“အုၣ်သး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး”

၁. စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ တဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်လဲၣ်.

ဖဲ ခ.န ၅၉ န့ၣ်​ ကဘီတဘ့ၣ်လၢ အခိၣ်ထိးအိၣ်ဒီး “ကစၢ်စူအဖိခွါတဖၣ်” အတၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ကမ့ၢ်ကဘီတဘ့ၣ်လၢ အတီၣ်ဝဲ ဘုဧိၤဟုဧိၤ လၢအအိၣ်လၢ မဲးဒံးထၢၣ်ရ့နယၢၣ်​ အကီးတဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် မ့းလံတ့ၤ ဒီးလဲၤဝဲလၢ ကီၢ်အံၤတလံ. စီၤပီလူးန့ၣ်​ ပှၤဖီၣ်အီၤ ဒ်ပှၤဃိာ်ဖိတဂၤအသိး ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အပၣ်ဃုာ်ဒီးအီၤခံဂၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ စီၤလူၤကၣ်​ ဒီးစီၤအရံစတၢ်ဃူး ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဝဲလၢ ကဘီတဘ့ၣ်အံၤအပူၤ. (မၤတၢ် ၂၇:၂) ဒ်သိး ပှၤဒိးကဘီဖိတဖၣ်​ အသးသမူ ကပူၤဖျဲးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ သန့ၤအသးလၢ ကစၢ်စူ အဖိခွါသဃံာ်ခံဂၤလၢအမ့ၢ် ခးစတၢၤ (Castor) ဒီးဖီလဲး (Pollux). (မၤတၢ် ၂၈:၁၁) မ့မ့ၢ် စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်​ ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ တမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒီးကစၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်​ ကလဲၤဘၣ်လၢရိမ့ၤအပူၤ, စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲန့ၣ်​ ဒီးအုၣ်အသးလၢ ကဲစၢ်အမဲာ်ညါ.—မၤတၢ် ၂၃:၁၁; ၂၇:၂၄.

၂, ၃. စီၤပီလူး ဒိးထီၣ်ကဘီ ဒီးကလဲၤဝဲလၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်​ ဒီးလၢအတၢ်လဲၤ ဒီတကတီၢ်န့ၣ်​ မတဂၤ ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.

^၂ အဝဲသ့ၣ်​ လဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်စူၤရၤကူ ဒီးအိၣ်ဝဲဖဲန့ၣ်သၢသီ. ဝ့ၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ဝ့ၢ်လၢအဃံလၤ ဒီးအရ့ဒိၣ်​ ဒ်ဝ့ၢ်အၤသ့ၣ်​ ဒီးဝ့ၢ်ရိမ့ၤအသိး. လၢခံ အဝဲသ့ၣ်ဟးထီၣ်ဖဲန့ၣ်​ ဒီးလဲၤဝဲလၢ ဝ့ၢ်ရ့ကံၤ. ခီဖျိလၢ ကလံၤလၢ ကလံၤထံးတခီန့ၣ်​ အူတၢ်အသဟီၣ်ဆူၣ်ဝဲ အမံးလာ် ၂၀၀ (၃၂၀ ကံလိမံထၢၣ်) အဃိ လၢခံသီတသီန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ လဲၤတုၤလၢ ပီးတံၤလူး (မ့မ့ၢ်ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပီးတံၤလူးန့ၣ်​ အိၣ်ဘူးဒီးန့ဖၢး) အကဘီသန့.—မၤတၢ် ၂၈:၁၂, ၁၃.

^၃ ခဲအံၤစီၤပီလူး လဲၤဘူးကတုၤလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤလံ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ အကဘၣ်​ လဲၤပာ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ စီၤပၤနံရိၤအမဲာ်ညါ. ဒီးလၢစီၤပီလူး အတၢ်လဲၤ ဒီတကတီၢ်န့ၣ်​ “တၢ်မၤမုာ်ခဲလၢာ် အကစၢ်” အိၣ်ဒီးအီၤ. (၂ ကရံၣ်​ ၁:၃) ဒီးပကမၤလိဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဝဲ စီၤပီလူး ဒီးစီၤပီလူး သးဆူၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ.

“စီၤပီလူး . . . စံးဘျုး ကစၢ်ယွၤဒီး ပာ်ဆူၣ်ထီၣ်အသး” (မၤတၢ် ၂၈:၁၄, ၁၅)

၄, ၅. (က) ဖဲပီးတံၤလူးန့ၣ်​ စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်​ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အအိၣ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပီလူး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သဘျ့ အါထဲအံၤညါလဲၣ်. (ခ) ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ မ့ၢ်ဘၣ်အိၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤ သနာ်က့ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအဂ့ၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ အဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၄ ဖဲပီးတံၤလူးန့ၣ်​ စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်​ “ထံၣ်လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်.” ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ မၢဝဲစီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်​ အိၣ်တ့ၢ်ဒီး “အဝဲသ့ၣ်တနွံ.” (မၤတၢ် ၂၈:၁၄) ခရံာ်ဖိလၢ ပီးတံၤလူးန့ၣ်​ တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢ ပှၤတမှံၤ အဃိ အဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အဂ့ၤဒိၣ်မး လၢပဂီၢ်. ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢဝဲ စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ န့ၢ်ဘၣ်ကဒါက့ၤ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ. စီၤပီလူး ကဲပှၤဃိာ်ဖိဘၣ်ဆၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သဘျ့ အါထဲအံၤညါလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ ရိမ့ၤအပှၤခိးတၢ်ဖိတဖၣ်​ နာ်န့ၢ်အီၤအဃိ.

^၅ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢ အလီၤဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအဂ့ၤအဃိ ပှၤနာ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ ဒီးပှၤဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်သဘျ့ ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် အါန့ၢ်ဒံး ပှၤဃိာ်ဖိလၢအဂၤတဖၣ်. အဒိ လၢကီၢ်ရိၤမ့နံယါအပူၤန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢ ပိာ်ခွါတဂၤ တမျာ်တၢ်အဃိ ပှၤစံၣ်ညီၣ်အီၤလၢ အကဘၣ်အိၣ်လၢဃိာ်ပူၤ ၇၅ နံၣ်ညါ. ဒီးလၢခံ အဝဲစးထီၣ်​ မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူခဲလၢာ်. ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်​ ထံၣ်ဝဲလၢ အဆီတလဲအသး ဒီးနာ်န့ၢ်အီၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ဟ့ၣ်အီၤမူဒါလၢ အကလဲၤပှ့ၤတၢ်လၢ ပှၤဃိာ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် လၢဝ့ၢ်ပူၤ. ဖဲအဝဲလဲၤဝဲအခါန့ၣ်​ ပှၤခိးဃိာ်ဖိတဖၣ်​ တလိၣ်လဲၤဒီးအီၤဘၣ်. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအဂ့ၤန့ၣ်​ ကကဲထီၣ်​ တၢ်လၤကပီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်.—၁ ပ့း ၂:၁၂.

၆, ၇. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤ အဲၣ်ဝဲ စီၤပီလူးဒိၣ်မးန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၆ စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်​ အိၣ်ဖဲပီးတံၤလူး ဒီးဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကလဲၤဝဲလၢ ဝ့ၢ်ခးဖူအဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ကဘၣ်ဟးဝဲလၢ ကျဲမုၢ်ခိၣ်အါဖံ လၢကယံၤဝဲ အမံးလာ် ၃၀ (၅၀ ကံလိမံထၢၣ်). ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်​ ကဆဲးလဲၤဝဲလၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤ. ကျဲလၢအမံၤဒိၣ်တဘိအံၤ ပှၤဒါလီၤအီၤလၢလၢၢ် ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်​ လဲၤလၢကျဲအခါ ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲ အံးထလံၣ်အသဝီ လၢအအိၣ်လၢဝ့ၢ်ချၢ. ဒီးလၢကျဲန့ၣ်​ ကထံၣ်စိဘၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီး မဲးဒံးထၢၣ်ရ့နယၢၣ်ပီၣ်လဲၣ်. ကျဲမုၢ်တဘိအံၤ ကလဲၤခီဂာ်ဘၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီး ဖီးထူအကပျၢၤပူၤ လၢအယံၤဒီးဝ့ၢ်ရိမ့ၤ အမံးလာ် ၄၀ (၆၀ ကံလိမံထၢၣ်). တကးဒံးဘၣ်​ ကလဲၤခီဂာ်ဘၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီး အးပံပရူး အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်. စီၤလူၤကၣ်​ ကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤန့ၣ်​ “နၢ်ဟူလၢပဟဲအခါ” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤန့ၣ်​ ဟဲအိၣ်ခိးပှၤလၢ အးပံပရူး အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်. မ့မ့ၢ်အဂၤတနီၤန့ၣ်​ အိၣ်ခိးပှၤလၢ တၢ်လီၢ်တတီၤလၢ ပှၤကိးဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဘှံးအလီၢ်သၢဖျၢၣ်​ လၢအယံၤဝဲဒီးဝ့ၢ်ရိမ့ၤ အမံးလာ် ၃၀ (၅၀ ကံလိမံထၢၣ်). ဖဲအံၤပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ အဲၣ်ဝဲစီၤပီလူးဒိၣ်မး.—မၤတၢ် ၂၈:၁၅.

^၇ အးပံပရူး အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်န့ၣ်​ အကဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအလီၢ်လၢ ပှၤလဲၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်လီၢ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢ အမုာ်ထဲန့ၣ်ညါဘၣ်. ပှၤရိမ့ၤဖိလၢ အကွဲးထါတဂၤ တဲဝဲလၢ တၢ်လီၢ်အံၤ ပှဲၤဝဲဒီး “ပှၤဒိးကဘီဖိတဖၣ်​ ဒီးပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အရၢၢ်အစၢၢ် လၢအမၤတၢ်လၢ ပှၤတမှံၤအဟံၣ်.” ဒီးအတဲဝဲစ့ၢ်ကီးလၢ “ထံဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်အၢဝဲဒိၣ်မး” အဃိ အမၣ်တအီၣ်တၢ်ဖဲန့ၣ်ဘၣ်. တၢ်လီၢ်တတီၤအံၤ ဖျါလၢအကီအခဲဘၣ်ဆၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ရိမ့ၤအပူၤန့ၣ်​ ဟဲအိၣ်ခိး စီၤပီလူး လၢတၢ်သးခုအပူၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကက့ၤဘၣ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤ ပူၤပူၤဖျဲးဖျဲးအဂီၢ်.

၈. ဖဲစီၤပီလူး “ထံၣ်” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ အစံးဘျုးကစၢ်ယွၤလဲၣ်.

^၈ လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဖဲစီၤပီလူး “ထံၣ်” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အခါ “အဝဲစံးဘျုး ကစၢ်ယွၤဒီး ပာ်ဆူၣ်ထီၣ်အသး.” (မၤတၢ် ၂၈:၁၅) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ စီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်အကျါန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကသ့ၣ်ညါဝဲတနီၤ. ခီဖျိလၢ စီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်အဃိ အဂံၢ်အဘါထီၣ်​ ဒီးအသးမုာ်ထီၣ်က့ၤဝဲ. ဖဲစီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ အစံးဘျုးကစၢ်ယွၤလဲၣ်. မ့ၢ်လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ အဖီခိၣ်​ ဒီးတၢ်အဲၣ်အံၤ မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး သးစီဆှံအတၤသၣ်အဃိ. (ကလၤ ၅:၂၂) ဒီးမုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး သးစီဆှံ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအသး ဒ်သိး ကမၤစၢၤလိာ်သး ဒီးမၤမုာ်ထီၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ.—၁ သ့း ၅:၁၁, ၁၄.

၉. ပကွၢ်လိမၤဒိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢရိမ့ၤတဖၣ်​ အဒိအတဲာ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၉ အဒိ သးစီဆှံ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ ကတူၢ်လိာ်ဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်, မံၤၡၢၤနရံၤ, ပှၤလၢအမၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤတဖၣ်. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အံၤ ကမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့. အဃိ ပကြၢးသံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘မ့ၢ်ပဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်ဒီးအမါ ခီဖျိ ပကွဲမုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဟဲအီၣ်သကိးတၢ်ဒီးပှၤသ့ဧါ. မ့တမ့ၢ် ပရဲၣ်ကျဲၤလၢ ပကမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ အပူၤသ့ဧါ.’ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢဝဲ စီၤပီလူး ဒီးအသကိးတဖၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ကနၢ်ဟူဘၣ်​ တၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်လၢ အကကဲထီၣ်​ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်ဒီးအမါန့ၣ်​ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤစ့ၢ်ကီး.—မၤတၢ် ၁၅:၃, ၄.

“ပှၤဒုၣ်ဒွဲၣ်အီၤလၢ တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲး” (မၤတၢ် ၂၈:၁၆-၂၂)

၁၀. စီၤပီလူး အတၢ်အိၣ်သးလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤန့ၣ်​ အိၣ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးဖဲစီၤပီလူး လဲၤတုၤလၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤ တယံာ်တမီၢ်န့ၣ်​ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ဖဲစီၤပီလူး ဒီးပှၤလၢအအိၣ်ဒီးအီၤတဖၣ်​ ဟဲတုၤလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအခါ “စီၤပီလူး န့ၢ်ဘၣ်အခွဲးလၢ ကအိၣ်ဝဲ ထဲတဂၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်တၢ်လီၢ် ဒီးသုးဖိတဂၤ အိၣ်ခိးကွၢ်အီၤ.” (မၤတၢ် ၂၈:၁၆) ပှၤဃိာ်ဖိလၢ အအိၣ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်တၢ်လီၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဒ်သိး အတဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးတဂ့ၤအဂီၢ် ပှၤစၢဃာ်အဝဲသ့ၣ်စုတကပၤ ဒီးပျံၤထး. ဒီးပျံၤထးအံၤန့ၣ်​ ပှၤစၢဃာ်ဝဲဒီး ပှၤရိမ့ၤဖိလၢအခိးတၢ်တဂၤန့ၣ်​ အစုတကပၤ. စီၤပီလူးန့ၣ်​ ပှၤစၢဃာ်အီၤဒီး ပျံၤထးဘၣ်ဆၣ်​ အတပတုာ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဘၣ်. စီၤပီလူး လဲၤတုၤဝဲဖဲန့ၣ်​ ဒီးအိၣ်ဘှံးဝဲ သၢသီဝံၤအလီၢ်ခံ အကိးဖှိၣ်ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိ အခိၣ်အနၢ်တဖၣ်​ လၢအအိၣ်ဖဲဝ့ၢ်ရိမ့ၤ ဒ်သိး အကသ့ၣ်ညါထီၣ်အဝဲသ့ၣ်​ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်.

၁၁, ၁၂. ဖဲစီၤပီလူး တဲတၢ်ဒီးပှၤယူၤဒၤဖိ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအခါ အသူဝဲတၢ်ကတိၤဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၁ စီၤပီလူး တဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသ့ၣ်ဧၢ, ယတမၤတၢ်လၢ အထီဒါ ပပှၤကလုာ် ဒီးပမိၢ်ပၢ်ဖံဖု လၢပျၢၤတဖၣ်​ အလုၢ်လၢ် နီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤစၢဃာ်ယၤ ဒ်ပှၤဃိာ်ဖိအသိးလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ ဒီးပှၤဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ယၤလၢ ပှၤရိမ့ၤဖိ အစုပူၤလီၤ. ဖဲပှၤသံကွၢ်သံဒိးယၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးပျၢ်ကွံာ်ယၤ, မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ တထံၣ်န့ၢ် တၢ်ကမၣ်လၢ ပှၤကြၢးမၤသံယၤဘၣ်​ အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်အဃိ ယဘၣ်တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် လၢကဲစၢ် အအိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တမ့ၢ်လၢ ယတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် ဒ်သိး ယကပာ်ဒ့ၣ်​ ပာ်ကမၣ်​ ယပှၤကလုာ် အဂီၢ်ဘၣ်.”—မၤတၢ် ၂၈:၁၇-၁၉.

^၁၂ ဖဲစီၤပီလူး တဲတၢ်ဒီး ပှၤယူၤဒၤဖိတဖၣ်အခါ အကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ.” စီၤပီလူး ကိးအဝဲသ့ၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ ကသ့ၣ်ညါလၢ အမ့ၢ်ပှၤယူၤဒၤဖိ ဒီးအတအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤကဆိကမိၣ်ဆံးအီၤဘၣ်. (၁ ကရံၣ်​ ၉:၂၀) တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲတဲဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ အဟဲဖဲအံၤန့ၣ်​ တမ့ၢ်လၢ အကပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိဘၣ်​ မ့ၢ်ဒ်သိး အကဟဲတီၣ်ထီၣ်​ တၢ်မူးတၢ်ရၢ်လၢ ကဲစၢ်အအိၣ်. ဘၣ်ဆၣ်စီၤပီလူး အတၢ်မူးတၢ်ရၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ တသ့ၣ်ညါဝဲနီတမံၤဘၣ်. (မၤတၢ် ၂၈:၂၁) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤယူဒၤဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ကီၢ်ယူဒၤအပူၤ ဘၣ်ဃးဒီး စီၤပီလူးအဂ့ၢ်ဘၣ်လဲၣ်. လံာ်တဘ့ၣ်​ ကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ဖဲတၢ်ဂိၢ်ခါဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ကဘီလၢအဟဲတုၤလၢ ကီၢ်အံၤတလံ အဆိကတၢၢ်တဘ့ၣ်န့ၣ်​ ကမ့ၢ်ဝဲ ကဘီတဘ့ၣ်လၢ စီၤပီလူးဒိးဝဲ. အဃိ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အဟဲလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အလံာ်ပရၢမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ဟဲတတုၤဒံးဘၣ်.”

၁၃, ၁၄. ဒ်သိး ပှၤကသးအိၣ်​ ဒိကနၣ်တၢ်အဂီၢ် စီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးပကွၢ်လိ အဒိအတဲာ် သ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၃ စီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဂ့ၢ် ဒီးအသူဝဲ တၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ အကထုးန့ၢ် ပှၤယူဒၤဖိ ဖဲန့ၣ်တဖၣ်အသး. အဃိ စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ “ယဘၣ်​ တၢ်စၢဃာ်ယၤလၢ ပျံၤထးန့ၣ်​ ခီဖျိလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်​ အတၢ်မုၢ်လၢ် အဃိလီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ်အဃိ ယဃ့ထံၣ်လိာ်သးဒီးသု ဒီးတဲတၢ်ဒီးသု.” (မၤတၢ် ၂၈:၂၀) ဖဲအံၤတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲမ့းၡံအၤ ဒီးအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်. ဝံၤဒီးစီၤပီလူး ဆဲးတဲဝဲလၢ “နတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပအဲၣ်ဒိးနၢ်ဟူ.” ဒီးပှၤယူဒၤဖိခိၣ်နၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ တဲဆၢက့ၤဝဲလၢ “ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ တဒူၣ်အံၤ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပှၤဒုၣ်ဒွဲၣ်အီၤလၢ တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲး.”—မၤတၢ် ၂၈:၂၂.

^၁၄ ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤပှၤဂၤအခါ ပကဘၣ်​ ကွၢ်လိ စီၤပီလူး အဒိအတဲာ် ခီဖျိ ပသူတၢ်ကတိၤ မ့တမ့ၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သံကွၢ်လၢ အကထုးန့ၢ် ပှၤဒိကနၣ်တၢ်ဖိအသး. ဒီးပကဘၣ်ဟံန့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဂ့ၤတဖၣ်လၢ လံာ်လၢအမ့ၢ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူ ဒီးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အကၠိ ဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဂ့ၤထီၣ်​ နတၢ်ဖးလံာ်ဖးလဲၢ် ဒီးနတၢ်သိၣ်လိတက့ၢ်. ပမ့ၢ်သူတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ လံာ်တဖၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်​ ပကကဲပှၤလၢ အသိၣ်လိတၢ်သ့ဂ့ၤဂ့ၤ.

စီၤပီလူး ပာ်လီၤ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အဂ့ၤလၢပဂီၢ် ခီဖျိအ “အုၣ်အသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီမုၢ် အဂ့ၢ်” (မၤတၢ် ၂၈:၂၃-၂၉)

၁၅. ဖဲစီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အသူဝဲကျဲလွံၢ်ဘိ ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ ပှၤယူဒၤဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဝဲလၢ ကဟဲထံၣ်လိာ်သးဒီး စီၤပီလူး ဒီးဖဲတၢ်တနံၤန့ၣ်​ ပှၤ “ဟဲဝဲအဂၤအါန့ၢ်ဒံး လၢညါတဘျီ” ဒံး. ဒီးစီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်​ “စးထီၣ်လၢ ဂီၤခီတုၤလီၤလၢ ဟါခီန့ၣ်​ . . . အဝဲအုၣ်အသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီမုၢ် အဂ့ၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲသူ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးဝံအတၢ်ကွဲးအသး ဒ်သိး ကထုးန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အသး ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးလီၤ.” (မၤတၢ် ၂၈:၂၃) ပဟံန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤပီလူးအအိၣ်သ့. ဖဲစီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အသူဝဲကျဲလွံၢ်ဘိ. တၢ, စီၤပီလူး တဲဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်. ခံ, စီၤပီလူး တဲတၢ်သ့သ့ဘၣ်ဘၣ်​ ဒ်သိး ကထုးန့ၢ် ပှၤဒိကနၣ်တၢ်ဖိအသး. သၢ, စီၤပီလူး သူဝဲလံာ်စီဆှံ ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအတဲဝဲန့ၣ်​ အိၣ်လၢလံာ်စီဆှံပူၤ. လွံၢ်, အဝဲဟ့ၣ်လီၤအသး ဒီးအစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် “စးထီၣ်လၢ ဂီၤခီတုၤလီၤလၢ ဟါခီ.” စီၤပီလူး ပာ်လီၤတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အဂ့ၤလၢပဂီၢ်ဒိၣ်မး. ခီဖျိလၢ စီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်န့ၣ်အဃိ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အဟဲဒိကနၣ်တၢ်တဖၣ်​ အကျါ “တနီၤန့ၣ်​ နာ်ဝဲ” တၢ်လၢစီၤပီလူးတဲဝဲ. မ့မ့ၢ်အဂၤတနီၤန့ၣ်​ တနာ်ဝဲဘၣ်. ဖဲန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်သးလီၤပလိာ်အသး တအိၣ်ဝဲအဃိ စီၤလူၤကၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်​ “က့ၤဝဲ.”—မၤတၢ် ၂၈:၂၄, ၂၅.

၁၆-၁၈. ဖဲပှၤယူဒၤဖိလၢ ရိမ့ၤပူၤတဖၣ်​ တတူၢ်လိာ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပီလူး တကမၢကမၣ်ဘၣ်လဲၣ်. ဒီးဖဲပှၤတတူၢ်လိာ် ပတၢ်သးခုကစီၣ်အခါ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဟဲထီၣ်ဒိကနၣ်တၢ်တဖၣ်​ မၤဝဲဒ်န့ၣ်အခါ စီၤပီလူး တကမၢကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢဝံအတၢ်စံးပာ် ပာ်ဖျါထီၣ်ပာ်စၢၤဝဲ ဒီးလၢညါန့ၣ်​ အနီၢ်ကစၢ်စ့ၢ်ကီး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤ. (မၤတၢ် ၁၃:၄၂-၄၇; ၁၈:၅, ၆; ၁၉:၈, ၉) ဖဲပှၤလၢအတဒိကနၣ်အီၤတဖၣ်​ က့ၤဝဲအခါ စီၤပီလူး တဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “တၢ်လၢ သးစီဆှံတဲဘၣ်​ သုမိၢ်ပၢ်ဖံဖု လၢပျၢၤတဖၣ်​ ခီဖျိလၢ ဝံယၡါယၤန့ၣ်​ ဘၣ်ဝဲလီၤ. အတဲဝဲလၢ ‘လဲၤတဲဘၣ်​ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အံၤလၢ “သုကနၢ်ဟူတၢ် ဘၣ်ဆၣ်လ့ၤတက့ၤ သုတနၢ်ပၢၢ်တၢ်ဘၣ်​ ဒီးသုကကွၢ်တၢ် ဘၣ်ဆၣ်​ လ့ၤတက့ၤ သုတထံၣ်တၢ်ဘၣ်. ဒီးပှၤတဖၣ်အံၤ အခိၣ်ကိၤဝဲဒိၣ်မး.”’” (မၤတၢ် ၂၈:၂၅-၂၇) တၢ်ကတိၤအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ လၢအမ့ၢ် “အခိၣ်ကိၤ” န့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ လီၤဂာ်ဒီး သးလၢ “အကိၤ” မ့တမ့ၢ် “အဘီၣ်အသိ” အဃိ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်​ လဲၤနုာ်လီၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ်. (မၤတၢ် ၂၈:၂၇) ပှၤတဖၣ်အံၤ တတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်အဃိ လီၤသးအုးဒိၣ်မး.

^၁၇ စီၤပီလူး ကျၢၢ်တံၢ်အတၢ်ကတိၤလၢ သုမ့ၢ်တဒိကနၣ်ဘၣ်​ သနာ်က့ “ပှၤကလုာ်တဖၣ်​ . . . ကဒိကနၣ်ဝဲ သပှၢ်ကတၢၢ်.” (မၤတၢ် ၂၈:၂၈; စံး ၆၇:၂; ၡါ ၁၁:၁၀) စီၤပီလူး တဲတၢ်ဒ်န့ၣ်မ့ၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်​ တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်.—မၤတၢ် ၁၃:၄၈; ၁၄:၂၇.

^၁၈ ပအဲၣ်ဒိးကွၢ်လိ စီၤပီလူး လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲပှၤတတူၢ်လိာ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်အခါ ပတကြၢးသးထီၣ်အဝဲသ့ၣ်​ ဒီးသးဘၣ်ဒိဘၣ်. ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ်​ ကျဲလၢအအံၣ်​ လၢအဆှၢပှၤဆူတၢ်မူန့ၣ်​ ပှၤထံၣ်န့ၢ်အီၤအိၣ်ဒၣ်စှၤဂၤလီၤ. (မး ၇:၁၃, ၁၄) ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲပှၤလၢအသးဘျၢတဖၣ်​ တူၢ်လိာ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးဆၢထၢၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီပူၤအခါ ပကတူၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်သးခုအပူၤ.—လူၤ ၁၅:၇.

“စံၣ်တဲၤတဲလီၤ . . . ယွၤအဘီမုၢ်အဂ့ၢ်” (မၤတၢ် ၂၈:၃၀, ၃၁)

၁၉. စီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢ အကီအခဲဘၣ်ဆၣ်​ အဟံန့ၢ်ဝဲ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၉ စီၤလူၤကၣ်​ အတၢ်ကတိၤလၢ အကျၢၢ်တံၢ်ဝဲလၢ လံာ်မၤတၢ်အပူၤန့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒိၣ်မး. ဖဲန့ၣ်အတဲဝဲလၢ “စီၤပီလူးအိၣ်ဝဲလၢ ဟံၣ်လၢအငါအိၣ်ဝဲ အပူၤခံနံၣ်​ ဒီးအဝဲတူၢ်လိာ်ဝဲ ပှၤလၢ အဟဲလၢ အအိၣ်ကိးဂၤဒဲးလီၤ. ဒီးအဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ ယွၤအဘီမုၢ်အဂ့ၢ် ဒီးသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဂ့ၢ် လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ ဒီးတၢ်တြီမၤတံာ်တာ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.” (မၤတၢ် ၂၈:၃၀, ၃၁) စီၤပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်လၢအဂ့ၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢ ပှၤတမှံၤ ဒီးအပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်သးဆူၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ တကပၤ.

၂၀, ၂၁. ဖဲစီၤပီလူး အိၣ်လၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤအခါ ပှၤလၢအမၤစၢၤဝဲတနီၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ မတဂၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်.

^၂၀ ပှၤတဂၤလၢ စီၤပီလူး တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢဝဲ ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ စီၤအီးန့ၤစံမူး. အဝဲန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲကုၢ်တဂၤလၢ အစံၣ်ဖျိးထီၣ်ကွံာ်လၢ ကလီးစဲအပူၤ. ဒီးစီၤပီလူး မၤစၢၤဝဲ စီၤအီးန့ၤစံမူး ဒ်သိး ကကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိ ဒီးလၢခံန့ၣ်​ အကဲထီၣ်ဝဲ “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးဘိလၢ အသးတီ” လၢစီၤပီလူးအဖီခိၣ်. စီၤပီလူး ထံၣ်ဝဲ စီၤအီးန့ၤစံမူး ဒ်အ “ဖိခွါ” တဂၤအသိး. ဒီးလၢစီၤအီးန့ၤစံမူးအဂီၢ်န့ၣ်​ စီၤပီလူး “ကဲထီၣ်ဒ်သိးဒီး အပၢ်တဂၤ.” (ကလီး ၄:၉; ဖံၤ ၁၀-၁၂) အဃိ စီၤအီးန့ၤစံမူးန့ၣ်​ ကကဲထီၣ်​ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ စီၤပီလူးအဂီၢ် သပှၢ်တၢၢ်.a

^၂၁ စီၤပီလူး အဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီး. အဒိ ဖဲအကွဲးလံာ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ဖံလံးပံၤအအိၣ်အခါ အကွဲးဝဲလၢ “ယတၢ်အိၣ်သးအံၤ ကဲထီၣ်​ တၢ်မၤစၢၤဒ်သိး တၢ်သးခုကစီၣ်​ ကရၤလီၤအသး အါထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်စၢဃာ်ယၤလၢ ခရံာ်အဃိန့ၣ်​ ဟူထီၣ်တုၤလၢ သုးဖိကိးဂၤဒဲးလၢ အခိးရိမ့ၤအစီၤပၤ ဒီးပှၤအဂၤခဲလၢာ် အအိၣ်လီၤ. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်အါတက့ၢ် လၢအမၤ ကစၢ်အတၢ်မၤန့ၣ်​ အသးဆူၣ်ထီၣ်ခီဖျိလၢ တၢ်စၢဃာ်ယၤအဃိလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါလၢ တၢ်သးဒူအပူၤ အါန့ၢ်ဒံးလၢညါ ဒီးတပျံၤတၢ် နီတစဲးဘၣ်.”—ဖံလံး ၁:၁၂-၁၄.

၂၂. ပှၤဖီၣ်စီၤပီလူး ဒီးပာ်အီၤလၢဟံၣ်ပူၤ ဖဲဝ့ၢ်ရိမ့ၤသနာ်က့ စီၤပီလူးဟံန့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်လဲၣ်.

^၂၂ ပှၤဖီၣ်စီၤပီလူး ဒီးပာ်အီၤလၢဟံၣ်ပူၤ ဖဲဝ့ၢ်ရိမ့ၤသနာ်က့ စီၤပီလူး ဟံန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် ဒီးကွဲးဝဲလံာ်ပရၢတဖၣ်. ဒီးလံာ်ပရၢတဖၣ်အံၤ ခဲအံၤန့ၣ်အိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံလၢ ကြံးကျိာ်တကတြူၢ်b အပူၤ. လံာ်ပရၢလၢ စီၤပီလူး ကွဲးဝဲတဖၣ်အံၤ ကဲဘျုးလၢ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤအဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ စီၤပီလူး ကွဲးဝဲတဖၣ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးဝဲတုၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒံး.—၂ တံၤ ၃:၁၆, ၁၇.

၂၃, ၂၄. ဒ်စီၤပီလူးအသိး ခရံာ်ဖိလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ အဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်ဘၣ်အိၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်.

^၂၃ ဖဲပှၤပျၢ်ထီၣ်​ စီၤပီလူးအခါ လံာ်မၤတၢ် တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. စီၤပီလူးန့ၣ်​ ပှၤဖီၣ်ဃာ်အီၤ ကအိၣ်ဝဲ လွံၢ်နံၣ်ဃၣ်ဃၣ်ညါ. အဝဲဘၣ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကဲၤစါရံၤအပူၤခံနံၣ်​ ဒီးလၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤc အပူၤခံနံၣ်​ (မၤတၢ် ၂၃:၃၅; ၂၄:၂၇) စီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးဒ်န့ၣ်ဘၣ်ဆၣ်​ အအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးဆဲးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤန့ၣ်​ ဘၣ်အိၣ်လၢဃိာ်ပူၤ ခီဖျိလၢ အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဃိ. အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးဒ်န့ၣ်ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဃိာ်ပူၤ. ခဲအံၤ ပကတဲသကိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဒိဖိၤအဂ့ၢ်. ခီဖျိလၢအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဃိ အဝဲဘၣ်အိၣ်လၢ စပ့ၣ်အဃိာ်ပူၤ. ပှၤခိးဃိာ်ဖိတဂၤ တဲအီၤလၢ “ဖဲဃိာ်ပူၤအံၤ ပှၤမၤကီမၤခဲနၤ ဒိၣ်မးသနာ်က့ နတၢ်သးခု တလီၤမၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ နနံၤကမှံထီဘိ ဒီးနတဲတၢ်ဒီးပှၤလၢ ကလုၢ်မုာ်မုာ်ဒံးအဃိ ပလီၤကမၢကမၣ်ဒိၣ်မး.”

^၂၄ လၢခံကယီကယီန့ၣ်​ ပှၤနာ်အီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဒိဖိၤ ဒီးပှၤတကးပံးအတြဲၤလၢၤဘၣ်. ပှၤသုးဖိတဖၣ်​ ဟဲဟးအိၣ်သကိးအီၤ ဒီးသံကွၢ်အီၤဘၣ်ဃးဒီး လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်. မ့မ့ၢ်ပှၤခိးဃိာ်ဖိတဂၤန့ၣ်​ လဲၤလၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဒိဖိၤအအိၣ်​ ဒီးလဲၤဖးဝဲလံာ်စီဆှံ. ဒီးဒ်သိးပှၤတထံၣ်လၢ အဟဲဖးလံာ်စီဆှံတဂ့ၤအဂီၢ် ပှၤခိးဃိာ်ဖိတဂၤအံၤ မၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဒိဖိၤ အိၣ်ခိးကွၢ်တၢ်. ဖဲအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤဃိာ်ဖိတဂၤအံၤ ဘၣ်က့ၤခိးကွၢ်န့ၢ်က့ၤတၢ်လၢ ပှၤခိးဃိာ်ဖိအဂီၢ်ဟီ. ခီဖျိလၢ ပထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်လဲၤခီဖျိဒ်အံၤအဃိ မၤဆူၣ်ထီၣ်​ ပဂံၢ်ပဘါလၢ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်အိၣ်သးလၢ အကီထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ ပကဆဲး “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါလၢ တၢ်သးဒူအပူၤ အါန့ၢ်ဒံးလၢညါ ဒီးတပျံၤတၢ် နီတစဲးဘၣ်.”

၂၅, ၂၆. လၢစှၤန့ၢ်ဒံးအနံၣ်​ ၃၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ စီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ ပစိၤခဲအံၤဒ်လဲၣ်.

^၂၅ လံာ်မၤတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သးဆူၣ်အပူၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် တၢ်မၢဖိပီလူးန့ၣ်​ ပှၤဖီၣ်အီၤ ဒီးဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢ ဟံၣ်လၢပှၤငါဝဲ သနာ်က့ အဝဲ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ . . . ယွၤအဘီမုၢ်အဂ့ၢ်” လၢပှၤလၢ အဟဲဟးအိၣ်သကိးအီၤတဖၣ်အအိၣ်. ဖဲအဆၢဒိၣ်တၢအပူၤန့ၣ်​ ပဖးဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လီၤ တၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်တခါ ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “ဖဲသးစီဆှံဟဲလီၤလၢ သုလိၤအခါ သုကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးသုကကဲထီၣ်​ ယပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ, လၢယူဒၤ အဟီၣ်ကဝီၤဒီဘ့ၣ်, လၢၡၤမရံအပူၤ ဒီးပၢၢ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.” (မၤတၢ် ၁:၈) ဖဲအံၤအနံၣ်​ ၃၀ မၣ်တအိၣ်ဒံးဘၣ်​ ဘၣ်ဆၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ “တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ပှၤခဲလၢာ်အကျါ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.”d (ကလီး ၁:၂၃) အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအသးစီဆှံန့ၣ်​ အစိကမီၤအိၣ်ဝဲဒိၣ်မး.—ကၤ ၄:၆.

^၂၆ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ခီဖျိလၢ သးစီဆှံအတၢ်မၤစၢၤအဃိ ခရံာ်အဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ ဒီး “သိလၢအဂၤတဖၣ်” ဆဲး “အုၣ်အသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအဘီမုၢ် အဂ့ၢ်” လၢတၢ်လီၢ် ဒီးထံကီၢ်အဘ့ၣ်​ ၂၄၀. (ယိၤ ၁၀:၁၆; မၤတၢ် ၂၈:၂၃) အဃိ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သးဆူၣ်အပူၤ.