ဘၣ်မနုၤအဃိ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲ အလုၢ်အလၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကမၣ်ဝဲလဲၣ်

ပှၤအါဂၤတဲဝဲလၢခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲန့ၣ် မ့ၢ်ခရံာ်ဖိအမူးပွဲတခါလၢ အမၤလၤကပီၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမုၢ်နံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲအလုၢ်လၢ်တဖၣ်အံၤ တၢ်သံကွၢ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲတခါလီၤ. လုၢ်လၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်မုၢ်နံၤဒ်လဲၣ်.

အဒိ တၢ်ဃဲၤမုာ်နၢ်အိၣ်ဝဲတခါ ဘၣ်ဃးဒီးစဲထၢၣ်ချီး (Santa Claus) အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါဂၤသ့ၣ်ညါအီၤဒ် အမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အကၤဆ့ကၤဂီၤဂီၤ, အခၣ်ဆူၣ်ဝါ, အဘိးပၤဂီၤဒီး အမဲာ်ပှဲၤဒီးတၢ်နံၤကမှံန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၅၀ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤဘြၣ်စ့ဖိတနီၤ ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဒ်သိး ကပာ်ပနီၣ်ဝဲ ကြဲဖါ အ့ဒယါ (Grandpa Indian) လၢစဲထၢၣ်ချီးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကြဲဖါ အ့ဒယါ မ့ၢ်ပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤလၢ ပှၤဘြၣ်စ့ဖိ အတၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်. စဲထၢၣ်ချီး အမံၤဟူသၣ်ဖျါဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ကြဲဖါ အ့ဒယါ တကးဘၣ် သရၣ် Carlos E. Fantinati စံးဝဲလၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါဒိၣ်န့ၢ် “ဖိသၣ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးကဲထီၣ်မူးပွဲလၢ ဘၣ်တၢ်မၤအီၤဖဲ ဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီအတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် စဲထၢၣ်ချီးန့ၣ် မ့ၢ်လုၢ်လၢ်အကမၣ်ထဲတခါဧိၤလၢ အဘၣ်ထွဲဒီးခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲန့ၣ်ဧါ. ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါအဂီၢ် ပကဘၣ်သမံသမိးက့ၤ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ.

လံာ် (Encyclopedia Britannica) တဘ့ၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ဖဲခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ စးထီၣ်အသးဝံၤ အနံၣ်ခံကယၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ထီဒါဝဲ တၢ်မၤမၤထူရၤ ဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤန့ၣ်လီၤ.” ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် ပာ်ပနီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူးပွဲ ဒ်ပှၤသူခိၣ်ဖိအလုၢ်အလၢ်ဒီး ဟးဆှဲးအီၤ တဲာ်တဲာ်ဖျုဖျုအဃိန့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်အမုၢ်နံၤမုၢ်သီဘၣ်.

ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် ထီဒါဝဲတၢ်မၤတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤ အမူးပွဲသနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤ ပူၤကွံာ်အနံၣ် ၃၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ခဲးသလ့း တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤအါဂၤကတူၢ်လိာ် ခဲးသလ့းတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤရိမ့ၤဖိလၢ အမ့ၢ်ပှၤသူခိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးအမူးအပွဲတဖၣ်လၢ ပှၤအါဂၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ လၢပှၤမၤအီၤဖဲ လါဒံၢ်စ့ဘၢၣ်ဘူးကလၢာ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ (Christmas in America by Penne L. Restad) စံးဝဲလၢ တနံၣ်တဘျီစးထီၣ်ဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၇ သီတုၤလၢ လါယနူၤအါရံၣ် ၁ သီန့ၣ် “ပှၤရိမ့ၤဖိတဖၣ် အီၣ်တၢ်အီတၢ်, လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲ, မၤသးဖှံအသး ဒီးမၤတၢ်အဂၤတဖၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် အယွၤသ့ၣ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.” ဒီးဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီန့ၣ် ပှၤရိမ့ၤဖိတဖၣ် မၤဝဲမုၢ်အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ခဲးသလ့းတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဝဲခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲ ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၂၅ သီအဃိ ပှၤရိမ့ၤဖိအါဂၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤလၢ ကမၤဝဲယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤလၢ မုၢ်အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်တဘ့ၣ် (Santa Claus a Biography by Gerry Bowler) စံးဝဲလၢ ပှၤရိမ့ၤဖိတဖၣ် “ဆဲးမၤဝဲတၢ်ဂိၢ်ခါ တၢ်မၤမူးဧိၤပွဲဧိၤ အလုၢ်လၢ်တဖၣ်အံၤလၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤန့ၣ်လီၤ.” နီၢ်နီၢ်န့ၣ် “အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်အလီၢ်လီၢ်” ဘၣ်ဆၣ်ကိးဝဲမူးပွဲအံၤလၢခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲန့ၣ်လီၤ.

ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲ အလုၢ်လၢ်တဖၣ်အံၤ ကမၣ်ဝဲခီဖျိ အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ အတဂ့ၤတဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. လံာ်တဘ့ၣ်လၢအမ့ၢ် (The Battle for Christmas) အပူၤ စတံၣ်ဖၢၣ် နံးစၢဘၢ စံးဝဲလၢ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲန့ၣ် “ဖျါဒ်သိးခရံာ်ဖိအမူးပွဲသနာ်က့ မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤသူခိၣ်ဖိအမူးပွဲတခါလီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲန့ၣ် တမၤလၤကပီၤကစၢ်ယွၤဒီး အဖိခွါယ့ၣ်ၡူးခရံာ်ဘၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဧါ. လံာ်စီဆှံသံကွၢ်ဝဲလၢ– “တၢ်တီတၢ်လိၤန့ၣ်, ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်တတီတလိၤဘၣ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်ကပီၤရ့လိာ်အသးဒီးတၢ်ခံးဒ်လဲၣ်.” (၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁၄) ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သ့ၣ်တထူၣ်လၢ အဒိၣ်ထီၣ် က့ၣ်ကူက့ၣ်ကိာ်ဒီးပှၤ “မၤဘျၢထီၣ်” အီၤတန့ၢ်ဘၣ်.—စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁:၁၅.