Disayd Fɔ Du Tin Dɛn We De Ɔnɔ Gɔd

“Udat gɛt sɛns de luk bifo i jomp.”​—PRƆV. 14:​15.

1, 2. (a) Wetin fɔ impɔtant to wi pas ɔl we wi de disayd fɔ du sɔntin? (b) Us kwɛstyɔn dɛn wi go tɔk bɔt?

I GO mɔs bi se wi de mek plɛnti pan dɛn ɛnide. Bɔku pan dɛn nɔ kin impɔtant lɛk ɔda wan dɛn. Bɔt sɔm dɛn kin rili afɛkt wi layf. Wetin wi de tɔk bɔt? Di tin dɛn we wi de disayd fɔ du. Ɔl di tin dɛn we wi de disayd fɔ du, ilɛk i big ɔ i smɔl, di tin we fɔ impɔtant to wi na fɔ ɔnɔ Gɔd.​—Rid 1 Kɔrintians 10:​31.

² Yu tink se i izi fɔ yu fɔ disayd fɔ du tin dɛn ɔ i nɔ izi fɔ yu? If wi fɔ go bifo fɔ bi machɔ Kristian dɛn, wi fɔ lan fɔ no di difrɛns bitwin wetin rayt ɛn wetin rɔng. Dɔn wi disayd fɔ du tin dɛn we de sho wetin wi biliv, nɔto wetin ɔda pipul dɛn biliv. (Rom. 12:​1, 2; Ibru. 5:​14) Wetin na sɔm ɔda gud rizin dɛn we mek wi nid fɔ lan fɔ disayd fɔ du di rayt tin? Wetin mek sɔntɛnde i nɔ kin izi fɔ disayd fɔ du di rayt tin? Ɛn us stɛp dɛn wi nid fɔ tek fɔ mek shɔ se wetin wi disayd fɔ du de ɔnɔ Gɔd?

Wetin Mek Wi Fɔ Disayd fɔ Du Sɔntin?

3. Wetin wi nɔ fɔ alaw fɔ afɛkt di we aw wi de disayd fɔ du sɔntin?

³ If wi nɔ de disayd fɔ du tin dɛn we i kam to wetin di Baybul de tich, wi skulmet dɛn ɔ wi wokmet dɛn go tink se wi nɔ rili shɔ ɔf wetin wi biliv ɛn i go izi fɔ mek wi du wetin dɛn want. Dɛn kin lay, chit, ɔ tif, ɛn dɛn de tray fɔ mek wi ‘fala di krawd’ bay we wi jɔyn dɛn ɔ ɛp dɛn fɔ ayd wetin dɛn de du. (Ɛks. 23:​2) Bɔt pɔsin we sabi aw fɔ disayd fɔ du tin dɛn we de ɔnɔ Gɔd, nɔ go alaw fred ɔ bikɔs i want fɔ lɛ ɔda pipul dɛn gladi fɔ am fɔ mek i biev di kayn we de go agens in kɔnshɛns we di Baybul dɔn tren.​—Rom. 13:​5.

4. Wetin mek ɔda pipul dɛn go want fɔ disayd fɔ wi?

⁴ Nɔto ɔlman we kin want fɔ disayd fɔ wi kin min bad. Ivin wi padi dɛn we kin rili want fɔ ɛp wi kin se paopa wi fɔ fala dɛn advays dɛn. If wi nɔ de na os wit wi fambul dɛn, i go mɔs bi se dɛn stil bisin bɔt wi ɛn dɛn go want fɔ ɛp wi we wi de disayd fɔ du impɔtant tin dɛn na layf. Fɔ ɛgzampul, lɛ wi tɔk bɔt wɛlbɔdi biznɛs. Di Baybul tɔk klia wan se wi nɔ fɔ yuz blɔd di rɔng we. (Akt 15:​28, 29) Ɔda tin dɛn de we gɛt fɔ du wit wɛlbɔdi biznɛs we di Baybul nɔ tɔk klia wan ɛn ɛni wan pan wi go nid fɔ disayd us tritmɛnt wi go tek ɛn us wan wi nɔ go tek.a Wi fambul dɛn ɛn wi padi dɛn kin gɛt tin dɛn we dɛn biliv we i kam pan dɛn tin dɛn de. Bɔt we wi de disayd bɔt dɛn tin dɛn de, ɛni Kristian we dɔn gi in layf to Gɔd ɛn baptayz nid fɔ “tot in yon lod.” (Gal. 6:​4, 5) Di tin we fɔ impɔtant to wi pas ɔl na fɔ kɔntinyu fɔ gɛt klin kɔnshɛns to Gɔd, nɔto to mɔtalman.​—1 Tim. 1:​5.

5. Aw wi go avɔyd tin dɛn we go ambɔg wi fet?

⁵ I rili bad fɔ lɛ pɔsin nɔ disayd fɔ du sɔntin. Di disaypul Jems bin rayt se pɔsin we nɔ ebul fɔ disayd fɔ insɛf “de chenj chenj in maynd ɔltɛm.” (Jems 1:​8) I go alaw mɔtalman aydia we de chenj chenj fɔ afɛkt di we aw i de du tin jɔs lɛk pɔsin we de na bot we nɔ gɛt tin fɔ kɔntrol am na si we rɔf. I izi fɔ da kayn pɔsin de fɔ ambɔg in fet ɛn blem ɔda pipul dɛn fɔ di bad tin we apin to am. (1 Tim. 1:​19) Aw wi go avɔyd da kayn tin de? Wi fɔ mek wi fet “strɔng ɛn tinap tranga wan.” (Rid Kol. 2:​6, 7.) Fɔ mek wi tinap tranga wan, wi nid fɔ lan fɔ disayd fɔ du tin dɛn we de sho se wi gɛt fet pan Gɔd in Wɔd. (2 Tim. 3:​14-​17) Wetin kin mek wi nɔ ebul fɔ disayd di rayt tin?

Wetin Mek I Nɔ Kin Izi fɔ Disayd fɔ Du Sɔntin?

6. Aw fred kin afɛkt wi?

⁶ Fred kin mek wi nɔ du dat. Wi kin fred se wi nɔ go disayd fɔ du di rayt tin, wi kin fred se wi go fel, ɔ wi kin fred lɛ ɔda pipul dɛn nɔ si as pɔsin we nɔ gɛt sɛns. I nɔmal fɔ mek pɔsin fil da we de. Nɔbɔdi nɔ want fɔ disayd fɔ du di rɔng tin, lɛk di kayn we de kɔz prɔblɛm ɔ sɔntɛm mek pɔsin shem. Pan ɔl dat, di we aw wi lɛk Gɔd ɛn in Wɔd go ɛp fɔ mek wi nɔ fred tumɔs. Aw dat kin apin? Di lɛk we wi lɛk Gɔd go mek wi luk insay in Wɔd ɛn wi buk ɛn magazin dɛn ɔltɛm bifo wi disayd fɔ du impɔtant tin dɛn. Dat go mek wi ridyus di mistek dɛn we wi de mek. Wetin mek? Na bikɔs di Baybul “go mek pɔsin kapu sɛns, ɛn ɛp yɔŋ pɔsin sɛf we nɔ gɛt ɛkspiriɛns, fɔ tich ɛn no wetin i de pan [“fɔ tink gud wan,” NWT]”.​—Prɔv. 1:​4.

7. Wetin Kiŋ Devid in ɛgzampul tich wi?

⁷ Fɔ se wi go disayd fɔ du di rayt tin ɔltɛm? Nɔ. Wi ɔl kin mek mistek dɛn. (Rom. 3:​23) Fɔ ɛgzampul, Kiŋ Devid na man we bin fetful ɛn i bin gɛt sɛns. Bɔt sɔntɛnde, i bin disayd fɔ du tin dɛn we bin mek in ɛn ɔda pipul dɛn sɔfa. (2 Sam. 12:​9-​12) Bɔt pan ɔl dat, Devid nɔ bin alaw in mistek dɛn fɔ ambɔg di we aw i bin de disayd fɔ du tin dɛn we de mek Gɔd gladi. (1 Kiŋ 15:​4, 5) Lɛk Devid, if wi mɛmba se Jiova de fɔgɛt bɔt wi mistek dɛn ɛn fɔgiv wi sin dɛn wi go disayd fɔ du sɔntin ilɛk us mistek wi bin dɔn mek. I go kɔntinyu fɔ sɔpɔt di wan dɛn we lɛk am ɛn we de obe am.​—Sam 51:​1-4, 7-​10.

8. Wetin wi lan frɔm wetin di apɔsul Pɔl bin tɔk bɔt mared?

⁸ Wi kin ridyus pan di we aw wi de wɔri we wi de disayd fɔ du sɔntin. Aw? Bay we wi mɛmba se sɔntɛnde, bɔku ɔda we dɛn de we kɔrɛkt we wi kin pik frɔm. Lɛ wi tink bɔt wetin di apɔsul Pɔl bin tɔk bɔt mared. Gɔd in spirit bin mek i rayt se: “If ɛnibɔdi tink se i nɔ de biev fayn we i nɔ mared, ɛn if i nɔ tu yɔŋ, lɛ i du dis: Lɛ i du wetin i want; nɔto sin. Lɛ dɛn mared. Bɔt if ɛnibɔdi dɔn mekɔp in maynd ɛn i si se no nid nɔ de fɔ mared, ɛn i ebul kɔntrol insɛf ɛn i dɔn disayd na in at nɔ fɔ mared, i go du wɛl.” (1 Kɔr. 7:​36-​38) Pɔl bin se fɔ de singul na di bɛst we bɔt nɔto dat nɔmɔ na di rayt tin fɔ du.

9. Wi fɔ bisin bɔt aw ɔda pipul dɛn tink bɔt wetin wi disayd fɔ du? Ɛksplen.

⁹ Wi fɔ bisin bɔt di we aw ɔda pipul dɛn de tink bɔt di tin dɛn we wi de disayd fɔ du? Yɛs, sɔntɛnde wi fɔ bisin bɔt wetin ɔda pipul dɛn tink. Notis wetin Pɔl bin tɔk bɔt fɔ it fud dɛn we i tan lɛk se dɛn dɔn sakrifays to aydɔl dɛn. I bin gri se sɔntin dɛn we wi kin disayd fɔ du nɔ rili rɔng, bɔt i go ambɔg sɔmbɔdi we gɛt wik kɔnshɛns. So wetin Pɔl bin mekɔp in maynd fɔ du? I bin rayt se: “If it de ɔfɛn mi brɔda, a nɔ go ɛva it bif igen, so dat a nɔ go ɔfɛn mi brɔda.” (1 Kɔr. 8:​4-​13) Wi bak nid fɔ tink bɔt aw di tin dɛn we wi de disayd fɔ du go afɛkt ɔda pipul dɛn kɔnshɛns. Bɔt di tin we fɔ impɔtant to wi pas ɔl na di we aw di tin we wi de disayd fɔ du go afɛkt wi padi biznɛs wit Jiova. (Rid Romans 14:​1-4.) Us Baybul prinsipul dɛn go ɛp wi fɔ disayd fɔ du tin dɛn we de ɔnɔ Gɔd?

Siks Tin dɛn we Go Ɛp Wi fɔ Disayd fɔ Du di Rayt Tin

10, 11. (a) Aw wi go avɔyd fɔ du tin dɛn we wi nɔ gɛt rayt fɔ du insay di famili? (b) Wetin ɛlda dɛn fɔ memba we dɛn de disayd fɔ du tin dɛn we de afɛkt di kɔngrigeshɔn?

¹⁰ Nɔ du tin we yu nɔ gɛt rayt fɔ du. Bifo wi disayd fɔ du sɔntin, wi nid fɔ aks wisɛf, ‘A gɛt rayt fɔ disayd fɔ du dis tin?’ Kiŋ Sɔlɔmɔn bin rayt se: “We pɔsin du sɔntin we i nɔ gɛt rayt fɔ du, na disgres go fala am, bɔt pɔsin we no se nɔto ɔltin i ebul fɔ du gɛt sɛns.”​—Prɔv. 11:​2, NWT.

¹¹ Mama ɛn papa dɛn kin gi dɛn pikin dɛn di chans fɔ disayd fɔ du sɔntin dɛn, bɔt pikin dɛn nɔ fɔ fil se dɛn gɛt rayt fɔ du ɔltin. (Kol. 3:​20) Wɛf dɛn ɛn mama dɛn gɛt sɔm rayt na di famili bɔt i go fayn fɔ lɛ dɛn mɛmba se na di man de oba di famili. (Prɔv. 1:​8; 31:​10-​18; Ɛfi. 5:​23) Semweso, maredman dɛn nid fɔ no se nɔto ɔltin dɛn gɛt rayt fɔ du ɛn dɛn de ɔnda Krays. (1 Kɔr. 11:​3) Ɛlda dɛn de disayd fɔ du tin dɛn we de afɛkt di kɔngrigeshɔn. Bɔt dɛn fɔ mek shɔ se “na di tin dɛn we dɛn dɔn rayt na [Gɔd in Wɔd ]” na in dɛn fɔ fala. (1 Kɔr. 4:​6) Dɛn de tek tɛm fala gud gud wan wetin di slev we fetful de tɛl dɛn. (Mat. 24:​45-​47) Wi kin avɔyd fɔ mek wi ɛn ɔda pipul dɛn wɔri ɛn gɛt pwɛlat if wi put wisɛf dɔŋ we wi de disayd fɔ du tin dɛn nɔmɔ we wi gɛt rayt fɔ du.

12. (a) Wetin mek wi nid fɔ du risach? (b) Ɛksplen aw pɔsin go du dɛn kayn risach dɛn de.

¹² Du risach. Sɔlɔmɔn bin rayt se: “We yu tek tɛm plan ɛn wok soba wan, yu de prɔfit; bɔt if yu want rɔn pas yu fut, yu go lɔsis.” (Prɔv. 21:​5) Fɔ ɛgzampul, yu de tink fɔ du wan patikyula biznɛs? Nɔ alaw di we aw yu de fil fɔ kɔntrol wetin yu de disayd fɔ du. Tray fɔ faynd awt ɔl wetin yu nid fɔ no, aks pipul dɛn we dabi bɔt di biznɛs, ɛn tray fɔ no us Baybul prinsipul dɛn gɛt sɔntin fɔ du wit am. (Prɔv. 20:​18) Fɔ ɔganayz yu risach, mek tu list; wan we de sho di bɛnifit dɛn we yu go gɛt, ɛn di ɔda wan we de sho tin dɛn we nɔ go izi fɔ du. Bifo yu disayd wetin fɔ du, ‘chɛk ɔmɔs yu gɛt fɔ spɛn.’ (Lyuk 14:​28) Tink bɔt aw wetin yu disayd fɔ du go afɛkt yu we i kam pan mɔni biznɛs ɛn yu padi biznɛs wit Jiova. Yu go nid fɔ yuz bɔku tɛm ɛn wok tranga wan fɔ du risach. We yu du dat, yu go avɔyd fɔ rɔsh fɔ disayd fɔ du tin dɛn we go mek yu wɔri leta.

13. (a) Us ɛnkɔrejmɛnt de na Jems 1:​5? (b) We wi pre fɔ sɛns, aw dat go ɛp wi?

¹³ Pre fɔ sɛns. Di tin dɛn we wi de disayd fɔ du go ɔnɔ Gɔd nɔmɔ if wi aks am fɔ ɛp wi we wi de disayd wetin fɔ du. Di disaypul Jems bin rayt se: “If ɛniwan pan una nɔ gɛt bɛtɛ sɛns, mek i kɔntinyu fɔ aks Gɔd, ɛn Gɔd go gi am, bikɔs i de gi bɔku bɔku wan ɛn i nɔ de fɛn fɔlt.” (Jems 1:​5) Wi nɔ nid fɔ shem fɔ gri se wi nid Gɔd in sɛns fɔ ɛp wi fɔ disayd fɔ du sɔntin. (Prɔv. 3:​5, 6) Afta ɔl, if wi jɔs abop pan wi yon sɛns, i go izi fɔ mek wi du di rɔng tin. We wi pre fɔ sɛns ɛn luk fɔ prinsipul dɛn na Gɔd in Wɔd, wi de alaw di oli spirit fɔ ɛp wi fɔ chɛk di rial rizin we mek wi want fɔ du wan patikyula tin.​—Ibru. 4:​12; rid Jems 1:​22-​25.

14. Wetin mek wi fɔ avɔyd fɔ de westɛm fɔ disayd fɔ du sɔntin?

¹⁴ Disayd wetin fɔ du. Nɔ rɔsh fɔ disayd wetin fɔ du bifo yu du risach ɛn pre fɔ sɛns. Pɔsin we gɛt sɛns de tek tɛm “luk bifo i jomp.” (Prɔv. 14:​15) Dɔn bak nɔ westɛm fɔ disayd. Pɔsin we de westɛm kin fɛn af af ɛksyuz dɛn nɔ fɔ du sɔntin. (Prɔv. 22:​13) Bɔt i de stil disayd fɔ du sɔntin; i de disayd so dat ɔda pipul dɛn go kɔntrol in layf.

15, 16. Wetin wi go nid fɔ du, fɔ du wetin wi dɔn disayd?

¹⁵ Du wetin yu dɔn disayd. Ɔl wetin wi dɔn du fɔ disayd fɔ du sɔntin go go fɔ natin if wi nɔ tray tranga wan fɔ du wetin wi dɔn disayd. Sɔlɔmɔn bin rayt se: “Mek shɔ se we yu de du ɛnitin, yu du am gud wit ɔl yu at.” (Ɛkli. 9:​10) Fɔ ebul du dat, wi fɔ rɛdi fɔ du ɔl wetin wi ebul fɔ du wetin wi dɔn disayd. Fɔ ɛgzampul, wan pɔblisha go disayd se i want fɔ payɔnia. I go ebul fɔ payɔnia? I go mɔs ebul fɔ du am if i nɔ alaw bɔku bɔku wok ɛn ɛnjɔymɛnt fɔ mek i nɔ gɛt bɛtɛ trɛnk ɛn tɛm fɔ du in prichin wok.

¹⁶ Di bɛst tin we wi kin disayd fɔ du nɔ kin bi di izi tin fɔ du. Wetin mek? Na bikɔs “di wan ol wɔl de na di wikɛd wan in an.” (1 Jɔn 5:​19) Wi fɔ fɛt “agens di wan dɛn we de rul dis wɔl we dak, agens di dimɔn dɛn we de na di ples dɛn na ɛvin.” (Ɛfi. 6:​12) Di apɔsul Pɔl ɛn di disaypul Jud bin sho bak se di wan dɛn we disayd fɔ ɔnɔ Gɔd go gɛt fɔ fɛt.​—1 Tim. 6:​12; Jud 3.

17. Wetin Jiova de ɛkspɛkt wi fɔ du we i kam to di tin dɛn we wi de disayd fɔ du?

¹⁷ Go ova wetin yu dɔn disayd ɛn mek ajɔstmɛnt if nid de. Nɔto ɔltin we wi disayd fɔ du kin apin lɛk aw wi plan. Di Baybul se ‘tin dɛn we wi nɔ no se go apin kin apin to wi tɛm we wi nɔ de ɛkspɛkt.’ (Ɛkli. 9:​11, NWT) Pan ɔl dat, Jiova de ɛkspɛkt wi fɔ kɔntinyu wit sɔm tin dɛn we wi go disayd fɔ du pan ɔl we prɔblɛm de mit wi. We pɔsin disayd fɔ gi in layf to Jiova ɔ fɔ mared, nɔto tin we de chenj. Gɔd de ɛkspɛkt wi fɔ du wetin wi dɔn disayd. (Rid Sam 15:​1, 2, 4.) Bɔt bɔku tin dɛn we wi kin disayd fɔ du nɔ kin impɔtant bɛtɛ lɛk sɔm ɔda wan dɛn. Pɔsin we gɛt sɛns go go ova wetin i disayd fɔ du as tɛm de go. Ɛn i nɔ go alaw prawd ɔ trangayes fɔ mek i nɔ ajɔst ɔ ivin chenj wetin i disayd. (Prɔv. 16:​18) Wetin impɔtant to am na fɔ mek shɔ se di we aw i de liv in layf de ɔnɔ Gɔd.

Tren Ɔda Pipul dɛn fɔ Disayd fɔ Du Tin dɛn we De Ɔnɔ Gɔd

18. Aw mama ɛn papa dɛn go tren dɛn pikin dɛn fɔ disayd fɔ du di rayt tin?

¹⁸ Mama ɛn papa dɛn kin du bɔku tin dɛn fɔ ɛp dɛn pikin dɛn fɔ lan aw fɔ disayd fɔ du tin dɛn we de ɔnɔ Gɔd. Dɛn fayn ɛgzampul na wan pan di bɛst we fɔ tich. (Lyuk 6:​40) Ɛnitɛm nid de, mama ɛn papa dɛn kin ɛksplen to dɛn pikin dɛn wetin dɛnsɛf du fɔ disayd fɔ du patikyula tin. I go fayn bak fɔ mek dɛn alaw dɛn pikin dɛn fɔ disayd fɔ du sɔm tin dɛn fɔ dɛnsɛf, dɔn dɛn tɛl dɛn tɛnki we wetin dɛn disayd fɔ du kɔmɔt fayn. Bɔt wetin dɛn fɔ du if di pikin nɔ disayd fɔ du di rayt tin? Di fɔs tin we mama ɛn papa dɛn go want fɔ du na fɔ protɛkt di pikin fɔ mek wetin i disayd fɔ du nɔ afɛkt am, bɔt nɔto ɔltɛm dat go ɛp di pikin. Fɔ ɛgzampul, mama ɛn papa go alaw dɛn pikin fɔ gɛt drayvin laysin. Bɔt wetin fɔ du if di pikin pwɛl trafik lɔ ɛn dɛn fayn am? Di mama ɛn papa kin pe di fayn. Bɔt if di pikin ebul wok fɔ pe di fayn, dat go mɔs ɛp am fɔ lan fɔ tek tɛm wit wetin i de du.​—Rom. 13:​4.

19. Wetin wi fɔ tich wi Baybul studɛnt dɛn? Aw wi go du dat?

¹⁹ Jizɔs bin tɛl di wan dɛn we de fala am fɔ tich ɔda pipul dɛn. (Mat. 28:​20) Wan pan di impɔtant lɛsin dɛn we wi go tich wi Baybul studɛnt dɛn na aw fɔ disayd fɔ du di rayt tin. Fɔ ebul du dat, wi fɔ tray tranga wan nɔ fɔ tɛl dɛn wetin fɔ du. I bɛtɛ fɔ mek wi tich dɛn fɔ tink bɔt Baybul prinsipul dɛn so dat dɛn go disayd fɔ dɛnsɛf wetin fɔ du. Afta ɔl, “ɔlman gɛt fɔ ansa fɔ insɛf to Gɔd.” (Rom. 14:​12) Na dat mek wi ɔl fɔ tray tranga wan fɔ disayd fɔ du tin dɛn we de ɔnɔ Gɔd.

[Futnot]

Aw Yu Go Ansa?

• Wetin mek wi nid fɔ lan aw fɔ disayd fɔ du sɔntin?

• Aw fred kin afɛkt wi? Wetin wi go du fɔ mek wi lɛf fɔ fred?

• Us siks tin dɛn wi go du fɔ mek shɔ se di tin dɛn we wi de disayd fɔ du de ɔnɔ Gɔd?

[Bɔks/​Pikchɔ na pej 16]

Tin dɛn we Go Ɛp Wi fɔ Disayd fɔ Du di Rayt Tin

1 Nɔ Du Tin we Yu Nɔ Gɛt Rayt fɔ Du

2 Du Risach

3 Pre fɔ Sɛns

4 Disayd Wetin fɔ Du

5 Du Wetin Yu Dɔn Disayd

6 Go Ova ɛn Mek Ajɔstmɛnt

[Pikchɔ na pej 15]

Pɔsin we nɔ ebul fɔ disayd fɔ insɛf jɔs tan lɛk pɔsin we de na bot we nɔ gɛt tin fɔ kɔntrol am na si we rɔf