Wachtawa LAYBRI NA DI INTANƐT
Wachtawa
LAYBRI NA DI INTANƐT
Krio
  • BAYBUL
  • BUK ƐN ƆDA TIN DƐN
  • MITIN DƐN
  • w15 6/1 pp. 6-7
  • Nɔto Ɔltin Sayɛnsman dɛn Go Ebul fɔ No

Fim nɔ de fɔ dis say we yu pik.

Sɔri o, prɔblɛm de we mek di fim nɔ gri fɔ lod.

  • Nɔto Ɔltin Sayɛnsman dɛn Go Ebul fɔ No
  • Di Wachtawa De Tɔk bɔt Jiova in Kiŋdɔm—2015
  • Buk ɛn Ɔda Tin dɛn fɔ Dis Sem Dɔkyumɛnt
  • Aw Sayɛns De Afɛkt Yu Layf?
    Di Wachtawa De Tɔk bɔt Jiova in Kiŋdɔm—2015
Di Wachtawa De Tɔk bɔt Jiova in Kiŋdɔm—2015
w15 6/1 pp. 6-7
Wan sayɛntist de na lab

DI TƆPIK NA DI FRƆNT PEJ | SAYƐNS DƆN TEK DI BAYBUL IN PLES?

Nɔto Ɔltin Sayɛnsman dɛn Go Ebul fɔ No

Dɛn biɛn tɛm ya, dɛn dɔn rayt bɔku buk dɛn we de tɔk bɔt di tin dɛn we pipul dɛn we nɔ biliv se Gɔd de kin se. Bɔku pipul dɛn dɔn rid dɛn buk ya ɛn dis dɔn briŋ bɔku bɔku tɔk ɛn agyumɛnt. We wan sayɛnsman we nem Devid Igulman bin de tɔk bɔt dis, i bin se: “Sɔm pipul dɛn we kin rid dɛn buk ya, . . . kin fil se sayɛnsman dɛn sabi ɔltin.” Dis man kɔntinyu fɔ tɔk se: “Bɔt rial sayɛnsman dɛn kin want fɔ no mɔ ɔltɛm, ɛn di wok we dɛn de du na fɔ no bɔt nyu tin dɛn ɛn tin dɛn we dɛn nɔ bin no se dɛn go no bɔt.”

Wan sayɛnsman de yuz tɛliskop

Frɔm trade trade, sayɛnsman dɛn we gɛt sɛns dɔn no bɔt sɔm tin dɛn we kin mek wi sɔprayz. Dɛn kin no bɔt dɛn tin ya we dɛn de tray fɔ stɔdi bɔt sɔm tin dɛn we de na di wɔl we nɔ bin izi fɔ ɔndastand. Bɔt sɔm dɛn dɔn mek siriɔs mistek dɛn we dɛn kin tray fɔ stɔdi bɔt dɛn tin ya. Ayzak Nyutin na bin wan pan di bɛst sayɛnsman dɛn we dɔn ɛva liv. I sho aw wan pawaful tin ol di planɛt dɛn, di sta dɛn, ɛn di galaksi dɛn na wan ples. I mek wan tin we dɛn kɔl kalkyulɔs, we na wan tɔpik pan mats. Dɛn kin yuz di tin dɛn we de na dis tɔpik fɔ mek kɔmpyuta ɛn dɛn kin yuz am bak fɔ go na dɛn ɔda planɛt dɛn, ɛn ɔda sayɛnsman dɛn bak we kin stɔdi bɔt dɛn smɔl smɔl tin dɛn we de na di wɔl kin yuz am. Bɔt Nyutin bin de stɔdi wan tin we dɛn kin se na sayɛns bɔt we nɔto tru tru sayɛns. I bin de yuz am fɔ stɔdi di sta dɛn ɛn du sɔm majik tin fɔ tray fɔ tɔn lɛd ɛn ɔda ayɛn dɛn to gold.

Wan tawzin fayv ɔndrɛd ia bifo Nyutin kam na di wɔl, wan Grik sayɛnsman we nem Tolomi bin wach di tin dɛn ɔp di skay wit in ɔdinari yay. I ebul fɔ si di planɛt dɛn na di skay ɛn i bin rili sabi drɔ map. Bɔt i bin biliv se na di wɔl de midul ɔltin. We wan sayɛnsman we nem Kal Sagan bin de rayt bɔt Tolomi, i bin se: “Fɔ lɛk 1,500 ia so, pipul dɛn bin biliv wetin Tolomi bin tɔk. Dis jɔs de sho se ilɛksɛf pɔsin gɛt sɛns pasmak, i go tɔk sɔntin we nɔ gɛt wan tru insay.”

Wan sayɛnsman de rid di Baybul

Sayɛnsman dɛn we de tide dɛnsɛf gɛt dɛn sem prɔblɛm ya we dɛn de tray fɔ no bɔt sɔntin. Yu tink se dɛn go ɛva ebul fɔ ɛksplen ɔltin na di wan ol wɔl? Na tru se sayɛns dɔn go bifo, sayɛnsman dɛn dɔn mek bɔku tin dɛn we de bɛnifit wi, bɔt wi fɔ no se nɔto ɔltin dɛn go ebul fɔ no. Wan ɔda sayɛnsman we nem Pɔl Devis bin tɔk se: “I nɔ pɔsibul fɔ lɛ sayɛnsman dɛn ebul fɔ ɛksplen ɔltin we de na di wan ol wɔl ɛn fɔ lɛ ɔltin we dɛn tɔk mek sɛns ɛn gri.” Dɛn wɔd ya sho se: Mɔtalman nɔ ebul ɔndastand ɔl di tin dɛn we de na di wɔl. So we sayɛnsman dɛn kin se dɛn go ebul fɔ ɛksplen ɔltin we de na di wan ol wɔl, i mek sɛns fɔ lɛ wi nɔ biliv ɔltin we dɛn de tɔk.

Wi dɔn si klia wan se di Baybul de ɛp wi di we we sayɛns nɔ go ebul fɔ ɛp wi

We di Baybul de tɔk bɔt di wɔndaful tin dɛn we de na di wɔl, i se: “Dis na jɔs smɔl pan di tin dɛn we [Gɔd] de du, dɛn jɔs tan lɛk di ɛj pan klos; na smɔl tin nɔmɔ wi dɔn yɛri bɔt am!” (Job 26:​14) Bɔku bɔku tin dɛn de we mɔtalman nɔ go ebul fɔ no ɛn ɔndastand. Dis de sho se di tin dɛn we di apɔsul Pɔl bin rayt lɛk 2,000 ia so, na tru. I bin se: “Di gud tin dɛn we Gɔd de du, di sɛns we i gɛt, ɛn di tin dɛn we i no, rili bɔku. Nɔbɔdi nɔ go ebul fɔ no wetin i de disayd fɔ du, ɛn nɔbɔdi nɔ go ebul no bifo tɛm wetin i gɛt fɔ du.”—Lɛta Fɔ Rom 11:⁠33.

Advays dɛn we Sayɛns Nɔ Go Ebul fɔ Gi Wi

Sayɛns kin tɛl wi bɔt di tin dɛn we de na di wɔl, bɔt di Baybul in kin advays wi ɛn sho wi aw fɔ gɛt wanwɔd wit wi kɔmpin mɔtalman, aw fɔ gɛt gladi at, ɛn aw fɔ ɛnjɔy wi layf. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm ɛgzampul dɛn.

  • Wan an lɛk sayn fɔ se lɛf

    Fɔ Mek Bad Tin Nɔ Apin

    Rɛspɛkt layf

    “Una nɔ fɔ kil.”—Ɛksodɔs 20:⁠13.

    “Ɛnibɔdi we et in brɔda na pɔsin we de kil.”—Jɔn In Fɔs Lɛta 3:⁠15.

    Mek pis ɛn nɔ pwɛl am

    “Lɛf fɔ du bad ɛn bigin du gud; fɛn pis ɛn tray fɔ mek pis.”—Sam 34:⁠14.

    “Dɛn pipul we de mek pis, tan lɛkɛ fama we de plant sid. Di pis we dɛn de mek tan lɛkɛ di sid we fama plant. Dis sid ya go bia plɛnti gud na pipul dɛn at.”—Jems 3:​18, Krio Fɔs Oli Baybul.

    Avɔyd fɛt-fɛt

    “Jiova de wach di pɔsin we de du wetin rayt ɛn i de wach di pɔsin we wikɛd. I et ɛnibɔdi we lɛk fɛt-fɛt.”—Sam 11:⁠5.

    “Nɔ jɛlɔs pɔsin we lɛk fɛt-fɛt, nɔ falamakata am pan ɛnitin we i de du, bikɔs Jiova et ɛnibɔdi we bɛn bɛn.”—Prɔvabs 3:​31, 32.

  • Wan famili

    Aw fɔ Gɛt Gladi At na di Famili?

    Obe yu mama ɛn papa

    “Pikin dɛn, una obe una mama ɛn papa jɔs lɛk aw di Masta want, bikɔs dis na di rayt tin. ‘Una rɛspɛkt una mama ɛn papa’ bikɔs dis na di fɔs lɔ we gɛt prɔmis: ‘So dat ɔltin go fayn fɔ una ɛn una go liv lɔng na dis wɔl.’”—Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​1-3.

    Tich yu pikin di rayt we

    “Una nɔ fɔ de mek una pikin dɛn vɛks, bɔt una fɔ kɔntinyu fɔ kɔrɛkt dɛn ɛn tich dɛn di we aw Jiova want.”—Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:⁠4.

    “Una dɛn papa dɛn, una nɔ fɔ vɛks pan una pikin dɛn, so dat dɛn at nɔ go pwɛl.”—Lɛta Fɔ Kɔlɔse 3:⁠21.

    Lɛk ɛn rɛspɛkt yu man ɔ yu wɛf

    “Una fɔ lɛk una wɛf jɔs lɛk aw una lɛk unasɛf; ɛn di wɛf dɛn fɔ rili rɛspɛkt dɛn man.”—Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 5:⁠33.

  • Wan tik

    Fɔ protɛkt di tin dɛn we de na di wɔl

    We di Baybul bin de tɔk bɔt di wan dɛn we bin de dɔti ɛn pwɛl Izrɛl, i bin se: “Di wan dɛn we de na di land dɔn dɔti di land . . . Na di wan dɛn we de de, dɛn fɔ ol fɔ dat.” (Ayzaya 24:​5, 6) Di wan dɛn we de dɔti ɛn pwɛl di wɔl gɛt fɔ ansa to Gɔd fɔ wetin dɛn de du. Gɔd gɛt fɔ “kil di wan dɛn we de pwɛl di wɔl.” (Rɛvɛleshɔn 11:​18) Gɔd go pɔnish dɛn fɔ wetin dɛn de du.

    Krio Buk, Magazin, ɛn Ɔda Tin Dɛn (2010-2025)
    Lɔg Awt
    Lɔg In
    • Krio
    • Sɛn
    • Arenj am di we aw yu want
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Wetin Yu Fɔ No Bifo Yu Yuz Dis Wɛbsayt?
    • Prayvesi Pɔlisi
    • Prayvesi Sɛtin Dɛn
    • JW.ORG
    • Lɔg In
    Sɛn