Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • mwbr23 Bɛŋgufɔnɔɔ p. 1-11
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le “Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo”

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le “Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo”
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2023
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 6-12
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 13-19
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 20-26
  • BƐŊGUFƆNƆƆ 27–YINDIMIIYO 3
  • YINDIMIIYO 4-10
  • YINDIMIIYO 11-17
  • YINDIMIYO 18-24
  • YINDIMIIYO 25-31
Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2023
mwbr23 Bɛŋgufɔnɔɔ p. 1-11

Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

BƐŊGUFƆNƆƆ 6-12

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 13-14

“Te Wana Chioo vi pɛ, Baa o Miiŋgu lɛ pa Yoomu?”

w99-E 10/15 3 ¶1-3

Yeemɛi Naŋ nɔ le Yoomu Vilɛiyo Wo

HAU, wanaa bɔɔbɔɔ che ndi ikala le biyɔɔ bila a mɛɛ yoomu wana chioo cho o biŋgi yɛ okɔɔ. Mi che bɛɛ i wa niŋ i poonyiaŋ le wɔsilaŋ 3,500. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi waŋnda che ndi ikala le yoomu ndaa tueiyɔɔ yeela o feleŋgɔyɛi ndɛi niŋ nduyɛ ma yuuwa okoŋ ma vi. Lelaŋ nɛila naŋ kɛɛ yoomu vilɛiyo sɔlaa laŋ la chɔɔluŋ handɔŋ lechoo mbo hiau maa paandu ni.

O teleŋ Choobu wo niŋ, mi Ichipiaŋnda ndaa de faloŋ ŋpum o visioo niŋ le halikpeŋ mi dialuŋ ndaŋ miiŋgu mɛɛ nda wa chɔnɔŋndo yɛ. Saboo opilɛ o ndaa tosa heiyo wa le koowaŋ toosiaa ma tosa mi waŋndo viou yoomu tau wo ni. Wanaa toosiaa nyɔɔŋ nda laalaŋ maa nyɛm wana chioo toosiaa maa ŋkooliiyoŋ tosa mi waŋndo sɔla yoomu vi lɛ le wo, nduyɛ nyɛdiaa dioo o peetiila ŋkooliilaŋ niŋ tosa ma nɔ yoomu vilɛiyo. Mi Chainisiiya yiyaŋ maa a nɔla ma siŋga mɛɛ dialuŋ wana chioo tosa wallo yɛ te a soliŋ pɛ nɛilaŋ ndaŋ kpeku, mɛɛ yiyaŋ yiŋgoloŋndo, yoomuaŋ chuaa o dialloŋ hiiloo niŋ, nyɛdiaala yɛ yɛlaŋ dioo okoŋ ma sɔla yoomu vi lɛ le wo.

Waŋnda ndaa sina Juan Ponce de León le mɛɛ ndoo tosa yaasiaa le sinaa a feleŋguaa okɔɔ yɛ. O lɛŋnde Spanisiileŋ niŋ ndoo fula ni, nduyɛ mi ndoo balu o fondaŋnda bɔɔbɔɔ. O wɔsila 1, 800 niŋ, mi wana chiɔuwaa pum poonyiaa o yau ndɔɔ niŋ maa a dɔu feleŋguaa sina wɔ suɛi wana pɔnɔ ɔɔ suɛi wana lanɔ le wa o lumui pɔmbɔɔ niŋ, okoŋ ma bii haŋgul cho nda wa fulaa niŋndo o sani laŋ niŋ, le ma soliŋ ndu kpeku maa nyɛ tosa mi wana viou yoomu wo. Kɛ batiuwaa sɔlaŋ o sɔɔŋ muŋ kpou niŋ te.

w15-E 4/15 32 ¶1-2

Baa Yɔm Nda Keŋ Ndo Nɔla Vɛlɛ pa Mbo Soli Lɛuwoŋ?

Te a tuu pɛ yɔmii sidaa ve Lebanɔŋ, a yɔmii paandu paanduei mɛɛ yɔmii ɔlifiiye cho nuaa yɛ, miŋ che ndi maa I cho yɔmii sɔvɛ le. Kɛ yɔmii nɔ nyɛm mala ndi le mi viou isisi wo i cho ni. Ipum mi viou isisi le wɔsila 1,000. O yɔŋ bɛɛ ma kelu yɔm ɔlifiiyo mi puunduŋ ndɔŋ mala ndu o vi le. Te o yɔŋ pɛ mi puundule saa ndu leŋ le wa le kiyɛi, o nɔla mbo soli vɛlɛ lɛuwuŋ cheleŋ.

Choobu ndoo nɔ tiindaŋ kala kalaa maa o yɔŋ bɛɛ mbo sɔla piɔmndo o tiuba mbo miiŋgu yoomu. (Choobu 14:​13-15) Naapum mbo soliŋ yɔm ma ɔlifiiyo kpeku le chɔmndo mɛɛ o nɔ tiindaŋndo, o kpaaya Mɛlɛka nɔ le ndu hunɔɔ miŋgioo yoomu wo niŋ yɛ. Mi Choobu dimi aa, “Yɔm piaŋaa a yɔŋ bɛɛ ma kelu ndu o vi le”, “waŋndo wa kɔl maa yɔm koŋ cho vɛlɛ miiŋgu mbo pui”, puunduŋ ndɔŋ ŋ viou bɛɛ lɛŋ mɛɛ mɛɛ nduyɛ mi chiiye i sɛŋnuŋ niŋ, te puunduŋ muŋ sɔla dɔɔ mɛŋndaŋ pɛ, “piɛsioo ŋ piɛsi ni mi ŋ kandu vɛlɛ puiyo.”—Choobu 14:​13-15.

w11-E 3/1 22 ¶5

“I Sina Maa o Wa Niŋ o Lepala Niŋ mi Kɔllo Del Num o Ya Lo”

Diomnda Choobu dimilaŋ ndaŋ la pɛɛku naa a kaala Chɛhowa nɔ le naa wo okɔɔ. O nɔ yeemɛi teŋgeŋnde o wanaa cho maa Choobu ma chɛl le mi Chɛhowa chɔu nda le maa simnuŋ wanaa sɔvɛ ndu o hɔl. (Aisaya 64:8) Chɛhowa che bɔɔ wanaa cho ndu piɛiyo o laalaŋndo cho wa a sɔvɛ. Buɛiyaa nduaa lo o laalaŋ ndaa choo haaa ma wu wa, o nɔ “yeemɛi” le nda miŋgioo yoomu. Mi wana sina dɛnɛ pilɛ tɛɛsiaa diom maHibuluiyo hoo aa, “diom o diom cho miŋ tuu ndu a yeemɛi yiŋgoloŋ Mɛlɛka nɔ le naa ve le.” O cho ko loonɔŋndo le Chɛhowa loonuŋ a buɛiyaa nduaa laalaŋnda le, kɛ o nɔ yeemɛi le nda hunɔɔ miŋgioo yoomu.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-1-E 191

Pultaŋ

Pultaŋ la sim le nyɛ cho o sɔvɛ le wo, mi Ebilaham bii hei bila mɛɛ o wa suɛi o Chɛhowa lo, mbo dimi aa, ‘ya cho hoo ma puulu fondo ɔɔ pultaŋ ndo.’ (Chɛ 18:27; tofa vɛlɛ Ai 44:20; Choobu 30:19) Mi Choobu tuu talelaŋ chaaŋaa nduaa kuɛi ndu kɔllo dɛɛniaa o nɛi wɔɔŋndo cho wa a “pulta fondolaŋ.”—Choobu 13:12.

BƐŊGUFƆNƆƆ 13-19

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 15-17

“Mi Ɛlifaasi Yɔŋgu Kɔl Dɛɛniaa o Nɛi Wɔɔŋndo Choo”

w05-E 9/15 26 ¶4-5

Kpakpala Yiyaŋnda Wɔɔŋndaŋ!

O diomnda yaala Ɛlifaasi soo laŋ tɛɛŋ kpou, mbo chɔm kpendekele maa Mɛlɛka chi nyɛ o nyɛ buɛiyaa nduaa tosa wo o kɛndɛ le. “Mɛlɛka buɛiyaa nduaa cho choo choo wa bɛɛ o laalaŋ nda le,” Mi Ɛlifaasi dimul Choobu aa “kiilaa nduaa bɛɛ kɛsɛ kɛsɛ, mbo saaluŋ biondɔŋndaŋ o nda niŋ.” (Choobu 4:​18, tɛɛsiaa amatou) Mi Ɛlifaasi dimi a Mɛlɛka okɔɔ aa, “Kiilaa Mɛlɛkaa cho choo choo wa bɛɛ, Mɛlɛka laalaŋ a nda le. Nyɛm cho bɛɛ o halaa niŋ choo choo woŋ, ŋ cho ŋ diandaa ndu o hɔl te.” (Choobu 15:15) Nduyɛ mbo dimi vɛlɛ aa, “Kindi kindiŋ bɛɛ ma wa ndu o hɔl sakpo, mala o mala sakpoyɛi num keŋ i mala ndu le.” (Choobu 22:3) Mi Bilidaa bɛɛ chɛl diomnda Ɛlifaasi dimi laŋ ndaŋ, mbo dimi aa, “Paŋgii cho o halaa niŋ choo choo ve bɛɛ kɛsɛ kɛsɛ, i cho i diandaa Mɛlɛka o hɔl te. Looŋ diandu muŋ choo choo woŋ bɛɛ ŋ cho ŋ diandaa le.” (Choobu 25:5)

Ŋ nɔ mi mandaŋ a yiyaŋnda waa nuaa okɔɔ. Mi keŋ tosa miŋ yiyaŋ maa Mɛlɛka yeema naa o ba tau. Mi hei paaliaŋ chaŋyɛi naŋ nɔ a Chɛhowa ve. I hiou kpou ve, te o yɔŋ pɛ miŋ ŋ nɔ yiyaŋnda waa nuaa, vɛɛ naŋ tual lɛ sila nda ke naa wo kɔɔli? Yɔŋii naŋ tusiŋ miŋ chɛl sila nda ke naa wo, miŋ tambu kɔl nduyɛ miŋ ‘bii Chɛhowa tɛɛ,’ okɔɔ miŋ tuulu kɔl tau a ndu. (Pulɔ 19:3) Nduyɛ mi hei tosa mi sɔla fulamakɔɔli wɔɔŋndo

w15-E 2/15 9 ¶16

Tol Kaa Tusiaŋ Chiisu wo Kɔɔli Nduyɛ ma nɔ Nyɛiye

16 Diomnda inyɛila naŋ soliŋ kpekulaŋ. Mi nyɛiyii naŋ nɔ le acheleŋnda wo nyindu naa, le miŋ “dɛɛniaa wanaa cho a kɔlta tambɛilaŋ nda.” (1 Tɛsaloniaŋ 5:14) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ dimi le wanaa wa nuaa kɔllo dɛɛniaa? Te ŋ chɔm pɛ maa ŋ buulaŋ le nda, mi keŋ tosa ma sinaŋ nyɛkɛndɛi. Mi chandɔɔ naŋ chandu nda wo mala nda ma che suliŋnda kɛndɛla nda nɔlaŋ, nduyɛ a nyɛ nda tiuba le tosaa wo. Ŋ nɔ miŋ loonuŋ nda maa Chɛhowa sɔɔŋguu nda po ndɔɔ ikɛi ni, nduyɛ maa a cho a sɔvɛ ndu o hɔl. (Chɔŋ 6:44) Ŋ tiuba miŋ mala nda le ma sina maa, Chɛhowa buulaŋ tau a buɛiyaa nduaa cho a “kɔlta tambɛilaŋ nda” ɔɔ “a nɔ lɛ tiindaŋ te wa” okɔɔ. (Sam 34:18) Mi diomnda inyɛila naŋ dimilaŋ la mala wanaa yeema kɔl dɛɛniaa wa.—Pulɔwaa 16:24.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w06-E 3/15 14 ¶11

Yaandiaa o Yau Choobu wo Niŋ

7:​9, 10; 10:21; 16:22—Baa sɔɔŋ muŋ kpou muŋ chɔm ni maa Choobu ndoo nɔ laalaŋ o fuula sɛi niŋndo niŋ te? Diomnda Choobu soo a chilaŋ o kɔɔlaŋ la cho lani. Yɛɛ ndo yiyaŋ yɛ? Nɛiyo opilɛ o ndoo yiyaŋ ndo cho ni maa, te ndu oo vi pɛ wanayaŋ ndɔŋ ve lɛ ndu chɔ le. O yiyaŋ ndaa niŋ, Choobu ndoo tiu lɛ ba mi ndoo miiŋgu o chiɛi ndɔɔ, ɔɔ mbo nɔ taasioo le nyɛ tosa le, haaa mi teleŋ Mɛlɛkaa ndoo fuuluu. Naapum Choobu ndoo yiyaŋ vɛlɛ maa, wana o wana tiuba mbo fula o sɛiyo niŋ te. Tiindaŋ Choobu ndoo nɔ le miiŋgoo yoomu o chilaŋ niŋndo cho o Choobu 14:​13-15 niŋ.

BƐŊGUFƆNƆƆ 20-26

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 18-19

“Fɛŋ Bɛɛ Mal Holiaŋndo a Chaaŋaa num maa laalaŋnda le”

w22.01 16 ¶9

Yɛɛ Naŋ Pɛɛku yɛ o Chaŋ Chiisu wo Niŋ

9 Dɛɛniaa wanaa cho mɔnɛi biyɔɔ wa kɔltaŋ. Chiisu cheŋ ko a Mata nda Meele latulu le, kɛ mbo yaŋ nda nilaŋ nduyɛ mbo dimul nda diomnda kɔl dɛɛniaalaŋ. Naa bɛɛ nɔ miŋ tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe. Mi Daŋ bɛndu kunda pilɛ o Ɔsiteeliaa niŋ dimi aa: “Mɛɛ laa nuu vi, yaa yeema bɔɔ kɔl dɛɛniaa. Mi puaapiliaa bɔɔbɔɔ a laandaa ndaa yɔŋguŋ wulee le ya nilaŋ yaŋɔɔ. Mi ndaa chɛl la mi i chaŋ, nduyɛ keŋ ndii tɛɛmbuu nda kɔl te. Mi ndaa mala ya vɛlɛ o nɛila cheleŋ niŋ. Mɛɛ mɔmbil nuu tɔɔ, piinduulaŋ a yauwo cho nuaa yɛ. Nduyɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi ndaa piɛi a ya latulu. Ma chɔm ya maa chaŋyaŋ kpeekpeiyoŋ nda cho ni. Nduyɛ maa ‘wana numndo ndu, te a sɔla dɛnɛ palaa pɛ, dɛnɛ ndɔ palaa o wa ni.’”—Pulɔ. 17:17.

w21.09 30 ¶16

Te Wana Naŋ Kaala Wo Sɔla pɛ Solioo o Kunda leKilisiɔŋndo Niŋ

16 La hiou lachi a wanaa cho lo lechoo wo chɔmndo o yuŋgoo niŋnda tooloo. A yeema mi la chɔm nda kaalaa nduyɛ mi la dɛɛniaa nda kɔllo mbo hiou maa paandu. (Hibu. 10:​24, 25) Lepum, mi yuŋgu wana ndaa sɔla solioo o kundaa niŋndo kandu yiyaŋndo maa puaapiliaa a ndepiliaa apum cho nda kiɔɔ holnɔŋndo. Kɛ ŋ nɔ miŋ tosa ma yiyaŋ lende le! Feleŋguaa wanaa ndaa sɔla solioo o kundaa niŋnda kpeekpei naŋ nɔ ni miŋ wa dɛɛniaa a chandɔɔ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Maliaa, o pɔnɔ ndɔ sɔla solioo nduyɛ mbo kɛɛ yuŋgoo wo dimi aa: “Mi chaaŋaa niaa apum ndaa hiŋ o bɛɛ ma mala ya yauwo, nduyɛ mi naŋ tosa pɛɛku leyuŋgoo naa ndaa. Mi mɔnɛi nii ndii bii nda tau, nduyɛ mi ndaa chaŋ vɛlɛ a ya latulu. Te waŋnda ndaa wa ya pɛ tɔɔ wɔɔŋndo keeliaa, mi ndaa suŋgu le ya. O kpeekpei niŋ, ma dɛɛniaa ya kɔllo tau!”—Luomaŋ. 12:​13, 15.

w90-E 9/1 22 ¶20

A Cho Pa Kindiŋndo le Ma Suiliŋ le Kalaŋndaŋ Chuaa?

20 Bɛnduaa kundaa nɔ ma sina maa, mi kɔl tambɛiyoŋ tosa lepum mi bɛndu kunda kɔɔna sɔɔŋ ndo ɔɔ buɛi malalaŋndo, yɔŋgu dilakeŋnaŋnda ndɔlaŋ. Te o yɔŋ pɛ maa o cho wana soliaa le, kɛ mii bɛnduaa kundaa che maa puaapilɛnɔɔ nɔ dialuŋ vilɛiyoŋ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ ni, a nɔ maa dɛɛniaa ndu kɔllo nduyɛ ma luei ndu yoomuaŋ. (1 Tɛsaloniaŋ 5:14) A nɔ ma mala ndu le mbo sina maa o cho wana sɔvɛ o kunda lekilisiɔŋndo niŋ. O yɔŋ bɛɛ maa a ke ndu niŋ silaa, o nɔ mbo chua teleŋ vilɛi le mi puaapilɛnɔ tusiaŋndo hoo chɔɔlu dilakeŋnaŋndaŋ sɔla o kunda lekilisiɔŋndo niŋ te.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w94-E 10/1 32

Kpaaya Diomnda Kɛndɛlaŋ La nɔ Wo

Boondii Choobu ndoo yeema kɔl dɛɛniaa wo, Ɛlifaasi nda chaaŋaa nduaa soliŋ diomnda kɛndɛ kpeku le. Ma bii Choobu tɔɔyaŋ le sɔɔŋ palaŋ wa ndu choo woŋ, nduyɛ ma dimi pɛŋ maa le mɛɛ o tosa hakioo yɛ sɔɔŋ palaŋ muŋ komal ndu ni.(Choobu 4:8) Mi yauwo hoo [The Interpreter’s Bible] tɛɛsiaa aa: “Nyɛ Choobu ndoo yeema wo wa nyɛiyii wana chioo nɔ o kɔllo niŋnde ni.” Kɛ o cho ndu le o sɔla le. Ma dimul ndu diomnda wɔɔŋndaŋ, nduyɛ a diomnda tɛɛmbuu ndu kɔllo laŋ. Mi diomnda Ɛlifaasi nda chaaŋaa nduaa dimul Choobu laŋ la tɛɛmbuu ndu kɔllo tau, nduyɛ mi keŋ tosa mbo chaŋ kpeleŋ aa: “La pɛŋgi niŋ ya kɔllo tɛɛmbuu wo a diomnda nya cho ya laŋ dimullo laŋ.” —Choobu 19:2.

Fɛɛŋ bɛɛ ŋ nɔ miŋ soliŋ diomnda wɔɔŋnda kpeku le chaaŋaa naa laalaŋnda kɔltaŋ tɛɛmbuu wo le. (Tuuwɔ Ditɔnɔmii 24:15) Mi tale pum o Baabuiyo niŋ sila naa aa: “Nyɛ ŋ dimi wo tiuba mbo chiindiaa yoomu waŋndo ɔɔ mbo tɛɛmbuu ndu, lelaŋ a nɔ ma chɛl fulamakɔɔlila diomnda ŋ soliŋ kpekulaŋ la chuu num ndaŋ.”—Pulɔwaa 18:21.

BƐŊGUFƆNƆƆ 27–YINDIMIIYO 3

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 20-21

“Sakpoyɛi Chɔmndo Cho Naa Mɛɛ ma wa Wana Sulaa Le”

w07-E 8/1 29 ¶12

Baa a Cho pa Wana “Sulaa Mɛlɛka o Hɔl”?

12 O nyɛ Chiisu dimi hoo wo niŋ, waa wana sulaa Mɛlɛka o hɔl cho teŋgeŋ a sul naŋ sɔla o nyɛm kioŋ nuuviaa le naapila, ɔɔ yeemɛi kala kalɛi nɔɔ le waa wana sulaa wo. Nyɛ Chiisu wa dimioo wo cho ni maa ŋ nɔ miŋ soliŋ yoomu naa kpou kpeku le nyɛm kiɔɔŋ nuuviaa ɔɔ miŋ tosa yelelaŋndo a nyɛm naŋ nɔ woŋ te. Kɛ ŋ nɔ miŋ soliŋ sulta naŋ nɔlaŋ kpeku le miŋ nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a Chɛhowa. Hei tosaa mala naa miŋ simnuŋ a sulaa Mɛlɛka o hɔl. Le yɛɛnɛ? Kanifuule mbo kumbul naa nɛiyo le salala bɔɔbɔɔ sɔlaa ndu o ba. Mi Baabuiyo dimi aa: “Te Mɛlɛka Yaawɛɛ o dɔu num sala pɛ, sullo ndu wa mial num. Nduyɛ sul num koŋ, o nɔ kɔl tambɛi o kɔl tambɛi kɔɔli le.”—Pulɔwaa 10:22.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w95-E 1/1 9 ¶19

Batiuwaa Naŋ Sɔla le Setana Yomɔɔ a Walta Ndɔlaŋ Ndo

19 Mi che bɛɛ mi Setana soliŋ Ɛlifaasi nda Sofaa kpeku le Choobu diomnda tɛɛmbuu ndu kɔllo laŋ dimullo, kɛ keŋ tosa mi Choobu buulaŋ a sɔɔŋ nda wa dimioo woŋ te. (Choobu 4:​13-18; 20:​2, 3) Mi Choobu saŋga tau a sɔɔŋ palaŋ wa ndu komallo woŋ, mi siooŋnde bii ndu nduyɛ mbo kandu sɛi maa diɔm. (Choobu 6:​2-4; 30:​15, 16) Mi Ɛlihu yaŋ nilaŋ yekeŋ o nyɛ Choobu wa dimioo wo, nduyɛ mbo mala ndu le mbo che yiyaŋ Chɛhowaa a sɔɔŋ okɔɔ. Hau bɛɛ, mi bɛnduaa kundaa nɔ sinapɛŋgoo wa chɔm maa, a buulaŋ a wanaa cho a kɔlta tambɛilaŋ nda, te a hendu nda sɔɔŋ chɔɔlu nda kɔllo tɛɛmbuu woŋ choo le. Kɛ maa Ɛlihu a nɔ maa chɔm kaa biuwaŋndo le nda nilaŋ yaŋɔɔ, nduyɛ ma soliŋ Diom Mɛlɛkaa kpeku o nɛi chaa niŋ le nda malaa. (Choobu 33:​1-3, 7; Chemisi 5:​13-15) Te o yɔŋ pɛ mi sɔɔŋ tɛɛmbuu num kɔllo woŋ komal num ɔɔ sɔɔŋ luei num siooŋnde maa Choobu woŋ, a tiuba ma sɔla kɔl dɛɛniaa o kunda leKilisiɔŋndo niŋ sanaa a bolii Baabui nda soliŋ kpeku ve.—Choobu 7:14; Chemisi 4:7.

YINDIMIIYO 4-10

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 22-24

“Tɔnɔ Yɛɛnɛ Mɛlɛka Sɔla yɛ o Wana chioo Niŋ?”

w05-E 9/15 27 ¶1-3

Kpakpala Yiyaŋnda Wɔɔŋndaŋ!

Dimioo hoo aa, Mɛlɛka sandu bɔɔ sim ni maa o chi waŋnda chieeya nyɛ o nyɛ le. Nyunaa wa o suɛi yaa yii Ɛlifaasi ndoo dimi ve tɛɛŋ, mbo dimi aa: “Tɔnɔ yɛɛnɛ Mɛlɛka sɔla yɛ o wana chioo niŋ?” (Choobu 22:​1, 2) Nyɛ Ɛlifaasi ndoo yiyaŋndo wa ni maa, wana chioo cho nyɛ o nyɛ Mɛlɛka o hɔl te. Mi Bilidaa bɛɛ miŋgi nyɛpilɔɔ hoo dimi aa: “Wana chiee kuɛɛnɛ nɔla yɛ mbo wa sakpo Mɛlɛka o hɔl? Wana chiee yoomaa kuɛɛnɛ cho yɛ mbo wa o diandaa Mɛlɛka o hɔl?” (Choobu 25:4) A sɔɔŋ nda dimi muŋ ndoŋ kpou, vɛɛ Choobu ndoo nɔla yɛ mbo wa wana sakpo Mɛlɛka o hɔl?

Wanaa bɔɔbɔɔ cho hau buulaŋndo a sɔɔŋ wɔɔŋ cho nda yɔŋnɔŋndo woŋ. Le tamaseliiyo, mɛɛ nda manda waŋndo o yuŋgoo niŋ yɛ, simulta o sɔla o yoomoo niŋndaŋ, hɛliaŋ lekaa wo, ɔɔ suɛi maŋgalɛi cheleŋ yɛleŋ tullo, sɔɔŋ muŋ kpou tosa ni mi waŋndo buulaŋ tau. Te o yɔŋ pɛ mi sɔɔŋ muŋ wa naa choo mi Setana a nyinaa nduaa wɔɔŋnda wa a kɔl kɛndɛ tau. Te a kindiŋ pɛ le wana chioo chɔmndo maa, nyɛ o nyɛ o cho tosaa o cho o sɔvɛ Mɛlɛka o hɔl te, mi keŋ tosa mbo cheŋnuŋ wana fondo fuu. Nduyɛ, te nyɔɔ viou pɛ tiŋ mi wana waa lende mal Mɛlɛka piɛiyo, o nɔ lɛ chaŋyɛi kpɛɛluŋ a ndu le.—Hibuluiya 2:1; 3:12.

Mi kɛndiaa lepɛŋndo a kaasoŋyɛi tosa ŋ tiu lɛ ba miŋ tosa nyɛ o nyɛ maa paandu le. Sɔɔŋ naŋ tosa o wali Chɛhowaa niŋ teleŋ naŋ wa o feleŋgɔyɛi niŋndo, cho nyɛ pilɛ a ŋ naŋ tosa suŋ suŋ teleŋ naŋ cho hoo o yuuwɛi niŋndo le. Kanifuule, teleŋ naŋ wa feleŋguaa wo naŋ nɔ kɛndiaa a yoomuaŋ tau. I cho suɛi sɔvɛ le sinaa maa Setana nda nyinaa nduaa wɔɔŋnda yeema naa miŋ yiyaŋ maa nyɛ naŋ tosa le Mɛlɛka wo cho le tuule. Ŋ nɔ miŋ soliŋ yiyaŋ waa nuaa o kɔl.

w95-E 2/15 27 ¶6

Nyɛ Naŋ Pɛɛku te o Hiŋ pɛ a Mɛɛ Naŋ Bii Bahawɛilaŋ yɛ Okɔɔ

Chaaŋaa yaawa Choobu wa soliŋ diomnda iMɛlɛkayalaŋ kpeku o sɔɔŋ nda wa dimioo woŋ niŋ te. Kɛ yiyaŋ ndaa kinɛi nda wa soliŋndo kpeku ni le halikpeŋ ma tɛɛmbuu Choobu kɔllo. Mi Ɛlifaasi dimi pɛŋ maa Mɛlɛka nɔ laalaŋ o buɛiyaa nduaa niŋ te, nduyɛ o cho buulaŋ ndɔ le i cho le sinaa te Choobu cho wana laalaŋndo ɔɔ o cho wanaa laalaŋ te le. (Choobu 4:18; 22:​2, 3) I cho bɔɔ suɛi kala le yiyaŋndo o sɔɔŋ kɔl tambɛiyoŋ ɔɔ sɔɔŋ lachoowaŋ o dimi muŋ ndoŋ choo! Hei nɔ mi i bii naa kɔndɔfili le sinaa maa, mi Chɛhowa duaunuŋ tumbe a Ɛlifaasi nda chaaŋaa nduaa le choola bɛndula nda dimilaŋ ndaŋ. Mbo dimi aa: “Nya yaa kinɛi wana o wana dimi tonya cho a ya okɔɔ wo le.” (Choobu 42:7) Kɛ suɛi wɔɔŋii cheleŋ dii nɔ vɛlɛ le yɔŋnɔŋndo.

w03-E 4/15 14-15 ¶10-12

Feleŋguaa Tosa mi Chɛhowa Naŋ Kɔllo wa

10 Mɛɛ naŋ che o Baabuiyo niŋ yɛ, o cho ko Choobu le Setana dimi maa le o kɛndɔɔ koni le o wa Mɛlɛka piɛiyo le, kɛ le buɛiyaa nduaa kpou o dimi hei ni, hali num bɛɛ. O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, mi Setana dimul pɛŋ Chɛhowa a wana chioo okɔɔ aa: “waŋndo mbo yɔŋgu nyɛm ndoŋ kpou [o cho ko Choobu le kɛ wana o wana] le yoomu ndɔɔ baŋaa.” (Choobu 2:4) A che pa nyɛ ŋ nɔ ma tosa o suɛi hei niŋndo? Mi Chɛhowa dimi o Pulɔwaa 27:11 niŋ maa, naŋ nɔ nyɛ o naŋ tiuba miŋ ke ndu o tosa mbo mulul Setana wana cho ndu chuaa chɔdɔ wo. Yiyaŋndɔ maa, Kpuluŋguma Bɛndoo le chieeŋndo cho num dɛɛniaa le ma soo a choola Setana dimi le teleŋ vilɛi laŋ. Nuawɔ sei dikeŋnaŋ bɛndu ŋ sɔla le hei tosaa wo! Baa a nɔla pa ma tosa nyɛ Chɛhowa yeema num ma tosa wo? Mi Choobu tosa hei. (Choobu 2:​9, 10) Mi Chiisu, buɛiyaa Mɛlɛkaa o paandoo niŋ, a feleŋguaa bɔɔbɔɔ bɛɛ tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe. (Filipiaŋnda 2:8; Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:9) Num bɛɛ tiuba ma tosa nyɛ pilɛ koŋ. Ŋ nɔ miŋ tosa biondɔŋ o hei niŋ te, ɔɔ miŋ yɔŋgu lakafɛi le hei tosa le. Nyɛ ŋ cho tosa wo cho chɔm niŋ maa a toolu Setana le Chɛhowa chuaa chɔdɔ ɔɔ a toolu Chɛhowa le mbo sɔla nyɛ o mulul Setana diomndo. Nɛɛ num cho yɛ toolu?

Chɛhowa Buulaŋ a Num!

11 Baa Kɛɛsiaa ŋ tosa wo piiliaŋ pa Chɛhowa? A yiyaŋ pa maa wanaa bɔɔbɔɔ lo niŋ o laalaŋ ndaa choo le mi Chɛhowa mulul Setana wana cho ndu chuaa chɔdɔ wo le? Masa Nyina Wɔɔŋndo dimi maa wana o wana nɔla mbo piɛi Chɛhowa le mɛɛ o kaala ndu yɛ le, kɛ ŋ che niŋ kpendekele maa choolaŋ o dimi ni. Kɛ a koŋ kpou, Chɛhowa yeema num ma wa o kpeŋgii nduɛi o suɛi hei niŋ, kanifuule o buulaŋ le naa. Mi Chiisu dimi aa: “Finya nuu o choo choo niŋ yeema mi chuaambuaa pɔmbuaa haa opilɛ bɛɛ luusiaŋ te.”—Maatiu 18:14.

12 Hei chɔm kpendekele maa Chɛhowa nɔ yeemɛi o chuaŋ chua ŋ cho tosa wo niŋ. O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, mi kɛɛsiaa naŋ tosa wo piiliaŋ ndu. Mi Baabuiyo chɔm naa kpendekele maa Chɛhowa nɔ yeemɛi kpeekpeiye o sɔɔŋ wana chioo tosa woŋ niŋ o wa sɔɔŋ kɛndɔŋ ɔɔ ŋ wɔɔŋndoŋ. Le tamaseliiyo, mɛɛ Isɔluɛiya simul Chɛhowa le teleŋnda bɔɔbɔɔ, mbo duaunuŋ “tumbe” a nda. (Sam 78:​40, 41) Tuupa mi mɛŋma koŋgima bɛnduaŋ ma huŋ a boondii Nuuwa ve, “yiyaŋ dɛnɛ wɔɔŋndo koni huŋ wana chioo o kɔl le teleŋ o teleŋ ni.” “Mi Chɛhowa tambu kɔllo tau.” (Chɛnɛsee 6:​5, 6) Yiyaŋndɔ a nyɛ hei simndo. Te o yɔŋ pɛ miŋ wa sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa, mi wana toosiaa naa wo tambu kɔl tau a naa. Hei chɔm naa maa Mɛlɛka nɔ dialuŋ vilɛiyoŋ ɔɔ mbo wa ŋuasu ŋuasu a mɛɛ o bii waŋnda yɛ le. Kɛ o kaala num nduyɛ o buulaŋ le num tau. O baa pilɔɔ choo, te ŋ tosa pɛ nyɛ cho sakpo ndu o hɔllo, mi Chɛhowa naŋ kɔllo tau. Mbo wa a kɔl kɛndɛ o cho ko le mɛɛ o tiuba le Setana mulullo le mɛɛ o chua ndu chɔdɔ yɛ le, kɛ le mɛɛ o cho wana faanda naa wo yɛ. Nduyɛ hei kpeekpei o yeema ni mi yɔŋnuŋ. (Hibuluiya 11:6) Nuawɔ se kaala bɛndu Finya naa Chɛhowa nɔ le naa wo!

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w04-E 7/15 21-22

Soliŋ Kpeleŋnda Ŋ Kɛsi o Mɛlɛka Piɛiyo Niŋndaŋ Kpeku le Wana Toosiaa Numndo Saŋgalaa

Ŋ tofaŋndɔ miŋ che mɛɛ Chɛhowa ndoo sɔla batiuwaa le chieeŋndo toosiaa a nyɛm cho leniŋndoŋ, vɛlɛ a le sabu o toosiaa muŋ ndo yɛ. A kpaayaa ndɔɔ, “mbo ke nyɛ wawoŋndo diolaŋ aa ipalaa, mbo ke nyumndaŋ diolaŋ aa ichɔllo.” Mi Chɛhowa toosiaa nyɔɔŋ muŋ a teleŋ ndoo kɛɛsiaa le muŋ toosiaa wo. (Chɛnɛsee 1:​5, 8, 13, 19, 23, 31) Teleŋ o kandu nyɔɔŋ muŋ toosiaa wo ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ, nduyɛ a le sabu o wa muŋ toosiaa paaleleŋ ndo. Mi Mɛlɛka peelu yeemɛi nduɛi keŋ le nyɔɔŋ muŋ toosiaa. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 4:11) Mi Choobu dimi aa: “Nyɛ [Chɛhowa] o yeema le tosaa wo, ndu o tosa ni.” (Choobu 23:13) Nuawɔ se suɛi kɔl kɛndɛ, mɛɛ Chɛhowa dimi maa “nyɛ o nyɛ o toosiaa” o “bɛnda tau”!—Chɛnɛsee 1:31.

Le miŋ sɔla batiuwaa le kpeleŋnda naalaŋ komallo, mɛɛ miŋ nɔ yeemɛi kala kalɛi le laŋ komallo. Yɛɛ mala yɛ naa le miŋ nɔ yeemɛi kala kalɛi waa lende? Mi che bɛɛ nyɛ o nyɛ ndoo ve wɔ o chieeŋndo choo le, kɛ mi Chɛhowa cha maa nyɛm kɛndɛ kɛndɔŋ cho wa leniŋ nduyɛ miŋ chuu ndu saŋgalaa a bɛɛleŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, te naa bɛɛ nɔ pɛ yeemɛi le nyɛ tosa, yiyaŋndo a fulamakɔɔlilaŋ nduyɛ a tɔnɔla naŋ sɔla laŋ cho naa mala miŋ komal kpeleŋ koŋ. Nuawɔ suɛi yɔŋnaŋii Toni o ndoo nɔ wɔsilaŋ 19. Mbo dimi maa, fɛŋ bɛɛ I puɛŋ nyɛ ya kɔ chɔ teleŋ tase ya kuɛi levii Seiyaa Chɛhowaa yilɔɔ o Yulopi ba paaleŋ le dello wo le. Chɔŋ niŋ a paaleleŋ, Toni wa nyunaŋndo aa: ‘Yɛɛ wana tosa yɛ le ma wa o fondaŋ waa ndoo, nduyɛ ma tosa wallo loŋ?’ Toni pɛŋgi yiyaŋndo a hei okɔɔ le, nduyɛ mbo hiau lachi a wallo tosaa, le halikpeŋ mbo sɔla batiuwaa le kpeleŋ ndɔ koŋ komallo. Nuawɔ se mɛɛ o wa a nyaale mɛɛ wɔsila bɔɔbɔɔ hiou mbo peelu yauwo nduyɛ ma chɛl ndu le mbo kɔ tosa wallo o lɛuve yɛ.

YINDIMIIYO 11-17

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 25-27

“Pimbi Simiaa Chɔmndo Cho Naa Maa, Mɛɛ Miŋ Wa Walaŋ Te”

it-1-E 1210 ¶4

Pimbi Simiaa

Choobu. Choobu wa boondii Choosɛ sɔla piɔmndo ve haaa a teleŋ Muuse wo, nduyɛ maa suaa a ndu okɔɔ maa: “O wa wana kɛndɛ, nduyɛ o wa sakpo Mɛlɛka o hɔl. Ndoo nɔ bɛɛleŋ le Mɛlɛka, nduyɛ ndoo tosa yɔŋ wɔɔŋ o yɔŋ wɔɔŋ te.” (Choobu 1:1; nuawɔ CHOOBU) Pimbi Simiaa naa chɔmndo cho suɛi ndii yɔŋnuŋ Chɛhowa tɛɛŋ nda Setana wana simul ndu wo ni. Nduyɛ hei yɔŋnuŋ boondii o nyuna ndu a Choobu okɔɔ teleŋ maalikɛiya chuuŋgiaŋ diompilɛ Mɛlɛka lachi, le bɔŋaŋndo biyɔɔ o choo choo niŋndo. Dimioo Setana wa ni maa Choobu ve Mɛlɛka piɛi le mɛɛ o kaala ndu yɛ le, kɛ le tɔnɔ o wa sɔlaa ndu o ba wo o wa ndu piɛiyo ni. Mi hei tosa mi nyunaa fula a pimbi simiaa Choobu wa chɔmndo o Mɛlɛka lo wo okɔɔ. Okoŋ mi Mɛlɛka chɛl mi Setana tɛɛmbuu nyɛ o nyɛ Choobu ndoo nɔ a chuauwaa nduaa kpou. Kɛ a koŋ kpou, Setana sɔla batiuwaa le Choobu faŋaa o pimbi simiaa ndɔɔ choo le. (Choobu 1:6–2:3) Mbo dimi vɛlɛ maa mi Choobu chɛl mi nyɛ o nyɛ hɛluŋ ndu hali chuauwaa nduaa bɛɛ le halikpeŋ mbo baŋaŋ yoomu ndɔɔ. (Choobu 2:​4, 5) Okoŋ kɔɔli, mi naa wɔɔŋ wɔɔŋndo bii ndu, mi laa ndɔ tosa mbo tambu kɔl tau. Nduyɛ mi chaaŋaa nduaa kɛɛ tonya cho a Mɛlɛka okɔɔ wo dimioo nduyɛ a sabu ndɔɔ wa bɛɛ pɛɛsa ndu, okoŋ maa bii ndu tɔɔyaŋ le nyɛ wa ndu yɔŋnɔŋndo wo. (Choobu 2:​6-13; 22:​1, 5-11) Mi Choobu muli maa fɛŋ bɛɛ o feŋaŋ o pimbi simiaa ndɔɔ choo le. Nduyɛ mbo dimi aa: “I wu lende, I yaala ya pila maa I tɛɛmbuu isɔɔ o isɔɔ le. I cho lo o diom nuu choo maa I cho sakpo, nyɛ pɔmbɔ bɛɛ I feŋaŋ o diom koŋ choo le. Haaa a teleŋ ya I cho yoomu wo, kɔl nuu o cho walaŋ a nyɛ ya i cho dimioo wo.” (Choobu 27:​5, 6) Mi lo lechoo ndɔɔ chɔm kpendekele maa choolaŋ Setana wana simul Mɛlɛka wo dimi ni.

w19.02 3 ¶3-5

Lo o Pimbi Num Simiaa Choo!

3 Vɛɛ buɛiyaa Mɛlɛkaa chɔm yɛ pimbi simiaa? A tosa hei a mɛɛ nda chɔm kaala yiŋgoloŋndo le Chɛhowa vɛlɛ a ndu piɛiyo a kɔl ndaa kpou yɛ. Nduyɛ fulamakɔɔlioo cho wa ni, a cho wa hɛnaŋ Chɛhowaa tosaa teleŋ o teleŋ. Tofawɔ nyɛ diomndo hoo “pimbi simiaa” o Baabuiyo niŋ simndo. Diom maHibuluiyo le pimbi simiaa cho ni, kpou, kpede ɔɔ nyɛ nɔ sɔŋ te wo. Le tamaseliiyo, mi Isɔluɛiya ndaa soli chɔluaa sala o Chɛhowa lo, nduyɛ sawaa ndoo dimi maa chɔluaa kaŋ ndaa nɔ ma nɔ sɔŋ o sɔŋ te. (Lɛvi. 22:​21, 22) Wanaa Mɛlɛkaa ndaa nɔ ma yɔŋgu chɔlu ndoo nɔ pelei, nileŋ ɔɔ hɔlteŋ lepilɛ wo maa sala le. Nduyɛ, pesiŋ bɛɛ ndaa nɔ vɛlɛ ma yɔŋgu chɔlu ndoo wa a naa wo le. Chɛhowa ndoo che ndi isɔvɛ le mi chɔlu koŋ ndoo wa kpou, kpede ɔɔ o nɔ sɔŋ te wo. (Mal. 1:​6-9) Ŋ nɔla miŋ bii bila le sabu Chɛhowa ndoo buulaŋ a nyɛ wa kpou ɔɔ o nɔ sɔŋ te wo yɛ. Te ŋ pendu pɛ nyɛ, o wa nyɛdiaa, yauwo ɔɔ nyɛ wallo, ŋ yeema ndu mbo nɔ sɔŋ o sɔŋ te. Ŋ yeema mbo wa kpou, kpede ɔɔ o nɔ sɔŋ o sɔŋ te. Lende koni Chɛhowa yiyaŋ a kaala naŋ nɔ le ndu wo ni, ndu cho yɛ lo lechoo naa ni. Lo lechoo naa nɔ mbo wa kpou, kpede ɔɔ o nɔ mbo nɔ sɔŋ o sɔŋ te.

4 Baa ŋ nɔ miŋ yiyaŋ maa mɛɛ miŋ wa fɛŋ walaŋ malaŋ naŋ chɔm pimbi simiaa? Lepum, miŋ yiyaŋ maa miŋ tosa biondɔŋndaŋ tau. Kɛ tofawɔ sabulaŋ latiɔɔŋ le nyɛ naŋ nɔ miŋ yiyaŋ kposoŋ maa ŋ nɔ fɛŋ miŋ wa walaŋ malaŋ naŋ chɔm pimbi simiaa le wo. O tasoo, Chɛhowa kɛsi kɔllo o biondɔŋnda naŋ tosalaŋ choo le. Diom ndɔɔ dimul naa aa, “Mɛlɛka Yaawɛɛ, te num oo wa yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ poonyiaa pɛ ma kɛsi kona koŋ, o nɛɛnɛ ndu oo nɔla yɛ mi ndu oo fula leniŋ?” (Sam 130:3) O sina maa wanaa lahakiaa naŋ cho ni, nduyɛ mbo mal naa haki fasɛi le yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ. (Sam 86:5) O diiŋ ndɔɔ, Chɛhowa sina nyɛ naŋ tiuba le tosaa wo. Nduyɛ, o ve naa kɔl le miŋ tosa mbo hiou o naŋ tiuba le tosaa wo le. (Nuawɔ Sam 103:​12-14.) O nɛi kuɛɛ choo naŋ wa yɛ kpou, kpede ɔɔ ŋ nɔ sɔŋ o sɔŋ Chɛhowa o hɔl te?

5 Le buɛiyaa Chɛhowaa, o kaalaa choo pimbi naa simiaa tɔlnuŋ ni. Kaala naa le Mɛlɛka nduyɛ a yɔŋgɔŋ naa o ndulo maa Finya naa o choo choo niŋ nɔ mbo wa kpou, kpede ɔɔ o nɔ mbo nɔ sɔŋ o sɔŋ te. Nduyɛ te kaala naa le ndu lo pɛ o kala poŋ o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o tɔɔndaŋndaŋ bɛŋgu, mɛɛ pimbi simiaa naŋ wa koŋ chɔmndo ni. (1 Kolo. 28:9; Maa. 22:37) Yiyaŋndɔ vɛlɛ a Seiyaa Chɛhowaa yaa naŋ soo suŋ a nda okɔɔ wa. Le yɛɛ ndaa tosa yɛ lende? Baa chuaambɔ feleŋgɔnɔ koŋ ndoo yeema lapisul o sukuu le, ɔɔ baa po feleŋgɔnɔ koŋ ndoo yeema ma tusi ndu siɔmbulaŋ o dio koŋ, ɔɔ baa po leyuŋgu koŋ ndoo yeema mi ndaa soli ndu o wallo niŋ? Sako bɛɛ! Ndaa sina maa Chɛhowa nɔ sawala sakpolaŋ. Nduyɛ, ma handu kɔlta ndalaŋ o nyɛ nɛŋi Finya nda cho o choo choo niŋndo kɔllo wo choo. Kaala ndaa nɔ le ndu wo tosa ni ma yiyaŋ a ndu okɔɔ tuupa ma tosa kɛɛsiaa kɛ kɛ. O nɛiyo hoo choo, ma lo o pimbi nda simiaa choo.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w16.11 9 ¶3

Kɔɔna Cho o Chɛlaŋ a Yau Mɛlɛkaa Wo

3 Te ŋ mɛɛndaŋ pɛ nyɛm Chɛhowa toosiaa woŋ, miŋ che kpendekele maa Mɛlɛka kɔɔnaa o cho ni. “A kɔl kaloo Mɛlɛka Yaawɛɛ o toosiaa chieeŋndo hoo ni. Sina ndɔ pɛŋgoo ndu o soliŋ kpeku ni, mbo toosiaa halaa.” (Pulɔwaa 3:19) Nyɛɛmbɔ koni naŋ sina nyɛm Chɛhowa toosiaa woŋ ni. Baabuiyo dimi maa, ‘nyɛ pɔmbɔ koni bɛɛ naa ŋ tuei a sɔɔŋ bɛnduŋ o tosa woŋ okɔɔ ni.’ (Choobu 26:14) Kɛ sinapɛŋgu pɔmbɔ naŋ nɔ a halaa okɔɔ wo cho ni maa o cho o kɔɔnaa nyɛkɛndɛi. (Sam 8:​3, 4) Looŋ kundaŋ cho hiŋnɔŋndo dɛndɛkɛlɛɛ o miiliɔŋndaŋ niŋ o halaa niŋndoŋ, nduyɛ ipilɛ bɛɛ kundu chaaŋ ndɔ le kanifuule, ŋ cho ŋ kɔɔnaa. Yiyaŋndɔ a mɛɛ nyɛm cheleŋndoŋ cho paaleŋ balɔɔ o halaa niŋ yɛ. Kaamaa hoo cho yɔŋnɔŋndo kanifuule, Chɛhowa kɔɔna nyɔɔŋ muŋ a looŋ le hiŋnɔŋndo lende ni. Te ŋ yiyaŋ pɛ a mɛɛ Chɛhowa soliŋ kɔl kalu ndɔɔ kpeku le halaa toosiaa yɛ, mi hei nyindu naa le ndu saŋgalaa, piɛiyo, a lo lechoo wo chɔmndo o ndulo.—Sam 136:​1, 5-9.

YINDIMIYO 18-24

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 28-29

“A Nɔ Pa Diola Kɛndɛlaŋ Maa Choobu?”

w02-E 5/15 22 ¶19

Chɔm Wanaa Cho o Bahawɛilaŋ Niŋ Nda Kaalaa Nduyɛ ma Tosal Nda Kɛndɛi

19 Tamaseliilaŋ la cho o Baabuiyo niŋ, la chɔm le sabu i cho suɛi sɔvɛ le miŋ chɔm kaalaa vɛlɛ a kɛndɛi o wanaa cho o bahawɛilaŋ niŋ nda lo. Le mi pulale Ebilahamndeŋ lee hiou lachi a waa, mɛɛ mi ndaa tosa wallo diompilɛ nda Bɛtihɔɔ. Le mi yuŋgu Chekɔpu wo ndoo fulaa keŋnaŋ, mɛɛ mi Choosɛ ndoo mala ndu. Nduyɛ le mi Nawomi ndoo velu wanaa ndoo lo niŋ o pulale yuŋgu ndɔɔ chooleŋ, mɛɛ mi Lufu ndoo mala ndu. Ebilaham, Chekɔpu, a Nawomi ndaa tiuba le hei tosaa a ba nda le, mɛɛ mi waŋndo ndoo mala nda. Naa bɛɛ nɔ miŋ tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe le kaalaa a kɛndɛi chɔmndo o wanaa cho o bahawɛilaŋ niŋnda lo. (Pulɔwaa 19:17) Ŋ nɔ miŋ tol tamasi Choobu wo kɔɔli, ndoo nɔ yeemɛi tau, le ‘wanaa ndaa ŋɔɔchaŋ o ndo lo le malaa wa, a viiya ndaa nɔ lɛ ŋfinya le, a ndaa nɔ lɛ wana o wana malaa le wa’ malaa. A “ wanaa saŋgaa ndu oo tual choo ma hiŋ le piɔmndo sɔlaa wa.” Mi Choobu ndoo tosa vɛlɛ mi ‘waŋ laanduaa vii piaanduaa wa ndaa dɔɔnuŋ nyaale’ nduyɛ mbo simnuŋ ‘hɔlta le wanaa sumɛiya, a peloŋ le wanaa bɛvɛiya.’ (Choobu 29:​12-15)

it-1-E 655 ¶10

Chuɛɛnɔŋndo

Nɛila yɛyɛlaŋ la cho la nda toosiaa nyɛ chuɛyaŋndo laŋ. Le tamaseliiyo, mɛɛ waŋndo o wounuŋ nuaa nyɛlaŋ le chɔmndo, kɔɔna o cho niŋndo ɔɔ yelelaŋnda suu o cho tooloo laŋ. Lelaŋ, te Baabuiyo soo pɛ a chuɛyɔŋndo okɔɔ, o cho chɔmndo mɛɛ waŋndo cho yɛ, nyɛ o tosa nduyɛ mbo chɛlaŋ a ndu wo, a mɛɛ Chiisu dimi taloo a nyɛla nɔ kɛsiaa okɔɔ yɛ. (Mat 22:​11, 12; tofa HEADDRESS; SANDAL.) A mɛɛ sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 16:​14,15 dimi yɛ, mi Chiisu sila naa maa naŋ nɔ miŋ wa lahɔl o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, nduyɛ miŋ kindiŋ kpoke le miŋ chɔm naapila maa wanaa cho mɛlɛka piɛiyo o laalaŋndo choo wa naŋ cho ni. Yɔŋii i huŋ wa suɛi kpundɛ bɛndu le naa te “chɔu nɔ le yɔŋnɔŋndo o paale Mɛlɛka Kpaaya Kpou Kpou Wo choo wo” fuuluu pɛ.

w09-E 2/1 15 ¶3-4

Yɛɛ Cho yɛ o Diolaŋ Yɔŋgoo Niŋ?

Naa kpou nɔ kpaaya o diola nda ke naa teleŋ nda vialu naa wo le. Kɛ naapila nɔ ni miŋ kɛɛsiaa le tosaa nyɛ chuu naa tɔɔ kɛndɔɔ wo ni. (Pulɔwaa 20:11) Nyunaŋndɔ aa: ‘Te ndoo yɔŋ pɛ maa Chiisu ɔɔ kiilaa nduaa ndaa nɔ dioo le ya diolaŋ kioo, diola suu kuɛɛ nda wa yɛ hɛli le ya? Diola kuɛɛ kpeekpei nda wa yɛ ya ke, le chɔmndo kala nilaŋ ɔɔ suliŋnda ya nɔlaŋ?’

Nyunaa hoo choo bɔɔ o sɔvɛ, le yɛɛ? Kanifuule, mi Masaa Sɔlɔmɔŋ dimi aa: “Diola kɛndɛlaŋ la hiou naŋɔɔ a sullo.” (Pulɔwaa 22:1) O kpeekpei niŋ, te ŋ nɔ pɛ diola kɛndɛlaŋ, ɔɔ tɔɔ kɛndɔɔ o tanda naŋ cho wo niŋ, mi waŋnda ke naa bɛɛleŋ tau. Nduyɛ i hiou wa i sɔvɛ ve, te o yɔŋ pɛ miŋ nɔ diola kɛndɛlaŋ a Mɛlɛka, ŋ cho sul nɔ lamɛɛlu le wo sɔla. Vɛɛnɛ keŋ yɔŋnuŋ yɛ? Mɛlɛka mɛi lediom maa, o cho diola naalaŋ poonyiaa “o yau yoomoo” niŋ, nduyɛ wanaa nɔ siooŋii nduɛi ya, o cho nda yoomoo fafɛɛŋndo ke.—Malakai 3:16; Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 3:5; 20:​12-15.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

g00-E 7/8 11 ¶3

Mamɔɔ Cho Bɔɔ Nyɛkɛndɛ le Num!

Baa mi mamɔɔ tosa pa ma sinaŋ o nɛi teŋgeŋndo choo? A loonuŋ pa teleŋ waŋndo mam num ikɛi, nduyɛ mi keŋ tosa maa sinaŋ nyɛkɛndɛiyo? Baa a yiyaŋ niŋ pa a teleŋ waŋndo maŋ num ikɛi maa woolu ɔɔ mi siooŋnde bii numndo? A tonya, mi mamɔɔ tosa ma sinaŋ teŋgeŋ. Mbo piliaa wana mam ndo, vɛlɛ a wana o mam ikɛiyo. Mi Baabuiyo suaa a nyɛ Choobu dimul wanaa ndaa simul ndu wa aa: “Te ya i maŋ naa waŋnda chua pɛ, nda aa kue le laalaŋ maa ya le maŋ naa nda chua le. Mɛɛ mɛɛ waŋndo ndu o tambu kɔl, te ya i tofa ndu hɔlla pɛ kɔllo ndu oo naŋ ni.” (Choobu 29:24) Naapum mi “hɔlla” Choobu wa chɔm mɛɛ o wa a kɔl kɛndɛ yɛ.

YINDIMIIYO 25-31

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | CHOOBU 30-31

“Vɛɛ Choobu Ndoo Lo yɛ o Diandaa”

w10-E 4/15 21 ¶8

Faŋa Hɔlte o Nyɛm Nɔɔlɛiyoŋ Choo!

8 Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ ma wa yekeŋ le yeemaŋ ŋdialloŋ, a hɔlte nyɛ kɛndɔɔ fafaŋndo. Lelaŋ mi diom Mɛlɛka dɛɛniaa naa le miŋ dɔu naapila o mandaa bɛŋgu, te o hiŋ pɛ a nyɛ naŋ nauwo vɛlɛ a nyɛm naŋ yeema sɔlaa woŋ okɔɔ. (1Kɔ 9:​25, 27; Nuawɔ 1 Chɔŋ 2:​15-17) Choobu wa waŋndo opilɛ o bii bila chiɛɛliaŋ cho nyɛ naŋ nauwo tɛɛŋ vɛlɛ a yeemaŋ naŋndo ni. Mbo dimi aa: “Ya Choobu, o cho wɔ suundaa naa wana lanɔ cheleŋ te, kɛ mi menaŋ po, maa fɛɛŋ a fɛɛŋ I tofa chua laandoo mi lo o koŋ mi del kɔl le hinilaŋ a ndu le.” (Choobu 31:1) Choobu kɛɛ ko wana lanɔɔ pilaŋndo o nɛi wɔɔŋndo choo le, kɛ o chɛl kposoŋ mi yiyaŋ ko luɛi ndu o kɔl te. Mi Chiisu kindila hei maa, ŋ nɔ miŋ wa a diandaa o yiyaŋnda naalaŋ niŋ, te o hiŋ pɛ a kaa hini nɔɔlɛiyo okɔɔ. Mbo dimi aa: “wana o wana hiu wana lanɔɔ tofaa pɛ haaa mi yeemɛi i bii ndu le waa a ndu, mɛɛ o chii suunda a ndu o kɔl ndɔɔ niŋ.”—Mat 5:28.

w08-E 9/1 11 ¶4

Yiyaŋndɔ Mɛɛ “Mɛɛlulaŋ” la wa Niŋ Yɛ

Tuupa ma kandu kɔlaŋ o nɛi ŋ kui wɔ paandu le wo choo, nyunaŋndɔ aa, ‘kuɛɛ nɛiyo hoo cho yɛ ya yɔɔ?’ Sim ndɔ Kpɛ maa yiyaŋ a mɛɛ mɛɛlulaŋ la wa niŋ yɛ okɔɔ. Keŋ cho num mala a tosa kɛsiaala luei num o kpundɔɔ niŋ te laŋ. Wanaa kɛɛ haa hei tosaa wa, ma sɔla fulamakɔɔlila wɔɔŋnda tau. Le tamaseliiyo, ma sɔla naa sidaa, naa la taŋ waŋnda o kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa niŋndaŋ, foli ŋ ve kɔl te wo chuaa, foli tɛɛmbaa, mi nɔlaŋ la puusiaŋ, nduyɛ mi kɔl num iyamaa paaliaŋ num tau. Mi Pɔɔl suaa kpendekele a mɛɛlula wanaa luei balaŋ o kaa ihini nɔɔlɛiyo niŋnda okɔɔ. Mbo dimi aa: A “luei niŋ o Masale Mɛlɛkaleŋ niŋ te.”—1 Kɔliŋtiaŋ 6:​9, 10.

w10-E 11/15 5-6 ¶15-16

Feleŋguaa, La Chɛl Mi Diom Mɛlɛkaa Manda Nya

15 Teleŋ kuɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ maa mi lo lechoo numndo o Mɛlɛka lo luɛi o tofaa bɛŋgu, teleŋ ŋ cho num pilɛ wo, ɔɔ teleŋ ŋ cho a waŋnda latulu wo? Teleŋ ŋ wa o sukuu ɔɔ naa walla wa kpeekpei ŋ sɔla simullo le tɛɛsiaa a laalaŋ numndo okɔɔ ni. Naapum mi hei tosa mi chaŋyɛi numnde a Mɛlɛka luɛi o kpundɔɔ niŋ. Te o yɔŋ pɛ ma vi ŋdial le sɔɔŋ ŋmɛlɛkayaŋ tosaa, nduyɛ a sɔɔŋ manda chaŋyɛi numnde a Mɛlɛka ve, miŋ keŋ tosa maa vi ŋdial nduyɛ a tiuba ma kpakpala sɔɔŋ luei num o kaa nɔɔlɛiyo tosaa niŋndo le.

16 Le yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma diikuŋ Chɛhowa o yɔŋ bɛɛ ma wa numpilɛ kpeele? Loonuŋ maa: A tiuba ma tɛɛmbuu Chɛhowa kɔllo ɔɔ ma nɛŋi ndu kɔl. (Chɛ 6:​5, 6; Pulɔ 27:11) Mi nyɛ nya tosa wo piiliaŋ Chɛhowa tau kanifuule “o buulaŋ le nya” (1Pi 5:7) O yeema num ma yaŋ ndu nilaŋ, le halikpeŋ ma sɔla tɔnɔɔ o yoomoo niŋ. (Ai 48:​17, 18) Mɛɛ buɛiyaa Chɛhowaa apum o Isɔluɛi niŋ sindɛ kɛɛ le sila ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli, ma tosa mbo tambu kɔl tau. (Sam 78:​40, 41) Kɛ o baa pilɔɔ choo, Chɛhowa ndoo nɔ kaala yiŋgoloŋndo le Daaniɛɛ wana ndoo suaa le ndu wo, nduyɛ pɛŋ mi maalikɛinɔɔ dimul ndu aa: “Daaniɛɛ, Mɛlɛka kaala num bɔɔ.” (Daa 10:11) Le yɛɛ? Kanifuule mi Daaniɛɛ hiau lachi a lo lechoo wo chɔmndo, o cho ko teleŋ o wa a waŋnda latulu wo le, kɛ teleŋ o wa ndupilɛ kpeele wo bɛɛ.—Nuawɔ Daaniɛɛ 6:10.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w05-E 11/15 11 ¶3

A Chɔm Kalaa Te a wa Pɛ Wana Yaŋaa Lani

Mi Choobu yaŋ chaaŋaa nduaa nilaŋ hiouwɔɔ bɛmbɔɔ tɔ mɛɛ nda wa suɛi o ndu lo. Kɛ a koŋ kpou mbo dimi aa: “Aaa, mi yaa i sɔla wanaa yaŋ ya nilaŋ nda!” (Choobu 31:35) Lɛ yɛɛ? Kanifuule, a wa ndu nilaŋ yaŋɔɔ kɛ a ke ndu kɔl dɛɛniaa le. Ndaa buulaŋ kposoŋ a ndu le, ko niŋ te mi ndaa nɔ yeemɛi le sinaa nyɛ o yiyaŋndo. Kposoŋ bɛɛ a chɔm ndu kaalaa le, kɛlɛŋgaa niŋ te ma bii mɔnɛi le ndu nilaŋ yaŋɔɔ. Kɛ mi Kiilanɔɔ Pitɛ sila naa aa: “Nyɛ ya I nɔ mi I dimul nya o mɛɛlulaŋndo, ndu cho hoo ni. Nya kpou la nɔ yiyaŋ pilɔɔ. Kɔlta nyalaŋ la wa o chaaŋaa nyaa lo vellaa velle. La nɔ kaalaa le chaaŋaa nyaa wanaa laalaŋnda. La nɔ buulaŋ chaaŋaa nyaa. Nduyɛ la wa wanaa yoŋga le.” (1 Pitɛ 3:8) Vɛɛ naŋ bii yɛ mɔnɛi latulu a puaapiliaa naa? Nɛiyo opilɛ cho kindiŋndo le sinaa mɛɛ wanaa koŋ cho sinaŋndo yɛ ni, nduyɛ miŋ kindiŋ le ndu biyɔɔ bila. Le tamaseliiyo, ŋ soliŋ diomnda dɛɛniaa waŋndo kɔllo laŋ kpeku mɛɛ “hei wa bɔɔ suɛi kɔl tambɛi bɛndu” ɔɔ “a bii num bila le”. Nɛiyo opilɛ cho koŋ ni le chɔmndo maa a buulaŋ le nda. Nɛi cheleŋ cho vɛlɛ ni, nyɛ waŋndo cho dimioo wo dɔwɔɔ o suɛi ŋ cho wa dimioo wo niŋ, ɔɔ miŋ chɔm maa ŋ bii nyɛ o cho dimioo wo bila. Kaala chɔmndo cho ko nilaŋ yaŋɔɔ o nyɛ waŋndo cho dimioo wo le, kɛ biyɔɔ bila mɛɛ o cho sinaŋndo yɛ.

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2026)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share