet na wan ples we dɛn de kɔl Tri Strenja Os, ɛn ɔda wan dɛn bin stɔp na wan say we de lɛk 30 mayl frɔm Rom. Dis tin we dɛn du bin sho se dɛn rili gɛt lɔv!​—Akt 28:​15.

7 Di Makit na Apiɔs nɔto bin fayn say fɔ rɛst fɔ pipul dɛn we dɔn taya bikɔs di patrol nɔ izi. Wan man we nem Ɔres, we na Roman ɛn we bin de rayt pɔɛm dɛn bin tɔk se di Makit “ful-ɔp wit pipul dɛn we de kɔntrol bot ɛn pipul dɛn we de kia fɔ gɛst-aws dɛn, ɛn dɛn nɔ bin de biev fayn.” I bin rayt se “di wata nɔ bin rili fayn,” ɔ i bin de smɛl. Ɛn i nɔ bin gri fɔ it na da ples de! Pan ɔl dɛn bad tin dɛn de we bin de apin na da ples de, di brɔda dɛn we bin kɔmɔt na Rom bin gladi fɔ go wet de fɔ Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn fɔ mek dɛn go lɛf dɛn sef wan na di las pat pan dɛn patrol.

8. Wetin mek Pɔl bin tɛl Gɔd tɛnki we i “si” in brɔda dɛn?

8 Di Baybul tɛl wi se, “We Pɔl si [in brɔda dɛn], i tɛl Gɔd tɛnki ɛn tek kɔrej.” (Akt 28:​15) Fɔ tru, di apɔsul bin gɛt trɛnk ɛn kɔrej jɔs bikɔs i si in brɔda dɛn ɛn di wan dɛn we i bin sabi. Wetin mek Pɔl bin tɛl Gɔd tɛnki? Na bikɔs i bin no se fɔ gɛt tru tru lɔv na wan pan di kwaliti dɛn we di spirit de gi. (Gal. 5:​22) Tide bak, oli spirit de muv Kristian dɛn fɔ meksakrifays fɔ dɛn kɔmpin dɛn ɛn fɔ kɔrej di wan dɛn we nid ɛp.​—1 Tɛs. 5:​11, 14.

9. Aw wi go falamakata di brɔda dɛn we bin go mit Pɔl?

9 Fɔ ɛgzampul, oli spirit kin muv brɔda ɛn sista we lɛk fɔ du gud fɔ kia fɔ di tin dɛn we sakit ovasia dɛn ɛn ɔda ful-taym savant dɛn kin nid. Bɔku pan dɛn ful-taym savant dɛn kin dɔn mek bɔku sakrifays dɛn fɔ mek dɛn go kɔntinyu fɔ sav Jiova mɔ. Aks yusɛf: ‘A kin du mɔ fɔ sɔpɔt di sakit ovasia bay we a invayt in ɛn in wɛf, if i mared, fɔ kam de wit wi ɔ it wit wi? A kin arenj fɔ wok wit dɛn na di prichin wok?’ If yu dat, yu go gɛt bɔku blɛsin dɛn. Fɔ ɛgzampul, imajin di gladi-at we di brɔda dɛn na Rom bin gɛt we dɛn de lisin to Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn we dɛn de tɔk bɔt dɛn fayn fayn ɛkspiriɛns dɛn.​—Akt 15:​3, 4.

“Pipul dɛn Ɔlsay De Tɔk Agens Dis Grup” (Akt 28:​16-22)

10. Wetin bin apin to Pɔl we i bin de na Rom? Wetin di apɔsul bin du as i rich so?

10 We di wan dɛn we bin de travul bin faynali rich na Rom, “dɛn alaw Pɔl fɔ de bay insɛf wit di sojaman we de gayd am.” (Akt 28:​16) Fɔ mek di wan dɛn we dɛn ol as prizina na os dɛn nɔ ɛskep, dɛn bin de chen dɛn to di pɔsin we de gayd dɛn. Pɔl na pɔsin we bin de prich bɔt di Kiŋdɔm, so pan ɔl we dɛn bin de chen am, dat nɔ bin de stɔp am fɔ mek i nɔ prich. So we dɛn gi am tri dez fɔ mek i rɛst bikɔs i dɔn travul fɔ lɔng tɛm, i bin kɔl ɔl di impɔtant man dɛn pan di Ju dɛn na Rom fɔ mek i go tɛl dɛn bɔt insɛf ɛn prich to dɛn.

11, 12. We Pɔl bin de tɔk to in kɔmpin Ju dɛn, aw i bin tray fɔ chenj di we aw dɛn de tink we i kam pan fɔ tek wan pɔsin bɛtɛ pas ɔda pɔsin?

11 Pɔl bin tɔk se: “Man dɛn, mi brɔda dɛn, pan ɔl we a nɔ du ɛnitin bad to di pipul dɛn ɔ du sɔntin we de agens wi gret gret granpa dɛn kɔstɔm, dɛn an mi ova as prizina to di Roman dɛn na Jerusɛlɛm. Ɛn afta dɛn dɔn aks mi kwɛstyɔn dɛn, dɛn bin want fɔ fri mi, bikɔs dɛn nɔ si ɛni rizin we fɔ mek a day. Bɔt we di Ju dɛn nɔ gri, misɛf tɔk se a want mek Siza luk insay mi kes, bɔt a nɔ du dat bikɔs a bin want fɔ sho se mi neshɔn dɔn du bad.”​—Akt 28:​17-19.

12 We Pɔl kɔl in kɔmpin Ju dɛn we bin de lisin to am “mi brɔda dɛn,” i bin de tray fɔ tɔk sɔntin we dɛn ɔl gri wit ɛn fɔ chenj aw dɛn bin de tink we i kam pan fɔ tek wan pɔsin bɛtɛ pas ɔda pɔsin. (1 Kɔr. 9:​20) Dɔn bak, i bin mek dɛn no klia wan se i nɔ bin de tray fɔ tɔk bad bɔt in kɔmpin Ju dɛn, bɔt i bin de tray fɔ lɛ Siza luk insay in kes. Bɔt di Ju dɛn nɔ bin no se Pɔl want fɔ mek Siza luk insay in kes. (Akt 28:​21) Wetin mek di Ju dɛn na Judia nɔ bin mek di ɔda Ju dɛn no bɔt dis? Wan buk bin tɔk se: “Pɔl in ship go dɔn bi wan pan di fɔs ship dɛn we bin rich na Itali afta di kol sizin, ɛn di wan dɛn we bin de tɔk fɔ di Ju dɛn nɔ bin dɔn rich na Jerusɛlɛm yet, ɛn di lɛta bɔt di kes nɔ bin dɔn rich yet.”

13, 14. Aw Pɔl bigin fɔ tɔk bɔt di Kiŋdɔm mɛsej? Aw wi kin falamakata in ɛgzampul?

13 Pɔl bigin fɔ tɔk bɔt di Kiŋdɔm mɛsej bay we i tɔk sɔntin we go mek di Ju dɛn want fɔ no mɔ. I bin se: “Na dis mek a se a want fɔ si una ɛn tɔk to una. Na bikɔs ɔf wetin Izrɛl dɔn de op fɔ, na in mek a gɛt dɛn chen ya pan mi.” (Akt 28:​20) Wi gɛt da op de bikɔs ɔf di Mɛsaya ɛn in Kiŋdɔm jɔs lɛk aw di Kristian kɔngrigeshɔn bin dɔn de prich. Di Ju ɛlda dɛn bin tɔk se: “Wi si am se i go fayn fɔ mek wi yɛri wetin yu gɛt fɔ se, bikɔs wi rili no se pipul dɛn ɔlsay de tɔk agens dis grup.”​—Akt 28:​22.

14 Wi kin falamakata Pɔl we wi gɛt di chans fɔ prich di gud nyuz bay we wi de tɔk tin dɛn ɛn aks kwɛstyɔn dɛn we di wan dɛn we de lisin to wi go want fɔ no mɔ bɔt. Fayn fayn ɛgzampul dɛn bɔt aw fɔ du dis de na di Reasoning From the Scriptures, ɛn Benefit From Theocratic Ministry School Education buk dɛn, ɛn di Kɔntinyu fɔ De Rid ɛn Tich brosho. Yu de yuz dɛn buk dɛn ya we de ɛp wi fɔ stɔdi di bɛst we?

Wan Ɛgzampul we Go Ɛp Wi fɔ “Prich . . . Gud Gud Wan” (Akt 28:​23-29)

15. Us 4 eria dɛn Pɔl sɛt fayn ɛgzampul fɔ wi we i bin de prich?

15 Ju dɛn we bin “bɔku pas di wan dɛn we bin kam fɔs” bin go mit Pɔl usay i bin de. Pɔl bin ɛksplen to dɛn “frɔm mɔnin te ivintɛm . . . bay we i bin de prich to dɛn gud gud wan bɔt Gɔd in Kiŋdɔm fɔ mek dɛn biliv pan Jizɔs. I yuz Mozis in Lɔ ɛn di Prɔfɛt dɛn fɔ du dat.” (Akt 28:​23) Di prich we Pɔl bin prich sɛt fayn ɛgzampul na 4 difrɛn eria dɛn. Fɔs, i bin pe atɛnshɔn pan Gɔd in Kiŋdɔm. Sɛkɔn, i bin tray fɔ tɔk di kayn we we go mek di wan dɛn we de lisin to am biliv. Tɔd, i bin yuz di Skripchɔ dɛn fɔ mek dɛn ɔndastand, ɛn 4, i bin sho se i bisin bɔt di pipul dɛn pas aw i bisin bɔt insɛf bay we i prich “frɔm mɔnin te ivintɛm.” Dis na fayn ɛgzampul i sɛt fɔ wi! Wetin bin apin bikɔs Pɔl bin du dis? Lyuk bin tɔk se: “Sɔm pan dɛn bigin fɔ biliv,” bɔt di ɔda wan dɛn nɔ bin biliv. Dis bin mek wanwɔd nɔ de bitwin di pipul dɛn, ɛn Lyuk rayt se dɛn “bigin fɔ go.”​—Akt 28:​24, 25a.

16-18. Wetin mek Pɔl nɔ bin sɔprayz we di Roman Ju dɛn nɔ bin gri fɔ lisin to di gud nyuz? Wetin wi fɔ du we pipul dɛn nɔ gri fɔ lisin to di gud nyuz?

16 Di we aw di Ju dɛn bin biev nɔ bin sɔprayz Pɔl, bikɔs bifo dis tɛm, i bin dɔn si we pipul dɛn biev da sem kayn we de, ɛn di Baybul bin dɔn tɔk se pipul dɛn go biev so. (Akt 13:​42-47; 18:​5, 6; 19:​8, 9) So Pɔl bin tɛl dɛn pipul dɛn we dɛn at bin strɔng ɛn we bin de go se: “Di oli spirit bin tɔk tru we i tɛl prɔfɛt Ayzaya fɔ tɛl una gret gret granpa dɛn se, ‘Go to dɛn pipul ya ɛn tɔk se: “Una go rili yɛri, bɔt una nɔ go ɔndastand; ɛn una go rili luk, bɔt una nɔ go si. Dɛn pipul ya dɛn at dɔn strɔng.”’” (Akt 28:​25b-27) Bikɔs di pipul dɛn at bin “strɔng,” dat bin mek dɛn nɔ bin want fɔ gri fɔ lisin to di Kiŋdɔm mɛsej. (Akt 28:​27, futnot) Dis tin we bin apin bin rili sɔri!

17 Pɔl bin dɔn fɔ tɔk bay we i se “ɔda neshɔn dɛn . . . go mɔs lisin” to di gud nyuz pan ɔl we di Ju dɛn nɔ bin want fɔ lisin to di gud nyuz. (Akt 28:​28; Sam 67:​2; Ayz. 11:​10) Fɔ tru, di apɔsul bin biliv tranga wan se wetin i bin de tɔk na tru bikɔs insɛf bin dɔn si we bɔku Jɛntayl dɛn gri fɔ lisin to di gud nyuz!​—Akt 13:​48; 14:​27.

18 Lɛk Pɔl, wi nɔ fɔ vɛks we pipul dɛn nɔ want fɔ lisin to di gud nyuz. Wi no se di wan dɛn we de fɛn di rod fɔ mek dɛn gɛt layf nɔ bɔku. (Mat. 7:​13, 14) Dɔn bak, we pipul dɛn we want fɔ du wetin rayt gri fɔ jɔyn wi, wi fɔ gladi ɛn wɛlkɔm dɛn wit ɔl wi at.​—Lyuk 15:​7.

“I Bin De Prich . . . bɔt Gɔd in Kiŋdɔm” (Akt 28:​30, 31)

19. Aw Pɔl bin yuz in tɛm di bɛst we we dɛn bin ol am as prizina na in os?

19 Lyuk bin dɔn in stori fayn bay we i tɔk se: “[Pɔl] kɔntinyu fɔ de de fɔ tu ia na di os we i rɛnt, ɛn i bin de wɛlkɔm ɔl di wan dɛn we bin de kam to am. I bin de prich to dɛn bɔt Gɔd in Kiŋdɔm, ɛn i bin de tich dɛn bɔt Masta Jizɔs Krays. Ɛn i bin de rili fil fri fɔ tɔk to dɛn ɛn natin nɔ bin de stɔp am.” (Akt 28:​30, 31) Dis na fayn ɛgzampul bɔt fɔ du gud, fɔ gɛt fet, ɛn zil!

20, 21. Tɔk bɔt sɔm ɛgzampul dɛn bɔt pipul dɛn we bin bɛnifit frɔm Pɔl in prichin wok na Rom.

20 Wan pan di pipul dɛn we Pɔl bin wɛlkɔm wit ɔl in at na Onɛsimɔs we na slev we bin rɔnawe frɔm in masta na Kolose. Pɔl bin ɛp Onɛsimɔs fɔ bi Kristian, ɛn Onɛsimɔs bin kam fɔ bi “fetful brɔda we [i] rili lɛk.” Infakt, Pɔl bin kɔl am “mi pikin . . . we a dɔn bi papa to.” (Kol. 4:​9; Fay. 10-12) Wan dawt nɔ de se Onɛsimɔs bin rili ɛnkɔrej Pɔl!a

21 Ɔda wan dɛn bak bin bɛnifit frɔm Pɔl in fayn ɛgzampul. I bin rayt to di Kristian dɛn na Filipay se: “Di tin we de apin to mi dɔn mek di gud nyuz go bifo, bikɔs ɔl di Kiŋ in Gaydman dɛn ɛn ɔl di ɔda wan dɛn dɔn no se a de na prizin fɔ Krays in sek. Bɔku pan di brɔda dɛn we de du di Masta in wok dɔn gɛt kɔnfidɛns bikɔs a de na prizin, ɛn dɛn de sho se dɛn rili gɛt maynd fɔ prich Gɔd in wɔd ɛn dɛn nɔ de fred.”​—Fil. 1:​12-14.

22. Aw Pɔl bin yuz in tɛm na Rom di bɛst we we i bin de na prizin?

22 Pɔl bin yuz di tɛm we i bin de na prizin na Rom di bɛst we bay we i bin rayt lɛta dɛn we dɔn kam fɔ bi pat pan di Kristian Grik Skripchɔ dɛn.b Dɛn lɛta dɛn de bin bɛnifit di fɔstɛm Kristian dɛn we Pɔl bin rayt to. Wisɛf de bɛnifit frɔm Pɔl in lɛta dɛn bikɔs di advays dɛn we Gɔd in oli spirit bin mek i rayt stil de bɛnifit wi tide jɔs lɛk trade we i bin rayt am.​—2 Tim. 3:​16, 17.

DI FAYV LƐTA DƐN WE PƆL BIN RAYT DI FƆS TƐM WE I DE NA PRIZIN NA ROM

Apɔsul Pɔl bin rayt fayv pan in lɛta dɛn arawnd di ia 60-61 afta Krays, di tɛm we i bin de na prizin na Rom. Insay di lɛta we Pɔl bin rayt to Faylimɔn, we na in kɔmpin Kristian, i ɛksplen se Faylimɔn in slev we nem Onɛsimɔs we bin rɔnawe dɔn bi Kristian. Pɔl na bin Onɛsimɔs in spirichwal papa, ɛn i bin sɛn di slev we “nɔ bin gɛt wan yus” bak to in masta as in Kristian brɔda.​—Fay. 10-12, 16.

Insay di lɛta we Pɔl bin rayt to di Kristian dɛn na Kolose, i bin tɔk se Onɛsimɔs “bin de wit” dɛn. (Kol. 4:​9) Onɛsimɔs ɛn in kɔmpin Kristian we na Tikikɔs bin gɛt di ɔnɔ fɔ kɛr go di tu lɛta dɛn we wi dɔn tɔk bɔt ɛn di wan we Pɔl bin rayt to di Kristian dɛn na Ɛfisɔs.​—Ɛfi. 6:​21.

We Pɔl bin de rayt to di Kristian dɛn na Filipay, i tɔk bɔt di de we i bin de na “prizin,” ɛn i tɔk bak bɔt wetin bin apin to di wan we bin kɛr go dis lɛta, we na Ɛpafrodaytɔs. Di Kristian dɛn na Filipay bin dɔn sɛn Ɛpafrodaytɔs fɔ go ɛp Pɔl. Bɔt Ɛpafrodaytɔs bin kam sik, ɛn i bin lɛf smɔl fɔ mek i day. Dɔn bak, in at bin rili pwɛl bikɔs di Kristian dɛn na Filipay bin “yɛri se i bin sik.” So Pɔl bin tɛl dɛn fɔ rili valyu dɛn “kayn man dɛn de.”​—Fil. 1:​7; 2:​25-30.

Di lɛta we nem di Ibru pipul dɛn na fɔ di Ibru Kristian dɛn we bin de na Judia. Pan ɔl we di lɛta nɔ tɔk bɔt di patikyula pɔsin we rayt am, tin dɛn de we pruv se na Pɔl bin rayt am. Di raytin na lɛk aw Pɔl kin rayt. Pɔl bin sɛn gritin frɔm Itali, ɛn i tɔk bɔt Timoti, we bin de wit am na Rom.​—Fil. 1:​1; Kol. 1:​1; Fay. 1; Ibru. 13:​23, 24.

23, 24. Lɛk Pɔl, aw Kristian dɛn tide de sho se dɛn de tink di rayt we we dɛn put dɛn na prizin pan ɔl we dɛn nɔ du natin?

23 Di Baybul buk we nem Akt nɔ tɔk bɔt di tɛm we dɛn pul Pɔl na prizin, bɔt Pɔl bin de na prizin fɔ 4 ia. I bin du tu ia na Sizeria ɛn tu ia na Rom.c (Akt 23:​35; 24:​27) Pɔl bin kɔntinyu fɔ tink di rayt we ɛn du ɔl wetin i ebul fɔ prich. Semweso, pan ɔl we dɛn dɔn put bɔku pan Jiova in savant dɛn na prizin bikɔs ɔf wetin dɛn biliv, dɛn dɔn kɔntinyu fɔ gladi ɛn du di prichin wok. Lɛ wi tɔk bɔt Adɔlfo in ɛgzampul. Dɛn bin put am na prizin na Spen bikɔs i nɔ bin want fɔ put an pan pɔlitiks. Wan pan di ɔfisa dɛn bin tɔk se: “Wi de kɔle yu, wi dɔn du ɔlkayn tin fɔ mek layf tranga fɔ yu, bɔt ilɛk wetin wi du, yu de smayl ɛn yu de yuz fayn wɔd dɛn.”

24 As tɛm de go, dɛn bin biliv Adɔlfo te dɛn bigin lɛf in sɛl domɔt opin. Sojaman dɛn bin de go fɛn am fɔ tɔk bɔt di Baybul. Wan pan di gaydman dɛn bin ivin de go insay Adɔlfo in sɛl fɔ rid di Baybul, ɛn Adɔlfo kin de wach if ɔda sojaman dɛn de pas. So di prizina bin de “gayd” di gaydman! Mek di fayn ɛgzampul we dɛn Witnɛs dɛn ya de sɛt muv wi fɔ sho se wi “rili gɛt maynd fɔ prich Gɔd in wɔd ɛn [wi] nɔ de fred,” ilɛk uskayn tin mit wi.

25, 26. Us wɔndaful prɔfɛsi we Pɔl dɔn si kam tru pan ɔl we i nɔ rich 30 ia afta Jizɔs tɔk bɔt di prichin wok? Aw wi go kɔmpia am to wi yon tɛm?

25 Dɛn dɔn di intrɛstin buk we nem Akt wan fayn we bay we dɛn mek wi no se Krays in apɔsul we dɛn bin ol as prizina na in os “bin de prich . . . bɔt Gɔd in Kiŋdɔm” to ɔl di wan dɛn we bin de kam fɛn am! Insay di fɔs chapta, wi rid bɔt di wok we Jizɔs bin gi in disaypul dɛn we i bin se: “Una go gɛt pawa we di oli spirit kam pan una, ɛn una go tɔk bɔt mi na Jerusɛlɛm, ɛn ɔlsay na Judia ɛn Sameria, ɛn na di say we fa pas ɔl na di wɔl.” (Akt 1:​8) I nɔ rich 30 ia afta i tɔk dɛn wɔd dɛn ya, “dɛn . . . prich ɔlsay na di wɔl.”d (Kol. 1:​23) Dis sho klia wan se Gɔd in spirit rili gɛt pawa!​—Zɛk. 4:​6.

26 Tide, da sem spirit de de gi pawa to Krays in brɔda dɛn we dɔn lɛf ɛn dɛn kɔmpin dɛn we na “di ɔda ship dɛn” fɔ kɔntinyu fɔ “prich . . . gud gud wan bɔt Gɔd in Kiŋdɔm” insay pas 240 land dɛn! (Jɔn 10:​16; Akt 28:​23) Yu de du ɔl wetin yu ebul fɔ du dis wok?

PƆL IN LAYF AFTA DI IA 61 AFTA KRAYS

I go bi se na insay di ia 61 afta Krays, na in Pɔl bin tinap bifo Ɛmparɔ Nɛro we bin tɔk se i inosɛnt. Wi nɔ no bɛtɛ tin bɔt di tin dɛn we di apɔsul bin du afta da tɛm de. If i bin go na Spen lɛk aw i bin dɔn plan, na arawnd dis tɛm i bin du am. (Rom. 15:​28) Klɛmɛnt we bin de na Rom arawnd di 95 afta Krays bin rayt se Pɔl bin travul “go fa fa say na di W[ɛst].”

Frɔm di tri lɛta dɛn we Pɔl bin rayt afta dɛn fri am, we na 1 ɛn 2 Timoti ɛn Taytɔs, wi kam fɔ no se Pɔl bin go na Krit, Masidonia, Nikɔpolis, ɛn Troas. (1 Tim. 1:​3; 2 Tim. 4:​13; Tay. 1:​5; 3:​12) Sɔntɛm na Nikɔpolis we de insay Gris Pɔl bin de we dɛn arɛst am bak. Ilɛk wetin apin, arawnd di ia 65 afta Krays, dɛn bin put am bak na prizin na Rom. Bɔt dis tɛm, Nɛro go sɔri fɔ am. Wan Roman man we nem Tasitɔs bin tɔk se Nɛro bin blem di Kristian dɛn we faya bin pwɛl di siti insay di ia 64 afta Krays ɛn dis bin mek dɛn bigin mek di Kristian dɛn sɔfa bad bad wan.

Insay di sɛkɔn lɛta we Pɔl bin rayt to Timoti, di tɛm we i bin ɛkspɛkt se i gɛt fɔ kam day, i bin tɛl in ɛn Mak fɔ kam mit am wantɛm wantɛm. I fayn fɔ notis di kayn maynd we Lyuk ɛn Onɛsifɔrɔs bin gɛt; dɛn bin risk dɛn layf fɔ kɔrej Pɔl. (2 Tim. 1:​16, 17; 4:​6-9, 11) Fɔ tru, dɛn kin arɛst ɛn ivin bit pɔsin te i day if i tɔk na pɔblik se in na Kristian. Sɔntɛm dɛn bin kil Pɔl fɔ wetin i biliv jɔs afta i rayt in las lɛta to Timoti arawnd di ia 65 afta Krays. Dɛn bin tɔk se Nɛro bin day bad bad wan tri ia afta Pɔl day fɔ wetin i biliv.

DƐN DƆN ‘PRICH DI GUD NYUZ ƆLSAY NA DI WƆL’

Arawnd di ia 61 afta Krays, we apɔsul Pɔl bin de na prizin na Rom, i bin rayt se dɛn dɔn “prich“ di gud nyuz “ɔlsay na di wɔl.” (Kol. 1:​23) Aw wi fɔ ɔndastand wetin i tɔk?

I tan lɛk Pɔl bin de tray fɔ sho aw fa dɛn dɔn prich di “gud nyuz.” Fɔ ɛgzampul, Alɛgzandra di Gret bin dɔn go na Eshia te to di bɔda dɛn na India insay dɛn 400 ia bifo Krays. Juliɔs Siza insɛf bin dɔn tek Briten insay di ia 55 bifo Krays. Ɛn insay di ia 43 afta Krays, Klɔdiɔs insɛf bin dɔn tek di sawt pat na di ayland, ɛn jɔyn am fɔ bi pat pan di Roman Ɛmpaya. Dɔn bak, dɛn bin no di Fa Ist fɔ bi ples usay fayn silk de kɔmɔt.

Fɔ se dɛn bin dɔn prich di gud nyuz na Briten, Chayna, ɛn di Fa Ist? I tan lɛk se nɔto so i bi. Fɔ tru, we Pɔl bin rayt to di Kristian dɛn na Kolose, i stil nɔ bin ebul fɔ rich in gol we i bin tɔk insay di ia 56 afta Krays, dat na fɔ prich na di “eria we [i] nɔ prich yet” na Spen. (Rom. 15:​20, 23, 24) Bɔt stil, arawnd di ia 61 afta Krays, dɛn bin dɔn yɛri bɔt di Kiŋdɔm mɛsej bɔku say dɛn. Ivin if dɛn nɔ bin dɔn prich ɔdasay dɛn yet, di Kiŋdɔm mɛsej bin dɔn go fa na di say dɛn we Ju pipul dɛn bin de ɛn di say dɛn we di pipul dɛn we dɔn chenj to Kristian bin baptayz insay di ia 33 afta Krays, ɛn na di say dɛn we Jizɔs in apɔsul dɛn bin dɔn go.​—Akt 2:​1, 8-11, 41, 42.

a Pɔl bin want fɔ mek Onɛsimɔs kɔntinyu fɔ de wit am, bɔt i bin no se dat go brok di Roman lɔ, ɛn i fɔ dɔn du sɔntin we i nɔ gɛt rayt fɔ du bikɔs Onɛsimɔs bin gɛt in masta we na Faylimɔn we na Kristian. So Onɛsimɔs bin go bak to Faylimɔn. Pɔl bin gi am lɛta we i fɔ go wit fɔ ɛnkɔrej Faylimɔn fɔ gri fɔ tek in slev bak wit ɔl in at, bɔt dis tɛm as in spirichwal brɔda.​—Fay. 13-19.

b Luk di bɔks we gɛt di taytul “Di Fayv Lɛta dɛn we Pɔl Bin Rayt di Fɔs Tɛm we I De na Prizin na Rom.”

c Luk di bɔks we gɛt di taytul “Pɔl in Layf Afta di Ia 61 Afta Krays.”

d Luk di bɔks we gɛt di taytul “Dɛn Dɔn ‘Prich di Gud Nyuz Ɔlsay na di Wɔl.’”

    Krio Buk, Magazin, ɛn Ɔda Tin Dɛn (2010-2025)
    Lɔg Awt
    Lɔg In
    • Krio
    • Sɛn
    • Arenj am di we aw yu want
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Wetin Yu Fɔ No Bifo Yu Yuz Dis Wɛbsayt?
    • Prayvesi Pɔlisi
    • Prayvesi Sɛtin Dɛn
    • JW.ORG
    • Lɔg In
    Sɛn