Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • mwbr20 Bukuloo p. 1-8
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2020
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • BUKULOO 4-10
  • BUKULOO 11-17
  • BUKULOO 18-24
  • BUKULOO 25-31
Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2020
mwbr20 Bukuloo p. 1-8

Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

BUKULOO 4-10

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHƐNƐSEE 36-37

“A Luɛi Choosɛ Paŋalaa”

(Chɛnɛsee 37:​3, 4) Nduyɛ Chekɔpu, o nda aa veelu vɛlɛ aa Isɔluɛi wo ndu oo kaala Choosɛ mbo hiau a chuauwaa nduaa a tuaa kpou. Kani fuule, le mɛɛ o velu ndu o yuwɛi nduɛi niŋ yɛ. Mi Isɔluɛi lo o koŋ mbo sondul Choosɛ po ndɔ doma kɛndɛ vilɛiyo a choŋgulaŋ. 4 Mɛɛ Choosɛ bɛndaa nduaa che maa ndu finya nda hiou kaala a nda, ma tul Choosɛ yɛleŋ tau. Suɛi bɛɛ nda aa suu naa ndu chua o kɛndɛ le.

w14-E 8/1 12-13

“La Tuei yɔ Lɔma Ya I Sɔl Laŋ”

Baabuiyo dimi aa: “Mɛɛ Choosɛ bɛndaa nduaa che maa ndu finya nda hiou kaala a nda, ma tul Choosɛ yɛleŋ tau. Suɛi bɛɛ nda aa suu naa ndu chua o kɛndɛ le.” (Chɛnɛsee 37:​4) Ndaa nɔ saboo le Choosɛ paŋalaa, kɛ i ve suɛi taasi le mi kaa hoo ndoo hiou nda o kɔl kɔɔli le. (Pulɔwaa 14:​30; 27:​4) Baa num bɛɛ paŋala niŋ waŋndo le mɛɛ o sɔla bɛɛle ŋ wa kɔl maa a nɔ ma sɔla leŋ yɛ? Loonuŋ a bɛnduaa Choosɛ wa. Mi paŋalaa viam nda sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa, nduyɛ mi hei tosa ma tambu kɔl tau o mɛɛlulaŋ. Taamasi ndaa mala naa Kilisiɔŋnda le sinaa maa i cho suɛi taasi le miŋ “tosa kɔl kɛndɔɔ latulu a wanaa cho a kɔlta kɛndɛlaŋ nda.”—Luomaŋnda 12:​15.

Mi Choosɛ sina kɛsɛ maa bɛndaa nduaa tul ndu leyɛ. Kɛ baa mi ndoo kindiŋ pa le doma ndɔ kɛndɔɔ vioŋɔɔ yɔŋii bɛndaa nduaa chɔ ndu? Naapum mi hei ndii hiŋ ndu o kɔl le tosaa. Loonuŋ maa, Chekɔpu ndoo yeema mi domaa hoo wa Choosɛ lekɔɔ le chɔmndo mɛɛ kpɛ o kaala ndu yɛ. Choosɛ ndoo yeema mbo tusi finya ndɔ siɔmbulaŋ te, lelaŋ mi ndoo wounuŋ domaa hoo teleŋ o teleŋ. Taamasi Choosɛ wo bɛnda bɔɔ le naa. Mi che bɛɛ Finya naa o choo choo niŋ cho Mɛlɛka hɛliaa le, kɛ lepum mbo tosal buɛiyaa nduaa o hini kɔlla sɔɔŋ teŋgeŋndoŋ. O faŋaŋndɔ o hei kɔɔli, o dimul nda vɛlɛ le ma wa yuŋyeŋ o chieeŋ nɔɔlɛiyo hoo niŋ. Maa doma teŋgeŋ Choosɛ wo, kaala Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ hau laŋ la tosa ma wa teŋgeŋ a wanaa balu nda wa. Le hei ma paŋala nda lepum, nduyɛ ma tul nda leyɛ. (Pitɛ Tasoo 4:​4) Baa hei nɔ pa mii nyindu Kilisiɔŋnɔ tonyaa le mbo kɛɛ chɔɔmɔŋndo maa buɛi Mɛlɛkaa o cho ni? Sako. O nɛi pilɛ koŋ choo, Choosɛ bɛɛ ndoo nɔ kposoŋ mi ndoo veŋ doma ndɔɔ le.—Luku 11:​33.

(Chɛnɛsee 37:​5-9) Nyumma pilɛ, mi Choosɛ sɔl luaaŋ, mbo dimul nda luaaŋ maŋ. 6 Mbo dimul nda aa, “La tuei yɔ lɔma ya I sɔl laŋ. 7 Naa nyaa mi ŋ kua niŋ nuaa witiiyoŋ kiolɔɔ. Mɛɛ naa ŋ kelu muŋ mi ŋ yii muŋ kpɔŋndaŋ, mi kpɔŋ nuu chaŋ mbo sim. Mi kpɔŋnda nyalaŋ la huŋ balu kpɔŋ nuu, mi la tunduŋ o kpɔŋ nuu bɛŋgu.” 8 Mɛɛ o dimul nda luaaŋ maŋ, mi bɛndaa nduaa nyuna ndu aa, “Mɛɛ a nɔ manuaa o kɔl kpeekpei maa ma wa naa choo masa?” Le lɔma ndɔma ndu oo sɔl maŋndaŋ a sɔɔŋ ndu oo dimul finyaa a nda okɔɔ woŋ, ma chɔɔlu ndu yɛleŋ tul mbo hiau maa paandu. 9 Faŋaŋndo o koŋ kɔɔli, mbo sɔl vɛlɛ lɔma cheleŋ, mbo chɔm bɛndaa nduaa. Mbo dimul nda aa, “La tuei yɔ lɔma ya I sɔl vɛlɛ waŋ. Mi sɔl luaaŋ mi cha paaleŋ, a paŋgei, a looŋ tɔ a i pilɛ, mi ŋ huŋ del la o labɛŋgu niŋ.”

(Chɛnɛsee 37:​11) O koŋ kɔɔli, mi bɛndaa nduaa a saa ndu paŋalaa, kɛ nduyɛ, finya ndɔ ndu, mbo kɛsiŋ sɔɔŋ muŋ o kɔl kpɛ.

w14-E 8/1 13 ¶2-4

“La Tuei yɔ Lɔma Ya I Sɔl Laŋ”

O Chɛhowa lo lɔmasɔlaŋ maŋ maa fula ni. Nyɛ wa yɔŋnɔŋ o chilaŋ niŋndo lɔmasɔlaŋ ma wa ni, nduyɛ Mɛlɛka ndoo yeema mi Choosɛ ndoo dimi yooŋgu wa o maŋ niŋndo. O dimi niŋ, Choosɛ ndoo nɔ mbo tosa wali wanaa suaa le Mɛlɛka wa ndaa nɔ le tosaa wo. Ndu wa le waŋnda yooŋgula Mɛlɛkalaŋ dimullo ni.

Mi Choosɛ dimul bɛndaa nduaa aa: “La tuei yɔ lɔma ya I sɔl laŋ.” Mi bɛndaa nduaa bii lɔmasɔlaŋ maŋ bila, nduyɛ ndaa hɛnaŋ a maŋ kposoŋ te. Ma muli aa: “Mɛɛ a nɔ manuaa o kɔl kpeekpei maa ma wa naa choo masa?” Mi Baabuiyo hiau lachi a dimioo aa: “Le lɔma ndɔma ndu oo sɔl maŋndaŋ a sɔɔŋ ndu oo dimul finyaa a nda okɔɔ woŋ, ma chɔɔlu ndu yɛleŋ tul mbo hiau maa paandu.” Mɛɛ Choosɛ sɔl lɔma cheleŋ mbo dimul finya ndɔ a bɛndaa nduaa, mi sɔɔŋ chɔɔlu lewɔu. Baabuiyo dimi aa: “Mi finya ndɔ dounuŋ ndu tumbe. Mbo nyuna ndu aa, “Mɛɛ lɔma maa vɛɛnɛ ŋ sɔl lɛ niŋ maŋ? Baa ya ni, kala num ni, a bɛndaa numnda mi ŋ tunduŋ lɛŋ num o labɛŋgu niŋ?”” Kɛ mi Chekɔpu kɛsiŋ sɔɔŋ muŋ o kɔl kpɛ. Mbo yiyaŋ maa naapum Chɛhowa wa suɛi o Choosɛ lo ni.—Chɛnɛsee 37:​6, 8, 10, 11.

Mi Chɛhowa dimul Choosɛ le waŋnda yooŋgoo dimullo a nyɛ ndoo nɔ le hunɔɔ yɔŋnɔŋndo o chilaŋ niŋndo okɔɔ. Kɛ ndaa hɛnaŋ a yooŋgoo hoo le, nduyɛ ma tusi ndu nyɛpalaa choo le hei. Choosɛ ve wana tase le yooŋgu waanaa dimioo le, nduyɛ o ve vɛlɛ wana mɛɛlaa le. Chiisu kɛsi taamasi bɛndoo le yooŋgu waanaa dimioo ni. Nduyɛ mbo dimul tol kɔɔliaa nduaa aa: “Mɛɛ nda tusi ya nyɛ palaa choo yɛ, lende koni nda cho nya nyɛ palaa tusi choo ni.” (Chɔŋ 15:​20) Kilisiɔŋnda kpou nɔla ma pɛɛku sɔɔŋ tau Choosɛ o ba le tiindaŋ ndɔɔ a kɔl simulaa ndoo nɔ wo.

(Chɛnɛsee 37:​23, 24) O koŋ kɔɔli, mɛɛ Choosɛ fuuluu naa bɛndaa nduaa chua, ma bii ndu. Doma ndɔ vilɛi nda aa sondul ndu a choŋgulaŋ ndo, ma soli ndu ndu lekɔɔ. 24 Ma kua a ndu, ma kɔ mal ndu o sooŋ mamɛŋ velɛiyo niŋ.

(Chɛnɛsee 37:​28) Mɛɛ wanaa leyakuaa haa chɛŋ lɛŋnde Midiaŋndeŋ ma wa hiouwɔɔ, mi bɛndaa Choosiaa soli Choosɛ o sooŋndo niŋ. Ma pisi ndu Isimaliiya o ba le kaniŋ humboŋ bidiiŋ. Mi Isimaliiya a kua a Choosɛ Ichipi.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Chɛnɛsee 36:​1) Iisɔ, o nda veelu vɛlɛ aa Idɔm ndo, konaa cho hoo a pulale ndɔleŋ okɔɔ ni.

it-1-E 678

Idɔm

(Idɔm) [Wana Siaŋaa], Idɔmaitiiya.

Chekɔpu chaaŋ ndɔ pɛndu nɔɔ Iisɔ, ndoo nɔ vɛlɛ diolaŋ ni aa: Idɔm. (Chɛ 36:​1) Le mɛɛ o pisi di ndoo nɔ o yuŋgu ndaa choo le waa po tasoo o kpɔndɔmɛi siaŋaa bɛŋgu yɛ nda ke ndu diolaŋ ndaŋ ni. (Chɛ 25:​30-34) Teleŋ nda velu Iisɔ wo bɛɛ, o siaŋa yɔɔ o wa ni. (Chɛ 25:​25) Nduyɛ fondaŋnda Iisɔ a chuauwaa nduaa mamaa wa ichali laŋ bɛɛ, kɔɔle suu Iisɔ ndoo nɔ leŋ wanaa bɔɔbɔɔ ndaa nɔ loŋ ni.

(Chɛnɛsee 37:​29-32) Mɛɛ Lubɛŋ miiŋgu o sooŋ nda aa mal Choosɛ wo, o seeluŋ ndɛ ndu leniŋ te. Mbo tambu kɔl, mbo sɛɛsiaŋ nyɛlaŋ lekɔɔ. 30 Mbo miiŋgu naa pɔmbuaa nduaa chua. Mbo dimi aa, “Poombɔɔ cho loŋ te, vɛɛnɛ kpeekpei ya I cho yɛ yɔŋ a hei.” 31 O koŋ kɔɔli, ma dii chuiŋndo, ma chua doma Choosiɔɔ ma wou o kooma maŋ niŋ. 32 Ma chua doma koŋ lende ma you finya nda. Ma dimul ndu aa, “Domaa hoo naa ŋ saaluŋ ni. Tofa wɔ ko doma po numndo ndoo.”

it-1-E 561-562

Mandaa

Te wana mandaa lasaa ndoo dimi pɛ maa o cho chɔluaa manda, mɛɛ dimioo o wa koŋ ni maa o chɛl sawa cho a chɔluaa kaŋ mandaa okɔɔ wo. Tiindaŋndo ndoo wa koŋ wana chɔluaa kioo ni maa o cho wa nda nyɛdiaa kioo nduyɛ mbo tosa a sabu opilɛ bɛɛ luusiaŋ te. Te ndoo tosa lende le mi nyɛ yɔŋnuŋ opilɛ pɛ, o miŋgi chɔloo sɔŋgɔ koŋ. Kɛ te nyɛ ndoo yɔŋnuŋ pɛ mi ndoo hiou wana wa chɔluaa kaŋ mandaa wo mayoomu, le taamaseliiyo, te visiaa biyaa ndaa del pɛ chɔluaa kaŋ choo, sawaa hoo chɔm naa maa ndoo nɔ mbo sala chɔlu koŋ kaŋgalaŋ te. Le mi ndoo fula o suɛi keŋ niŋ, ndoo nɔ mbo kɔ chɔm wana chɔloo taamasioo, mɛɛ paalaŋ la cho naa yɛ, le chɔmndo maa visi biyaa dii chɔlu ndɔɔ ni. Te wana nɔ chɔloo wo che pɛ kɛsɛ maa visi biyaa dii chɔlu ndɔɔ ni, o faŋa wana wa chɔluaa nduaa mandaa wo suɛi chɔlu koŋ choo.

Nyɛ o nyɛ ndaa ke pɛ waŋndo le mandaa, sawa mandaa hoo wa vɛlɛ le ndu. Le taamaseliiyo, o yuŋgoo niŋ bɛɛ, po tasoo ndoo nɔ ni mbo manda pɔmbuaa nduaa a yemaa nduaa. Mɛɛ ŋ nɔla miŋ bii bila le sabu Lubɛŋ po tase Chekɔpu wo wa buulaŋndo le Choosɛ wo. A mɛɛ Chɛnɛsee 37:​18-30 chɔm yɛ, mɛɛ pɔmbuaa nduaa kɛɛsiaa le Choosɛ diyɔɔ, mbo dimi aa: “‘Ŋ diinuŋ ndu le. . . . La yɔŋ ndu nyɛ le.’ Lubɛŋ ndu oo hɛnaŋ mi ndu oo huŋ soli ndu nda tɛɛŋ, mi ndu oo yɛɛ ndu naa finya ndɔ chua.” Kɛ mɛɛ Lubɛŋ miiŋgu naa Choosɛ wa wa, o seeluŋ ndu le, mbo tambu kɔl tau, nduyɛ “mbo sɛɛsiaŋ nyɛlaŋ lekɔɔ.” Okoŋ mbo dimi aa: “Poombɔɔ cho loŋ te, vɛɛnɛ kpeekpei ya i cho yɛ yɔŋ a hei?” Lubɛŋ ndoo sina maa ndu nda wa tɔɔyaŋndo biyɔɔ ni le piɔm Choosɛ wo. Le mi tɔɔyaŋ Choosɛ wo faŋaŋ ndu choo, mi pɔmbuaa nduaa tosa nyɛ le chɔmndo maa visi biyaa dii Choosɛ ni. Ma dii chuiŋndo, ma chua doma Choosɛ wo ma wou o kooma chuiŋ koŋ niŋ. Ma chua doma Choosɛ wa hoo a koowaŋ ndo ma kɔ ke Chekɔpu finya nda maa taamasi le mi tɔɔyaŋ piɔm Choosɛ wo faŋaŋ Lubɛŋ choo. Mi doma nda ke hoo Chekɔpu wo tosa mbo laalaŋ maa visi biyaa dii Choosɛ ni.—Chɛ 37:​31-33.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Chɛnɛsee 36:​1-19) Iisɔ, o nda veelu vɛlɛ aa Idɔm ndo, konaa cho hoo a pulale ndɔleŋ okɔɔ ni. 2 Mi Iisɔ chua laanduaa Kenanaitiiya tɛɛŋ. Nda cho haa ni. Ada, Elɔŋ, Hitaitiinɔɔ chua ndɔɔ, Oholibama, chua Ada wo. Ada yɛ ndu finya ndɔ cho Sibiɔŋ Hivaitiinɔɔ ni, 3 a Basimati, chua Isimɛɛl wo. Basimati yɛ yema ndɔ cho Nɛbayɔti ni. 4 Mi Ada vialu poo nda Iisɔ, diolaŋ aa, Ɛlifaasi, ma vialu poo nda Basimati, diolaŋ aa Luɛiyu. 5 Nda Oholibama ma vialu Puaa nda yaa. Chɛyusi, a Chalam, a Kolua. Puaa Iisɔ velu lɛŋnde Kenaŋndeŋ nda cho kaŋ ni. 6 O koŋ kɔɔli, mi Iisɔ chua landaa nduaa, a puaa nduaa a chuauwaa nduaa waŋ laanduaa, wana o wana wa ndu o ba, a chɔluaa nduaa, a nyɛ o nyɛ o sɔla lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ, mbo faŋaŋ Chekɔpu pɔmbɔ ndɔ ikɛi, mi ndu kua challe o fondaŋ cheleŋ. 7 Kani fondole, nda nda ŋiɔɔŋ vellaa velle nda aa nɔ chɔluaa a nyɔɔŋ tau tau, nda aa sul naa pilɛ le. Lɛŋnde nda wa ichali leŋ le ve lɛ letuu le chɔluaa ndaa vellaa velle le. 8 Le hei, mi Iisɔ ndu kɔ chal o lɛŋnde Siɛɛleŋ niŋ. Iisɔ nɔ vɛlɛ diolaŋ ni aa Idɔm. 9 Mɛɛ konaa cho hoo a wanaa fula o pulale Iisɔleŋ choo wa okɔɔ ni. O pulale ndɔleŋ choo Idɔmaitiiya, a cho o lɛŋnde ipembuleŋ Siɛɛ wa, a fula ni. 10 Puaa Iisɔ velu wa cho haa ni. Ɛlifaasi, o nda velu nda Ada wo, a Luɛiyu, o nda velu nda Basimati wo. 11 Ɛlifaasi yɛ ndu, puaa o velu wa cho haa ni. Tɛmaŋ, a Oma, a Sɛfo, a Katam, a Kenasi. 12 Po Iisɔ wo, Ɛlifaasi, laa ndɔ pɔmbɔɔ wa Timina ni. Nda Ɛlifaasi ma vialu poo, diolaŋ aa, Amalɛki. Puaa Ɛlifaasi haa, mama nda wa Ada ni, o velu Ɛlifaasi wo. 13 Po Iisɔ wo, Luɛiyu ndu, puaa o velu wa cho haa ni. Nahati, a Sɛlua, a Siamaa, a Misaa. 14 Iisɔ laa ndɔ wa Oholibama ni, chua Ada wo. Ada yɛ ndu finya ndɔ wa Sibiɔŋ ni. Mi Iisɔ vialu Chuauwa a yaa nda Oholibama nda cho haa ni. Chɛyusi, a Chalam, a Kolua. 15 Wanaa fula o pulale Iisɔleŋ choo ma simnuŋ bolii layuŋguei ya nda cho haa ni. Po tase Iisɔ wo, Ɛlifaasi, puaa nduaa a simnuŋ bolii layuŋguei ya cho haa ni. Tɛma, a Oma a Sɛfo, a Kenasi 16 a Kolua, a Katam, a Amalɛki. Puaa Elifaa wa a simnuŋ bolii layuŋguei naa nda wa ichali Idɔm nda, nda cho kaŋ ni. Bolii keŋ kinɛi mama nda wa Ada ni lanɔ tase Iisɔ wo. 17 Po Iisɔ wo, Luɛiyu, chuauwaa nduaa a simnuŋ bolii layuŋguei ya cho haa ni. Nahati, a Sɛlua, a Siamaa, a Misaa. Puaa Luɛiyu wa a simnuŋ bolii layuŋguei naa nda wa ichali Idɔm nda, nda cho kaŋ ni. Nda nda mama nda wa Basimati ni, lanɔ yaa ndɔ Iisɔ wo. 18 Puaa Iisɔ velu nda laa ndɔ Oholibama chua Anaa wo, ma simnuŋ bolii layuŋguei ya, nda cho haa ni. Chɛhusi, a Chalam, a Kolua. 19 Iisɔ, o nda veelu vɛlɛ aa Idɔm ndo, bolii layuŋguii fula o pulale ndɔleŋ choo ve cho keŋ ni.

BUKULOO 11-17

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHƐNƐSEE 38-39

“Chɛhowa Wa a Choosɛ le Teleŋ o Teleŋ”

(Chɛnɛsee 39:​1) O koŋ kɔɔli, mɛɛ Isimaliiya kuɛ kɔla laŋ a Choosɛ Ichipi, mi po Ichipinɔɔ diolaŋ aa, Pɔtifa o piandu Choosɛ. Pɔtifa koŋ yɛ, ndu wa wanaa chɔuwaa manda masa bɛndoo Ichipi wa bolleŋ ni.

w14-E 11/1 12 ¶4-5

“Vɛ Mi Tosa Suɛi Kɔl Vesɛi Bɛnduii Waa Lende?”

“O koŋ kɔɔli, mɛɛ Isimaliiya kuɛ kɔla laŋ a Choosɛ Ichipi, mi po Ichipinɔɔ diolaŋ aa, Pɔtifa o piandu Choosɛ. Pɔtifa koŋ yɛ, ndu wa wanaa chɔuwaa manda masa bɛndoo Ichipi wa bolleŋ ni.” (Chɛnɛsee 39:​1) Nyɛ Baabuiyo dimi hoo wo mala naa le sinaa siɔmbula nda tusi Choosɛ laŋ mɛɛ nda pisi ndu vɛlɛ wana cheleŋ o ba. Mbo simnuŋ maa wɔŋgu pisiaa o lɔɔ niŋ! Yiyaŋndɔ mɛɛ Choosɛ wa kɔlaŋ wana ndɔ bana sɛnɛiyo hoo kɔɔli yɛ. Poo hoo wa sovɛiyaa wa masa bɛndoo Ichipi mandaa wa bolleŋ ni. Mbo tɛnda a Choosɛ chioo tɛɛŋ duu faŋga bɛndoo o hɔl le kɔlaŋ a ndu o ndulo bɛɛ.

Mɛɛ nda kuɛi a Choosɛ o bɛɛ, chiɛi nda kɔ luei ndu leniŋ ndo, kani bɛɛ ndoo lɔllɔ o chiɛi waa lende ni te. O yuŋgu kelaŋndo ni Choosɛ sul ni, nduyɛ wanaa mandaa lasaa nda wa ni. O tɛndiilaŋ bɛŋgu ndaa lɔl ni le mɛɛ ndaa chel naapilɛ kpii le yɛ. Kɛ wanaa sulaa wa Ichipi maa Pɔtifa wa, o chiɛila sɔvɛ sɔvɛlaŋ niŋ ndaa lɔl ni. Mi wanaa tuau nyɛm paandoŋ lɛŋnda dimi maa, o paandoo niŋ, Ichipiaŋnda ndaa hɛnaŋ kpelelaŋ tosaa a yɔmii kɛndɛ kɛndɛi leniŋ le nda wunduaŋ kioo. Nduyɛ ndaa nɔ vɛlɛ fondaŋ ndaŋ lapum a mɛŋndaŋ leniŋ le yɔmii kɛndɛ kɛndɛi ipum tɔlɔɔ. Mi ndaa tosa kpelelaŋ o chiɛɛla ndalaŋ daŋgala, nduyɛ chiɛɛla ndalaŋ laa nɔ toŋgolaŋ, wundɛilaŋ wakpa le hueiye luɛiyɔɔ, lumuilaŋ, fondaŋndaŋ le nyɛdiaa dioo, a fondaŋ ndaŋ le buɛiyaa ndaa.

(Chɛnɛsee 39:​12-14) Mɛɛ o luɛi wallo, mi lanɔɔ wana ndɔ bɛndoo o kɔ saa ndu domaa lekɔɔ, mbo dimul ndu aa, “Huŋ ŋ wa naa num.” Kɛ mi Choosɛ hialuŋ ndu, mbo mɛi ndu domaa o ba mbo fulaŋ o bɛɛ a kiltaŋ. 13 Mɛɛ Choosɛ mɛi ndu domaa o ba, mbo fulaŋ o bɛɛ a kiltaŋ, 14 mbo veelu puaa buɛiyaa tosa wallo o ndu lo chiɛiniŋ nda. Mbo dimul nda aa, “Waŋnda la tofa wɔ isɔɔ. Hibuluinɔ pɔnɔ nuu hiŋ hoo chiɛi niŋ nanuŋ ndo, bɛɛlaŋ koni o hiŋ naa tɛɛmbuu ni. Luɛiyɔɔ o luɛi ya choo nuaa mbo kindi le ya kpuwaa ni, mɛɛ mi mɛlul ndu yeelaŋ.”

(Chɛnɛsee 39:​20) Mbo bii Choosɛ, mbo duau ndu o chiɛi manyumndo niŋ, naa masa bɛndoo Ichipi o duau wanaa nduaa walla a tɛɛmbuu sɔɔŋ nda. Mi Choosɛ wa niko o chiɛi manyumndo niŋ loŋ.

w14-E 11/1 14-15

“Vɛ Mi Tosa Suɛi Kɔl Vesɛi Bɛnduii Waa Lende?”

Ŋ sina tau mɛɛ chiɛila manyumndaŋ la wa Ichipi a teleŋ koŋ yɛ le. Kɛ mi wanaa tuau nyɛm paandoŋ lɛŋnda saaluŋ bembela chiɛɛla waa naa. Bembelaŋ ndaŋ la chɔm maa chiɛɛla kala kalalaŋ pila chiɛilaŋ ndaŋ la wa ni, nduyɛ maa lapum laa nɔ sooŋ ndaŋ lɛŋ le waŋnda dɔwɔɔ leniŋ. O Chɛnɛsee 40:​15 niŋ, diom maHibului nda soliŋ kpeku le tɛɛsiaa fondaŋ nda dɔu Choosɛ o chiɛi manyumndo niŋndo sim le “sooŋ yiŋgilɛiyo.” Sooŋ waa naa nɔ nyɛ teŋgaa leniŋ te, nduyɛ tiindaŋ ve wana le fula leniŋ te. Yau Sam ndo chɔm naa saŋga Choosɛ ndoo sɔla vɛlɛ wo: “Mi wanaa pendu Choosɛ wa a baŋ ndu o kpiɔɔ, nduyɛ ma baa ndu chiliŋnde o labolo.” (Sam 105:​17, 18) Lepum mi Ichipiaŋnda ndaa miŋgi wanaa ndaa duau o chiɛi manyumndo niŋnda balaŋ amakɔɔ okoŋ ma yii nda a yɔlɔŋ poŋ. Apum yɛ chiliŋii bɛnduei ndaa baa nda o labolo ni. Nuawɔ se saŋga bɛndu Choosɛ kei niŋndo! Nduyɛ ndoo tosa nyɛ o nyɛ wɔɔŋ le mbo sɔla saŋga waa naa le.

Saŋgaa hoo ve le teleŋ biŋgi le. Baabuiyo dimi pɛŋ aa: “Choosɛ wa niko o chiɛi manyumndo niŋ loŋ.” Mbo chua wɔsilaŋ tau o fondaŋ wɔɔŋ koŋ. Choosɛ ndoo sina pɛŋ te a cho ndu soli o chiɛi manyumndo niŋ te. Mi che bɛɛ mi Choosɛ viau tau o chiɛi manyumndo niŋ, kɛ yɛɛ mala yɛ ndu o tembu kɔl mbo yiyaŋ maa o nɔ lɛ tiindaŋ te le?

Baabuiyo muli aa: “Mɛlɛka Yaawɛɛ wa Choosɛ kɔɔli, nduyɛ, mbo duau ndu sala.” (Chɛnɛsee 39:​21) Chiɛi manyum ni, ŋyɔlɔ ni, a nyɛ o nyɛ cheleŋ nɔla Chɛhowa kuunaa kaala ndɔ cho le teleŋ o teleŋndo buɛiyaa nduaa chɔmndo le. (Luomaŋnda 8:​38, 39) Yiyaŋndɔ mɛɛ Choosɛ wa Chɛhowa tɛɛsiallo o piɛileŋ niŋ mɔnɛi o wa biyɔɔ ve yɛ, nduyɛ mbo sɔla kɔl nyuloo o naŋ sɔla kinɛi “Mɛlɛka o nyɔɔlu naa kɔltaŋ niŋ ndo” o ba wo. (Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 1:​3, 4; Filipiaŋnda 4:​6, 7) Yɛɛ cheleŋ Chɛhowa tosa yɛ le Choosɛ? Baabuiyo dimi aa: “Mi Mɛlɛka tosa mi wana manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋ ndo o cha Choosɛ nyina tau.”

(Chɛnɛsee 39:​21-23) Kɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o wa Choosɛ kɔɔli, nduyɛ, mbo duau ndu sala. Mi Mɛlɛka tosa mi wana manda o chiɛi manyumndo niŋ ndo o cha Choosɛ nyina tau. 22 Nduyɛ, mbo handu Choosɛ wanaa cho o chiɛi manyumndo niŋ nda kinɛi chilaŋ. Dɛnɛ o dɛnɛ wa le bɛɛndiaa o chiɛi manyum koŋ niŋ Choosɛ ndu oo bɛɛndiaa niŋ ni. 23 Wali o wali Choosɛ o wa chilaŋ, wana ndu oo manda koŋ waŋnda o chiɛi manyumndo niŋ ndo, ndu oo buulaŋ ndɛ bɛɛ a laŋ te fondole, nyɛ o nyɛ Choosɛ ndu oo tosa nɛŋioo Mɛlɛka Yaawɛɛ ndu oo nɛŋi ndu ni. Mɛlɛka Yaawɛɛ o wa Choosɛ kɔɔli.

w14-E 11/1 15 ¶2

“Vɛ Mi Tosa Suɛi Kɔl Vesɛi Bɛnduii Waa Lende?”

Baabuiyo muli aa: “Mɛlɛka Yaawɛɛ wa Choosɛ kɔɔli, nduyɛ, mbo duau ndu sala.” (Chɛnɛsee 39:​21) Chiɛi manyum ni, ŋyɔlɔ ni, a nyɛ o nyɛ cheleŋ nɔla Chɛhowa kuunaa kaala ndɔ cho le teleŋ o teleŋndo buɛiyaa nduaa chɔmndo le. (Luomaŋnda 8:​38, 39) Yiyaŋndɔ mɛɛ Choosɛ wa Chɛhowa tɛɛsiallo o piɛileŋ niŋ mɔnɛi o wa biyɔɔ ve yɛ, nduyɛ mbo sɔla kɔl nyuloo o naŋ sɔla kinɛi “Mɛlɛka o nyɔɔlu naa kɔltaŋ niŋ ndo” o ba wo. (Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 1:​3, 4; Filipiaŋnda 4:​6, 7) Yɛɛ cheleŋ Chɛhowa tosa yɛ le Choosɛ? Baabuiyo dimi aa: “Mi Mɛlɛka tosa mi wana manda waŋnda o chiɛi manyumndo niŋ ndo o cha Choosɛ nyina tau.”

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Chɛnɛsee 38:​9, 10) Kɛ, Onaŋ ndu oo sina maa a violu bɛɛ nda chuaa hoo, chuauwaa kaŋ a ve chuauwaa ndɔ le, chuauwaa bɛ ndɔ wa nda wa ni. Le hei, te nda aa wa nda chuaa pɛ, teleŋ o huŋ le chiiyo wo, o faŋaŋ, o dɔu lɛŋ, yɔŋi chuaa chua yollo mbo velu chuauwa le bɛ ndɔ vi wo. 10 O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o tambu kɔl a nyɛ Onaŋ tosa wo. Le hei, ndu bɛɛ mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dii ndu.

it-2-E 555

Onaŋ

Diolaŋ ndaŋ Onaŋ sim ni “kpaayaa le chuauwa violɔɔ”.

Onaŋ cho po diiŋ ndɔ Chuda velu nda chua Kenanaitiinɔɔ wo ni. Chuaa hoo finya ndɔ wa Suaa ni. (Chɛ 38:​2-4; 1Ko 2:​3) Mɛɛ Chɛhowa dii Ɛɛ bɛndoo Onaŋ le mɛɛ o tosa yɔŋ wɔɔŋndo yɛ, mi Chuda dimul Onaŋ le mbo loo lanɔ bɛndɔ mɛiyo diolaŋ aa Tamaa. Te Onaŋ ndoo velu pɛ poo nda Tamaa, po koŋ ve wa po ndɔ le. Kɛ po Ɛɛ wo o wa wa ni. Nduyɛ ndu wa miiŋgu o foofo Ɛɛ wo ni le nyɛm kɛŋ po tasoo nɔ di le sɔlaa o yuŋgoo niŋndoŋ chuaa. Kɛ te ndaa vilu po nda Tamaa le, mɛɛ Onaŋ wa nyɛm kɛŋ muŋ sɔla ni. Le hei, te Onaŋ ndoo wa pɛ chiɛɛniŋndo tosaa a Tamaa mbo hiŋ le chiiyo, o “dɔu” mɛŋma tosa mi wana lanɔɔ chua folioo waŋ lɛŋ. O ve lapisul te Onaŋ wa a labɛŋguniŋ ndɔɔ le. Kanifuule Baabuiyo dimi aa: “Te nda aa wa nda chuaa pɛ,” o dɔu mɛŋma tosa mi wana lanɔɔ chua folioo waŋ lɛŋ. O dimi niŋ, Onaŋ ndoo chɛl mi ndoo dɔu mɛŋma maa fula ndu niŋndaŋ o dialii kola niŋ Tamaa ve niŋ te. Onaŋ bɛɛ vilu chua le okoŋ mi Chɛhowa dii ndu le mɛɛ o kɛɛ finya ndɔ diomndo tueiyɔɔ, mbo luɛi hɔlteŋ o nyɛm kiɔɔŋ, nduyɛ mbo kɛɛ le kɛɛsiaa wa a nɔɔ okɔɔ o teleŋ koŋ niŋndo tolɔɔ kɔɔli yɛ.—Chɛ 38:​6-10; 46:​12; Nɔ 26:​19.

(Chɛnɛsee 38:​15-19) Mɛɛ Chuda che ndu, o wa ko kɔl maa waŋ laanduaa kei tiɔmɔɔ le nyɛ sɔlaa wa o pilɛ ni, kani fuule, hɔlla wa ndu a kumbaa. 16 Mbo kua naa ndu chua naa o wa ichali o nɛiyo daŋgala wa. O sina maa lanɔ vii po ndɔɔ o mɛi yo le. Mbo dimul ndu aa, “I hɛnaŋ naa num mi ŋ wa.” Mi chuaa nyuna ndu aa, “Mi yɛɛnɛ ŋ ke yɛ ya, te I chɛl pɛ mi ŋ wa naa num?” 17 Mi Chuda dimul ndu aa, “I cho chuiŋ fɔŋndɔɔ biyɔɔ chɔluaa niaa tɛɛŋ, mi yɔŋ num.” Mi chuaa dimi aa, “Mɛɛ mɛi landei mbo lo o koŋ ma yɔŋ chuiŋndo.” 18-19 Mi Chuda nyuna aa, “O yɛɛnɛ ya I yɔŋgu yɛ landei?” Mi chuaa dimi aa, “Yɔŋgu tambuei numndo a yoole tambuei numndo, a tinda koŋ num o ba.” Mi Chuda ke chuaa nyɛm o nyuna le muŋ ndoŋ. O koŋ kɔɔli, nda ndu ma wa. Mi Tamaa chaŋ mbo miiŋguŋ o chiɛi ndaa. Mbo soli doma wa koŋ ndu lekɔɔ a bolleŋ mulaa wo. Mbo miŋgiŋ nyɛla ndɔla iviilaŋ lekɔɔ. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi Tamaa sina maa o cho a yollo.

w04-E 1/15 30 ¶4-5

Nyunala Wanaa Nua o Yaula Naalaŋ Niŋnda

Mi Chuda tosa suɛi wɔɔŋnde mɛɛ o kɛɛ diomnde mɛyaale ndɔleŋ peeloo le mi Siɛla po ndɔ loo Tamaa. Mbo tosa vɛlɛ chiɛɛniŋndo a wana lanɔ ndoo yiyaŋ maa wana tiamaa o wa ni wo. Hei ndii chɛlaŋ kposoŋ a yiyaŋ Mɛlɛkaa le. Yiyaŋ Mɛlɛkaa cho le mi wana pɔnɔɔ tosa chiɛɛniŋndo nda wana nda cho o nɔɔ niŋndo kinɛi ni. (Chɛnɛsee 2:​24) O kpeekpei niŋ, o cho a wana lanɔ tiamaa le Chuda ndoo tosa chiɛɛniŋndo le. Kɛ o ve o sina choo le, mbo tosa chiɛɛniŋndo a wana lanɔ Siɛla po ndɔ ndoo nɔ mi ndoo loo wo, nduyɛ mbo vialu chuauwa a ndu.

Kɛ le Tamaa ndu, o ve kaa suundɛi le o tosa le. Nduyɛ puaa ŋiɔɔŋaa o velu wa bɛɛ a ve violɔɔ sama le. Teleŋ Bowaa loo Lufu chua Mowabaitiinɔɔ wo, mi bɛnduaa kɔl kaluaa wa Bɛtilɛhɛm nda suaa sɔɔŋ kɛndɔŋ a Pɛluɛsi po Tamaa wo okɔɔ. Ma dimul Bowaa aa: “Ŋ cho piɛiyo maa chuauwaa Mɛlɛka cho num ke a chuaa hoo wa, a soli chiɛi numndo tɔɔ fɔ. Mbɔ maa chiɛi numndo wa maa chiɛi Pɛluɛsi, po Chuda nda Tamaa laa ndɔ wo fɔ.” (Lufu 4:​12) Nduyɛ Pɛluɛsi bɛɛ finya mama Chiisu Kiliti wo o wa ni.—Maatiu 1:​1-3; Luku 3:​23-33.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Chɛnɛsee 38:​1-19) A boondii keŋ, mi Chuda mɛi bɛ ndɔ a pɔmbuaa nduaa, mbo kua challe nda po pilɛ diolaŋ aa, Hilua, wana waa Adulam chiee. 2 O koŋ kɔɔli, mi Chuda cha chua waa Kenaŋ ndoŋ, po pilɛ diolaŋ aa, Suaa, chua ndɔɔ. Mi Chuda chua chua Kenaŋnɔɔ hoo o nɔɔ niŋ. Mi chuaa hiau ndu kɔɔli. 3 Hiouwɔɔ ndu kɔɔli, mbo chua yollo, mbo vialu poo. Mɛɛ o velu, mi laa ndɔ ke ndu diolaŋ aa, Ɛɛ. 4 Mulioo diiŋ ndɔɔ, mbo chua vɛlɛ yollo mbo vialu poo. Mbo ke ndu diolaŋ aa, Onaŋ. 5 Mulioo vɛlɛ, mbo chua yollo, mbo vialu poo. Mbo ke ndu diolaŋ aa, Siɛla. Akisibi chiee Chuda wa ichali ni mbo vialu Siɛla. 6 O koŋ kɔɔli, mi Chuda puulul po ndɔ tasoo Ɛɛ, lanɔɔ, chuaa diolaŋ aa, Tamaa. 7 Kɛ nduyɛ, Ɛɛ ve wana kɛndɛ le. Mbo tosa nyɛ bɛnda Mɛlɛka Yaawɛɛ o hɔl te wo. O koŋ, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dii ndu. 8 Mɛɛ Ɛɛ vi, o koŋ kɔɔli, mi Chuda dimul Onaŋ po ndɔ aa, “Onaŋ, chua lanɔ vii bɛ num mɛi yo, mbo hiou num kɔɔli. Kani fuule, num pɔmbɔɔ num kpeekpei nɔ ni ma loo ndu, mi la velu chuauwa le pulale numndeŋ tombolaa.” 9 Kɛ, Onaŋ ndu oo sina maa a violu bɛɛ nda chuaa hoo, chuauwaa kaŋ a ve chuauwaa ndɔ le, chuauwaa bɛ ndɔ wa nda wa ni. Le hei, te nda aa wa nda chuaa pɛ, teleŋ o huŋ le chiiyo wo, o faŋaŋ, o dɔu lɛŋ, yɔŋi chuaa chua yollo mbo velu chuauwa le bɛ ndɔ vi wo. 10 O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o tambu kɔl a nyɛ Onaŋ tosa wo. Le hei, ndu bɛɛ mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dii ndu. 11 Mɛɛ Onaŋ vi, mi Chuda dimul Tamaa, lanɔ vii po ndɔɔ aa, “Tamaa, kɔ pɔɔ o finya num ndo ma kɔ wa loŋ. Mɛɛ ŋ viikuu piaanduaa, ma lo viiyo yɛ, miiŋgu pɔɔ o nya lo mbo lo o koŋ mi Siɛla po ni o sul laŋunɔ.” Kɛ huiiyo koni Chuda wa ndu ni, Chuda ve chɛlɔɔ mi nda aa chal nda Siɛla le, fondole o wa siooŋnde maa te Siɛla chal nda Tamaa pɛ, ndu bɛɛ o vi mɛɛ bɛndaa nduaa vi yɛ. O koŋ, mi Tamaa kua o finya ndɔ lo. 12 Mɛɛ teleŋnda tiŋ la hiou, mi lanɔɔ Chuda chua Suaa wo o wu. Mɛɛ Chuda chii laa ndɔ chaŋ, mbo kua Timina chiee naa nda wa saa nduaa yiiŋnde kilioo wa, nda Hilua chaaŋndɔ. 13 Mi waŋnda dimul Tamaa maa piaanduaa nduaa vi wa finya nda cho hunɔɔ saa nduaa yiiŋnde kilioo Timina. 14 Nduyɛ, mi Tamaa sina maa mi che bɛɛ mi Chuda po ndɔ mɛɛlaa Siɛla o sul laŋunɔ ni, kɛ Chuda chɛl mbo wa laa ndɔ le. Le hei, mɛɛ o tuei maa Chuda cho hunɔɔ Timina, mbo soli nyɛla iviila wa ndu lekɔɔ laŋ. Mbo woonuŋ nyɛla cheleŋ mbo kuumbuŋ kolaa a hɔlla. Nɛi chɛŋ Timina mbo hel Ɛnayim chiee wo, mbo chal o nɛi koŋ sondoo kpeekpei. 15 Mɛɛ Chuda che ndu, o wa ko kɔl maa waŋ laanduaa kei tiɔmɔɔ le nyɛ sɔlaa wa o pilɛ ni, kani fuule, hɔlla wa ndu a kumbaa. 16 Mbo kua naa ndu chua naa o wa ichali o nɛiyo daŋgala wa. O sina maa lanɔ vii po ndɔɔ o mɛi yo le. Mbo dimul ndu aa, “I hɛnaŋ naa num mi ŋ wa.” Mi chuaa nyuna ndu aa, “Mi yɛɛnɛ ŋ ke yɛ ya, te I chɛl pɛ mi ŋ wa naa num?” 17 Mi Chuda dimul ndu aa, “I cho chuiŋ fɔŋndɔɔ biyɔɔ chɔluaa niaa tɛɛŋ, mi yɔŋ num.” Mi chuaa dimi aa, “Mɛɛ mɛi landei mbo lo o koŋ ma yɔŋ chuiŋndo.” 18-19 Mi Chuda nyuna aa, “O yɛɛnɛ ya I yɔŋgu yɛ landei?” Mi chuaa dimi aa, “Yɔŋgu tambuei numndo a yoole tambuei numndo, a tinda koŋ num o ba.” Mi Chuda ke chuaa nyɛm o nyuna le muŋ ndoŋ. O koŋ kɔɔli, nda ndu ma wa. Mi Tamaa chaŋ mbo miiŋguŋ o chiɛi ndaa. Mbo soli doma wa koŋ ndu lekɔɔ a bolleŋ mulaa wo. Mbo miŋgiŋ nyɛla ndɔla iviilaŋ lekɔɔ. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi Tamaa sina maa o cho a yollo.

BUKULOO 18-24

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHƐNƐSEE 40-41

“Chɛhowa Piŋi Choosɛ”

(Chɛnɛsee 41:​9-13) O koŋ, mi bolle wanaa talal masa bɛndoo muɛiyaŋ nda o dimul masaa aa, “Hei i yiyalaŋ ya hau maa I tosa suɛi wɔɔŋ. 10 Masaa, boondii ŋ dɔɔnuŋ tumbe a ya naa bolle wanaa num a luamaa beediiya, ma yɔŋgu naa o biyɔɔ niŋ o chiɛi wana cho sovɛiyaa manda num nda chilaŋ ndo ve, 11 naa ŋiɔɔŋ mi ŋ sɔl luaaŋ nyumma piliaŋ kpe. Naa ndu mi ŋ sɔl luaaŋ vellaa velle yɛ yɛ, a tɛɛsiaa yɛ yɛ. 12 Po Hibuluinɔ chua piaandu pilɛ o wa o biyɔɔ niŋ o chiɛi manyum koŋ niŋ naa ndaa, mi ŋ dimul ndu lɔma sɔlaŋ maŋ. Sovɛiyaa manda num nda wana nda banaa, chɛ ndɔɔ o cho ni. Mɛɛ naa ŋ chɔm po Hibuluinɔɔ hoo, mbo tɛɛsial naa lɔma sɔlaŋ maŋ. Naa naa ŋiɔɔŋ mbo tɛɛsial naa maŋ vellaa velle. 13 Nduyɛ, mɛɛ o tɛɛsiaa maŋ yɛ, lende kinɛi i yɔnuŋ ni. Mi sɔla miŋgioo o wali nuu niŋ mɛɛ o dimi yɛ. Wana wa wanaa luam beedii numndo wa chilaŋ ndo ndu ndu mbo sɔla landɔɔ.”

w15-E 2/1 14 ¶4-5

“Mɛlɛka Ndu Ke Wana Chioo Kpaayaa le Lɔma Sɔlaŋ Tɛɛsiaa Ni”

Mi wana talal masa bɛndoo muɛiyaŋ ndo puɛɛnuŋ a Choosɛ, kɛ Chɛhowa puɛɛŋ a ndu kposoŋ te. Nyuma pilɛ, mi Chɛhowa tosa mi Felo sɔl lɔma kɔndɔfillaŋ bɛmbɔɔ le diiŋ kpulukuu. O lɔma tasiaŋ niŋ, mi masaa cha nauwa a ŋɔmmɛu a wa fulaa o Pioo Nail niŋ, a chelulɛi nyɛ kɛndɛ kɛndɛ, okoŋ kɔɔli mbo cha vɛlɛ nauwaa cheleŋ nda ŋɔmmɛu, kɛ a wa a nyavɛi sɛɛŋ sɛɛŋ. Nduyɛ mi nauwaa nyavɛiya dia nauwaa chelulɛiya. Okoŋ kɔɔli, mi Felo sɔl vɛlɛ luaŋ mbo cha bɛŋgu ŋwitiiyo ndu pilɛ a yasalaŋ la ŋɔmmɛu. La wa la kuamaa lɔpi lɔpi bɛndu. Mbo cha vɛlɛ bɛŋgu ŋwitii cheleŋ a yasalaŋ la ŋɔmmɛu. Kɛ la wa la nyamalɛi. Mi yasala nyamalɛilaŋ ndaŋ la misi misi yasala kuamaa laŋ paku. Mɛɛ paaleŋ le sɛ idiiyo, mi Felo saa buulaŋndo a lɔma o sɔl laŋ. Mbo viam le wanaa maŋgalaa Ichipi kpou a wanaa nɔ kɔl kalu bɛndoo wa le ma tɛɛsial ndu luaŋ maŋ. Kɛ nda kinɛi, opilɛ bɛɛ nɔla lɔma sɔlaŋ maŋ tɛɛsiaa le. (Chɛnɛsee 41:​1-8) Ko nda bɛɛ mi kɔndɔfillo bii nda ɔɔ mi ndaa bɛɛ huŋ a yiyaŋnda teŋgeŋ teŋgeŋndaŋ, ŋ sina le. O naŋ sina kinɛiyo cho ni, a nɔla maŋ tɛɛsiaa le. Kɛ Felo ndoo nɔ bɔɔ yeemɛi le mbo sina tɛɛsiaa lɔma sɔlaŋ maŋ.

O Mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mi wana talal masa bɛndoo muɛiyaŋ ndo loonuŋ a Choosɛ! Mbo sina maa o tosa suɛi wɔɔŋnde, okoŋ mbo dimul Felo a po chua piaandu pilɛ nda wa o chiɛi manyumndo niŋndo okɔɔ. Wɔsilaŋ latiɔɔŋ laa hiou niŋ ni chɔŋ a teleŋ poo hoo tɛɛsial nda lɔmasɔlaŋ nyɛkɛndɛi o chiɛi manyumndo niŋndo. Mi Felo viam waŋndo chɔ chɔ le ma kɔ soli Choosɛ o chiɛi manyumndo niŋ.—Chɛnɛsee 41:​9-13.

(Chɛnɛsee 41:​16) Mi Choosɛ dimul masa bɛndoo aa, “Ya pila I nɔla le. Kɛ nduyɛ, Mɛlɛka cho num maŋ tɛɛsial, masanɔɔ.”

(Chɛnɛsee 41:​29-32) I cho hunɔɔ yɔnɔŋ le wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu, nyɛ diaa sɔlaŋ niŋ hɔlɔbi hɔlɔbi o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou. 30 Kɛ te wɔsila ŋɔmmɛula laŋ la hiou pɛ, yima bɛnduaŋ ma del le wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu. Yiaaŋ ma wa niŋ haaa mi waŋnda a puɛɛnuŋ a teleŋnda nyɛ diaa wa tau laŋ. Yiaaŋ ma fuli niŋ lɛŋndeŋ yuku. 31 Waŋnda puɛɛnuŋ niŋ a teleŋnda nyɛ diaa wa tau o lɛŋndeŋ niŋ ndaŋ a yima wa niŋ o lɛŋndeŋ niŋ ndaŋ. Kani fuule, ma wɔu niŋ ma bɔɔ. 32 Sɔl sala tiɔɔŋ ŋ sɔl luaaŋ maŋ ndo, nyɛ koŋ sim le ndu wo cho ni, maa Mɛlɛka chii kɛɛsiaa maa o cho suɛi hei tosa mɛɛ o dimi yɛ o boondii biŋgi bɛŋgu.

w15-E 2/1 14-15

“Mɛlɛka Ndu Ke Wana Chioo Kpaayaa le Lɔma Sɔlaŋ Tɛɛsiaa Ni”

Chɛhowa kaala wanaa tusiŋ nduyɛ ma duau tiindaŋ ndaa o ndu niŋ nda. Lelaŋ pɛŋ Choosɛ sina tɛɛsiaa luaŋ maŋ ni, kɛ o cho wanaa maŋgalaa a wanaa nɔ kɔl kalu bɛndoo wa le. Mi Choosɛ dimi maa tɛɛsiaa pilɔɔ kpe lɔma sɔlaama Felo waŋ ma nɔ ni. Le mɛɛ Felo sɔl luaŋ maŋ bɛmbɔɔ le diiŋ kpulukuu yɛ, chɔm kɛsɛ maa Chɛhowa ndoo chii niŋ “kɛɛsiaa maa o cho suɛi hei tosa mɛɛ o dimi yɛ.” Nauwaa chelulɛiyaa ŋɔmmɛuwa, a bɛŋgu ŋwitii nɔ yasala kuamaala ŋɔmmɛulaŋ ndo chɔm maa nyɛdiaa cho wa Ichipi tau le wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu. Nauwaa nyavɛiyaa ŋɔmmɛuwa a bɛŋgu ŋwitii nɔ yasala ŋɔmmɛula nyamalɛilaŋ ndo chɔm maa yiaaŋ ma cho wa le wɔsilaŋ la ŋɔmmɛu.—Chɛnɛsee 41:​25-32.

(Chɛnɛsee 41:​38-40) Mi masa bɛndoo dimul nda aa, “Ŋ nɔla wana saalɔŋ mbo bɛnda le fondaŋ koŋ mbo hiou Choosɛ le. Kani fuule, Mɛlɛka Nyina ndɔɔ cho ndu kɔɔli ni.” 39 Mi masaa lo o koŋ mbo dimul Choosɛ aa, “Num, mi Mɛlɛka chɔm num sɔɔŋ muŋ kinɛi nuaa, wana o wana bɛɛ cho mbo nɔ kɔl kaloo, nduyɛ mbo nɔ taasioo maa num te. 40 Lelaŋ num cho wa chiɛi ni lemasaa chilaŋ ni. Wanaa niaa kinɛi, nyɛ o nyɛ ŋ dimul nda, ndu nda nɔ ma tosa ni. Mɛɛ o nɛi lemasaa choo mi hiau num, kɛ nyɛ o nyɛ niŋ num cho chilaŋ ni.”

w15-E 2/1 15 ¶3

“Mɛlɛka Ndu Ke Wana Chioo Kpaayaa le Lɔma Sɔlaŋ Tɛɛsiaa Ni”

Mi Felo lo o lediom. Mbo wou Choosɛ nyɛla kɛndɛ kɛndɛlaŋ. Mi Felo ke Choosɛ yɔlɔŋ ŋkooliiyoŋ, a kelɛi lemasɛi, vɛlɛ a nyɛ nyaanaŋ wa le wana wa ndu ikɛi o masaleŋ choo wo. Nduyɛ mbo ke ndu dioo le mbo balu o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ mbo dimul waŋnda nyɛ o kɛɛsiaa le tosaa wo. (Chɛnɛsee 41:​42-44) O paaleŋ lepilɛ niŋ kpe, mi Choosɛ wa o chiɛi manyumndo niŋndo kua o chiɛi lemasaa niŋ. O wa wɔ o chiɛi manyumndo niŋ mɛɛ o chɛŋ o luaŋ idiiyo, kɛ mbo kua niŋ luaŋ ichɔllo maa masa diiŋ ndɔɔ le Ichipi. Hei chɔm kpendekele maa tiindaŋ Choosɛ ndoo nɔ o Chɛhowa niŋndo ve fondo fuu le! Chɛhowa wa chɔɔ kafala nda wa buɛi ndɔɔ tosallo laŋ. Lelaŋ mbo toosiaa suɛi hei o nɛi bɛnda wo choo, nduyɛ a teleŋ bɛnda wo. O cho ko Choosɛ le Chɛhowa ndoo yeema solioo o saŋgaa niŋ te, kɛ kaaleŋ Isɔluɛi ndoo yeema vɛlɛ piŋioo ni. O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho chɔ mɛɛ hei yɔŋnuŋ yɛ.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Chɛnɛsee 41:​14) Chɔmndo ndu lende, mi masa bɛndoo o viam le Choosɛ. Viomɔɔ le ndu, ma soli ndu chɔ chɔ o chiɛi manyumndo niŋ. Mi Choosɛ sendi siɛiye, mbo woonuŋ nyɛla cheleŋ. Mbo huŋ sim masa bɛndoo lachi.

w15-E 11/1 9 ¶1-3

A Sina Pa?

Le yɛɛ Choosɛ sedi yɛ tuupa mbo kɔ sim masaa Felo lachi?

A mɛɛ yau Chɛnɛsee wo chɔm yɛ, mi Felo viam waŋnda le ma soli Choosɛ o chiɛi manyumndo niŋ chɔ chɔ le mbo huŋ tɛɛsial ndu lɔma ndoo sɔl laŋ. A teleŋ koŋ, Choosɛ ndoo chua niŋ wɔsilaŋ tau o chiɛi manyumndo niŋ. Mi che bɛɛ Felo ndoo yeema mbo che Choosɛ chɔ chɔ, kɛ mi Choosɛ chua teleŋ ndɔɔ le mbo sendi fɛŋ. (Chɛnɛsee 39:​20-23; 41:​1, 14) Le mɛɛ wana poonyiaa suɛi heiyo soo a nyɛ taaniŋ Choosɛ tosa hoo wo okɔɔ yɛ, hei chɔm maa Choosɛ ndoo sina naamula Ichipiaŋnda.

O paandoo niŋ, wanaa bɔɔbɔɔ ndaa nɔ naamoo le siɛiye mandaa, Hibuluiya bɛɛ. A mɛɛ yaulaŋ lapum la dimi yɛ, o lɛŋii wa ba paaleŋ le chaŋndo ve niŋ kinɛi, Ichipiaŋnda koni ndaa sendi siɛiye ni.

Baa siɛiye koni waŋnda ndaa sendi ni? Mi yau pilɛ dimi maa o naamulaŋ lapum niŋ Ichipi, mɛɛ mi wana pɔnɔɔ ndoo bɛɛndiaŋ mɛɛ o bɛɛndiaŋ le kɔlaŋ o maaŋndo niŋ le mɛlɛkaa ndaa piɛiyo yɛ, tuupa mbo kɔ sim Felo lachi. O hei niŋ, Choosɛ bɛɛ ndoo nɔ mi ndoo sendi yiiŋii wa ndu o lebol a o dialloŋ nde kpou.

(Chɛnɛsee 41:​33) Lelaŋ, hɛli waŋndo o nɔ kɔl kaloo, nduyɛ mbo nɔ taasioo wo, ma handu ndu lɛŋnde Ichipileŋ lachi.

w09-E 11/15 28 ¶14

Nɔ Kaala Kɛndɛlaŋ le Chɔmndo Maa Buɛi Mɛlɛkaa Ŋ Cho Ni

14 O teleŋ masindɔɔ niŋ, mi kalaŋ chuauwaa Kilisiɔŋnda ndaa pɛɛku chuauwaa ndaa le ma chaa suɛi o waŋnda lo. Tofawɔ Chɛnɛsee 22:​7 ma che mɛɛ Ebilaham nda po ndɔɔ Aase ndaa suukaŋ o nɛi lebɛɛ niŋ yɛ. Mi kaa Choosɛ wo bɛɛ chɔm kpendekele maa, mbo sɔla pɛɛku waa naa wanaa velu ndu wa o ba. Teleŋ o wa o chiɛi manyumndo niŋndo, mi ndoo soo nyɛkɛndɛi o chaaŋaa nduaa lo. (Chɛ. 40:​8, 14) Mɛɛ o soo o Felo lo yɛ chɔm maa, mbo pɛɛku le chaa suɛi nyɛkɛndɛi o wanaa nɔ foofola bɛndaŋ nda lo.—Chɛ. 41:​16, 33, 34.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Chɛnɛsee 40:​1-23) Mɛɛ teleŋnda tiŋ la hiou, mi masa bɛndoo le lɛŋnde Ichipileŋ, wanaa nduaa walla nda ŋiɔɔŋ a tosa isɔɔ, 2 mi i tɛɛmbuu ndu kɔl, wana ndɔ talaa mamuɛiyo a wana ndɔ luamaa beediiyo. O koŋ, mi masaa duaanuŋ tumbe a wanaa nduaa waliaa ŋiɔɔŋnda haa. 3 Mbo yɔŋgu nda o biyɔɔ niŋ, sovɛiyaa manda ndu wa, wana cho nda chilaŋ ndo, o chiɛi ndɔɔ. Ma duau nda chiɛi niŋ naa Choosɛ wa o biyaa wa. 4 Dɔwɔɔ wanaa sɛnɛiya haa loŋ, mi wana bɛndu sovɛiya o chua nda mbo yɔŋgu Choosɛ le mbo wa nda malaa. Ma lo o chiɛi manyumndo niŋ le teleŋ tiŋ. 5 Nyumma pilɛ, mi wana talal masa bɛndoo muɛiyaŋ ndo, a wana lum ndu beediiyo wo a sɔl luaaŋ vellaa velle. Lɔma nda sɔl nda ŋiɔɔŋ ndaŋ ma wa yɛ yɛ. Tɛɛsiaala lɔma kalaŋ bɛɛ la wa yɛ yɛ. 6 Mɛɛ Choosɛ hiŋ naa nda chua idiiyo, mbo saaluŋ maa kɔltaŋ la cho nda la tambɛi. 7 Mi Choosɛ lo o koŋ mbo nyuna wanaa waliaa ŋiɔɔŋaa masa bɛndoo dɔu haa o chiɛi manyumndo niŋ, ma wa loŋ nda ndaa wa aa, “Vɛ mi hɔlla a wa nya hau a tambɛi nuaa pɛ?” 8 Ma dimul ndu aa, “Luaaŋ naa ŋ sɔl vellaa velle ni. Kɛ, wana bɛɛ cho mbo tɛɛsial naa maŋ te.” Mi Choosɛ dimul nda aa, “Mɛlɛka ndu ke wana chioo kpaayaa le lɔma sɔlaŋ tɛɛsiaa ni. La chɔm ya lɔma nyama sɔlaŋ.” 9 O koŋ, mi wanaa talal masa bɛndoo muɛiyaŋ nda, wana nda bana wa koŋ o biyɔɔ niŋ ndo o chɔm Choosɛ lɔma ndɔma sɔlaŋ aa, “O lɔma nima sɔlaŋ niŋ, mi chaŋnuŋ yɔm makilepiiyo ya o hɔl. 10 Yɔmndo hoo ndu oo nɔ lɛuwoŋ ŋ ŋgaa. Mɛɛ lɛuwoŋ muŋ ŋ soli dɔɔ pei, mi ŋ yandu, mi ŋ kuam kilepiiyaŋ kpɔŋnjɔlaŋ. Mi kilepiiyaŋ maŋ ma diu. 11 Taala masa bɛndoo o kol muɛiyaŋ ndo o wa ya o ba. Mi kendi kilepiiyaŋ maŋ. Mi waayiaa maŋ o taala ndɔɔ niŋ, mi ke ndu.” 12 Mɛɛ o chɔm Choosɛ, mi Choosɛ dimul ndu aa, “Lɔma ŋ sɔl laŋ, tɛɛsiaa ndɔɔ cho hoo ni. Lɛuwuŋ ŋgaa woŋ ŋ sim le palɛi i yaa. 13 O palɛi i yaa bɛŋgu masa bɛndoo cho num soli o chiɛi manyumndo niŋ, mbo mal num le nyɛ ŋ tosa wo, o koŋ kɔɔli, mbo miŋgi num o foofo num ŋ tosa wallo wo. A cho wa vɛlɛ masa bɛndoo muɛiyaŋ talallo ma ke ndu, maa paandu. 14 Kɛ nduyɛ te dɛnɛ huŋ miŋgi num nɛɛŋuu pɛ, yiyaŋ a ya, ma soo le ya o masa bɛndoo lo, mbo soli ya o chiɛi manyumndo hoo niŋ. 15 Hunɔɔ nuu Ichipi nanuŋ, biyɔɔ nda bii ya o lɛŋnde naale Hibuluileŋ niŋ ni, ma huŋ a ya nanuŋ. Nanuŋ bɛɛ dɔwɔɔ nda dɔu ya hoo o chiɛi manyumndo niŋ ndo, o cho tɛɛmbuu ni le.” 16 O koŋ, wanaa luam beedii masa bɛndoo wa wana nda bana wa o biyɔɔ niŋ ndo, ndu bɛɛ mɛɛ o che maa tɛɛsiaa lɔma sɔlaama chaaŋ ndɔ waŋ ma naŋ, mbo dimul Choosɛ aa, “Ya bɛɛ lɔma ya sɔl laŋ ma cho maŋ ni. O lɔma nima sɔlaŋ niŋ, kambɛila duauwaa labeediilaŋ la wa ya o lebol la deŋgelaa la yaa. 17 Beedila luamaala yɛ yɛlaŋ la wa o kambɛi mɛɛlaa niŋ le masa bɛndoo. Kɛ, mi Youwa huŋ, ma wa beediiyo hoo dioo o kambɛiyo niŋ ya o lebol.” 18 Mi Choosɛ lo o koŋ mbo mulul ndu aa, “Tɛɛsiaa cho hoo le lɔma numma sɔlaŋ ni. Kambɛila yaalaŋ la sim le palɛi i yaa. 19 O palɛi i yaa bɛŋgu, masa bɛndoo cho num soli o chiɛi manyumndo niŋ, mbo kelu num bolleŋ. O koŋ kɔɔli, o cho dialluŋ numndoŋ landɔɔ o yɔmndo mi youwa de muŋ.” 20 O koŋ kɔɔli, mi paale nda loonuŋ a violɔŋ masa bɛndoo Ichipi leŋ le fuuluu, mi le bii o palɛi yaa nduɛi Choosɛ dimi ve kinɛi. O paale leŋ choo, mi masa bɛndoo tosa dunyɛi bɛnduei le wanaa nduaa walla. O koŋ, mbo soli wanaa talal ndu muɛiyaŋ nda wana nda bana o dɔu chiɛi niŋ ndo, a wanaa luam beedii ndɔɔ wa wana nda banaa. 21 Mbo miŋgi wana ndɔ talaa mamuɛiyo o wali ndɔɔ niŋ maa paandu. 22 Kɛ wana wa wanaa nduaa luamaa beediiya bolleŋ ndo ndu, mbo tosa ma landu ndu mɛɛ Choosɛ dimul nda maa i cho yɔnɔŋ yɛ. 23 Kɛ nduyɛ, mi wanaa talal masa bɛndoo muɛiyaŋ nda wana nda bana nda soli chiɛi niŋ ndo o puɛɛnuŋ le yiyaŋndo a Choosɛ.

BUKULOO 25-31

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHƐNƐSEE 42-43

“Choosɛ Tiu Kɔl Ndɔɔ Ba”

(Chɛnɛsee 42:​5-7) O koŋ, mi puaa Chekɔpu wa a huŋ Ichipi nda waŋnda a piliaa le nyɛ diaa piondɔɔ, kani fuule, yiaaŋ ma a o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ. 6 Nduyɛ, Choosɛ ndu wa nyɛ o nyɛ lachi Ichipi ni. Ndu waŋnda ba o ba fee o chieeŋndo choo nda aa kua nyɛ diaa piondɔɔ o ba ni. Mi bɛndaa Choosɛ wa huŋ. Mɛɛ nda hiŋ, ma tunduŋ ndu o labɛŋgu niŋ, ma baŋ hɔlla lɛŋ le ndu bɛɛleŋ kioo. 7 Mɛɛ Choosɛ che bɛndaa nduaa, mbo sina nda. Kɛ, mbo bii nda wana aa cha ko bɛɛ aa, o sina nda le. Mbo tuulul nda hɔlla kpɛi kpɛi. Mbo nyuna nda aa, “Kuɛɛnɛ nya chɛŋ yɛ?” Ma muli aa, “Ŋ chɛŋ o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ. Nyɛ diaa naa ŋ hiŋ piondɔɔ ni.”

w15-E 5/1 13 ¶5

“Baa Ya Cho Mɛlɛka Ni?”

Kɛ mɛɛ Choosɛ che ndɔɔ bɛndaa nduaa mbo sina nda! Nduyɛ i hiou kpou ve, mɛɛ nda tunduŋ ndu o labɛŋgu niŋ, mbo yiyaŋ a chuaambɔyɛi nduɛi. Baabuiyo dimul naa maa mi Choosɛ “loonuŋ a lɔma” Chɛhowa tosa mbo sɔl o chuaambɔyɛi niŋ ndaŋ. Mi lɔma ndoo sɔl laŋ ma chɔm maa bɛndaa nduaa cho ndu hunɔɔ tundɔŋ o labɛŋgu niŋ. Nduyɛ ndi kpeekpei bɛndaa nduaa wa tosaa ni! (Chɛnɛsee 37:​2, 5-9; 42:​7, 9) Mɛɛ yɛɛ Choosɛ cho yɛ niko tosa? Baa o cho nda kɔɔmiaŋ a kɔl kɛndɛ? Ɔɔ o cho nda maa miŋgul?

w15-E 5/1 14 ¶1

“Baa Ya Cho Mɛlɛka Ni?”

Naapum nyɛ yɔŋnuŋ Choosɛ wo nɔla mbo yɔŋnuŋ num te. Kɛ, sɛɛŋgiaŋndaŋ a piɔuwaŋndo cho hau tɛtɛlɛ o yuŋgulaŋ niŋ. Te sɔɔŋ waa naa komal naa pɛ, haupa miŋ yeema nyɛ kɔl naa dimul naa wo tosaa. I wa bɔɔ suɛi taasi miŋ tol taamasi Choosɛ wo kɔɔli, nduyɛ miŋ kindiŋ le sinaa mɛɛ Chɛhowa yeema naa miŋ bii suɛi keŋ yɛ. (Pulɔwaa 14:​12) Loonuŋ maa, i cho suɛi sɔvɛ le mi kɔl nyuloo wa nya tɛɛŋ nya yuŋgu numndo. Kɛ, kɔl nyuloo nɔɔ a Chɛhowa vɛlɛ a Po ndɔɔ hiou wa o sɔvɛ.—Maatiu 10:​37.

(Chɛnɛsee 42:​14-17) Kɛ mi Choosɛ dimul nda aa, “I dimi fau, nya suaŋsuaŋnda kpeekpei nya cho ni. 15 I cho nya tofa le sinaa te tonyaa nya cho dimioo ni. I mɛnaŋ o masa bɛndoo Ichipi po, te pɔmbɔ nya lum nya cho koŋ dimioo wo o hiŋ nanuŋ mi che ndu le, la kue le. 16 La soli wana pilɛ mbo kɔ huŋ a pɔmbɔ nya. Nya tuaa haa kinɛi nya cho lo a biyaa mbo lo o koŋ ma hiŋ. O koŋ ya I cho sina ni te tonyaa nya cho dimioo ni. Te o hiŋ te, I mɛnaŋ o masa bɛndoo po, biyɔɔ nya maa suaŋsuaŋnda nya cho ni.” 17 O koŋ kɔɔli, nda kinɛi, mbo duau nda o chiɛi manyumndo niŋ le palɛi i yaa.

w15-E 5/1 14 ¶2

“Baa Ya Cho Mɛlɛka Ni?”

Mi Choosɛ tofa bɛndaa nduaa o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ le sinaa nyɛ wa nda o lakɔl lo. Mbo kandu suɛi o nda lo a hɔlla a tuu kpɛi, nduyɛ waŋndo wa hivioo nyɛ o wa dimioo wo ni. Mbo dimul nda maa suaŋsuaŋnda nda cho ni. Kɛ le ma fula o suɛi hei niŋ, ma dimul ndu a yuŋgu ndaa okɔɔ. Nduyɛ ma dimul ndu pɛŋ maa pɔmbɔ nda lumndo cho kɔɔli nda finya ndɔ. Mi Choosɛ kindiŋ le kɔl ndɔ kɛndɔɔ vioŋɔɔ. Kɛ baa pɔmbɔ ndɔ wa pa yoomu kpeekpei? Le hei sinaa, mi Choosɛ dimi aa: “I cho nya tofa.” Okoŋ mbo dimul nda maa a nɔ ma hiŋ a pɔmbɔ nda lumndo mbo che ndu. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi Choosɛ chɛl le mi wana pilɛ lo o biyɔɔ niŋ mi a tuaa miiŋgu ma kɔ huŋ a pɔmbɔ nda lumndo.—Chɛnɛsee 42:​9-20.

(Chɛnɛsee 42:​21, 22) O koŋ kɔɔli, ma dimulaŋ aa, “Nyɛ naa ŋ tosa a Choosɛ pɔmbɔ naa wo, kolo ndɔ koŋ kpeekpei dem hoo naa ni. Boondii o wa naa nyɔɔlu imɔnɛ bɛndoo, kɛ mi ŋ kɛɛ wo, nyɛ palaa koŋ tol niŋ hoo naa choo ni.” 22 Mi Lubɛŋ dimul nda aa, “I dimul nya lɔɔ koŋ aa, la yɔŋ poombɔɔ nyɛ le, mi la kɛɛ. Komaa piɔm o sɔla wo sɔŋgɔ koŋ te naa ŋ cho niŋ hoo dɛnɛ palaa sɔlaa le?”

it-2-E 108 ¶4

Choosɛ

Mɛɛ sɔɔŋ muŋ wa nda yɔŋnɔŋndo, mi bɛnduaa Choosɛ wa dimi maa le mɛɛ ndaa pisi ndu o chɛleŋ niŋ yɛ Mɛlɛka cho nda nyɛpalaa tusioo choo ni. Pɔmbɔ nda lachi kpeekpei nda wa sɔɔŋ muŋ dimioo ni. Kɛ ndaa sina wɔ pɛŋ maa ndu le wa Choosɛ le. Mɛɛ Choosɛ tuei nyɛ nda wa dimioo wo, mbo sina kɛsɛ maa a siŋgaŋ. Okoŋ, mbo mɛi nda, mbo kua ndu pilɛ, mbo chaŋ fukpaa. Mɛɛ o miiŋgu, mbo bii Simiɔŋ nda tɛɛŋ mbo tosa ma yii ndu le mi ndu lo loŋ tei ma hiŋ a pɔmbɔ nda lumndo.—Chɛ 42:​21-24.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Chɛnɛsee 42:​22) Mi Lubɛŋ dimul nda aa, “I dimul nya lɔɔ koŋ aa, la yɔŋ poombɔɔ nyɛ le, mi la kɛɛ. Komaa piɔm o sɔla wo sɔŋgɔ koŋ te naa ŋ cho niŋ hoo dɛnɛ palaa sɔlaa le?”

(Chɛnɛsee 42:​37) Mi Lubɛŋ lo o koŋ mbo dimul ndu aa, “Te I hiŋ a ndu le, dii chuauwaa niaa ŋiɔɔŋnda sɔŋgɔ koŋ. Ya ŋ cho ndu kioo ni. I cho num po numndo chuu.”

it-2-E 795

Lubɛŋ

Mi Lubɛŋ dimul pɔmbuaa nduaa le ma wou Choosɛ o sooŋ mamɛŋ velɛiyo niŋ. Lubɛŋ ndoo yeema mi ndoo koma miiŋgu nda kɔɔli mbo piŋi Choosɛ. Hei chɔm kɛsɛ maa ndoo nɔ suliŋnda kɛndɛlaŋ. (Chɛ 37:​18-30) Wɔsilaŋ 20 hiouwɔɔ okoŋ kɔɔli, mi pɔmbuaa Lubɛŋ nda dimi maa, le mɛɛ nda bii Choosɛ biyɔɔ wɔɔŋndo yɛ nda dimi ni maa suaŋsuaŋnda nda cho ni. Kɛ mi Lubɛŋ loonuŋ nda maa, bala ndɔla ve o piɔm Choosɛ wo niŋ te. (Chɛ 42:​9-14, 21, 22) Nduyɛ mɛɛ Chekɔpu kɛɛ le ma kuɛ a Bɛŋnjamiŋ Ichipi, mi Lubɛŋ lo okoŋ mbo dimul finya ndɔ aa: “Te I hiŋ a [Bɛŋnjamiŋ te,] dii chuauwaa niaa ŋiɔɔŋnda sɔŋgɔ koŋ.”—Chɛ 42:​37.

(Chɛnɛsee 43:​32) Mi ndu pila chal naa ndɔ, ma ke ndu nyɛ diaa o ndɔɔ. Ma tosa mi wanaa nduaa chal naa nda. Ichipiaa wa loŋ nda, mi nda chal naa nda. Ichipiaa nda aa di nyɛ diaa nda Hibuluiya le, kani fuule, maa dɔɔnaa nda pila cho koŋ ni.”

w04-E 1/15 29 ¶1

Yaandiaa le Nyɛ Yau Chɛnɛsee Wo Dimi Wo—II

43:​32—Le yɛɛ Ichipiaŋnda ndaa di nyɛdiaa naapilɛ nda Hibuluiya le? Naapum le mɛɛ ndaa piɛi Mɛlɛka pilɛ le yɛ, ɔɔ le mɛɛ ndaa nɔ naamula pilɛ le yɛ. Ichipiaŋnda ndaa hɛnaŋ vɛlɛ a wanaa mandaa lasaa le. (Chɛnɛsee 46:​34) Le yɛɛ? Kanifuule Ichipiaŋnda ndaa chi wanaa mandaa lasaa wanaa sɔvɛ le. Ɔɔ naapum le mɛɛ Ichipiaŋnda ndaa nɔ lɛŋnde bɔɔ le tɔlɔɔlaŋ te yɛ, ndaa hɛnaŋ a wanaa ndaa kei billo nuuviaa le chɔluaa ndaa wa le.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Chɛnɛsee 42:​1-20) Mɛɛ Chekɔpu tuei maa nyɛ diaa cho Ichipi, mbo dimul chuauwaa nduaa aa, “Mi la chal nuanaŋndo nuaa? 2 I tuei maa nyɛ diaa cho Ichipi. La kɔ mi la kɔ piondu nyɛ diaa, yɔŋi naa ŋ chuu a yiaaŋ.” 3 O koŋ, mi bɛndaa Choosɛ wo a chaŋ ŋwaŋ tɔ ma bii laŋ Ichipi le nyɛ diaa piondɔɔ. 4 Kɛ, Chekɔpu chɛl mi Bɛŋnjamiŋ, pɔmbɔɔ Choosɛ, o kuɛ nda kɔɔli le. Siooŋnde i wa ndu maa yɔŋi nyɛ yɔnuŋ ndu. 5 O koŋ, mi puaa Chekɔpu wa a huŋ Ichipi nda waŋnda a piliaa le nyɛ diaa piondɔɔ, kani fuule, yiaaŋ ma a o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ. 6 Nduyɛ, Choosɛ ndu wa nyɛ o nyɛ lachi Ichipi ni. Ndu waŋnda ba o ba fee o chieeŋndo choo nda aa kua nyɛ diaa piondɔɔ o ba ni. Mi bɛndaa Choosɛ wo huŋ. Mɛɛ nda hiŋ, ma tunduŋ ndu o labɛŋgu niŋ, ma baŋ hɔlla lɛŋ le ndu bɛɛleŋ kioo. 7 Mɛɛ Choosɛ che bɛndaa nduaa, mbo sina nda. Kɛ, mbo bii nda wana aa cha ko bɛɛ aa, o sina nda le. Mbo tuulul nda hɔlla kpɛi kpɛi. Mbo nyuna nda aa, “Kuɛɛnɛ nya chɛŋ yɛ?” Ma muli aa, “Ŋ chɛŋ o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ. Nyɛ diaa naa ŋ hiŋ piondɔɔ ni.” 8 Mi Choosɛ ndu sina bɛndaa nduaa, kɛ nda nda sina ndu le. 9 O koŋ, mbo loonuŋ a lɔma o sɔl a nda okɔɔ lɔɔ koŋ ndaŋ. Mbo dimul nda aa, “Suaŋsuaŋnda nya cho ni. Mɛɛndiaŋndo nya hiŋ lɛŋndeŋ ndeŋ ni, le mi la sina mɛɛ yaamɔɔwa looku ma tiu lɛŋndeŋ ndeŋ ba yɛ.”Ma lo o koŋ ma dimul ndu aa, “O cho lesuaŋsuaŋ te naa ŋ hiŋ te, Masanɔɔ. 10 Buɛiyaa numnda naa ŋ cho ni, Fallo. Nyɛ diaa koni naa ŋ hiŋ piondɔɔ ni. 11 Naa kinɛi finya pilɔɔ velu naa ni. Ŋ cho wanaa dimi lachoo le naa ŋ cho le. Ŋ cho lasuaŋsuaŋ te.” 12 Mbo dimul nda aa, “O cho tonya le nya cho dimi le. Mɛɛndiaŋndo nya hiŋ lɛŋndeŋ ni le mi la sina mɛɛ yaamɔɔwa looku ma tiu leŋ ba yɛ.” 13 Ma dimi aa, “Fallo, finya pilɔɔ velu naa ni. Pɔmbuaa a bɛnduaa ŋ cho ŋwaŋ tɔ a wanaa ŋiɔɔŋ, fulaa o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ. Lum naa kpɔŋ, ndu lo kɔɔli nda finya naa. Pɔmbɔ naa o pilɔɔ ndu vi niŋ.” 14 Kɛ mi Choosɛ dimul nda aa, “I dimi fau, nya suaŋsuaŋnda kpeekpei nya cho ni. 15 I cho nya tofa le sinaa te tonyaa nya cho dimioo ni. I menaŋ o masa bɛndoo Ichipi po, te pɔmbɔ nya lum nya cho koŋ dimioo wo o hiŋ nanuŋ mi che ndu le, la kue le. 16 La soli wana pilɛ mbo kɔ huŋ a pɔmbɔ nya. Nya tuaa haa kinɛi nya cho lo a biyaa mbo lo o koŋ ma hiŋ. O koŋ ya I cho sina ni te tonyaa nya cho dimioo ni. Te o hiŋ te, I menaŋ o masa bɛndoo po, biyɔɔ nya maa suaŋsuaŋnda nya cho ni.” 17 O koŋ kɔɔli, nda kinɛi, mbo duau nda o chiɛi manyumndo niŋ le palɛi i yaa. 18 Mi Choosɛ dimul nda o palɛi yaa ndɔɔ aa, “I nɔ siooŋii Mɛlɛkɛi. Lelaŋ, te la tosa nyɛ ya cho nya dimul lo pɛ, I chiindiaa yoomula nyalaŋ. 19 Te la cho pɛ wanaa sandu, mɛɛ wana pilɛ lo nanuŋ o biyaa o chiɛi manyumndo niŋ sɔŋgɔ nyaa, mi nya tuaa kuɛ a nyɛ diaa le yuŋgula nyala cho a yiaaŋ ndaŋ. 20 Te la wa hunɔɔ pɛ, la huŋ a pɔmbɔ nya, koŋ tosa ni mi I sina maa tonyaa nya cho dimioo ni, o koŋ, la sɔla lɛ diyɔɔ le.” Ma chɛl nyɛ o dimi wo.

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2026)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share