တၢ်ဂ့ၢ်ဘျးစဲ လၢအကူာ် ၁ အဂီၢ် လၢတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအံၤန့ၣ် ဒ်သိး နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် ၁ လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤနၤ သ့ဒ်လဲၣ် ၂ လံာ်စီဆှံအၢၣ်လီၤပှၤ တၢ်အိၣ်မူလၢ အလီၤသးခု လၢခါဆူညါအဂီၢ် ၃ လံာ်စီဆှံန့ၣ် နနာ်အီၤသ့ဧါ ၄ ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ် ၅ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကတိၤ ၆ တၢ်သးသမူ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ် ၇ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ် ၈ နကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသကိးသ့ ၉ တၢ်ထုကဖၣ် ကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤ ၁၀ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ် ၁၁ ဒ်သိးနဖးလံာ်စီဆှံ ကမုာ်အဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် ၁၂ ဒ်သိးနကဆဲးမၤလိ လံာ်စီဆှံအဂီၢ် တၢ်မနုၤ ကမၤစၢၤနၤလဲၣ် လၢတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအံၤန့ၣ် ဒ်သိး နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် ပသးခုလၢ နကမၤလိလံာ်စီဆှံ (၂:၄၅) ၁ လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤနၤ သ့ဒ်လဲၣ် တဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ် နတၢ်မုၢ်လၢ်နီတဘျီတဂ့ၤ (၁:၄၈) တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ (၂:၀၅) ဃုသ့ၣ်ညါ “လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ကဲဘျုးဝဲထီဘိ” (တၢးထီခိးတၢ် နီၣ်ဂံၢ် ၁ ၂၀၁၈) ယတၢ်အိၣ်မူအသီ လၢအပှဲၤဒီးတၢ်သးခု စးထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ် (၂:၅၃) “တၢ်ခူသူၣ် ၁၂ ခါလၢ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကအိၣ်ဒီး ဟံၣ်မုာ်ဃီပၢၤ” (ပၢၢ်ထီၣ်! နီၣ်ဂံၢ် ၂ ၂၀၁၈) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဘၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံလဲၣ်—အထီ (၃:၁၄) ၂ လံာ်စီဆှံအၢၣ်လီၤပှၤ တၢ်အိၣ်မူလၢ အလီၤသးခု လၢခါဆူညါအဂီၢ် ယအဲၣ်ဒိး တြီဆၢတၢ်တတီတလိၤ (၄:၀၇) ဃုသ့ၣ်ညါ “တၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် ပဃုထံၣ်န့ၢ်အီၤ ကသ့ဖဲလဲၣ်” (ပၢၢ်ထီၣ်! လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၂, ၂၀၀၄) “နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါ ယံာ်ယံာ်ထၢထၢန့ၣ် လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤနၤသ့ဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) ပထံၣ်တမှံကွၢ် တၢ်အိၣ်မူဆူညါ (၃:၃၇) “ယတဆိမိၣ်လၢ ယဘၣ်ဆီတလဲ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်အိၣ်သးလၢၤဘၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, လါယူၤလံ ၁, ၂၀၁၃) ၃ လံာ်စီဆှံန့ၣ် နနာ်အီၤသ့ဧါ ဟီၣ်ခိၣ် တဘၣ်တၢ်စဲၤလီၤအီၤလၢ တၢ်အလိၤနီတမံၤဘၣ် (၁:၁၃) လံာ်စီဆှံ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲဘၣ်ဃး ဘၤဘူၤလိၣ် ကလီၤပှီၢ်အဂ့ၢ် (၀:၅၈) ဃုသ့ၣ်ညါ “လံာ်စီဆှံန့ၣ် အလီၤပလိာ်ဒီး စဲအ့ၣ်ဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “ဝံအတၢ်စံးပာ် ၆ ခါလၢ နထံၣ်ဘၣ် အဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, လါမ့ၤ ၁, ၂၀၁၁) ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ “ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်” (၅:၂၂) “လၢညါ ယတနာ်လၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဘၣ်” (တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အအိၣ်လၢ တၢးထီခိးတၢ် အပူၤ) ၄ ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး က၄ (ဟီၣ်ခိၣ်သီတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံ) မံၤလၤသၣ်ကပီၤ အိၣ်ဝဲအါမး ဘၣ်ဆၣ် မံၤနီၢ်ကီၢ် အိၣ်ထဲတဖျၢၣ် (၀:၄၁) ကစၢ်ယွၤန့ၣ် အမံၤအိၣ်ဧါ—တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ် (၃:၁၁) ယဃုကစၢ်ယွၤ လၢအမ့ၢ်အတီ (၈:၁၈) ဃုသ့ၣ်ညါ “မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအိၣ် အနီၢ်ကီၢ်ဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “ကစၢ်ယွၤန့ၣ် ပှၤတ့လီၤအီၤအိၣ်ဧါ” (တၢးထီခိးတၢ်, လါအီကူး ၁, ၂၀၁၄) “ယဟိဝၤန့ၣ် အမ့ၢ်မတဂၤလဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “ကစၢ်ယွၤန့ၣ် အမံၤအိၣ်ပှဲၤဖျၢၣ်လဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) ၅ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကတိၤ ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် လံာ်စီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ်—တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ် (၂:၄၈) အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤလံာ်စီဆှံ—တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ် (ဝ့ၢ်လယၢၣ် တ့ၣ်တ့) (၆:၁၇) ဃုသ့ၣ်ညါ “ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ်စီဆှံ” (ပၢၢ်ထီၣ်! လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၀၇) “လံာ်စီဆှံ—မ့ၢ်လံာ်လၢ အဟးဂီၤတသ့ဘၣ်တဘ့ၣ်” (တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အအိၣ်လၢ တၢးထီခိးတၢ် အပူၤ) အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ လံာ်စီဆှံ (၁၄:၂၆) “တၢ်ကစီၣ်လၢ အအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပှၤဆီတလဲဝဲဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) ၆ တၢ်သးသမူ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ် နသကိးသးစၢ်တဖၣ်တဲဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ် (၂:၄၃) မူခိၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်လၢအပူၤခဲလၢာ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤဝဲဧါ—တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ် (၃:၅၁) ဃုသ့ၣ်ညါ “ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့န့ၣ် သိၣ်လိပှၤမနုၤလဲၣ်” (ပၢၢ်ထီၣ်! လါစဲးပတ့ဘၢၣ် ၂၀၀၆) ယဟိဝၤယွၤတ့လီၤဝဲ တၢ်ခဲလၢာ် (၂:၃၇) “မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤတၢ်ဘၣ်တ့ တကလုာ်ဝံၤတကလုာ် ဒီးပျဲဝဲလၢ အကကဲထီၣ်က့ၤလၢ တၢ်သးသမူလၢအဂၤဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) တၢ်သးသမူ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ—တၢ်သံကွၢ် ယဲၢ်ဖျၢၣ်လၢ ပကြၢးသံကွၢ် (ဘရိၣ်ခၠၣ်) ၇ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ် အဝဲသ့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ (၂:၄၅) တၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်အဲၣ်—ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အမိၢ်ပှၢ် (၁:၅၇) ဃုသ့ၣ်ညါ “ယွၤမ့ၢ် ကစၢ်ဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, နီၣ်ဂံၢ် ၁ ၂၀၁၉) “မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ အိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “သးစီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “ခဲအံၤ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယမၤစၢၤပှၤဂၤ သ့ဝဲလီၤ” (တၢးထီခိးတၢ်, လါအီးကထိဘၢၣ် ၁, ၂၀၁၅) ၈ နကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အသကိးသ့ ယဟိဝၤယွၤ မၤန့ၢ်တၢ်လၢယဂီၢ်အါမး (၃:၂၀) ဃုသ့ၣ်ညါ “ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤလၢ ပကြၢးသ့ၣ်ညါအီၤ” (တၢးထီခိးတၢ်, လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁၅, ၂၀၀၃) “ယကဲထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အသကိးကသ့ဒ်လဲၣ်” (သးစၢ် အတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်—တၢ်စံးဆၢလၢ အကဲဘျုး, အကူာ် ၂, တၢ်မၤလိ ၃၅) “ယတအဲၣ်ဒိးသံဘၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, နီၣ်ဂံၢ် ၁ ၂၀၁၇) ပကဲထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အသကိးန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲအခီပညီဒ်လဲၣ် (၁:၄၆) ၉ တၢ်ထုကဖၣ် ကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤဒိကနၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲး အတၢ်ထုကဖၣ်ဧါ—တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ် (၂:၄၂) တၢ်ထုကဖၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပတူၢ်တၢ်ကကဲ (၁:၃၂) ဃုသ့ၣ်ညါ “တၢ်ဂ့ၢ်နွံခါလၢ နကြၢးသ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ထုကဖၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, လါအီးကထိဘၢၣ် ၁, ၂၀၁၀) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယကြၢးဃ့ထုကဖၣ်လဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “ပကြၢးဃ့ထုကဖၣ်လၢ ပှၤစီဆှံအအိၣ်ဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) ဃ့ထုကဖၣ်သ့ ကိးဘျီဒဲး (၁:၂၂) ၁၀ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ် ဖဲဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ် ပှၤမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် (၂:၁၂) ဃုသ့ၣ်ညါ ပတသးပ့ၤနီၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါ နီတဘျီဘၣ် (၄:၁၆) ယထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မုာ်မး (၄:၃၃) “ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်လဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “လၢညါ ယမ့ၢ်ဟးတပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤန့ၣ် ယဟးစိာ်ဒီးယကျိထီဘိ” (တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အအိၣ်လၢ တၢးထီခိးတၢ် အပူၤ) ၁၁ ဒ်သိးနဖးလံာ်စီဆှံ ကမုာ်အဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် သးစၢ်တဖၣ် အဲၣ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ (၅:၃၃) “မ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အိၣ်ဒီးအလံာ်စီဆှံ လီၤလီၤဆီဆီဧါ” (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) ဃုသ့ၣ်ညါ “တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ကဲဘျုးလၢနဂီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, နီၣ်ဂံၢ် ၁ ၂၀၁၇) “လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤယၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်—အကူာ် ၁– ဃုသ့ၣ်ညါ နလံာ်စီဆှံ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) “လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤယၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်—အကူာ် ၂– ဃုကျဲဒ်သိး နဖးလံာ်စီဆှံကမုာ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်) နီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံလၢ အထုးန့ၢ်ပသး (၂:၀၆) ၁၂ ဒ်သိးနကဆဲးမၤလိ လံာ်စီဆှံအဂီၢ် တၢ်မနုၤ ကမၤစၢၤနၤလဲၣ် ခီဖျိလၢ တဟ့ၣ်ၡူဘၣ်အဃိ န့ၢ်ဘၣ်က့ၤအဘျုး (၅:၂၂) ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆီတလဲ ပတၢ်အိၣ်မူ (၃:၅၆) ဃုသ့ၣ်ညါ “နသူနတၢ်ဆၢကတီၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်” (ပၢၢ်ထီၣ်! လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၂၀၁၄) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ပယိးပတၢ်ဝံတၢ်ယိးကန့ၢ်အဂီၢ် (၅:၀၅) ယမၤကွၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ (၆:၃၀) “ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် မၤလီၤဖးဟံၣ်ဖိဃီဖိဧါ မ့တမ့ၢ် မၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲဧါ” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်)