Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo
FUOO 7-13
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 12-13
“Heelɔŋndo Tusi Wana Siɔmbulaŋ”
w00-E 8/1 13 ¶17
Heelɔŋndo Tusi Wana Siɔmbulaŋ
17 O yiyaŋ wanachioo niŋ, ma kuɛ le dimi maa nyɛ Sɔɔl ndoo tosa wo ndoo wɔu le. Kanifuule le mɛɛ ndaa chiŋalaŋ wanaa Mɛlɛkaa, ma kindu nda kindɔɔ wɔɔŋndo nduyɛ ma wa nyiiyaa kpa kpa yɛ. (Saamiɛɛ Tasoo 13:6, 7) O kpeekpei niŋ, te bahawɛiyo komal num pɛ, i cho suɛi wɔɔŋ le ma keleŋa isɔɔ tosa le ndu solioo le. Kɛ loonuŋ maa o kɔllo niŋ di Chɛhowa tofa ni, nduyɛ o nɔla mbo sina yiyaŋnda naalaŋ. (Saamiɛɛ Tasoo 16:7) Kɛlɛŋgaa mi ndoo sina sɔɔŋ pum a Sɔɔl okɔɔ ŋ Baabuiyo suu a muŋ okɔɔ le woŋ. Le tamaseliiyo, mi Chɛhowa cha dɔɔ maa nyɛ tosa mi Sɔɔl kɛɛ biuwɔŋndo wo wa kaa heelaŋ ndoo nɔ wo ni. Mi Sɔɔl yiyaŋ dɔɔ maa Saamiɛɛ yuuwa nduyɛ maa o nɔ pindiei. Kɛlɛŋgaa hei tosa ni mbo duaŋ tumbe, nduyɛ mbo yiyaŋ maa le mɛɛ o wa masa yɛ ndoo nɔ mi ndoo chum ndu le. O suɛi hei niŋ, mi Sɔɔl yiyaŋ maa le mɛɛ Saamiɛɛ keleŋa hunɔɔ le yɛ, ndoo nɔ dioo le sɔɔŋ tosaa a ba ndɔ, mi ndoo tul bɛɛ nɛila ndɔla chɔmaalaŋ kɔɔli le. Yɛɛ wa yɛ fulamakɔɔlioo? Mi Saamiɛɛ tambu kɔl a Sɔɔl. Nduyɛ mbo dimul ndu aa: “Masale numndeŋ le hiu lɛ niŋ lachi le. . . . Kanifondole, le mɛɛ ŋ soli ndu [Chɛhowa] diom ma kɛɛ nyɛ o dimul numndo tosaa yɛ.” (Saamiɛɛ Tasoo 13:13, 14) Lelaŋ, mi Kaa ndɔ heelaŋndo tusi ndu siɔmbulaŋ.
w07-E 6/15 27 ¶8
Chɛhowa Che Diikɔŋ Numndo o Sɔvɛ
8 Kona cho o Baabuiyo niŋ a Masaa Sɔɔl okɔɔ wo chɔm mɛɛ kaa diikaŋndo cho nyɛ sɔvɛ yɛ. O kandɔŋndo, Sɔɔl ndoo tusiŋ nduyɛ ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ. Lelaŋ, ‘mi ndoo chuaŋnuŋ pɛŋ maa o suliŋ te.’ Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi kaa heelaŋndo a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la kandu kɛɛsiaala ndɔlaŋ kpaayaa nɔɔ choo. (Saamiɛɛ Tasoo 10:21, 22; 15:17) O teleŋ pilɛ niŋ, Sɔɔl ndoo nɔ le chɔulabaa a Filitiaŋnda. Mi Saamiɛɛ dimul masaa le mbo chum ndu le salaa solioo o Chɛhowa lo, okoŋ mbo ke ndu nɛi chɔmaa. Kɛ Saamiɛɛ keleŋa hunɔɔ a teleŋ Sɔɔl ndoo yeema mi ndoo hiŋndo le. Lelaŋ mi waŋnda kandu sɛŋiŋndo. Mɛɛ Sɔɔl che hei, mbo “soli sala luamaa o Mɛlɛka lo.” Kɛ mi Chɛhowa tambu kɔl tau a ndu. Mɛɛ Saamiɛɛ hiŋ, mi Sɔɔl yɔŋgu kafɛilaŋ le suɛi wɔɔŋ ndoo tosa ve. Mbo dimi maa le mɛɛ Saamiɛɛ keleŋa hunɔɔ le yɛ, ndoo nɔ dioo le salaa solioo le Chɛhowa kɔllo nɛŋioo. Le Masaa Sɔɔl, salaa solioo ndoo hiou wa o sɔvɛ a diikɔŋndo nɛi chɔmaa le Saamiɛɛ chumndo le salaa solioo. Le hei mi Saamiɛɛ dimul ndu aa: “A tosa suɛi idiɔm bɛndu Sɔɔl. Nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ, o cho Mɛlɛka numndo wo o dimul num le tosaa wo o cho ndu le ŋ tosa hoo le.” Le mɛɛ Sɔɔl kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo yɛ, mi masaleŋ le hialuŋ ndu.—Saamiɛɛ Tasoo 10:8; 13:5-13.
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
w11-E 7/15 13 ¶15
O Bɛnda Bɔɔ Ma Tol Nɛi Chɔmaa Chɛhowaa Kɔɔli
15 Naapum mi waŋnda haa yiyaŋ maa wanachioo waa masaa bɛnda mbo hiau Chɛhowa. Kanifuule, a nɔla ma che ndu okoŋ ma tiindaŋ ndu. Te o wa lende pɛ, mɛɛ nyɛm fondoŋ nda wa muŋ tolɔɔ kɔɔli ni. Nduyɛ hei wa nda luei o kpundɔɔ niŋ le yiyaŋnda Setanalaŋ tolɔɔ kɔɔli. Hei wa wa tɛtɛlɛ le mi masaa Waŋchieeya ndaa luei nda balaŋ o mɛlɛkaa lachoowaa piɛiyo niŋ. Wanaa piɛi mɛlɛkaa lachoowaa wa yiyaŋ maa nyɛm naŋ cha woŋ, mɛɛ mɛlɛkaa nda toosiaa a yɔmnde ɔɔ poutaŋ nda cho naa yɛ, a cho kpeekpei. Nduyɛ maa a nɔla ma tiindaŋ nda mbo hiau Mɛlɛka naŋ chi le wo, o toosiaa nyɛ o nyɛ fee wo. Kɛ a mɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl ndoo dimi yɛ, ‘piɔmnda cho nyɛ o nyɛ le.’ (1 Kɔliŋ. 8:4) A nɔla ma che, ma tuei, ma soo, ɔɔ ma tosa nyɛ o nyɛ le. A tiuba ma che nda nduyɛ ma pilaŋ nda. Kɛ te a wa pɛ opilɛ piɛiyo, mɛɛ nyɛ fondoo ko ŋ cho piɛiyo ni. Nyɛm fondoŋ muŋ o kpundɔɔ niŋ koni ŋ yaa wana ni.—Sam 115:4-8.
FUOO 14-20
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 14-15
“Diikɔŋndo Bɛnda Mbo Hiau Salalaŋ Solioo”
w07-E 6/15 26 ¶4
Chɛhowa Che Diikɔŋ Numndo o Sɔvɛ
4 Nyɛ o nyɛ naŋ nɔ, Chɛhowa nɔ ni. Kanifuule ndu toosiaa nyɛ o nyɛ fee ni. Te lende i cho ni, baa ŋ nɔ pa nyɛ o naŋ ke ndu wo? Ei. Ŋ nɔ nyɛ sɔvɛ naŋ ke ndu wo. Yɛɛ cho yɛ nyɛ koŋ? Ŋ tiuba miŋ sɔla mulioo o sila cho o Pulɔwaa 27:11 niŋndo. Le dimi aa: “Wa wana kɔl kalu po nuu, ma tosa mi naŋ kɔl. Koŋ tosa ni, wana o wana kindi le ya chuaa chɔdɔ pɛ, i sɔla nyɛ ya i muli ndu diom ndo.” Ŋ tiuba miŋ ke Mɛlɛka diikɔŋ naa. Setana dimi maa, te tɔɔndaŋndaŋ la komal wanachioo pɛ, o tiuba mbo chɔm lo lechoo wo o Mɛlɛka lo le. Mi che bɛɛ ŋ nɔ bahawɛila pilɛ le, nduyɛ ŋ fula o kɔɔlima pilɛ le, kɛ sanaa a diikɔŋ naa, ŋ tiuba miŋ mulul ndu maa choolaŋ i cho ni. Nuawɔ se dikeŋnaŋ bɛndu naŋ nɔ wo!
it-2-E 521 ¶2
Diikɔŋndo
Nyɛ o nyɛ cho miŋ siŋga ndu a diikɔŋndo le. Nduyɛ pɛŋ, te ŋ diikuŋ te, ŋ nɔla miŋ nɛŋi Mɛlɛka kɔl kposoŋ te. Lelaŋ mi Saamiɛɛ dimul Masaa Sɔɔl aa: “Salaa solioo o Mɛlɛka lo, o koŋ kɔɔli, ma chuu ndu nyɔɔŋ, a nyɛ o dimul numndo tosaa o yɛɛnɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o hiou yɛ yeema? I dimul lɔɔ num Sɔɔ, nyɛ Mɛlɛka dimul num ndo tosaa o bɛnda mbo hiau salaa solioo. O naŋ mi wana yaŋ nilaŋ [ndu sim ni, diikɔŋndo] o nyɛ Mɛlɛka dimul num ndo, mbo hiau a salaa solioo o ndu lo a saa kɛndɛ kɛndiaa.” (1Sa 15:22) Kiɔɔ diikɔŋndo cho ni, nyɛ Chɛhowa dimul naa le tosaa wo kiɔɔ. Nduyɛ chɔmndo naŋ wa koŋ vɛlɛ ni maa ŋ laalaŋ diomnda o dimul naalaŋ te. Teŋgeŋ cho wana kɛɛ diikɔŋndo wo tɛɛŋ a wana sooluu piɔmnda wo le. (1Sa 15:23; Tuuwɔ Luo 6:16) O yɔŋ bɛɛ miŋ chɛl le nyɛ nda dimul naa wo tosaa, kɛ te ŋ tosa ndu le, mɛɛ fondo fuu. Te ŋ kɛɛ pɛ le suɛi nda dimul naa ve tosaa, mɛɛ ŋ laalaŋ kposoŋ a ndi le. Nduyɛ pɛŋ, keŋ chɔm lebɛɛ kposoŋ le wana dimul naa le suɛi keŋ tosaa wo le. (Mat 21:28-32) Te waŋndo tuei pɛ sila Mɛlɛkaa, kɛ mbo kɛɛ le nyɛ o tueiyo tosaa, o sɔla salaa Mɛlɛkaa le. (Che 1:22-25) Mi Chiisu chɔm kpendekele maa wanaa cho sɔɔŋ tosaa maa wanaa Mɛlɛkaa nda cho ni wa, kɛ ma wa sɔɔŋ muŋ tosaa o nɛi wɔɔŋndo choo, ɔɔ a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ nda o lakɔl, a cho hunɔɔ luɛiyɔɔ kposoŋ o Masale Mɛlɛkaleŋ niŋ te. Kanifuule Chiisu cho nda hunɔɔ kɛɛ.—Mat 7:15-23.
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
it-1-E 493
Nyɛiye
Kiɔɔ nyɛ Mɛlɛka dimul naa wo tosaa, okoŋ miŋ tuiinuŋ waŋndo nyɛiye le mɛɛ nda cho naa kɔllo lɛndioo yɛ huŋ a fulamakɔɔlila wɔɔŋndaŋ. Hei kpeekpei yɔŋnuŋ Masaa Sɔɔl ni. Mɛɛ Isɔluɛiya fula o cheleŋ niŋ Ichipi, Amalakaitiiya wa wanaa tasiaa ni le nda chiŋalaŋndo. Mɛɛ teleŋndo fuuluu niko le mi Chɛhowa tusi nda nyɛpalaa choo. Lelaŋ mi Chɛhowa dimul Sɔɔl maa o nɔ mbo tuiinuŋ nda nyɛiyii kposoŋ te. Kɛ mi Sɔɔl kɛɛ nyɛ Chɛhowa ndoo dimul ndu wo tosaa, okoŋ mbo tuiinuŋ nda nyɛiye le mɛɛ puaa nduaa lɛndi ndu kɔllo yɛ. Le saboo hoo, mi Chɛhowa kɛɛ Sɔɔl o lemasa Isɔluɛi. (1Sa 15:2-24) Tosaa nyɛ cho sakpo Mɛlɛka o hɔllo, a lo lechoo wo chɔmndo o ndu lo, mi keŋ kuuna waŋndo suɛi wɔɔŋnde tosaa maa Sɔɔl. Nduyɛ mi waŋndo nɛŋi Chɛhowa kɔl le hei.
FUOO 21-27
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 16-17
‘Chɛhowa Nɔ Sɔŋgɔɔ Hoo Ni’
wp16.5-E 11 ¶2-3
‘Chɛhowa Nɔ Sɔŋgɔɔ Hoo Ni’
Mi Deeve loonuŋ Sɔɔl a nyɛ ndoo tosal kpɔkuŋndo a sulukoo wo okɔɔ. Baa saŋgalaŋndo o wa ni? Sako. Deeve ndoo sina mɛɛ ndoo sɔla batiuwaa o sɔŋgɔɔ hoo niŋ yɛ. Kanifuule, Mɛlɛka ndoo ‘manda ndu niŋ kpɔkuŋndo a sulukoo o ba.’ Okoŋ mbo dimi aa: “O cho vɛlɛ ya manda, Filitiaŋnɔɔ hoo nɔla ya nyɛ yɔŋ te.” O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mi Sɔɔl dimul Deeve aa: “Bala tiɔɔŋ mɛɛ kɔ. Mbɔ maa Mɛlɛka Yaawɛɛ o wa a num latulu fɔ.”—Saamiɛɛ Tasoo 17:37.
Baa a yeema pa ma nɔ laalaŋndo mɛɛ Deeve ndoo nɔ yɛ? Loonuŋ maa, laalaŋ Deeve ndoo nɔ wo ndoo tolnuŋ o sɔɔŋ fondoŋ choo le. Nduyɛ ndoo tolnuŋ vɛlɛ o nyɛ ndoo sina le wo choo le. Kɛ laalaŋ ndɔɔ ndoo tɔlnuŋ o nyɛ ndoo sina a Mɛlɛka okɔɔ wo choo. Ndoo sina Chɛhowa maa wana manda ndu wo o cho ni. Nduyɛ maa wana lo o lediomndo o cho vɛlɛ ni. Te ŋ yeema pɛ miŋ nɔ laalaŋ waa naa, mɛɛ ŋ nɔ miŋ hiou lachi a pɛɛkoo a Mɛlɛka okɔɔ o Baabuiyo niŋ. Okoŋ miŋ dɔu nyɛ naŋ pɛɛku wo o wali niŋ teleŋ o teleŋ. O hei niŋ, fulamakɔɔlila kɛndɛla naŋ cho sɔla laŋ la cho laalaŋ naa kindi poŋ.—Hibuluiya 11:1.
wp16.5-E 11-12
‘Chɛhowa Nɔ Sɔŋgɔɔ Hoo Ni’
Nyɛ Deeve dimi hoo wo tiuba mbo ke naa laalaŋndo o palɛi nɛi hei niŋ. Yiyaŋndɔ a nyɛ poombɔ feleŋgɔnɔɔ hoo dimul Koolaya wo. Mbo dimul ndu aa: “Mi che bɛɛ ma nɔ muɛi faŋnde nduyɛ ma nɔ balta numndaŋ, kɛ i cho num chiei a kpaaya Mɛlɛka Yaawɛɛ wo, o cho Mɛlɛka nɔ kpaayaa kpou wo, Mɛlɛka ŋ yiei koŋ sovɛiyaa nduaa wo.” Deeve ndoo sina maa nyɛ taaniŋndo kpaaya wanachioo a nyɛm chɔuwoŋ cho ni. Koolaya ndoo nɔ lebɛɛ kposoŋ le Chɛhowa le. Le hei mi Chɛhowa tosa isɔɔ. Le sabu koŋ Deeve dimi ni maa, ‘Chɛhowa nɔ sɔŋgɔɔ hoo ni.’—Saamiɛɛ Tasoo 17:45-47.
Deeve ndoo sina mɛɛ Koolaya wa heu yɛ, vɛlɛ a nyɛm chɔu ndoo nɔ woŋ. Kɛ Deeve chɛl kposoŋ le mi nyɔɔŋ muŋ luei ndu siooŋnde le. O tosa biondɔŋ Sɔɔl nda puaa nduaa chɔuwa ndaa tosa wo le. Nduyɛ o tuunuŋ ndupila a Koolaya le. Kɛ mɛɛ o tofa Koolaya, mbo tuu ndu a Chɛhowa. Koolaya yɛ, ndoo bandu le nɛiyo le ŋɔmahiɔɔlu a tɛndaa tɛɛŋ. Le hei, ndoo bandu ndoo hiou puaa kpou. Kɛ a koŋ kpou, ndoo dɔɔnaŋ bɔɔ le Kpuluŋguma Bɛndoo o choo choo niŋ. Kanifondole, waŋchieeya kpou cho Chɛhowa o hɔl maa nyaa taaniŋ. Lelaŋ, Chɛhowa hiŋ niko nyɛ taaniŋndo hoo diyɔɔ.
wp16.5-E 12 ¶4
‘Chɛhowa Nɔ Sɔŋgɔɔ Hoo Ni’
Hau, buɛiyaa Mɛlɛkaa kue o chɔu le. Kanifuule, teleŋnda laŋ la hiouŋ niŋ. (Maatiu 26:52) Kɛ a koŋ kpou, ŋ nɔ miŋ tol tamasi Deeve wo kɔɔli le laalaŋndo nɔɔ. Maa Deeve, ŋ nɔ miŋ che Chɛhowa maa o cho kpeekpei, maa Mɛlɛka naŋ nɔ miŋ piɛiyo, nduyɛ maa ndu kinɛi naŋ nɔ ni miŋ diikuŋ. Teleŋndaŋ lapum te ŋ tuu pɛ naapila a bahawɛila naalaŋ, miŋ cheŋnuŋ maa ŋ dɔɔnaŋ bɔɔ. Kɛ te ŋ tuu pɛ laŋ a kpaaya bɛndu Chɛhowa nɔ wo, ŋ chi lɛ laŋ nyɛ o nyɛ le. Te ŋ chua pɛ Chɛhowa maa Mɛlɛka naa nduyɛ miŋ dɔu laalaŋndo o ndu niŋ maa Deeve, simul kɛ kɛ nɔla naa siooŋnde luei le. Nyɛ o nyɛ hiu kpaaya Chɛhowa nɔ wo le.
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
it-2-E 871-872
Sɔɔl
Mɛɛ Sɔɔl kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo, okoŋ ma pɔya Deeve, a teleŋ koŋ nyina Mɛlɛkaa faŋaŋ Sɔɔl choo ni. Chɔŋ niŋ a teleŋ koŋ, “mi nyina wɔɔŋ Mɛlɛkaa tual ndu kɔɔli mbo wa ndu paaliaŋndo.” Mɛɛ Chɛhowa faŋa dɔɔ nyina ndɔɔ Sɔɔl choo, mbo tosa a sabu mi nyina wɔɔŋndo hoo nɔ ndu kpaayaa choo. Lelaŋ, Sɔɔl ndoo nɔ lɛ kɔl nyulu le. Nduyɛ mi yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ vɛlɛ a yeemaŋ wɔɔŋndoŋ kandu ndu luɛiyɔɔ o kɔl. Mi kɛɛ Sɔɔl kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo wo chɔm maa ndoo nɔ yiyaŋ kɛndɛ o kɔl te. Le hei, nyina Mɛlɛkaa ve lɛ ndu kɔɔli le ndu manda kposoŋ te. Le mɛɛ Chɛhowa faŋa nyina ndɔɔ Sɔɔl choo nduyɛ mbo tosa ‘mi nyina wɔɔŋndo tual ndu kɔɔli’ yɛ, nda veelu ndu ni aa “nyina wɔɔŋ Mɛlɛkaa.” Le saboo hoo pɛŋ mi buɛiyaa Sɔɔl wa dimi maa, “nyina wɔɔŋ Mɛlɛkaa” tol ndu kɔɔli. Okoŋ mɛɛ buɛi ndɔɔ pilɛ dimul ndu maa mi Deeve lɔɔ nyɛchaa, mbo yɔŋ le ndu le mbo loo ndu nyɛchaa te “nyina wɔɔŋndo” koŋ tol ndu kɔɔli pɛ.—1Sa 16:14-23; 17:15.
FUOO 28–NYAAKUƐIYO 3
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 18-19
“Hiou Lachi a Kaa Tusiaŋndo Chɔmndo te A Sɔla pɛ Batiuwaa”
w04-E 4/1 15 ¶4
Tiindaŋ Nyina Mɛlɛkaa te Siŋgaŋndaŋ la Komal Num Pɛ
4 Poombɔ manda lasaa hoo cho hunɔɔ suŋ tɔɔ fula o lɛŋndeŋ niŋ. Mi masaa veelu ndu le ndu nyɛchaa loo wo. Mbo dii Koolaya, kuubanɔɔ dɛnɛwɔɔŋ puaa chɔuwa Isɔluɛi ndaa nɔ siooŋii nduɛi yo. Maa wana wa puaa chɔuwa bolleŋ nda, mi Deeve sɔla batiuwaa le Filitiaŋnda yomɔɔ. Le hei mi waŋnda kaala ndu tau. Okoŋ ma solul ndu chondei. Mi Masaa Sɔɔl wana ndɔ silaa suaa pɛŋ a Deeve okɔɔ. Mbo dimi maa o cho ko ‘wana chaa nyɛchaa lɔɔ wo le o cho le, kɛ maa wana nɔ isiooŋ kposoŋ te wo o cho ni. Nduyɛ maa o chaa suɛi, vɛlɛ maa po chua piaandu naŋ tau wo o cho ni.’—Saamiɛɛ Tasoo 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.
Chɔ Teŋgeŋndo o Waŋnda Niŋ
6 Mi waŋnda apum nɔ kaa heelaŋndo le mɛɛ nda naŋ yɛ, le mɛɛ nda nɔ tɔɔ yɛ, le mɛɛ nda nɔ kioo le nyɛchaa lɔɔ yɛ, le mɛɛ nda nɔ kpaayaa yɛ, ɔɔ le mɛɛ acheleŋnda hɛnaŋ a sɔɔŋ nda tosa woŋ yɛ. Deeve ndoo nɔ kelaŋ ndaŋ kpou. Kɛ mbo chɔm kaa tusiaŋndo haaa a yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ. Le taamaseliiyo, mɛɛ Deeve dii Koolaya, mi Masaa Sɔɔl dimi maa Deeve nɔla mbo chua chua ndɔɔ o nɔɔ niŋ. Kɛ mi Deeve dimi aa, “Ya cho hoo wo, ya wa lefoo masa bɛndoo ni?” (Saamiɛɛ Tasoo 18:18) Yɛɛ ndoo mala yɛ Deeve le waa wana tusiaŋ? Ndoo sina maa suliŋnda ndoo nɔlaŋ, ke kɛ kɛ ndoo nɔ, a dilakeŋnaŋnda ndoo nɔlaŋ, maa Mɛlɛka wa wana tusiaŋ, nduyɛ mbo muli hɔlla o ndu wo ke ndu laŋ ni. (Sam 113:5-8) Mi Deeve sina maa nyɛ o nyɛ kɛndɛ ndoo nɔ, Chɛhowa ke ndu ni.—Tuuwɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 4:7.
7 Maa Deeve, wanaa Chɛhowaa cho hau kindiŋndo le kaa tusiaŋndo chɔmndo. Mii pilaŋ naa kɔllo le sinaa maa wana tusiaŋndo, Chɛhowa, Mɛlɛka Kpou Kpou Wo cho ni. (Sam 18:35, NW) Ŋ yeema miŋ dɔu diomndaŋ ndaŋ o wali niŋ, “Sɔɔŋ nya nɔ mi la tosa niŋ ndoŋ muŋ cho muŋ ni, nyiɛɛye nɔɔ, a kɛndɛi, a waa wana tusiaŋ, a waa wana chaa ŋwaŋ biyɔɔ, a waa wana biuwaŋ.” (Kolo. 3:12) Ŋ sina vɛlɛ maa wana kaala wo “ve wana yoŋga le, o ve wana daŋga le.” (Kɔliŋ. Tasoo 13:4) Te acheleŋnda che pɛ maa ŋ tusiŋ, kɛlɛŋgaa mi nda bɛɛ yeema le Chɛhowa sinaa. Mɛɛ kaa kɛndɛ lanɔ Kilisiɔŋnɔɔ naŋ pɔnɔ ndɔ cho wana laalaŋ te wo Chɛhowa o ibuŋ yɛ, lende koni kaa tusiaŋ buɛiyaa Mɛlɛkaa naŋ waŋnda Chɛhowa o ibuŋ ni.—1 Pitɛ 3:1.
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
it-2-E 695-696
Wana Suaa le Mɛlɛka Wo
Chɛhowa ndoo yulu wanaa ndaa suaa le ndu wa isu ni. Kɛ keŋ ndii chɔm naa maa teleŋ o teleŋ te nyina diandaa ndoo chɔm nda sɔɔŋ waa lachioŋ te. A teleŋndaŋ lapum kinɛi nyina Mɛlɛkaa ndoo tual nda kɔɔli ni le nda chɔmndo yooŋgula ndaa nɔ le dimioo laŋ. (Isi 11:4, 5; Ma 3:8) Mi nyina Mɛlɛkaa ndoo nɔ nda kpaayaa choo, nduyɛ mi ndoo nyindu nda le suɛi. (1Sa 10:10; Chɛlui 20:9; Emɔɔ 3:8) Lelaŋ, o cho ko sɔɔŋ kɔndɔfilloŋ te ndaa tosa le. Kɛ mi nyɛ ndaa dimi wo vɛlɛ a mɛɛ ndaa tosa sɔɔŋ yɛ ndoo chɔm kɛsɛ maa nyina Mɛlɛkaa wa nda kɔɔli ni. Mɛɛ hei tɛɛsial naa nyɛɛmbɔ le sabu o sim le mi waŋnda ‘kandu sɔɔŋ tosaa ma wanaa suaa le Mɛlɛka wa.’ (1Sa 10:6-11; 19:20-24; Chɛlui 29:24-32; tuuwɔ Wal 2:4, 12-17; 6:15; 7:55) Mi ndaa handu kɔllo tau o wali ndaa choo, nduyɛ dialuŋfulaŋ pila ndaa nɔ le ndu tosaa ni. Le hei, mi kɔndɔfillo ndoo bii waŋnda. Nduyɛ pɛŋ, mi waŋnda ndaa che nda maa diɔmnda nda cho ni. Tamaseliiyo opilɛ cho teleŋ wana suaa le Mɛlɛka wo kuɛi le Chɛhu pɔyaa maa masa wo ni. Mɛɛ chaaŋaa Chɛhu wa bɛɛ sina maa wana suaa le Mɛlɛka wo hiŋ o ndu lo ni, ma chua yooŋgu o chuu ndu wo o sɔvɛ. (2Ma 9:1-13; tuuwɔ Wal 26:24, 25) A teleŋ Sɔɔl wa Deeve nuuviaa le ndu diyɔɔ wo Mɛlɛka tosa ni “mbo kandu sɔɔŋ waa lachioŋ dimioo.” Okoŋ mbo soliŋ nyɛlaŋ lekɔɔ mbo hini lɛŋ. Nduyɛ “mbo niilu ihini lɛŋ ndoŋ mbo lɔl pii, kɔɔle fondo fuu.” A teleŋ koŋ kpeekpei Deeve nyaanuŋ ni. (1Sa 19:18–20:1) Kɛ a mɛɛ Baabuiyo dimi yɛ, o cho teleŋ o teleŋ te wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka wa nda wa kɔɔle fondo le. Baabuiyo soo a fondaŋnda cheleŋndaŋ la tiɔɔŋ la wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka wa wa kɔɔle fondo wa. Le sabu hei yɔŋnuŋndo wa ni, le chɔmndo nyɛ huuluŋ ndaa dimi woŋ sim lewundu wo. (Ai 20:2-4; Ma 1:8-11) Le sabu yɛɛ kpeekpei Sɔɔl wa yɛ balɔɔ kɔɔle fondo fuu? Baa le chɔmndo maa sɔɔŋ o wa dimioo woŋ ve ŋ sɔvɛ le? Baa le mɛɛ ndoo yeema nyɛlaŋ soliŋndo lekɔɔ kinɛi yɛ? Baa chɔmndo o wa ni maa ndoo nɔla kpaaya Chɛhowaa ɔɔ di o nɔ wo simullo le? Ɔɔ baa le sabula cheleŋ ndoo tosa hei ni? O kpeekpei niŋ, Baabuiyo suu a hei okɔɔ kposoŋ te.
NYAAKUƐIYO 4-10
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 20-22
“Vɛɛ Ŋ Simnuŋ yɛ Chaŋyɛi Kɛndɛi?”
Nuuviaa Chaŋyaŋ Kɛndɔŋ Tuupa mi Mɛɛlula Chieeŋndo Hoo la Fuuluu
18 Hau, simulta yɛ yɛlaŋ la cho puaapiliaa a ndepiliaa naa komallo. Le taamaseliiyo, mi kpundɛla yɔŋnuŋ ndaŋ la piiliaŋ a bɔɔbɔɔ ɔɔ mi sɔɔŋ wɔɔŋ waŋnda tosa woŋ saaŋgiaa nda. Te keŋ yɔŋnuŋ pɛ, naapum ŋ dimul puaapiliaa a ndepiliaa haa le ma huŋ wa a naa latulu. Mi acheleŋnda mala nda a nyɛsɔlaa. Kɛ naa kpou nɔla miŋ nyuna Chɛhowa o piɛileŋ niŋ le mbo mala puaapiliaa a ndepiliaa naa. Naapum te ŋ sina pɛ maa puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ tambu kɔl, ŋ sina nyɛ kpeekpei naŋ dimul ndu ɔɔ tosal ndu wo le. Kɛ naa kpou nɔla miŋ mala puaapiliaa naa. Le taamaseliiyo, ŋ nɔ miŋ tofa teleŋndo le waa a chaaŋaa naa latulu. Ŋ nɔ miŋ yaŋ nilaŋ nyɛkɛndɛi te chaaŋaa naa wa pɛ suɛi o naa lo. Nduyɛ ŋ nɔla miŋ chɔm nda bolle Baabuile dɛɛniaa naa kɔllo leŋ. (Aisaya 50:4) Kɛ nyɛ cho o sɔvɛ mbo hiau muŋ kpou wo cho waa latulu a chaaŋaa numnda a teleŋ nda yeema malaa wo ni.—Nuawɔ Pulɔwaa 17:17.
w08-E 2/15 8 ¶7
Kɔ o Nɛi Chɛhowaa Choo
7 Mɛlɛka yeema naa miŋ wa chaŋyɛi wana nɔla ma tiindaŋ nde. (Pulɔ. 17:17) Mi Masaa Sɔɔl po ndɔɔ Chonataŋ siiŋguu Deeve chaaŋ ndɔ. Mɛɛ Chonataŋ tuei maa Deeve dii Koolaya, ‘mi suɛi Deevei luɛi ndu o kɔl. Nduyɛ mbo kaala ndu mɛɛ o kaala ndupila yɛ.’ (1 Saam. 18:1, 3) Mi Chonataŋ sila pɛŋ Deeve mɛɛ Sɔɔl ndoo yeema le ndu diyɔɔ. Mɛɛ Deeve nyaanuŋ, mi Chonataŋ kua o ndu lo mbo yii kpemaa a ndu. Mi Chonataŋ luei pɛŋ yoomu ndɔɔ o kpundɔɔ niŋ le suɛi o Sɔɔl lo a Deeve okɔɔ. Kɛ mi Deeve nda Chonataŋ hiau lachi a waa o chaŋyɛi niŋ mɛɛ nda bɔɔŋiaŋ vɛlɛ. (1 Saam. 20:24-41) O bɔɔŋiaŋ nda mɛɛlaa, mi Chonataŋ luei Deeve yoomuaŋ le mbo hiou lachi a tiindaŋndo dɔwɔɔ o Mɛlɛka niŋ.—1 Saam. 23:16-18.
w09-E 10/15 19 ¶11
Manda Chaŋyaŋ Num Kɛndɔŋ o Chieeŋ Nɔ Hoo Kaala le wo Niŋ
11 Chɔm lo lechoo wo. Pulɔwaa 17:17 dimi aa: “Chaŋ num nya naaŋaŋndo ndu, kaalaa o kaala num le teleŋ o teleŋ ni.” Mɛɛ Sɔlɔmɔŋ wa diomndaŋ ndaŋ poonyiaa, naapum mbo loonuŋ a chaŋyɛi wa finya ndɔ Deeve tɛɛŋ nda Chonataŋ nde. (1 Saam. 18:1) Masaa Sɔɔl ndoo yeema mi po ndɔɔ Chonataŋ simnuŋ masaa le Isɔluɛi. Kɛ Chonataŋ ndoo sina maa Deeve Chɛhowa ndoo hɛli ni le mbo wa masaa. Nduyɛ Chonataŋ tul finya ndɔ Sɔɔl kɔɔli le Deeve yɛleŋ tullo le. Ndoo nɔ nɛyɔŋ le saŋgala Deeve ndoo sɔla wo le, kɛlɛŋgaa niŋ te mbo laalaŋ choola Sɔɔl wa pɛŋgɛlaa a Deeve okɔɔ laŋ. (1 Saam. 20:24-34) Baa ŋ cho pa maa Chonataŋ? Baa miŋ wa pa a kɔl kɛndɛ te chaaŋaa naa sɔla pɛ dilakeŋnaŋndaŋ? Te a wa pɛ o nyɛkindilaa bɛŋgu, baa miŋ ke nda pa kɔl dɛɛniaa a mala nda yeema wo? Baa ŋ cho pa chɔ chɔ le laalaŋndo sɔɔŋ wɔɔŋ nda dimi a chaaŋ naa okɔɔ woŋ? Ɔɔ ŋ cho pa tamaselii Chonataŋ ndo tolɔɔ kɔɔli le miŋ soo le chaaŋ naa?
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
w05-E 3/15 24 ¶4
Yaandiaa o Yau Saamiɛɛ Tasoo Niŋ
21:12, 13. Chɛhowa yeema miŋ soliŋ kɔl kalu naa a kpaaya naa kpeku le simulta komal naa o yoomoo niŋnda chɔulabaa. O ke naa diom ndɔɔ Baabuiyo le naa mala miŋ nɔ kɔl kaloo a taasioo. (Pulɔwaa 1:4) O ke naa vɛlɛ bɛnduaa kundaa le naa malaa.
NYAAKUƐIYO 18-24
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 23-24
“Biunuŋ Ma Chum Chɛhowa”
w04-E 4/1 16 ¶8
Tiindaŋ Nyina Mɛlɛkaa te Siŋgaŋndaŋ la Komal Num Pɛ
8 Mi Deeve kɛɛ le Sɔɔl suɛi wɔɔŋnde tosallo. Le mɛɛ ndoo nɔ laalaŋndo a kaa biuwaŋndo yɛ, mbo mal bahawɛila ndɔlaŋ kpou Chɛhowa o ba. Mɛɛ Sɔɔl fula ndɔɔ o buuloo niŋ, mi Deeve veelu ndu okoŋ mbo dimul ndu aa: “Kɛ nduyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ cho naa Yamɛi kiolɔɔ tɛɛŋ naa num. Ndu Mɛlɛka Yaawɛɛ pila ndu cho num maa miŋgul ni le nyɛ ŋ tosa a ya wo. Ya i nɔla mi pila num baa le.” (Saamiɛɛ Tasoo 24:12) Mi che bɛɛ Sɔɔl ndoo nɔ di a ndu le, kɛ Deeve miŋgul ndu maa le. Nduyɛ o suu diomnda wɔɔŋ o ndu lo kɛlɛŋgaa a ndu okɔɔ le. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, Deeve ndoo chɔulaba le di ndɔɔ le. Kɛ mbo tiindaŋ Chɛhowa le mbo siɛɛnduu sɔɔŋ sakpo.—Saamiɛɛ Tasoo 25:32-34; 26:10, 11.
w04-E 6/1 22-23
Bahawɛila Numndaŋ la Nɔ Pa Kpaayaa Yoomu Numndo Choo?
Nyɛ o nyɛ chɛlaŋ a sawala mandaala Baabuiyo le, ŋ nɔ miŋ tosa ndu le sɔɔŋ siŋgaa o yoomu naa niŋ te. Kɛ ŋ nɔ miŋ chum Chɛhowa le mbo mala naa. Mi kiilanɔɔ Chemisi poonyiaa aa: “Nduyɛ te la hiou pɛ lachi a biuwɔŋndo, la cho nyapila kindi poŋ. Hei cho tosa mi la bɛnda o nyɛ o nyɛ niŋ, nduyɛ tɔɔyaŋ o tɔɔyaŋ ve nya choo le.” (Chemisi 1:4) Ŋ nɔ mi chɛl mi Biuwɔŋndo ‘kindi naa poŋ.’ Ndu cho ni, chɛlɔɔ le mi bahawɛiyo hiou lachi a waa mbo hiau sɔɔŋ chɛlaŋ a Baabuiyo le woŋ tosaa le bahawɛi koŋ solioo. O nɛiyo hoo choo laalaŋ naa cho sɔla tofaa ni nduyɛ mbo kendu poŋ. Okoŋ, mi yoomuma o luei naa waŋ ma chɔmnuŋ kpendekele o sɔɔŋ naŋ tosa wo niŋ. Choosɛ nda Deeve ndaa nɔ biuwɔŋ waa naa. Lelaŋ, a kindiŋ le bahawɛila ndalaŋ solioo o nɛi tɛɛmbuu Chɛhowa kɔllo wo niŋ te. Kɛ, ma tosa o nda tiuba wo o bahawɛila ndalaŋ niŋ. Ma chum Chɛhowa. Nduyɛ ma sɔla salalaŋ tau le hei! Le sabu koŋ Chɛhowa soliŋ nda kpeku le chilaŋ chuaa wanaa nduaa tɛɛŋ a le nda piŋioo ni.—Chɛnɛsee 41:39-41; 45:5; Saamiɛɛ Diiŋ Ndɔɔ 5:4, 5.
Mi naa bɛɛ sɔla bahawɛila kala kalala luei naa o tɔɔndaŋndo niŋ le sɔɔŋ chɛlaŋ a Baabuiyo le woŋ tosaa le laŋ solioo. Le tamaseliiyo, baa a cho pa a kɔl tambɛiyo le mɛɛ ŋ seeluŋ ndɔ wana kpeekpei nyaa chal o nɔɔ niŋndo le? Te lende i cho ni, mɛɛ fafaŋ tɔɔndaŋ kɛ kɛ tosa num le sawa Chɛhowa cho a “wana laalaŋndo” chuaa o nɔɔ niŋndo kiɔɔ diikɔŋndo. (1 Kɔliŋtiaŋ 7:39) Baa a cho pa bahawɛilaŋ sɔlaa o nɔ numndo niŋ? Mɛɛ wa yekeŋ yɔŋii ŋ yɔŋguŋ o sɔɔŋ chieeŋndo niŋ, ŋ huŋ a piɔuwaŋndo ɔɔ kɛyaŋndo wo. Okoŋ, mi la tosa wallo kalaŋ diompilɛ le Bahawɛila laŋ solioo. (Malakai 2:16; Ɛfisiaŋnda 5:21-33) Ba i cho pa ikala le yuŋgu numndo nyɛm nda hau ba woŋ kioo le mɛɛ ŋ nɔ bahawɛi nyɛsɔlaa yɛ? Chɛhowa chumndo cho ni, fafaŋndo sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa le halikpeŋ miŋ sɔla kaniei. (Sam 37:25; Hibuluiya 13:18) O kpeekpei niŋ, naa kpou nɔ miŋ tosa wallo kalaŋ le tosaa o naŋ tiuba wo o bahawɛila naalaŋ niŋ. Nduyɛ miŋ dɔu sɛmbɔɔ le mi Chɛhowa dɔu naa sala. Te o yɔŋ pɛ miŋ tosa hei, i cho naa mala le miŋ chum Chɛhowa le mbo huŋ soli bahawɛila naalaŋ.—Makal 7:7.
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
Chɛl Mi Nyɛ o Nyɛ Kuuna Num Fandaa Sɔlaa Le
11 Te ŋ tosa pɛ wallo kekelee le kaala kpeekpeiyo a kɛndɛi nɔɔ, o kiandu le kaa paŋalaa nɔɔ. Diom Mɛlɛkaa dimi aa, “Wana nɔ kaalaa wo biunuŋ, nduyɛ o nɔ kɛndɛi. O paŋala le.” (1 Kɔliŋ. 13:4) Le paŋalaa kiɔɔ simnɔŋndo kaa naa, ŋ nɔ miŋ che sɔɔŋ mɛɛ Chɛhowa che muŋ yɛ. Ŋ nɔ miŋ che puaapiliaa a ndepiliaa naa maa dialle ipilɛ naŋ cho ni, ndi cho yɛ kunda leKilisiɔŋndo ni. Baabuiyo dimi aa, “Te falei ipilɛ sɔla pɛ saŋgalaa, faluŋ tɔɔŋ kpou dɔɔnuŋ nyaale latulu a ndi.” (1 Kɔliŋ. 12:16-18, 26) Te puaapiliaa naa opilɛ sɔla dɛnɛ kɛndɔɔ pɛ, ŋ nɔ miŋ dɔɔŋ nyaale le ndu, kɛ o cho ndu paŋalaa le. Yiyaŋndɔ a taamasi kɛndɛ po Sɔɔ wo okɔɔ, Chonataŋ. Teleŋ Mɛlɛka hɛli Deeve le waa masa wo, Chonataŋ ndoo paŋala Deeve le mɛɛ nda kɛɛ ndu hɛlioo yɛ le. Mbo dɛɛniaa pɛɛŋ Deeve kɔllo nduyɛ mbo toolu ndu. (1 Saam. 23:16-18) Maa ŋ waŋnuŋ wanaa ikɛndɛ nduyɛ miŋ nɔ kaalaa maa Chonataŋ.
NYAAKUƐIYO 25–BUKULOO 1
NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | SAAMIƐƐ TASOO 25-26
“Yiyaŋ Fɛŋ Tuupa Ma Tosa Sɔɔŋ”
ia-E 78 ¶10-12
Mbo Tosa Sɔɔŋ a Taasi
10 Vɛɛ puaa chɔuwaa Deeve wa bii yɛ wanaa mandaa lasaa? I wa tɛtɛlɛ le mi ndaa bii saa opilɛ le mi ndaa de. Kɛ a tosa keŋ kposoŋ te. O baa pilɔɔ choo, nda wa wanaa mandaa lasaa Nabal la a saa nduaa mandaa ni. (Nuawɔ Saamiɛɛ Tasoo 25:15, 16) Mi wanaa mandaa lasaa a saa ndaa wa o kpundɔɔ niŋ teleŋnda bɔɔbɔɔ. Mɛɛ o pɛŋgulaŋ Isɔluɛi batouwo cho naa yɛ, i wa tɛtɛlɛ le mi doosuaa, viiya, a wanaa diyaa ndaa del nda choo.
11 Kalaŋndo kpeekpei wa hoo ni le puaa haa nyɛdiaa kioo o yondo pollo niŋ. Lelaŋ paale pilɛ mi Deeve yɔŋ puaa tɔ o Nabal lo le malaa. A teleŋ ndoo bɛnda wo kpeekpei o vem nda ni. Kanifuule a teleŋ koŋ waŋnda ndaa kili saa ndaa yiinde ni. Nduyɛ vɛlɛ, mi ndaa tosa kɛndɛi okoŋ ma yau nyɛdiaa tau le wanaa ndaa walla. Mi Deeve hɛli diomnda ndɔlaŋ a taasi, mbo suaa o nɛi lebɛɛ niŋ. Mbo veeluŋ ndupila pɛŋ maa ‘ndiaamɔɔnɔɔ ɔɔ po ndɔɔ o cho ni.’ Naapum bɛɛleŋ o wa leŋ Nabal kioo ni le mɛɛ ndoo nɔ niŋ wɔsilaŋ tau yɛ. Vɛɛ Nabal ndoo muli yɛ?—1 Saam. 25:5-8.
12 Mbo duaunuŋ tumbe tau! A mɛɛ puaa nduaa opilɛ dounuŋ laa ndɔ Abikee kona yɛ, mi Nabal ‘yiou puaa Deeve wa yioulaŋ pila.’ Le mɛɛ Nabal ndoo nɔ kakaa yɛ, o kɛɛ le nyɛdiaa, mɛŋndaŋ, a visiŋ ndoo nɔ woŋ yɔŋgoo ni. Mbo cha Deeve maa o cho wana sɔvɛ le. Nduyɛ vɛlɛ maa buɛi hɛluŋ masanɔ ndɔɔ mbo nyaanuŋ ndo o cho ni. Yiyaŋ Nabal ndoo nɔ hoo wo wa nyɛ pilɛ a yiyaŋ wɔɔŋ Sɔɔl ndoo nɔ a Deeve okɔɔ wo. Nda ŋiɔɔŋ kpou ndaa nɔ yiyaŋ Chɛhowaa le. Mɛlɛka ndoo kaala Deeve tau, nduyɛ o chi ndu maa buɛi nila kalu le o wa le. Kɛ mbo cha ndu maa wana cho hunɔɔ simnɔŋ masaa le Isɔluɛi o chilaŋ niŋndo.—1 Saam. 25:10, 11, 14.
ia-E 80 ¶18
Tosa Sɔɔŋ a Taasi
18 Mi Abikee dimul Deeve le mbo dɔu ndu tɔɔyaŋ ndo choo le nyɛ pɔnɔ ndɔ tosa wo. Nduyɛ mbo nyɔɔlu Deeve le mbo mal ndu Abikee haki le nyɛ yɔŋnuŋndo. Ndoo sina maa pɔnɔ ndɔ ve wana taasi le. Nabal yɛ, diola ndɔlaŋ laa sim ni aa: “Diɔmndo ɔɔ wana nɔ taasi le wo.” Naapum mbo dimul Deeve maa te o dii pɔnɔ ndɔ pɛ, o cho tɔɔ wɔɔŋndo sɔla. Mbo duau tiindaŋ ndɔɔ o Deeve niŋ maa wana Chɛhowa vem ndo o cho ni. Nduyɛ mbo sina maa ndu wa ‘sɔŋgɔɔ a yaamɔɔwaa Chɛhowaa ni.’ Mbo sina vɛlɛ maa Chɛhowa yii kpemaa a Deeve le mbo simnuŋ masa. Lelaŋ mbo dimi aa: “I sina kpeekpei maa Mɛlɛka Yaawɛɛ o cho tosa a sabu ma huŋ simnuŋ masaa le Isɔluɛi.” Okoŋ kɔɔli, mbo dimul ndu maa o tosa nyɛ o nyɛ tosa mi kooma waŋnda ma wa ndu o lebol te. Kɛlɛŋgaa niŋ te mbo tosa mi ‘mɔnɛi luɛi ndu o kɔl.’ (Nuawɔ Saamiɛɛ Tasoo 25:24-31) Diomnda kɔl dɛɛniaalaŋ pila la wa laŋ ni!
Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ
ia-E 80 ¶16
Mbo Tosa Sɔɔŋ a Taasi
16 Baa hei ndii sim ni maa mi Abikee simul di pɔnɔ ndɔ ndoo nɔ le waa yuŋgoo bolleŋ ndo? Sako bɛɛ. Loonuŋ maa mi Nabal tosa suɛi wɔɔŋnde a wana Chɛhowa ndoo pɔya wo. Suɛi hei wa tosa mi ndu a wanaa ndaa sina bɛɛ nyɛ o nyɛ a di okɔɔ le wa ndaa sɔla piɔmndo. Te Abikee ndoo tosa nyɛ a di okɔɔ le, naapum ndu bɛɛ wa wa o suɛi pɔnɔ ndɔ ndoo tosa hei ve niŋ. O suɛi hei niŋ, ndoo nɔ mi ndoo diikuŋ Mɛlɛka mbo hiou pɔnɔ ndɔ.