Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • mwbr20 Yindimiiyo p. 1-8
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2020
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • YINDIMIIYO 7-13
  • YINDIMIIYO 14-20
  • YINDIMIIYO 21-27
  • YINDIMIIYO 28–TƐƐKPAA 3
  • Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ
Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2020
mwbr20 Yindimiiyo p. 1-8

Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

YINDIMIIYO 7-13

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | LƐVITIKƆƆ 10-11

“Nɔ Kaalaa le Chɛhowa Mbo Hiou Yuŋgu Numndo”

(Lɛvitikɔɔ 10:​1, 2) O koŋ kɔɔli, mi puaa Elɔŋ nda a piliaa, Nadabi nda Abihu a chua hɛŋgɛila ndala nda luam nyɛm chuŋ kɛndɔŋ leniŋ ndaŋ, ma duau yiŋndeŋ leniŋ, o koŋ kɔɔli, ma duau nyɛm chuŋ kɛndɔŋ lechoo ma luam, a teleŋ nda aa nɔ mi nda aa lom muŋ te wo. Mɛɛ o nɛiyo hoo niŋ ma soli Mɛlɛka diom, kani fondole, ma luam nyɛm chuŋ kɛndɛŋ teŋgeleŋ ndoŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo, ŋ ndu Mɛlɛka pila ndu oo tuu le ma lom te woŋ. 2 Le hei, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o yɔŋ yiŋndeŋ mi le huŋ lom nda, nda ŋiɔɔŋ ma wu Mɛlɛka o hɔl loŋ.

it-1-E 1174

Nyɛ Ŋ Nɔ Di le Tosa le Wo

Ma Luam Nyɛm Chuŋ Kɛndɛŋ Ndaa nɔ Ma Lom te Woŋ. O Lɛvitikɔɔ 10:​1 niŋ, ma soliŋ diom maHibuluiyo hoo zar ɔɔ za·rahʹ kpeku le ‘nyɛm chuŋ kɛndɛŋ Mɛlɛka ndoo hini kɔl te woŋ lomɔɔ.’ Kɛ, mi puaa Elɔŋ nda Nadabi nda Abihu luam nyɛm chuŋ kɛndɔŋ waa naa o Chɛhowa lo. Le hei, mi Chɛhowa yɔŋ yiŋndeŋ mi le huŋ lom nda ma wu. (Lɛvi 10:​2; Nɔ 3:​4; 26:​61) Okoŋ kɔɔli, mi Chɛhowa dimul Elɔŋ aa: “Num ni, puaa numnda ni, te la wa luɛiyɔɔ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo niŋ pɛ, la nɔ mi la kol mamuɛi, kɛlɛŋgaa mi la kol muɛima kala kala le. Te la tosa keŋ pɛ, la cho piɔmndo sɔla. Nduyɛ sawaa hoo o cho ko le nya le, o cho le yuŋgula fula niŋ o nya niŋ ndaŋ, mbo kuɛ lende a lachi kɛ. Nya nɔ ni mi la chɔm yɛ yiɔɔ nyɛ cho o yɔŋaŋ o ya Mɛlɛka lo wo tɛɛŋ a nyɛ cho o yɔŋgaŋ o ya lo le wo, nduyɛ mi la chɔm yɛ yiɔɔ nyɛ cho o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl lo tɛɛŋ, a nyɛ cho o diandaa ya o hɔl te wo. O koŋ kɔɔli, mi la pɛɛku waŋnda Isɔluɛi, sawala ya Mɛlɛka ke Muuse le nda laŋ kpou.” (Lɛvi 10:​8-11) Hei chɔm maa naapum muɛiyaŋ Nadabi nda Abihu ndaa kol ni, nduyɛ mi hei tosa ma luam nyɛm chuŋ kɛndɛŋ ndaa nɔ ma lom te woŋ. Chɛhowa ndoo hini kɔl a hei kposoŋ te kanifuule, naapum a lum muŋ a teleŋ te, ɔɔ a lum muŋ o fondaŋ ndaa nɔ ma lom muŋ ndo le, ɔɔ ndaa lum muŋ o nɛi kɛndɛ choo le. Ɔɔ naapum a soliŋ nyɛm chuŋ kɛndɛŋ kpeekpei Ɛsɔdɔɔ 30:​34, 35 soo a muŋ okɔɔ woŋ kpeku le. Mi che bɛɛ a ve o ndapila niŋ te, kɛ Chɛhowa mel nda haki le keŋ te.

(Lɛvitikɔɔ 10:​4, 5) O koŋ kɔɔli, mi Muuse yɔŋ le puaa Usɛɛl wa, Elɔŋ bom ndɔ. Nda yɔnuŋ ni maa Mɛsiaki nda Ɛlisafaŋ. Mbo dimul nda aa, “La huŋ mi la huŋ chua tooŋgoowaa nyaa vilɛi ya o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo niŋ, mi la soli nda o dɔɔŋgɔɔ hoo niŋ.” 5 O koŋ, mi Mɛsiaki nda Ɛlisapaŋ a huŋ saa wanaa vilɛiya haa domalaŋ, ma chua nda ma soli nda o dɔɔŋgɔɔ niŋ, mɛɛ Muuse dimul nda yɛ.

(Lɛvitikɔɔ 10:​6, 7) Mi Muuse dimul Elɔŋ nda puaa nduaa a piliaa, nda yɔnuŋ ni maa Ɛliaasa nda Itamaa aa, “Te la wa puaa haa chaŋ pɛ, la sɛɛsiaŋ lanyɛ lekɔɔ mi la kɛɛ iyiiŋ saandiaa le. Te la tosa lende pɛ, mɛɛ nya bɛɛ la cho piɔmndo sɔla, nduyɛ mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dɔunuŋ tumbe a wanaa tuaa kpou. Wanayaŋ nyaaŋ, waŋnda Isɔluɛi, nda nda a chaŋ puaa haa lende, puaa Mɛlɛka Yaawɛɛ pila o tɛɛmbuu haa a yiŋndeŋ nda. 7 Kɛ nya nya la nɔ bɛɛ mi la faŋaŋ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo sondoo le puaa haa chaŋ te. Te la faŋaŋ loŋ pɛ, la cho piɔmndo sɔla. Kani fondole, a tala nya chuɛima Mɛlɛka Yaawɛɛ waŋ o lebol, mi la wa a hɛliaa le wali ndɔɔ.” O koŋ, Elɔŋ ni, Ɛliaasa ni, a Itamaa ma tosa mɛɛ Muuse o dimul nda yɛ.

w11-E 7/15 31 ¶16

A Luɛi Niŋ Pa o Pɛŋgi Mɛlɛkaa Niŋ?

16 Mi bahawɛi kala kalaa komal Elɔŋ a puaa nduaa ŋiɔɔŋ nda okɔɔ. Yiyaŋndɔ mɛɛ kɔllo wa ndu yɛ mɛɛ Chɛhowa dii puaa nduaa Nadabi nda Abihu le mɛɛ nda lom nyɛm chuŋ kɛndɛŋ ndaa nɔ ma lom te woŋ yɛ. Mi piɔm nda sɔla koŋ ndo piɔu nda tɛɛŋ nda wanaa velu nda wa. Kɛ i hiou kpou ve, mi Chɛhowa dimul Elɔŋ a puaa nduaa a piliaa aa: “Te la wa puaa haa chaŋ pɛ, la sɛɛsiaŋ lanyɛ lekɔɔ mi la kɛɛ iyiiŋ saandiaa le. Te la tosa lende pɛ, mɛɛ nya bɛɛ la cho piɔmndo sɔla, nduyɛ mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dɔunuŋ tumbe a wanaa tuaa kpou.” (Lɛvi. 10:​1-6) Nyɛ naŋ pɛɛku o hei niŋndo cho kpendekele. Ŋ nɔ miŋ kaalaa Chɛhowa mbo hiou wanayaŋ naŋ kɛɛ le ndu diomndo tueiyɔɔ woŋ.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Lɛvitikɔɔ 10:​8-11) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Elɔŋ aa, 9 “Num ni, puaa numnda ni, te la wa luɛiyɔɔ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo niŋ pɛ, la nɔ mi la kol mamuɛi, kɛlɛŋgaa mi la kol muɛima kala kala le. Te la tosa keŋ pɛ, la cho piɔmndo sɔla. Nduyɛ sawaa hoo o cho ko le nya le, o cho le yuŋgula fula niŋ o nya niŋ ndaŋ, mbo kuɛ lende a lachi kɛ. 10 Nya nɔ ni mi la chɔm yɛ yiɔɔ nyɛ cho o yɔŋaŋ o ya Mɛlɛka lo wo tɛɛŋ a nyɛ cho o yɔŋgaŋ o ya lo le wo. Nduyɛ mi la chɔm yɛ yiɔɔ nyɛ cho o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl lo tɛɛŋ, a nyɛ cho o diandaa ya o hɔl te wo. 11 O koŋ kɔɔli, mi la pɛɛku waŋnda Isɔluɛi, sawala ya Mɛlɛka ke Muuse le nda laŋ kpou.”

w14 11/1 21 ¶18

Ŋ Waŋnuŋ A Diandaa o Kaa o Kaa Niŋ

18 Le waa a diandaa, mɛɛ miŋ yaasiaa Baabuiyo nyɛkɛndɛi, nduyɛ miŋ tosa nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo. Yiyaŋndɔ a puaa Elɔŋ nda, Nadabi nda Abihu. Ma sɔla piɔmndo le nyɛm chuŋ kɛndɛ ndaa nɔ ma lom te woŋ. Kɛlɛŋgaa a wa o muɛiyaŋ niŋ. (Lɛvi. 10:​1, 2) Tofawɔ nyɛ Mɛlɛka dimul Elɔŋ ndo. (Nuawɔ Lɛvitikɔɔ 10:​8-11.) Baa dimullo bolle Baabuileŋ ndeŋ le cho naa ni maa ŋ nɔ miŋ kol mamuɛi le te ŋ wa pɛ kɔlaŋ o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ? Yiyaŋndɔ a sɔɔŋ muŋ okɔɔ. Ŋ cho lɛ o Sawa koŋ bɛŋgu le. (Luomaŋ. 10:​4) O lɛŋnde ipum niŋ, mi chaaŋaa naa laalaŋnda soliŋ muɛiyaŋ kpeku nyɛɛmbɔ te a wa pɛ nyɛdiaa dioo le kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ. Taalalaŋ la hiɔɔlu ndaa soliŋ kpeku ni o bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo wo. Mɛɛ Chiisu wa bɔŋaŋ Loonuŋ yaa biyɔɔ a buɛiyaa nduaa, mbo dimul nda le ma kol muɛima sim le kooma nduaŋ ndo. (Maa. 26:​27) Baabuiyo kuuna kolɔɔ bɛɛtambɛiyo. (2 Kɔliŋ. 6:​10; 1Timo. 3:​8) Kilisiɔŋaa bɔɔbɔɔ mi kɔl iyama ndaa kuuna nda le muɛiyaŋ kolɔɔ tuupa ma tosa wali leKilisiɔŋ kɛ kɛ. Lelɛŋ o lelɛŋ nɔ naamula ndalaŋ, kɛ i kpeekpeiye cho ni, le mi Kilisiɔŋnda “chɔm yɛyiɔɔ nyɛ cho o diandaa wo tɛɛŋ, a nyɛ cho o diandaa le wo.” Le ma wa a diandaa a mɛɛ Mɛlɛka yeema yɛ.

(Lɛvitikɔɔ 11:​8) Visiaa haa kinɛi, la dia nda le, kɛlɛŋgaa le mi la pilaŋ bɛɛ nda a vilɛiya, kani fondole, visiaa cho a nɔɔlɛi le nya wa nda cho ni.

it-1-E 111 ¶5

Visiaa

Le wanaa wa o Sawa Mɛlɛka ndoo ke Muuse wo bɛŋgu wa kinɛi sawaa hoo wa ni maa o cho visiaa kpou le ndaa nɔ ma de le. Kanifuule, Lɛvitikɔɔ 11:​8 dimi aa: “Visiaa cho a nɔɔlɛi le nya wa nda cho ni.” Koŋ cho ni Isɔluɛiya. Kɛ, sala soliaŋ Chiisu Kiliti wo tosa ŋ cho lɛ o sawaa hoo bɛŋgu le. Nduyɛ, hei tosa mi waŋchieeya kpou sɔla dioo le tosaa nyɛ Chɛhowa ndoo dimul Nuuwa wo mɛɛ Mɛŋma Koŋgi Bɛnduaŋ ma hiou.—Kolo 2:​13-17; Chɛ 9:​3, 4.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Lɛvitikɔɔ 10:​1-15) O koŋ kɔɔli, mi puaa Elɔŋ nda a piliaa, Nadabi nda Abihu a chua hɛŋgɛila ndala nda luam nyɛm chuŋ kɛndɔŋ leniŋ ndaŋ, ma duau yiŋndeŋ leniŋ, o koŋ kɔɔli, ma duau nyɛm chuŋ kɛndɔŋ lechoo ma luam, a teleŋ nda aa nɔ mi nda aa lom muŋ te wo. Mɛɛ o nɛiyo hoo niŋ ma soli Mɛlɛka diom, kani fondole, ma luam nyɛm chuŋ kɛndɛŋ teŋgeleŋ ndoŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo, ŋ ndu Mɛlɛka pila ndu oo tuu le ma lom te woŋ. 2 Le hei, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o yɔŋ yiŋndeŋ mi le huŋ lom nda, nda ŋiɔɔŋ ma wu Mɛlɛka o hɔl loŋ. 3 Mi Muuse o lo o koŋ mbo dimul Elɔŋ aa, “Nyɛ yɔnuŋ hoo wo, nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ ndu oo yiyaŋ maa o cho hunɔɔ yɔnɔŋ ndo ndu peeluŋ hoo hau lasondo ni. Mbo dimi aa, ‘Wana o wana sɔɔŋguu ya Mɛlɛka ikɛi pɛ, mɛɛ mbo chua ya maa Mɛlɛka diandaa ya I cho ni. Nduyɛ mi waŋnda kpou a ke ya bɛɛleŋ maa ya cho Mɛlɛka ni.’” Kɛ a nyɛ yɔnuŋ hoo wo kpou, Elɔŋ o suu nyɛ o nyɛ le. 4 O koŋ kɔɔli, mi Muuse yɔŋ le puaa Usɛɛl wa, Elɔŋ bom ndɔ. Nda yɔnuŋ ni maa Mɛsiaki nda Ɛlisafaŋ. Mbo dimul nda aa, “La huŋ mi la huŋ chua tooŋgoowaa nyaa vilɛi ya o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo niŋ, mi la soli nda o dɔɔŋgɔɔ hoo niŋ.” 5 O koŋ, mi Mɛsiaki nda Ɛlisapaŋ a huŋ saa wanaa vilɛiya haa domalaŋ, ma chua nda ma soli nda o dɔɔŋgɔɔ niŋ, mɛɛ Muuse dimul nda yɛ. 6 Mi Muuse dimul Elɔŋ nda puaa nduaa a piliaa, nda yɔnuŋ ni maa Ɛliaasa nda Itamaa aa, “Te la wa puaa haa chaŋ pɛ, la sɛɛsiaŋ lanyɛ lekɔɔ mi la kɛɛ iyiiŋ saandiaa le. Te la tosa lende pɛ, mɛɛ nya bɛɛ la cho piɔmndo sɔla, nduyɛ mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dɔunuŋ tumbe a wanaa tuaa kpou. Wanayaŋ nyaaŋ, waŋnda Isɔluɛi, nda nda a chaŋ puaa haa lende, puaa Mɛlɛka Yaawɛɛ pila o tɛɛmbuu haa a yiŋndeŋ nda. 7 Kɛ nya nya la nɔ bɛɛ mi la faŋaŋ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo sondoo le puaa haa chaŋ te. Te la faŋaŋ loŋ pɛ, la cho piɔmndo sɔla. Kani fondole, a tala nya chuɛima Mɛlɛka Yaawɛɛ waŋ o lebol, mi la wa a hɛliaa le wali ndɔɔ.” O koŋ, Elɔŋ ni, Ɛliaasa ni, a Itamaa ma tosa mɛɛ Muuse o dimul nda yɛ. 8 O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Elɔŋ aa, 9 “Num ni, puaa numnda ni, te la wa luɛiyɔɔ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo niŋ pɛ, la nɔ mi la kol mamuɛi, kɛlɛŋgaa mi la kol muɛima kala kala le. Te la tosa keŋ pɛ, la cho piɔmndo sɔla. Nduyɛ sawaa hoo o cho ko le nya le, o cho le yuŋgula fula niŋ o nya niŋ ndaŋ, mbo kuɛ lende a lachi kɛ. 10 Nya nɔ ni mi la chɔm yɛ yiɔɔ nyɛ cho o yɔŋaŋ o ya Mɛlɛka lo wo tɛɛŋ a nyɛ cho o yɔŋgaŋ o ya lo le wo. Nduyɛ mi la chɔm yɛ yiɔɔ nyɛ cho o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl lo tɛɛŋ, a nyɛ cho o diandaa ya o hɔl te wo. 11 O koŋ kɔɔli, mi la pɛɛku waŋnda Isɔluɛi, sawala ya Mɛlɛka ke Muuse le nda laŋ kpou.” 12 O koŋ kɔɔli, mi Muuse o dimul Elɔŋ nda puaa nduaa lo yoomu wa, nda yɔnuŋ ni maa Ɛliaasa nda Itamaa aa, “Sala nyɛ diaa kulu lomnuŋ o maaŋndo choo o tiŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo wo, la chua o tɔ lo wo mi la bɛɛndiaa mi la de ndu o maaŋndo ikɛi. Kɛ la duau yiisii o yiisii leniŋ te, kani fondole, nyɛ diaa cho o diandaa mbo hiau kpou wo o cho ni. 13 La nɔ mi la de nyɛ diaa hoo o fonda ni diandaa. Kani fondole, teleŋ o teleŋ nya soli nyɛ diaa waa nuaa sala luamaa o ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lo pɛ, nyɛ diaa tɔ lo wo, num nya puaa numnda, nya nɔ koŋ ni. Nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi maa ya I dimul nya wo ndu cho koŋ ni. 14 O koŋ kɔɔli, chɔlu ŋ dii koŋ ndo, mɛɛma ndɔ ma ŋ heelu o balaŋ choo Mɛlɛka lachi le sala kɔl nyuloo waŋ, a lɔlu ndɔ ŋ yɔŋgu maa ke kpeekpei o Mɛlɛka lo wo, la dia koŋ o fonda o fonda cho o diandaa Mɛlɛka o hɔl. Teleŋ o teleŋ, te waŋnda Isɔluɛi a soli sala kɔl nyulu waa nuaa o Mɛlɛka lo pɛ, num ni, a chuauwaa num aa piaanduaa, a chuauwaa num aa laanduaa, o nya nya nɔ wo ndu cho koŋ ni. 15 Teleŋ o teleŋ chɔloo o diinuŋ le sala waa nuaa solioo pɛ, lɔloo ni, a mɛɛma nduaŋ, la nɔ mi la hiŋ a muŋ teleŋ nda cho wa chuɛima chɔloo hoo lomɔɔ maa sala o Mɛlɛka lo wo, mi la heelu muŋ o balaŋ choo maa sala kɔl nyulu o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo. Kɛ, mɛɛma chɔloo hoo a lɔlu ndɔɔ, num ni a chuauwaa numnda, o nyaa cho koŋ ni le fɛɛŋ a fɛɛŋ, mɛɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi yɛ.”

YINDIMIIYO 14-20

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | LƐVITIKƆƆ 12-13

“Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Sawala Chɛhowa Ndoo Dɔu a Naa Ŋlɛlɔɔ Okɔɔ Laŋ Niŋndo”

(Lɛvitikɔɔ 13:​4, 5) Kɛ te o wa pɛ, mi nyɔɔ kilaŋ waŋndo o ŋdial, mi fonda koŋ o wa o humbu maa kawa, nduyɛ mi pau del wana koŋ ndo o ve o yiŋgilaa tiŋ te, nduyɛ vɛlɛ mi yiiŋii balu fondaŋ kawa koŋ nde i ve i humbu le, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo soli wana koŋ waŋnda tɛɛŋ mbo kɔ wa naa yololiaa ndu pilɛ le palɛi i ŋɔmmɛu. 5 O paale ŋɔmmɛuleŋ choo, wana soliaa lasalaa o mɛɛndiaŋ vɛlɛ wana koŋ fonda koŋ. Te o che pɛ maa pau koŋ mɛɛ o wa pɛi yɛ koni o cho wɔ ni, o hiu lachi le pɛ, wana soliaa lasalaa o kɛsi ndu vɛlɛ naa yololiaa kaŋ ndu pilɛ kpe le palɛi i ŋɔmmɛu.

wp18.1-E 7

Baa Sɔɔŋ Baabuiyo Dimi Woŋ Cho Wɔ Pa Ŋ Sɔvɛ ɔɔ Ŋ Paandu Niŋ?

• Wanaa lanaawa solioo waŋnda tɛɛŋ.

Mi Sawa Mɛlɛka ndoo ke Muuse wo dimi maa te waŋndo ndoo nɔ naa ŋlɛlɔɔ pɛ, ndaa nɔ ma soli ndu waŋnda tɛɛŋ. Mɛɛ mi wɔsilaŋ la hiau 800 malaŋ wanaa chiɔuwaa kandu sawa mandaa hoo dɔwɔɔ o wali niŋ. Nduyɛ, sawaa hoo cho wɔ kɛ o sɔvɛ.—Lɛvitikɔɔ bolle 13 a 14.

(Lɛvitikɔɔ 13:​45, 46) “Te waŋndo o nɔ naa wɔɔŋ taŋ wana wo lekɔɔ pɛ, wana koŋ o nɔ mbo woonuŋ nyɛla yuululaŋ, mbo mal yiiŋnde lende o saandiaa le, nduyɛ, mbo yiinuŋ nyɔɔ o sondo, mbo kua a dimioo aa, ‘I cho o nɔɔlɛiyo! I cho o nɔɔlɛiyo.’ 46 Nduyɛ haaa a teleŋ naa koŋ o cho wana koŋ lekɔɔ wo, o nɔɔlɛi wana koŋ o wa ni. Nduyɛ wana koŋ o nɔ mbo fula o dɔɔŋgɔ koŋ niŋ waŋnda tɛɛŋ mbo kɔ wa a ba ndɔ yɛ.”

wp16.4-E 9 ¶1

A Sina Pa?

O sindɔɔ niŋ, siooŋnde pila Chuuwa ndaa nɔ ni le naa ŋlɛlɔɔ. Te naa hoo ndoo bii pɛ waŋndo mi ndoo saaŋgiaa ndu, nduyɛ mbo ke ndu namtaleŋ. Kooma ve le naa ŋlɛlɔɔ siŋgioo le. Lelaŋ, mi ndaa soli wanaa ndaa nɔ naa hoo wa waŋnda tɛɛŋ, nduyɛ ndaa nɔ ma dimul wanaa cheleŋ maa a cho a nɔɔlɛi.—Lɛvitikɔɔ 13:​45, 46.

(Lɛvitikɔɔ 13:​52) Nyɛ koŋ o wa o toosiaa a kola baa kala kala, o wa nyɛ chuɛɛnaŋ cho o toosiaa a yiiŋii visi, a nɔ ma lom ndu chilikɔ, kani fondole, yul koŋ, yul taŋ o nyɔɔ mbo tɛɛmbuu nyɔɔ wo cho koŋ ni.

(Lɛvitikɔɔ 13:​57) Kɛ te yul koŋ o miiŋgu vɛlɛ o nyɛ koŋ pɛ, mbo wa hiouwɔɔ lachi a pɛŋgɛlaŋndo, o wa yau visi, o wa nyɛ cho o toosiaa a kola cheleŋ, ɔɔ a fuŋnde baa kala kala, a nɔ ma lom nyɛ koŋ.

it-2-E 238 ¶3

Naa Ŋlɛlɔɔ

O nyɛla chuɛɛnaŋ ndaŋ a o chiɛilaŋ. Mi naa ŋlɛlɔɔ ndoo del vɛlɛ o nyɛm ndaa toosiaa a yaula visiaa woŋ a o nyɛla chuɛɛnaŋ ndaŋ, hali la ndaa toosiaa bɛɛ a yiiŋii visiaa ɔɔ a fuŋii kala kalɛi laŋ. Mi yullo ndoo faŋaŋ o nyɛlaŋ te ndaa tɔɔ laŋ pɛ, nduyɛ kɛɛsiaa wa le laŋ kɛsioo landaŋ a waŋchieeya le teleŋ tiŋ. Kɛ te nyɔɔ ndoo yul pɛ mbo nɔ kɔɔle chaakiileŋ, ɔɔ mbo wa o siaŋa, nduyɛ mi yul koŋ hiou lachi a waa o nyɛ koŋ pɛ, mɛɛ naa ŋlɛlɔɔ wa koŋ ni. Lelaŋ, ndaa nɔ ma lom nyɛ koŋ. (Lɛvi 13:​47-59) Te nyɔɔ ndoo holnuŋ pɛ o chiɛiyo mbo nɔ kɔɔle chaakiileŋ ɔɔ mbo wa o siaŋa, wana soliaa lasalaa ndoo nɔ mbo kinda chiɛi koŋ le teleŋ tiŋ. Ndaa nɔ ma soli pouta yul koŋ o pilaŋ ndaŋ, nduyɛ ma sɛɛluu chiɛi koŋ leniŋ. Okoŋ ma kɔndu pouta laŋ a nyɛ nda sɛɛluu koŋ ndo ma kɔ viou o fondaŋ nɔɔlɛi wa landaŋ a chioo wo. Kɛ te yul koŋ ndoo miiŋgu pɛ, mɛɛ chiɛi koŋ ndoo simnuŋ o nɔɔlɛi. Nduyɛ wana nɔ chiɛi koŋ ndo ndoo nɔ mbo pɛl ndu, okoŋ mbo sooluu nyɛ o nyɛ o taŋgul chiɛi koŋ mbo kɔ viou laŋ o fondaŋ wa o nɔɔlɛiyo. Kɛ te wana soliaa lasalaa ndoo dimi pɛ maa chiɛiyo cho o diandaa, ndaa tosa kɛɛsiaa le chiɛi koŋ dindioo kpeekpei. (Lɛvi 14:​33-57) Wanaa bɔɔbɔɔ dimi maa yullo ɔɔ lɔmbioo naa ŋlɛlɛ ndoo holnuŋ o chiɛilaŋ a o nyɛlaŋ ndo wa ni. Kɛ ŋ laalaŋ tau a nyɛ nda dimi wo le.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Lɛvitikɔɔ 12:​2) “Chɔm waŋnda Isɔluɛi sawalaŋ ndaŋ maa, te wana lanɔɔ o chua yollo pɛ, mbo velu wana pɔnɔɔ, wana lanɔ koŋ le palɛi i ŋɔmmɛu o wa o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. Tofa wɔ ko mɛɛ o cha nuaa teleŋ ndɔɔ, mbo wa o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl lɛ.

(Lɛvitikɔɔ 12:​5) “Kɛ te o wa pɛ maa wana lanɔɔ o velu ni, le lɔɔlaŋ la tiɔɔŋ ndu komsa koŋ, o wa o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. Tofa wɔ ko mɛɛ o cha nuaa teleŋ ndɔɔ mbo wa o nɔɔlɛi ya o hɔl lɛ. O koŋ kɔɔli, ndu komsa koŋ o nɔ mbo chum le palɛi bele-ŋɔmpum a i ŋɔmpum, kani fuule, o nɔ mbo sɔla dindioo ya Mɛlɛka o hɔl le teleŋ ndɔ o che o violɔɔ niŋ ndo.

w04-E 5/15 23 ¶2

Yaandiaa le Nyɛ Yau Lɛvitikɔɔ wo Dimi Wo

12:​2, 5—Le yɛɛ violɔɔ ndoo siiŋguu yɛ wana lanɔɔ o “nɔɔlɛi” Mɛlɛka o hɔl? Le chuauwaa walaŋnda violɔɔ Chɛhowa ndoo toosiaa waŋchieeya ni. Kɛ le mɛɛ Adam nda Ifi tosa hakioo yɛ, mi chuauwaa nda velu wa kpou simnuŋ wanaa lahakiaa. Mi wana lanɔɔ ndoo simnuŋ o nɔɔlɛi Mɛlɛka o hɔl le teleŋ tiŋ te ndoo velu pɛ chuaa. Nduyɛ sɔɔŋ cheleŋ wa vɛlɛ ŋ muŋ siiŋguu ndu o nɔɔlɛi Mɛlɛka o hɔl le chuaa violɔɔ woŋ. Muŋ cho yɛ teleŋ ndɔ o cha wo a mɛŋma fula wana pɔnɔɔ niŋ le mi wana lanɔɔ chua folioo waŋ ni. Mi sɔɔŋ muŋ kpou tosa miŋ loonuŋ maa wanaa lahakiaa naŋ cho ni. (Lɛvitikɔɔ 15:​16-24; Sam 51:​5; Luomaŋnda 5:​12) Mi sawala wa a diondɔɔ okɔɔ laŋ la loonuŋ Isɔluɛiya maa, a hauba a sala baŋaa le hakila waŋchieeya faŋaa nduyɛ ma simnuŋ wanaa walaŋ. Mɛɛ sawalaŋ ndaŋ la lo nda mandaa ni haa “mi Kiliti huŋ.”—Kaleesiaŋnda 3:​24.

(Lɛvitikɔɔ 12:​3) Nduyɛ, te o velu pɛ, te palɛi i hiou pɛ i ŋɔmmɛu o ŋɔmaa wo, a nɔ ma hivi po o velu koŋ ndo o chiɛi kɔɔli.

wp18.1-E 7

Baa Sɔɔŋ Baabuiyo Dimi Woŋ Cho Wɔ Pa Ŋ Sɔvɛ ɔɔ Ŋ Paandu Niŋ?

• Teleŋndo le hivi chiɛi kɔɔlioo.

Mi sawa Mɛlɛka ndoo ke Muuse wo dimi maa te a velu pɛ wana pɔnɔɔ, te palɛi hiou pɛ i ŋɔmmɛu, o ŋɔmaa wo a nɔ ma hivi ndu o chiɛi kɔɔli. (Lɛvitikɔɔ 12:​3) Te a velu pɛ chɛlɛkpɔɔ sɛnɛi, le mi kooma nduaŋ ma tosa wallo nyɛkɛndɛi, mɛɛ mbo chua lɔɔ opilɛ. O sindɔɔ niŋ, tuupa mi dandala sɔvɛlaŋ la kandu tosaŋndo, i wa bɔɔ suɛi taasi le chumndo mi lɔɔ opilɛ hiou tuupa ma hivi chɛlɛkpɔɔ o chiɛi kɔɔli.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Lɛvitikɔɔ 13:​9-28) “Te waŋndo o nɔ naa wɔɔŋ taŋ wana wo lekɔɔ pɛ, wana koŋ a nɔ ma hiŋ a ndu o wana soliaa lasalaa lo. 10 Te a hiŋ a ndu loŋ pɛ, wana soliaa lasalaa o mɛɛndiaŋ wana koŋ. Te o saaluŋ pɛ maa fonda naa koŋ o cho koŋ waŋndo wo, maa yiiŋii balu fondaŋ koŋ nde i yɔnuŋ i humbu pɛ, nduyɛ mi pauwo o del o fondaŋ koŋ, 11 mɛɛ naa wɔɔŋ taŋ wana wo o pum, ndu wana koŋ o sɔla koŋ ni. O koŋ, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. Wana soliaa lasalaa o nɔ lɛ mbo kɛsi wana koŋ naa yololiaa le ndu mɛɛndiaŋ te. Kani fondole i wa niŋ kpendekele maa naa wɔɔŋ taŋ wana wo o pum wana koŋ o nɔ koŋ lekɔɔ ni. 12-13 Kɛ mi i yɔnuŋ dɔɔ mi naa wɔɔŋndo hoo o keeku waŋndo choo mi kawalaŋ la lo ndu lekɔɔ kpou, chɔŋ o bolleŋ mbo tol a peloŋ di, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho niŋ o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl. 14 Kɛ te naa koŋ o mal waŋndo pauwo lekɔɔ pɛ, mɛɛ wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. 15 Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo mɛɛndiaŋ vɛlɛ wana koŋ. Te o saaluŋ pau koŋ wana koŋ lekɔɔ pɛ, o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl, kani fondole, naa taŋ wana wo o pum wana koŋ o nɔ koŋ ni. 16 Kɛ te pau koŋ o seŋgu wana koŋ pɛ, mi kawaa lo o fonda koŋ, wana koŋ o nɔ mbo miiŋgu naa wana soliaa lasalaa chua. 17 O koŋ, mbo kɔ mɛɛndaŋ ndu vɛlɛ. Te sioŋgɔɔ kpeekpei pau koŋ o seŋgu ni mi kawaa lo o fonda koŋ, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o simnuŋ o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl.” 18 Mi Mɛlɛka hiau lachi a suɛi aa, “Mi i yɔnuŋ dɔɔ mi hindɔɔ o chal waŋndo, nduyɛ mbo chɔm o hɔlla maa o seŋgu. 19 Kɛ te teleŋ tiŋ o hiou pɛ, fondaŋ koŋ o hindu waŋndo mbo dendu fo, te koŋ te o yɔnuŋ o siaŋa a buŋgaŋ humboŋ leniŋ. Wana koŋ o nɔ mbo kuɛ o wana soliaa lasalaa lo. 20 Te o kuɛ pɛ, wana soliaa lasalaa o kɔ mɛɛndiaŋ ndu. Te fonda nyɔɔ hindu ndu koŋ ndo o simnuŋ pauwo pɛ, nduyɛ mi yiiŋii balu pau koŋ nde i yɔnuŋ i humbu pɛ, mɛɛ naa wɔɔŋ taŋ wana wo ndu fula koŋ wana koŋ ni. Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. 21 Kɛ te wana soliaa lasalaa o mɛɛndiaŋ fondaŋ koŋ pɛ, mbo che maa yiiŋii balu pau koŋ nde i cho i humbu le, nduyɛ, maa pau koŋ yiŋgila tiŋ te, nduyɛ mi pau kalaa o kandu sioŋgɔɔ pɛ, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo soli wana koŋ waŋnda tɛɛŋ mbo kɔ wa naa yololiaa ndu pilɛ le palɛi i ŋɔmmɛu. 22 O paale ŋɔmmɛuleŋ choo, wana soliaa lasalaa o mɛɛndiaŋ vɛlɛ wana koŋ fonda koŋ. Te o che pɛ maa pau kalaa o cho kɔlaŋ a dionɔŋndo pɛ, mɛɛ naa wɔɔŋ taŋ wana wo o pum ndu fula wana koŋ ni. Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. 23 Kɛ te fondaŋ koŋ o hiu lachi a dionɔŋndo le, mɛɛ o cho naa wɔɔŋ te cho wana koŋ lekɔɔ le. Hindɔɔ chal ndu wo tindi ndɔɔ cho koŋ ni. Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho niŋ o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl. 24 “Mi i yɔnuŋ dɔɔ mi waŋndo o lomnuŋ, mi pau koŋ o wa o humbu leniŋ a buŋgaŋ siaŋaŋ, ɔɔ mbo wa o humbu leniŋ. 25 Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo mɛɛndiaŋ pau koŋ. Te yiiŋii balu pau koŋ nde i yɔnuŋ pɛ i humbu, nduyɛ mi pau kalaa o yiŋgila tiŋ pɛ, mɛɛ naa wɔɔŋ taŋ wana wo o pum, ndu wana koŋ o sɔla koŋ o lomnɔŋ koŋ niŋ ni. Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl, kani fondole, i wa i chɔmnaŋ kpendekele maa naa wɔɔŋ taŋ wana wo o pum, ndu wana koŋ o sɔla koŋ ni. 26 Kɛ te wana soliaa lasalaa o mɛɛndaŋ fondaŋ koŋ pɛ, mbo saaluŋ maa yiiŋii balu pau koŋ nde i cho i humbu le, nduyɛ, maa pau kalaa o yiŋgila tiŋ te, nduyɛ mi pau kalaa o kandu sioŋgɔɔ pɛ, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo soli wana koŋ waŋnda tɛɛŋ mbo kɔ wa naa yololiaa ndu pilɛ le palɛi i ŋɔmmɛu 27 O paale ŋɔmmɛuleŋ choo, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo mɛɛndiaŋ ndu. Te pau koŋ o wa hiouwɔɔ lachi a dionɔŋndo pɛ, mɛɛ naa wɔɔŋ taŋ wana wo o pum ndu fula koŋ wana koŋ ni. Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. 28 Kɛ te pau koŋ o hiu lachi a dionɔŋndo le, mbo kandu sioŋgɔɔ pɛ, mɛɛ o cho naa wɔɔŋ te cho wana koŋ lekɔɔ le. Lomnɔŋ wana koŋ o lomnuŋ ndo ndu tosa ni fonda koŋ o hindu le. Wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o cho o diandaa ya Mɛlɛka o hɔl.

YINDIMIIYO 21-27

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | LƐVITIKƆƆ 14-15

“Piɛile Tonyaleŋ Le Nɔ mi Le Wa Le Diandaa”

(Lɛvitikɔɔ 15:​13-15) Te wana pɔnɔ koŋ o seŋgu a naa koŋ pɛ, o nɔ mbo chum le palɛi i ŋɔmmɛu le mbo sɔla dindioo ya o hɔl. O koŋ kɔɔli, o nɔ mbo tɔɔ nyɛla ndɔlaŋ, nduyɛ mbo puluŋ a mɛŋma sɛnɛiyaŋ fo. O koŋ, mbo simnuŋ o diandaa ya o hɔl. 14 Wana koŋ o nɔ mbo chum le palɛi i ŋɔmmɛu, o paale ŋɔmaa leŋ choo, o hiŋ a piiŋaa fɔŋnduaa a ŋiɔɔŋ ɔɔ kaŋgbuaa fɔŋnduaa a ŋiɔɔŋ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo sondoo. Te o hiŋ a nda pɛ, o ke wana soliaa lasalaa. 15 O koŋ, mi wana soliaa lasalaa o soli youwaa kaŋ salaa, o soli pɛ o pilɛ sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo, o soli vɛlɛ o pilɔɔ sala luamaa. Mɛɛ o toltaŋ ndaŋ wana soliaa lasalaa o looku tosa ni mi wana pɔnɔ koŋ o simnuŋ o diandaa ya o hɔl.

it-1-E 263

Pulɔŋndo

Mi Isɔluɛiya ndaa puluŋ pulɔŋ teŋgeŋndo le Sabula bɔɔbɔɔ. Te waŋndo ndoo seŋgu pɛ a naa ŋlɛlɔɔ, ɔɔ te mɛŋma tosa mi wana lanɔɔ chua folioo waŋ maa wa wana pɔnɔɔ fulaa pɛ, ɔɔ mi wana lanɔɔ ndoo chii teleŋ ndɔɔ chɔ, te koŋ te mi waŋndo ndoo tosa chiɛiniŋndo, o simnuŋ o “nɔɔlɛi” Mɛlɛka o hɔl, nduyɛ ndoo nɔ mbo puluŋ. (Lɛvi 14:​8, 9; 15:​4-27) Te waŋndo ndoo wa pɛ o tɛndiiyo niŋ a wana vilɛiyo ɔɔ mbo pilaŋ ndu, mɛɛ o simnuŋ o “nɔɔlɛi.” Nduyɛ ndaa nɔ ma dindi ndu a mɛŋma wa le waŋndo dindioo waŋ. Kɛ te waŋndo ndoo kɛɛ le sawalaŋ ndaŋ tolɔɔ kɔɔli pɛ, wana koŋ ndoo nɔ mbo sɔla piɔmndo, “fondole, le mɛɛ o tosa mi tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a [Isɔluɛiya] latulu wo o simnuŋ o nɔɔlɛi . . . Mɛlɛka o hɔl lɛ.” (Nɔ 19:​20) Le saboo hoo nda tuu pulɔŋndo a waa sakpo Chɛhowa o hɔl ni. (Sam 26:​6; 73:​13; Ai 1:​16; Isi 16:​9) Diom Chɛhowaa cho ko maa mamɛŋ, nduyɛ o nɔ kpaayaa le naa dindioo.—Ɛfi 5:​26.

(Lɛvitikɔɔ 15:​28-30) Nduyɛ te wana lanɔɔ o chii teleŋ ndɔɔ pɛ, o nɔ mbo kandu palɛi chɔmndo, haaa mbo chii palɛi i ŋɔmmɛu, malaŋ o simnuŋ o diandaa ya o hɔl. 29 Te palɛi ŋɔmmɛu keŋ i hiou pɛ, o paale ŋɔmaa leŋ choo o hiŋ a piiŋaa fɔŋnduaa a ŋiɔɔŋ ɔɔ kaŋgbuaa fɔŋnduaa a ŋiɔɔŋ naa wana soliaa lasalaa chua o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ o cho a nya latulu wo sondoo. 30 O koŋ, mi wana soliaa lasalaa o soli youwaa kundala tiɔɔŋaa kaŋ salaa, o soli pɛ o pilɛ sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo, o soli o pilɔɔ sala luamaa. Mɛɛ o toltaŋ ndaŋ wana soliaa lasalaa o looku tosa ni, mi wana lanɔ simnuŋ koŋ o nɔɔlɛi le teleŋ ndɔɔ chɔɔ wo o simnuŋ vɛlɛ o diandaa ya o hɔl.

it-2-E 372 ¶2

Te wana lanɔɔ che pɛ teleŋ ndɔɔ

Te wana lanɔɔ ndoo che pɛ teleŋ ndɔɔ a teleŋ o nɔ mbo che ndu le wo, ɔɔ mi teleŋ ndoo nɔ le chiiyo wo fuuluu kɛ mbo chii le, mi hei bɛɛ ndii siiŋguu ndu wana nɔɔlɛiyo Mɛlɛka o hɔl. O teleŋ koŋ bɛŋgu, nyɛ o nyɛ ndoo hini choo pɛ ɔɔ mbo chal lechoo, nyɛ koŋ bɛɛ ndoo simnuŋ o nɔɔlɛi Mɛlɛka o hɔl. Nduyɛ te wana o wana ndoo pilaŋ nyɛ koŋ pɛ, ndu bɛɛ ndoo simnuŋ o nɔɔlɛi. Te ndoo chii vɛlɛ teleŋ ndɔɔ chɔ pɛ, ndoo nɔ mbo chua palɛi i ŋɔmmɛu, malaŋ o simnuŋ o diandaa. O paale ŋɔmaa leŋ choo o hiŋ a kaŋgbuaa a ŋiɔɔŋ ɔɔ piiŋaa fɔŋnduaa a ŋiɔɔŋ o wana soliaa lasalaa lo. Okoŋ, mi wana soliaa lasalaa o soli youwaa kaŋ opilɛ sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo, mbo soli opilɔɔ sala luamaa le mbo sɔla diondɔɔ Mɛlɛka o hɔl.—Lɛvi 15:​19-30.

(Lɛvitikɔɔ 15:​31) Mɛɛ nuaa nya looku tosa ni mi Isɔluɛiya a kpɛkpɛla nyɛm tosa ma simnuŋ a nɔɔlɛiyoŋ, koŋ tosa ni a tɛɛmbuu tɛndii chɔm maa Mɛlɛka cho a nda latulu, mbo wa nda tɛɛŋ ndo labɛɛ, ma lo a nɔɔlɛi ya o hɔl ma sɔla piɔmndo le.

it-1-E 1133

Fondaŋ Diandaa

2. Tɛndii Mɛlɛkaa, okoŋ kɔɔli ma ke ndu diolaŋ aa chiɛi Mɛlɛkaa. Fondaŋ ndaa taŋgul tɛndii Mɛlɛkaa a chiɛi Mɛlɛkaa wo, vɛlɛ a nyɛ o nyɛ wa loŋ ndaa veelu ni aa: fondaŋ diandaa. (Ɛs 38:​24; 2Ko 29:​5; Walta 21:​28) Nyɛm muŋ hiou wa ŋ sɔvɛ o lau tɛndii Mɛlɛkaa a o chiɛi Mɛlɛkaa niŋndoŋ wa bandu luamaa lasalaa a hɛŋgɛi bɛndu ichiliŋndo ni. Nyɛm diandaŋ nyɔɔŋ muŋ wa ni. Wanaa ndaa wa a diandaa Mɛlɛka o hɔl la kinɛi ndaa nɔ dioo le luɛiyɔɔ o lau tɛndii Mɛlɛkaa a teleŋ ndaa yeema wo ni. O lau chiɛi Mɛlɛkaa bɛɛ, wanaa wa a diandaa Mɛlɛka o hɔl la kinɛi ndaa luɛi loŋ ni. Le taamaseliiyo, te wana lanɔɔ ndoo wa pɛ o nɔɔlɛi Mɛlɛka o hɔl, ndoo nɔ di mbo pilaŋ nyɛ o nyɛ diandaa ɔɔ mbo luɛi o fondaŋ diandaa niŋ te. (Lɛvi 12:​2-4) Te Isɔluɛiya ndaa wa pɛ a nɔɔlɛi Mɛlɛka o hɔl ma kɛɛ le nɛi chɔmaa o yɔŋgu nda le ma sɔla diondɔɔ wo tolɔɔ kɔɔli, mɛɛ tɛndii Mɛlɛkaa nda wa koŋ nɔɔliaa ni. (Lɛvi 15:​31) Te wana ndoo seŋgu a naa ŋlɛlɔɔ wo ndoo hiŋ pɛ salaa solioo le mbo sɔla diondɔɔ Mɛlɛka o hɔl, o dio lau tɛndii Mɛlɛkaa sondoo ndoo mɛɛlu ni. (Lɛvi 14:​11) Wana o wana ndoo wa pɛ o nɔɔlɛi Mɛlɛka o hɔl mbo de nyɛdiaa sala kɔl nyuloo o tɛndii Mɛlɛkaa ɔɔ o chiɛi Mɛlɛkaa niŋ, ndoo nɔ mbo sɔla piɔmndo.—Lɛvi 7:​20, 21.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Lɛvitikɔɔ 14:​14) Saa kondo wana soliaa lasalaa o cho hoo diyɔɔ le sala biondɔŋndo solioo wo, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo chua kooma saa koŋ ma tiŋ, mbo suu wana hiŋ hoo le dindioo sɔlaa wo o nile tumnde ba kɛndɛleŋ, o koŋ kɔɔli, mbo suu ndu vɛlɛ ma tiŋ o suei bɛnduii ba kɛndɛi, mbo suu ndu vɛlɛ ma tiŋ o suei bɛnduii pelii ba kɛndɛi.

(Lɛvitikɔɔ 14:​17) O koŋ kɔɔli, chuɛima tɔma cho lo wana soliaa lasalaa o ba kɔllo waŋ, o nɔ mbo suu wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo maŋ o nile ndɔle tumnde ba kɛndɛleŋ, a o suei nduɛi bɛnduii ba kɛndɛi, a o suei nduɛi bɛnduii pelii ba kɛndɛi, o fondaŋnda o suu ndu koŋ kooma sala biondɔŋndo laŋ.

(Lɛvitikɔɔ 14:​25) O koŋ kɔɔli, mi wana soliaa lasalaa o dii saa fɔŋndɔ koŋ mbo chua kooma saa koŋ ma tiŋ mbo suu wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo o nile ndɔle tumnde ba kɛndɛleŋ, o koŋ kɔɔli, mbo suu ndu ma tiŋ o suei bɛnduii ba kɛndɛi, mbo suu ndu vɛlɛ ma tiŋ o suei bɛnduii pelii ba kɛndɛi.

(Lɛvitikɔɔ 14:​28) O koŋ kɔɔli, chuɛima tɔma cho ndu lo o ba kɔllo waŋ, mbo suu wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo o nile ndɔle tumnde ba kɛndɛleŋ, a o suei nduɛi bɛnduii ba kɛndɛi, a o suei nduɛi bɛnduii pelii ba kɛndɛi, o fondaŋnda o suii ndu kooma sala biondɔŋndo laŋ.

it-1-E 665 ¶5

Nileŋ

Mɛɛ Muuse wa kunda wanaa soliaa lasalaa hɛlioo, Mi Chɛhowa dimul ndu le mbo chua kooma saa kondo ndaa dii le nda hɛlioo waŋ matiŋ, mbo sui Elɔŋ o nile ndɔle tumnde ba kɛndɛleŋ, suei nduɛi bɛnduii ba kɛndɛi, a o suei nduɛi bɛnduii pelii ba kɛndɛi. Mi Muuse tosa vɛlɛ nyɛ pilɔɔ hoo kpe a puaa Elɔŋ nda. Mi Kooma Muuse sui maŋ Elɔŋ a puaa nduaa waŋ ma chɔm maa ndaa nɔ ma tuei Mɛlɛka diom, ma tosa wali ndɔɔ, nduyɛ ma bii yoomula ndalaŋ o nɛi bɛnda wo choo le chɔmndo maa wanaa soliaa lasalaa nda cho ni. (Lɛvi 8:​22-24) O nɛi pilɛ koŋ choo, le mi wana ndoo seŋgu a naa ŋlɛlɔɔ wo ndoo sɔla diondɔɔ Mɛlɛka o hɔl, mi sawaa dimi maa wana soliaa lasalaa ndoo nɔ mbo chua kooma saa kondo wana koŋ kuɛ le salaa solioo waŋ a chuɛiyaŋ, mbo sui ndu o nile tumnde ba kɛndɛleŋ. (Lɛvi 14:​14, 17, 25, 28) Mi nyɛ waa naa ndoo yɔŋnuŋ te chiɔɔ ndoo yeema pɛ le loo masanɔ ndɔɔ o ba bɛŋgu lefafɛɛŋ. Chɛ koŋ, masanɔ ndɔɔ ndoo nɔ mbo kuɛ a ndu mbo kɔ simi ndu o keedei bɛŋgu, mbo buli ndu nileŋ. Taamasi ndaa handu ndu koŋ o nileŋ ndo wa chɔmndo maa, chɛ koŋ ndoo nɔ yeemɛi le hiouwɔɔ lachi a masanɔ ndɔɔ diomndo tueiyɔɔ.—Ɛs 21:​5, 6.

(Lɛvitikɔɔ 14:​43-45) Te a sooluu pouta nyɛ koŋ o chal laŋ choo o chiɛiyo laŋ pɛ, ma sɛɛluu chiɛiyo leniŋ kpou, mi nyɛ koŋ o miiŋgu vɛlɛ mbo kilaŋ pɛ, 44 wana soliaa lasalaa o nɔ mbo kuɛ mbo kɔ mɛɛndaŋ vɛlɛ nyɛ koŋ. Te nyɛ cho koŋ maa yul lo o wa hiouwɔɔ lachi a pɛŋgɛlaŋndo o chiɛiyo pɛ, mɛɛ naa wɔɔŋ taŋ wana wo ndu holnuŋ chiɛi koŋ ni. Chiɛi koŋ o wa o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. 45 Wana chiɛi koŋ o nɔ mbo pɛl chiɛi koŋ, nduyɛ mbo sooluu nyɛ o nyɛ o taŋgul chiɛi koŋ a ndu, lapou ni, ŋpɛŋgɛ ni, a nyɛ o nyɛ nda yikpa chiɛi koŋ latulu mbo faŋa laŋ chiee, mbo kɔ viou laŋ o fondaŋ cho o nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl.

g-E 1/06 14, kɔfoo

Yul Kɛndɔɔ a o Wɔɔŋndo

YULLO O SINDƆƆ NIŊ.

Baabuiyo soo a naa ŋlɛlɛ ndoo holnuŋ o chiɛiyo wo okɔɔ. (Lɛvi 14:​34-48) Wanaa bɔɔbɔɔ dimi maa yullo ɔɔ lɔmbioo naa ŋlɛlɛ ndoo holnuŋ o chiɛilaŋ ndo wa ni. Kɛ ŋ laalaŋ tau a nyɛ nda dimi wo le. Nduyɛ o wa bɛɛ lende, Sawa Mɛlɛkaa ndoo dimi maa wana ndoo nɔ chiɛi koŋ ndo ndoo nɔ mbo soli pouta yul koŋ o pilaŋ ndaŋ, nduyɛ mbo sɛɛluu chiɛi koŋ leniŋ kpou. Okoŋ mbo kɔndu pouta laŋ a nyɛ o sɛɛluu koŋ ndo mbo kɔ viou ndu o “fondaŋ nɔɔlɛi” wa landaŋ a chioo wo. Kɛ te yul koŋ ndoo miiŋgu pɛ, mɛɛ chiɛi koŋ ndoo simnuŋ o nɔɔlɛi. Nduyɛ wana nɔ chiɛi koŋ ndo ndoo nɔ mbo pɛl ndu, okoŋ mbo viou nyɛm wa loŋ ndoŋ. Nɛila chɔmaala Chɛhowa ndoo yɔŋgu laŋ wanaa nduaa laŋ la wa chɔmndo maa ndoo kaala nda, nduyɛ maa ndoo buulaŋ a kɛndiaa ndaa.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Lɛvitikɔɔ 14:​1-18) Mi Mɛlɛka Yaawɛɛ hiau lachi a suɛi mbo dimul Muuse aa, 2 “Wana naa wɔɔŋndo wa lekɔɔ wo, tolta o keeku le dindioo sɔlaa laŋ, la cho laŋ ni. A nɔ ma hiŋ a wana koŋ o wana soliaa lasalaa lo. 3 O koŋ, mi wana soliaa lasalaa o soli ndu o dɔɔŋgɔɔ niŋ le mbo kɔ mɛɛndiaŋ ndu. Te naa wɔɔŋ koŋ o chuu wana koŋ lekɔɔ pɛ, mbo seŋgu, 4 wana soliaa lasalaa o nɔ mbo dimul wana koŋ mbo hiŋ a youwaa cho a diandaa ya Mɛlɛka o hɔl la a ŋiɔɔŋ, a yɔm sidaa wo, a kola siaŋa yɔɔ wo, nduyɛ a lɛvii hasɔpi ve, le sala wana koŋ solioo le mbo sɔla dindioo ya o hɔl. 5 O koŋ kɔɔli, mi wana soliaa lasalaa o dimi ma dɔu mɛŋma sɛnɛiyaŋ o kpɛɛnɛi puuluei niŋ, ma dii youwaa kaŋ o pilɛ o kpɛɛnɛi keŋ choo, mi kooma you koŋ ma deli o mɛŋma maŋ niŋ. 6 O koŋ kɔɔli, mi wana soliaa lasalaa o yiŋ youwo o pilɔɔ o cho yoomu wo latulu a yɔm sidaa wo, nduyɛ a kola siaŋa yɔɔ koŋ, a lɛvii hasɔpi ve o mɛŋma sɛnɛi ma cho ma muuliaŋ a kooma you nda dii koŋ ndo waŋ niŋ. 7 O koŋ kɔɔli, mi wana soliaa lasalaa o fasaŋa wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo kooma you nda dii koŋ ndo le ŋɔmmɛu. O koŋ, mbo dimul waŋnda maa wana koŋ o simnuŋ o diandaa. Nduyɛ mbo mal you lo koŋ yoomu wo mbo o kuɛnuŋ. 8 O koŋ kɔɔli, mi wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo, o tɔɔ nyɛla ndɔlaŋ, mbo sendi, nduyɛ mbo puluŋ fo, o koŋ, mbo simnuŋ o diandaa. O koŋ kɔɔli, mbo miiŋgu niko o dɔɔŋgɔ nya cho wo niŋ, kɛ o luei yɔ o tɛndii ndɔɔ niŋ te, haaa mɛɛ mi palɛi hiou i ŋɔmmɛu. 9 O paale ŋɔmmɛuleŋ choo, o sendi vɛlɛ kpou, chɔŋ a yiiŋnde ndu o lebol, mbo kuɛ a siɛiye, nduyɛ a yiiŋii lahɔl le, o koŋ kɔɔli, a yiiŋnde ndu o ŋdial kpou. O koŋ kɔɔli, mbo tɔɔ nyɛla ndɔlaŋ, mbo puluŋ fo. O koŋ, mbo simnuŋ o diandaa. 10 O paale ŋɔmaaleŋ choo o nɔ mbo hiŋ a saa konduaa fɔŋnduaa a ŋiɔɔŋ, nduyɛ, a saa laandoo o chii wɔsioo o pilɛ wo, a nɔ sɔŋ o sɔŋ te wa. O koŋ kɔɔli, mbo hiŋ vɛlɛ a chuɛima ɔlifiiyaŋ paŋtiiyo tɛɛŋ, a kolo toosiaa beediiyo o kɛndɛ kɛndɔɔ, paŋndaŋ la ŋɔmpum, o muuliaŋ a chuɛima ɔlifiiyaŋ. 11 O koŋ kɔɔli, wana soliaa lasala, dindi wana koŋ ndo mbo hiŋ a wana koŋ o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu wo sondoo, latulu a nyɛm muŋ. 12 Te o hiŋ a wana koŋ loŋ pɛ, saa konduaa ŋiɔɔŋaa wana koŋ o hiŋ nda, wana soliaa lasalaa o soli o pilɔɔ salaa loŋ, latulu a chuɛima ɔlifiima wana koŋ o hiŋ maŋ paŋtiiyo tɛɛŋ ndaŋ. Salaa hoo wana soliaa lasalaa o nɔ mbo heelu ndu o balaŋ choo ya Mɛlɛka lachi maa sala. Sala koŋ cho le yɔŋ wɔɔŋndo faŋaa ni. 13 Saa hoo a nɔ ma dii ndu o fonda ni diandaa, naa nda dii chɔluaa a piliaa wa, chɔlu cho le sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo, a chɔlu cho le sala luamaa solioo wo. Nduyɛ nyɛm o cho muŋ sala paawa biondɔŋndo soli woŋ, muŋ bɛɛ wana soliaa lasalaa ndu nɔ muŋ ni, mɛɛ nyɛm sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo woŋ ŋ cho yɛ koni. Sala diandaa hiou kpou wo ndu cho hoo ni. 14 Saa kondo wana soliaa lasalaa o cho hoo diyɔɔ le sala biondɔŋndo solioo wo, wana soliaa lasalaa o nɔ mbo chua kooma saa koŋ ma tiŋ, mbo suu wana hiŋ hoo le dindioo sɔlaa wo o nile tumnde ba kɛndɛleŋ, o koŋ kɔɔli, mbo suu ndu vɛlɛ ma tiŋ o suei bɛnduii ba kɛndɛi, mbo suu ndu vɛlɛ ma tiŋ o suei bɛnduii pelii ba kɛndɛi. 15 O koŋ kɔɔli, chuɛima ɔlifiima wana koŋ o hiŋ maŋ ndaŋ, mi wana soliaa lasalaa o tala ma tiŋ o ba ndɔ miallo, 16 mbo yiŋ suei nduɛi bakɛndɛi leniŋ mbo fasaŋa maŋ ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lachi loŋ le ŋɔmmɛu. 17 O koŋ kɔɔli, chuɛima tɔma cho lo wana soliaa lasalaa o ba kɔllo waŋ, o nɔ mbo suu wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo maŋ o nile ndɔle tumnde ba kɛndɛleŋ, a o suei nduɛi bɛnduii ba kɛndɛi, a o suei nduɛi bɛnduii pelii ba kɛndɛi, o fondaŋnda o suu ndu koŋ kooma sala biondɔŋndo laŋ. 18 O koŋ kɔɔli, chuɛima tɔma cho ndu lo o ba kɔllo waŋ, o kpɔlɔkiaa maŋ wana hiŋ koŋ le dindioo sɔlaa wo o lebol. Mɛɛ toltaŋ ndaŋ wana soliaa lasalaa o looku tosa Mɛlɛka Yaawɛɛ o hɔl ni, mi wana koŋ o simnuŋ o diandaa.

YINDIMIIYO 28–TƐƐKPAA 3

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | LƐVITIKƆƆ 16-17

“Nyɛ Paale Mɛlɛka Ndoo Mal Waŋnda Haki Leŋ Le Sim le Numndo”

(Lɛvitikɔɔ 16:​12) O koŋ kɔɔli, mbo kɔ kɔndu dɛŋgultaŋ o maaŋndo choo, hɛŋgɛi chuaa leyiŋ ndo cha Mɛlɛka Yaawɛɛ lachi. O koŋ kɔɔli, mbo kɔndu vɛlɛ nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ ŋ cho ŋ chuiyaa woŋ baa le diiŋ, mbo kuɛ a muŋ o fonda [diandaa] hiou kpou wo, latulu a yiŋnde leŋ.

w19.11 21 ¶4

Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Yau Lɛvitikɔɔ Wo Niŋndo

4 Nuawɔ Lɛvitikɔɔ 16:​12, 13. Yiyaŋndɔ a nyɛ ndoo yɔŋnuŋ o Paale Mɛlɛka Ndoo Mal Waŋnda Haki Leŋ choo wo: Masa wanaa soliaa lasalaa luɛi o tɛndii Mɛlɛkaa niŋ. Teleŋ tasoo le luɛiyɔɔ o fondaŋ Hiou Diondɔɔ Kpou wo cho hoo ni, nduyɛ leyaa o nɔ le luɛiyɔɔ ni. Mɛɛ o wa luɛiyɔɔ, mbo bii nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ o ba ŋ piaa cha o hɛŋgɔɔ niŋ. Nduyɛ, mbo kuandu vɛlɛ dɛŋgultaŋ o hɛŋgɛi chuaa le yiŋndo niŋ mbo bii o baa pilɔɔ. Mɛɛ o fuuluu o kola bɛndu cho le luɛiyɔɔ o fondaŋ Hiou Diondɔɔ Kpou wo, mbo sim. Okoŋ, mbo luɛi niko o fondaŋ Hiou Diondɔɔ Kpou wo a lebɛɛ mbo sim kɔfu kpemaa lachi. Hei cho ko maa Chɛhowa lachi o cho isisi ni! Masa wanaa soliaa lasalaa wou niko nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɛŋ o luɛi muŋ o ba woŋ o dɛŋgultaŋ choo okoŋ, mi kumnde hel nduyɛ, mi chuŋ kɛndɔɔ tiu o lumuiyo niŋ kpou. Okoŋ kɔɔli, mbo luɛi vɛlɛ o fondaŋ Hiou Diondɔɔ Kpou wo a kooma sala faŋa yɔɔŋ wɔɔŋndo waŋ. Loonuŋ maa o lom fɛŋ nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ malaŋ o soli salaa a kooma sala faŋa yɔɔŋ wɔɔŋndo waŋ.

(Lɛvitikɔɔ 16:​13) Mbo dɔu nyɛm chuŋ kɛndɛŋ muŋ o yiŋnde leŋ choo ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lachi. O koŋ, mi kumii keŋ i kumbu kpeŋgbei inyiɛɛyo, o cho o kumbu kɔfu kpemaa choo wo, yɔŋi o del ndu lehɔl mbo sɔla piɔmndo.

w19.11 21 ¶5

Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Yau Lɛvitikɔɔ Wo Niŋndo

5 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɛŋ ndaa luam o Paale Mɛlɛka Ndoo Mal Waŋnda Haki Leŋ choo wo? Baabuiyo dimi maa Chɛhowa che piɛile buɛiyaa nduaa cho ndu piɛiyo o laalaŋndo choo wa maa nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ. (Sam 141:​2; Sɔɔŋ. 5:​8) Loonuŋ maa mi masa wanaa soliaa lasalaa ndoo ke Chɛhowa bɛɛle yiŋgoloŋndeŋ te ndoo hiŋ pɛ a nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ ndu lachi. O nɛi pilɛ koŋ choo, te ŋ wa pɛ piɛileŋ o Chɛhowa lo, ŋ nɔ miŋ chɔm bɛɛle yiŋgoloŋndeŋ. Ŋ nɔ miŋ yɔŋ siooŋnde le ndu kɔllo tɛɛmbuuwo. Ŋ nɔ bɔɔ balika melaa le sinaa maa Wana Toosiaa le chieeŋndo kpou chɛl naa le miŋ sɔɔŋguu ndu ikɛi, mɛɛ chuaambɔɔ sɔɔŋguu naa finya ndɔ ikɛi yɛ. (Chemi. 4:​8) O chɛl naa le waa chaaŋaa nduaa! (Sam 25:​14) Ŋ nɔ bɔɔ balika melaa le di o ke naa hoo wo nduyɛ fɛŋ bɛɛ ŋ yeema miŋ tosa nyɛ tɛɛmbuu ndu kɔllo wo le.

(Lɛvitikɔɔ 16:​14, 15) O koŋ kɔɔli, nau o dii koŋ le salaa solioo le ndu pila a yuŋgu ndɔɔ wo, mbo wou suei o kooma nau koŋ niŋ, mbo fasaŋa maŋ ma tiŋ o kumbu kɔfu koŋ lachi, o kpeŋgbei inyiɛɛyo o cho lechoo wo, mbo fasaŋa vɛlɛ ma tiŋ kɔfu kalaa lachi le ŋɔmmɛu. 15 O koŋ kɔɔli, mbo dii chuiŋ cho le sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo le salaa solioo le waŋnda Isɔluɛi. Te o dii ndu pɛ, o luɛi a kooma nduaŋ o fonda [diandaa] hiou kpou wo, o fasaŋa maŋ ma tiŋ o kpeŋgbei inyiɛɛyo choo, nduyɛ a o kpeŋgbei koŋ lachi, mɛɛ o tosa a kooma nauwo yɛ koni.

w19.11 21 ¶6

Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Yau Lɛvitikɔɔ Wo Niŋndo

6 Loonuŋ maa masa wanaa soliaa lasalaa ndoo luam fɛŋ nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ malaŋ o soli salalaŋ. Nyɛm ndoo luam muŋ fɛŋ ndoŋ chɔm ni maa Mɛlɛka cho kɔl hini a salala o cho hunɔɔ soli laŋ. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ? Teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, mbo tosa suɛi sɔvɛ pum tuupa mbo soliŋ yoomu ndɔɔ sala. Nduyɛ, suɛi o tosa keŋ nde wa i sɔvɛ mbo hiau pɛŋ waŋchieeya baŋaa. Yɛɛ wa yɛ suɛi keŋ? Le mi Chɛhowa chɛl sala ndɔɔ, Chiisu ndoo nɔ fɛŋ mbo diikuŋ ndu o nyɛ o nyɛ niŋ. O nɛi koŋ choo Chiisu wa chɔm ni maa sɔɔŋ tosaa o nɛi Chɛhowaa choo cho nyɛ bɛnda le tosaa wo ni. Nduyɛ, o keŋ niŋ o wa vɛlɛ chɔm kpendekele ni maa Finya ndɔ nɔ dioo ni le waa waŋchieeya choo masa, nduyɛ maa masale ndɔleŋ le cho sakpo.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Lɛvitikɔɔ 16:​10) Chuiŋ kooŋ cho chɔm maa ndu nɔ le kɔlaŋ o pollo niŋ Asasɛɛ wo, Elɔŋ o nɔ mbo hiŋ a chuiŋ koŋ yoomu, mbo huŋ yɔŋgu ndu o ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lo, o koŋ kɔɔli, ma mal chuiŋ koŋ mbo kuɛnuŋ o pollo niŋ Asasɛɛ. Mɛɛ o nɛiyo hoo niŋ waŋnda nɔla ni ma sɔla malɔɔ le yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ.

w09-E 8/15 6 ¶17

Mɛlɛka Ke Naa Tiindaŋndo le Yoomu Fafɛɛŋndo Sɔlaa o Lɛŋndeŋ Choo

17 Nuawɔ nyɛ Sawa Mɛlɛka ndoo ke Muuse wo dimi a chuiŋ wa le Asasɛɛ wo okɔɔ wo. Iwɔsi o iwɔsi, o Paale Mɛlɛka Ndoo Mal Waŋnda Hakileŋ choo, mi masa wanaa soliaa lasalaa ndoo handu chuiŋndo balaŋ o lebol nduyɛ mbo chɔɔmuu hakilaŋ Isɔluɛiya tosalaŋ kpou. Mi nyɛ o nyɛ Isɔluɛiya tosa tol chuiŋ koŋ kɔɔli, okoŋ mi chuiŋ koŋ kuɛ a hakila ndalaŋ o yondo pollo niŋ. (Lɛvi. 16:​7-10, 21, 22) Mi Aisaya dimi maa Mɛsayanɔɔ bɛɛ wa hunɔɔ nyɛ waa naa tosa. Mbo dimi maa o cho chɛlɔɔ mbo ‘sɔla saŋgaa,’ mbo biuŋ “nyɛ nɛiyaa,” nduyɛ “mbo yɔŋgu yoomu ndɔɔ le yɔŋnda wɔɔŋnda wanaa bɔɔbɔɔ,” le halikpeŋ ma sɔla yoomu fafɛɛŋndo.—Nuawɔ Aisaya 53:​4-6, 12.

(Lɛvitikɔɔ 17:​10, 11) “O koŋ kɔɔli, wana o wana cho Isɔluɛi, o wa Isɔluɛinɔ, o wa wanaa lekaa waa cho nya tɛɛŋ nda, wana o wana de kooma visioo pɛ, I dɔunuŋ tumbe a wana koŋ, nduyɛ mi I soli ndu Isɔluɛiya tɛɛŋ po. 11 Kani fondole, nyɛ o nyɛ yoomaa, o koowaŋ niŋ yoomu ndɔɔ o cho ni. Le sabu koŋ ya dimi ni, maa la nɔ mi la soli koowaŋ salaa o maaŋndo choo, le yɔŋnda nyala wɔɔŋndaŋ faŋaa.

w14 11/1 14 ¶10

Sabu Naŋ Nɔ Miŋ Wa A Diandaa Wo

10 Nuawɔ Lɛvitikɔɔ 17:​10. Mi Chɛhowa dimul Isɔluɛiya maa “a dia kooma suu o suu le.” Kilisiɔŋnɔɔ nɔ mbo kɛɛ kooma visioo, a ma wanachioo dioo. (Walta Wanaa Chiisuaa 15:​28, 29) Siooŋnde nɔ mii bii naa te ŋ yiyaŋ pɛ maa ‘Chɛhowa faŋa naa hɔlteŋ kɔɔli’ nduyɛ mbo soli naa po kunda ndɔɔ tɛɛŋ. Ŋ kaala ndu, nduyɛ ŋ yeema miŋ diikuŋ ndu. O wa bɛɛ mi simul piɔmndo komal naa, ŋ nɔ kɔl sikpaa le kiɔɔ diikɔŋndo nyɛ wanaa buulaŋ kposoŋ le sawa Chɛhowaa a koowaŋ okɔɔ le wa a dimul naa wo le. Tonya i cho ni maa, ŋ cho mamɔɔ sɔla le mɛɛ naŋ bii sawa Mɛlɛkaa a koowaŋ okɔɔ yɛ. Kɛ naapila hɛli le Mɛlɛka diikɔŋndo ni. (Chudi 17, 18) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sina a hei okɔɔ le mbo mala naa miŋ nɔ “kɔl sikpaa” le kiɔɔ koowaŋ dioo, ɔɔ le chɛlɔɔ ma hivi naa maŋ o ŋdial?—Ditɔnɔ. 12:​23.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Lɛvitikɔɔ 16:​1-17) Mɛɛ puaa ŋiɔɔŋaa Elɔŋ nda, a soli salaa o nɛi cheleŋ choo teŋgeleŋ nda a vi, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o suaa naa Muuse chua. 2 Mbo dimul ndu aa, “Dimul Elɔŋ bɛ num maa o cho teleŋ o teleŋ te o nɔ mbo luɛi o fonda ni [diandaa] mbo hiou o kola cho o landaa loŋ ndo lekɔɔli le, kani fondole, kɔfu kpema cho o kola koŋ lachi wo, o kumbu ndɔɔ choo kpeŋgbei ni inyiɛɛyo o cho ni, naa ya I huŋ mi wa o yumbu yumboo niŋ nda. Te o fula kɔɔli pɛ mbo luɛi loŋ teleŋ o nɔ le luɛiyɔɔ le wo, o sɔla piɔmndo. 3 Te o wa luɛiyɔɔ o fonda ni [diandaa] pɛ, o nɔ mbo kuɛ a nau fɔŋndɔɔ le sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo solioo, o koŋ kɔɔli, a saa fɔŋndɔɔ le sala luamaa solioo. 4 “Nduyɛ te o wa luɛiyɔɔ loŋ pɛ, o nɔ mbo puluŋ fo, o koŋ kɔɔli, mbo wounuŋ nyɛla soliaa lasala laŋ, la cho la toosiaa a kola baa kalaa mi la wa la [diandaa] ya Mɛlɛka o hɔl laŋ, te o wounuŋ pɛ doma lebɛŋgoo, o wounuŋ doma vilɛi wa o doma koŋ choo wo, o yii num yauleŋ lechoo, o koŋ kɔɔli, o wounuŋ mɔsil vilɛiyo. 5 O nɔ mbo nyuna waŋnda Isɔluɛi ma ke ndu chuiŋaa tooyiaa a ŋiɔɔŋ le mbo soli nda salaa, o pilɛ le sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo, o pilɛ le sala luamaa. 6 Nduyɛ, ndu Elɔŋ o nɔ mbo soli nau tooyoo sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo, le ndu pila a yuŋgu ndɔɔ. 7 Chuiŋaa ŋiɔɔŋaa kaŋ nda, o nɔ mbo kuɛ a nda Mɛlɛka Yaawɛɛ lachi, o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ o cho a nya latulu wo sondoo. 8 Te o kuɛ a nda loŋ pɛ, o kɔ wuu kooŋ, le sinaa chuiŋ nɔ le salaa soliŋndo o ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lo wo, a chuiŋ nɔ le kɔlaŋ o pollo niŋ Asasɛɛ wo. 9 Chuiŋ kooŋ ŋ cho chɔm maa ndu nɔ le salaa soliŋndo o ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lo ni wo, Elɔŋ nɔ mbo soli chuiŋ koŋ sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo. 10 Chuiŋ kooŋ cho chɔm maa ndu nɔ le kɔlaŋ o pollo niŋ Asasɛɛ wo, Elɔŋ o nɔ mbo hiŋ a chuiŋ koŋ yoomu, mbo huŋ yɔŋgu ndu o ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lo, o koŋ kɔɔli, ma mal chuiŋndo koŋ mbo kuɛnuŋ o pollo niŋ Asasɛɛ. Mɛɛ o nɛiyo hoo niŋ waŋnda nɔla ni ma sɔla malɔɔ le yɔŋnda ndala wɔɔŋndaŋ. 11 O koŋ kɔɔli, nau tooye Elɔŋ o nɔ mbo soli sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo le ndu pila a yuŋgu ndɔɔ wo, mi Elɔŋ o yɔŋgu nau koŋ o ya lo, mbo dii ndu. 12 O koŋ kɔɔli, mbo kɔ kɔndu dɛŋgultaŋ o maaŋndo choo, hɛŋgɛi chuaa leyiŋ ndo cha Mɛlɛka Yaawɛɛ lachi. O koŋ kɔɔli, mbo kɔndu vɛlɛ nyɛm chuŋ kɛndɛ kɛndɔŋ ŋ cho ŋ chuiyaa woŋ baa le diiŋ, mbo kuɛ a muŋ o fonda [diandaa] hiou kpou wo, latulu a yiŋnde leŋ. 13 Mbo dɔu nyɛm chuŋ kɛndɛŋ muŋ o yiŋnde leŋ choo ya Mɛlɛka Yaawɛɛ lachi. O koŋ, mi kumii keŋ i kumbu kpeŋgbei inyiɛɛyo, o cho o kumbu kɔfu kpemaa choo wo, yɔŋi o del ndu lehɔl mbo sɔla piɔmndo. 14 O koŋ kɔɔli, nau o dii koŋ le salaa solioo le ndu pila a yuŋgu ndɔɔ wo, mbo wou suei o kooma nau koŋ niŋ, mbo fasaŋa maŋ ma tiŋ o kumbu kɔfu koŋ lachi, o kpeŋgbei inyiɛɛyo o cho lechoo wo, mbo fasaŋa vɛlɛ ma tiŋ kɔfu kalaa lachi le ŋɔmmɛu. 15 O koŋ kɔɔli, mbo dii chuiŋ cho le sala faŋa yɔŋ wɔɔŋndo wo le salaa solioo le waŋnda Isɔluɛi. Te o dii ndu pɛ, o luɛi a kooma nduaŋ o fonda [diandaa] hiou kpou wo, o fasaŋa maŋ ma tiŋ o kpeŋgbei inyiɛɛyo choo, nduyɛ a o kpeŋgbei koŋ lachi, mɛɛ o tosa a kooma nauwo yɛ koni. 16 Te waŋnda Isɔluɛi a simnuŋ a nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl pɛ, nduyɛ ma soli ya diom, o koŋ kɔɔli, ma tosa yɔŋ wɔɔŋndo pɛ, nɛiyo hoo o nɔ ni mbo dindi fonda diandaa hiou kpou wo. Nduyɛ tɛndii chɔm maa Mɛlɛka Yaawɛɛ cho a nya latulu bɛɛ, lende koni nya nɔ ni mi la dindi ndu, fondole o cho o taŋgulaa nya Isɔluɛiya tɛɛŋ, nduyɛ la cho a nɔɔlɛi ya Mɛlɛka o hɔl. 17 Nduyɛ boondii Elɔŋ o nɔ mbo wa o fonda diandaa hiou kpou wo mbo wa salalaŋ ndaŋ solioo ve, salaa le ndu pila a yuŋgu ndɔɔ le yɔŋ nda wɔɔŋndo, a salaa le waŋnda Isɔluɛi kpou le yɔŋ nda wɔɔŋndo, wana o wana cheleŋ o nɔ mbo wa o tɛndii chɔm maa Mɛlɛka cho a nya latulu wo niŋ te, haaa mbo chii salalaŋ soli mbo fula.

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2026)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share