တၢ်မၤလိ ၅၂
မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်ဧၢ သိၣ်လိသုဖိတဖၣ်လၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ
“ပဖိပလံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်န့ၢ်သါလၢယွၤလီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၃.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃၄ ပဖိမ့ၢ် တၢ်န့ၢ်သါလၢယွၤ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်a
၁. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤဝဲမိၢ်ပၢ်တဖၣ် မူဒါမနုၤလဲၣ်.
ဖဲယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤ အဆိကတၢၢ်ခံဂၤအခါ အဝဲတ့လီၤဃုာ်ဝဲဒီး တၢ်သးအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ် လီကီအဖိန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “ပဖိပလံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်န့ၢ်သါလၢယွၤ” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၃) တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ အခီပညီအိၣ် ဒ်လဲၣ်. ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နတံၤသကိးတဂၤ မၢနပာ်ဃာ်န့ၢ်အီၤ အစ့ဖးဒိၣ်တဘိၣ်တက့ၢ်. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် နကတူၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲနာ်အီၣ်နၤအဃိ နကသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နကဘၣ်ယိၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး နကပာ်ဃာ်အီၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤလၢ အမ့ၢ်ပတံၤသကိးန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤမိၢ်ပၢ်တဖၣ် မူဒါလၢ အကကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးစ့လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကကွၢ်ထွဲအဖိတဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ ဒ်သိးအဖိတဖၣ် ကအိၣ်ဒီး တၢ်သးခုအဂီၢ်လီၤ.
၂. ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၂ မ့ၢ်ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးအဖိဘၣ်ဧါ ဒီးကဟံးအဖိ လၢအခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် မတၤတဂၤ ကြၢးဆၢတဲာ်ဝဲလဲၣ်. ဒ်သိးဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီး တၢ်သးခုအဂီၢ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတနီၤ လၢကမၤစၢၤ ခရံာ်ဖိမိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
ပာ်ကဲ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်
၃. (က) ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးအဖိဘၣ်ဧါန့ၣ် မတၤတဂၤ ကြၢးဆၢတဲာ်ဝဲလဲၣ်. (ခ) ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ အသကိးတဖၣ် ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်မနုၤလဲၣ်.
၃ လၢလုၢ်လၢ်တနီၤန့ၣ် ပှၤဆိကမိၣ်လၢ ပှၤလၢအထီၣ်ပှၢ်သီသီတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးဟံးအဖိ ချ့ချ့လီၤ. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပှၤဂၤတဖၣ် ကဆီၣ်သနံး အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဟံးအဖိချ့ချ့အဂီၢ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ကၠဲး(သ်)ရိ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အ့ၡၢၣ်တဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးအဖိတနီၤန့ၣ် မၢဆူၣ်ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤ လၢအတအိၣ်ဒီးအဖိတဖၣ် လၢကဟံးအဖိ” လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ကၠဲဖၢၤရံၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အ့ၡၢၣ်စ့ၢ်ကီး တဲဝဲလၢ “ပှၤတနီၤန့ၣ်တဲ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤလၢ အတဟံးအဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အသးမ့ၢ်ပှၢ်ထီၣ်န့ၣ် ပှၤကွၢ်ထွဲအီၤ တအိၣ်ဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးဘၣ်ဧါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်လီၤ. (ကလၤတံ ၆:၅) ပှၤလၢအထီၣ်ပှၢ်သီသီတဖၣ်န့ၣ် အတံၤသကိး ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ကအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် လၢအနီၢ်ကစၢ်လီၤ.—၁ သ့းစၤလနံ ၄:၁၁.
၄-၅. ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကဘၣ်တဲသကိးဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်တဲသကိးဝဲလၢ ဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၄ ပှၤဒီမါဝၤလၢ အပာ်လီၤအသးလၢ အကဟံးအဖိန့ၣ် ကြၢးတဲသကိးဝဲ တၢ်သံကွၢ်လၢအရ့ဒိၣ် ခံဖျၢၣ်အံၤလီၤ. တၢတဖျၢၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဟံးအဖိလၢ အခါဖဲလဲၣ်. ခံဖျၢၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဟံးအဖိ ပှဲၤဂၤလဲၣ်. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ ကြၢးတဲသကိးဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လၢဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်သံကွၢ်ခံဖျၢၣ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သံကွၢ် လၢအရ့ဒိၣ်လဲၣ်.
၅ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးဘၣ်ဧါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကြၢးတဲသကိးဝဲ တချုးလၢ အဝဲသ့ၣ် ဆီဟံၣ်ဆီဃီဒံးဘၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ အသးကဘၣ်လီၤပလိာ်လိာ်သးလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဆိကမိၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါအံၤ သ့လံဧါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အဖိမ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် အတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးအတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ကလၢာ်ဝဲအါမးအဃိ ပှၤတနီၤန့ၣ် ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ဖျီအသးဝံၤ မ့ၢ်အိၣ်အစှၤကတၢၢ်တနံၣ်, ခံနံၣ်မး ကဟံးအဖိလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. တချုးလၢ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကဲထီၣ်မိၢ်ပၢ်ဒံးဘၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်ခိးဝဲ ဒ်န့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူဒ် နီၢ်ဒီမါဝၤအသိး ဒီးကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်လိာ်သးအဂ့ၢ်လီၤ.—အ့းဖ့းစူး ၅:၃၃.
၆. မ့ၢ်လၢပအိၣ်မူဘၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအကီအခဲအဃိ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတနီၤ ပာ်လီၤအသးလၢ ကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၆ ခရံာ်ဖိအဂၤတနီၤန့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ စီၤနိအၤအဖိခွါသၢဂၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် အမါလီၤ. စီၤနိအၤအဖိခွါသၢဂၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် အမါတဖၣ်န့ၣ် တဟံးအဖိ တဘျီဃီဘၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၆:၁၈; ၉:၁၈, ၁၉; ၁၀:၁; ၂ ပ့းတရူး ၂:၅) ယ့ၣ်ၡူးထိၣ်သတြီၤဝဲ ပစိၤခဲအံၤလၢ “စီၤနိအၤ အမုၢ်နံၤတဖၣ်” ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ “အဆၢအကတီၢ်လၢ အကီအခဲ” သပှၢ်တၢၢ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃၇; ၂ တံၤမသ့း ၃:၁) ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတနီၤ အဲၣ်ဒိးမၤအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဃိ ပာ်လီၤအသးလၢ အတဟံးအဖိဒံးဘၣ်.
ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးအဖိဧါ ဒီးကဟံးအဖိ ပှဲၤဂၤလဲၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်က “ဂံၢ်ကွၢ်” ဒွးကွၢ်ဝဲ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၇)c
၇. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ လူၤကၣ် ၁၄:၂၈, ၂၉ ဒီး ကတိၤဒိ ၂၁:၅ န့ၣ်ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၇ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးအဖိဧါ ဒီးကဟံးအဖိပှဲၤဂၤလဲၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်က “ဂံၢ်ကွၢ်” ဒွးကွၢ်ဝဲ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလီၤ. (ဖး လူၤကၣ် ၁၄:၂၈, ၂၉ တက့ၢ်.) မိၢ်ပၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးအဖိတဖၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤလုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဖိန့ၣ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢာ်အါမးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢာ်အါမးစ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကတဲသကိးဝဲ တၢ်သံကွၢ်လၢအမ့ၢ် ‘ဒ်သိးပကပှ့ၤတၢ်လၢ ဟံၣ်ပူၤဃီပူၤ တၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်ပကဘၣ်မၤတၢ် ခံဂၤလၢာ်ဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤလၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤ အနီၢ်ကီၢ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ပသးလီၤပလိာ်ဧါ. ပမ့ၢ်ဘၣ်မၤတၢ် ခံဂၤလၢာ်န့ၣ် မတၤကကွၢ်ထွဲ ပဖိလဲၣ်. ပအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးမတၤတဖၣ်လဲၣ်.’ ဖဲပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် တဲသကိးဝဲ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤအခါ အဝဲသ့ၣ် ကမၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ ကတိၤဒိ ၂၁:၅ အပူၤလီၤ.—ဖးတက့ၢ်.
ဝၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် ကမၤစၢၤအမါ တသ့ဖဲအသ့ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈)
၈. ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်, ဝၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် ကမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၈ ဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ် လိၣ်ဘၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢအမိၢ်အပၢ်တဂၤစုာ်စုာ်အအိၣ် အါမးလီၤ. အဃိ ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ မ့ၢ်ဟံးအဖိ တစိၢ်တလီၢ် တဂၤဝံၤတဂၤ, တဂၤဝံၤတဂၤန့ၣ် ကကီလၢ အဝဲသ့ၣ် ကကဟုကယာ် အဖိတဂၤစုာ်စုာ် အဂီၢ်လီၤ. ပှၤဒီမါဝၤတနီၤလၢ အဖိအါန့ၣ် တဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်တဲဒ်လဲၣ် မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် မိၢ်တဂၤန့ၣ် ကလီၤဘှံးထီဘိ ဒီးအသးဂံၢ်ဘါကလီၤစၢ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကလီၤဘှံးလီၤတီၤ တုၤဒၣ်လဲာ် တအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ကမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ, ဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒီးကဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ထီဘိအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. ဒီးဖဲအဝဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါစ့ၢ်ကီး ကကီလၢ အကသးစၢၢ်ဆၢတၢ် ဒီးကဟံးန့ၢ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအဂီၢ်လီၤ. အဃိ ဝၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤန့ၣ် လၢဟံၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ လၢဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တသ့ဖဲအသ့ ကမၤစၢၤအမါလီၤ. အဒိ အဝဲမၤစၢၤ အမါလၢ ဟံၣ်တၢ်မၤတဖၣ်သ့လီၤ. ဒီးအဝဲကဂုာ်ကျဲးစၢး မၤစၢၤဝဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကိးဂၤဒဲး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံထီဘိအဂီၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲကဟး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ထီဘိလီၤ.
သိၣ်လိနဖိ ဒ်သိးကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ
၉-၁၀. ဒ်သိးမိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကမၤစၢၤအဖိအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ ဒ်သိးဖိတဖၣ် ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် ဒီသဒၢအဖိလၢ တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အလီၤရၢၢ်တဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤဝဲသ့န့ၣ်တက့ၢ်.
၁၀ ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤတက့ၢ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤမၤနိ ဒီးအမါအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် စီၤၡံၣ်ၡိၣ်အမိၢ်အပၢ်လီၤ. ဖဲစီၤမၤနိ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမါကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် အဖိခွါအခါ အဝဲဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤလၢ အကဘၣ်ကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဖိ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၁. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ စီၤမၤနိအဒိအတဲာ် လၢဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဖဲ စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၃:၈ အပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၁ နံဟၤဒီးအီမၤ လၢအအိၣ်လၢ ဘါစနံယၢၤ ဒီးဟၢၣ်စံၣ်ကိၣ်ဘံနၤန့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ စီၤမၤနိ အဒိအတဲာ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပမၤဒ် စီၤမၤနိအသိး, ပဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ ဒ်သိးပကကဲထီၣ် မိၢ်ပၢ်လၢအဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် လၢကျဲအါဘိလီၤ. အဝဲစံးဆၢပှၤ ခီဖျိလၢ လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်, လံာ်လဲၢ်လၢ အဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢလံာ်စီဆှံ, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်” လီၤ.—ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၃:၈ တက့ၢ်.
၁၂. နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ပာ်လီၤတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် လၢအဖိတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်.
၁၂ သိၣ်လိအဝဲသ့ၣ် ခီဖျိလၢ နဒိနတဲာ်တက့ၢ်. တၢ်လၢနတဲတဖၣ်န့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဘၣ်ဆၣ် နတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်လၢနတဲအီၤတဖၣ်ဒံးလီၤ. ဒီးပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ နီၢ်မၤရံဒီး စီၤယိၤသးစ့ၢ်ကီး ကပာ်လီၤတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် လၢအဂ့ၤလၢ အဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဃုာ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. စီၤယိၤသး ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် လၢကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ နီၢ်သးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၄:၉, ၁၀) စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တတဲဝဲလၢ ပှၤကဘၣ်လဲၤကိး ပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် “ကိးနံၣ်ဒဲး” လၢကမၤဝဲ ဘူၣ်လဲၤကပာ်အဂီၢ်ဘၣ်ဒၣ်လဲာ် စီၤယိၤသး မၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၂:၄၁, ၄၂) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပၢ်တနီၤန့ၣ် ကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်လဲၤကိး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်အဂီၢ် တညီဘၣ်, တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤစ့ၢ်ကီး ကလၢာ်အါမးလီၤ. အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ စီၤယိၤသး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ နီၢ်သးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် ဒီးသိၣ်လိအဖိတဖၣ် လၢကမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. နီၢ်မၤရံစ့ၢ်ကီး သ့ၣ်ညါဝဲ လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. အဃိ ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ အဝဲကသိၣ်လိ အဖိတဖၣ် ခီဖျိလၢ အတၢ်ကတိၤ ဒီးအဒိအတဲာ် ဒ်သိးအဖိတဖၣ် ကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါအဂီၢ်လီၤ.
၁၃. ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ဒ်လဲၣ်.
၁၃ နံဟၤဒီးအီမၤ ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး အဒိအတဲာ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ် အဖိခွါ ကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးမၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ “ပမ့ၢ်အိၣ်မူဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အဂ့ၤထဲလဲၣ်န့ၣ် ပဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်ဖျါန့ၢ်ပဖိခွါ ခီဖျိလၢ ပဒိပတဲာ်လီၤ.” နံဟၤတဲဝဲလၢ “အိၣ်မူဒ် ကျဲလၢနအဲၣ်ဒိးလၢ နဖိကအိၣ်မူဝဲအသိးတက့ၢ်.”
၁၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ အဖိတဖၣ် ရ့ဒီးမတၤလဲၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၁၄ မၤစၢၤနဖိတဖၣ် ဒ်သိးကဃုထၢ တံၤသကိးလၢအဂ့ၤတက့ၢ်. မိၢ်ပၢ်ခံဂၤလၢာ်န့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဖိတဖၣ် ရ့ဒီးမတၤလဲၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲ အဖိတဖၣ် ရ့ဒီးမတၤတဖၣ် လၢအ့ထၢၣ်နဲးအပူၤ ဒီးလီတဲစိအပူၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ရ့လိာ်သးဒ်အံၤန့ၣ် ဒိၣ်စိလၢ ပှၤဖိသၣ်တဖၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအတၢ်မၤအဖီခိၣ်သ့လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၃၃.
၁၅. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ကၠဲစံၤအအိၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၅ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မ့ၢ်တသ့ၣ်ညါဝဲ ခီၣ်ဖၠူထၢၣ် ဒီးအံၣ်လဲးထြီနံး တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အဂ့ၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ကၠဲစံၤလၢအမ့ၢ်ပၢ် ဒီးအအိၣ်လၢ ကီၢ်ဖံးလံးဖံ(စ်)န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပသ့ၣ်ညါ အံၣ်လဲးထြီနံး တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အဂ့ၢ် ထဲတစဲးသနာ်က့ ပကဘၣ်သိၣ်လိ ပဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤ အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါ” လီၤ. ကၠဲစံၤတသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤအဂ့ၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်သနာ်က့ အဝဲတတြီအဖိတဖၣ်လၢ ကသူဝဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ယဖိတဖၣ်လၢ ကသူဝဲ အံၣ်လဲးထြီနံး တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ် လၢကမၤလိ ကျိာ်အသီ, ကဃုသ့ၣ်ညါတၢ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် ဒီးကဖးလံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲးအဂီၢ်လီၤ.” နမ့မ့ၢ်မိၢ်ပၢ်န့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီးပှၤဆှၢမဲးစ့း ဒီးပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂီၤလၢ အ့ထၢၣ်နဲးအပူၤန့ၣ် နဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဖဲ jw.org® “ပှၤသးစၢ်တဖၣ်” အသနၢၣ်သ့လီၤ. မ့ၢ်နဖးဒီးတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီးနဖိ တဘျီဘျီဧါ. ဒီးတၢ်ဂီၤမူလၢအမ့ၢ် မတၤပၢၤနၤလဲၣ်—နနီၢ်ကစၢ်, လီတဲစိ မ့တမ့ၢ် ထဲးဘလဲးစ်ဧါ ဒီးဖဲနသူအ့ထၢၣ်နဲးအခါ ဟးဆှဲးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်တဖၣ်b န့ၣ်မ့ၢ်နကွၢ်ဒီး တဲသကိးအီၤဒီးနဖိဝံၤလံဧါ. ဖဲနသိၣ်လိ နဖိတဖၣ်လၢ ကသူဝဲအံၣ်လဲးထြီနံး တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤအဂီၢ်အခါ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤနၤသ့လီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၃:၂၀.
၁၆. မိၢ်ပၢ်အါဂၤန့ၣ် မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး ဒ်လဲၣ်.
၁၆ မိၢ်ပၢ်အါဂၤန့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဝဲဒ်သိး အဖိတဖၣ် ကရ့လိာ်ဘၣ်အသးဒီး ပှၤလၢအဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢတၢ်မၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤအပူၤလီၤ. အဒိ ဒၤနံဒီးဘိမဲ ဒီမါဝၤခံဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံၤဘီန့ၣ် ညီနုၢ်အဝဲသ့ၣ် ကွဲမုာ်ဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် လၢကလဲၤအိၣ်လၢ အဟံၣ်လီၤ. ဒၤနံတဲဝဲလၢ “ပမၤဒ်အံၤအဃိ ကဲဘျုးလၢ ပဖိခွါအဂီၢ်ဒိၣ်မး. အဝဲစးထီၣ်မၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးခဲအံၤအဝဲ ကဲကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်အခၢၣ်စးတဂၤ” လီၤ. နၤစ့ၢ်ကီး မ့ၢ်နရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ်လၢ နဖိတဖၣ် ကရ့လိာ်ဘၣ်အသးဒီး ပှၤလၢအဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်တဖၣ် ကသ့ဧါ.
၁၇-၁၈. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကြၢးစးထီၣ်သိၣ်လိအဖိလၢ ဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်.
၁၇ စးထီၣ်သိၣ်လိနဖိလၢ အနီၢ်ဆံးခါလံၤလံၤတက့ၢ်. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် မ့ၢ်စးထီၣ်သိၣ်လိ အဖိတဖၣ် ဒံးဆိန့ၣ် ဒံးဂ့ၤလီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၂:၆) ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤတံၤမသ့း အဒိအတဲာ်တက့ၢ်. ဖဲအနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲလဲၤသကိးတၢ်ဒီး စီၤပီလူးလီၤ. စီၤတံၤမသ့း အမိၢ်နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဒီးအဖံနီၢ်လိၤအ့ၣ် သိၣ်လိအီၤ စးထီၣ်လၢအ “မ့ၢ်ဖိဒံဖိသၣ်လံၤလံၤ” လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၁:၅; ၃:၁၅.
၁၈ ကၠံချီၣ်ဒီးဖံၣ်(စ်) ဒီမါဝၤခံဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ခိၣ်ဒံၤဘီန့ၣ် မၤစၢၤအဖိဃုဂၤလၢာ် ဒ်သိးကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤအတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဒီးနီၢ်လိၤအ့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ “စးထီၣ်ဖဲပဖိ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝံၤ တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ပသိၣ်က့ၤသီက့ၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ တုၤအနုာ်လီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အသးအပူၤလီၤ.”—၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇.
၁၉. နကဘၣ် သိၣ်က့ၤသီက့ၤ နဖိတဖၣ် လၢကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါန့ၣ် အခီပညီ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၉ နကဘၣ် “သိၣ်က့ၤသီက့ၤ” နဖိတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါန့ၣ် အခီပညီ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. လၢ ၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇ အပူၤဧ့ၤဘြံၤအတၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “သိၣ်က့ၤသီက့ၤ” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ “သိၣ်လိဒီး ဒုးသ့ၣ်နီၣ်အီၤ တလီၢ်လီၢ်” လီၤ. ဒ်သိးမိၢ်ပၢ်တဖၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ် ကသ့အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအဖိအဂီၢ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် မ့ၢ်လၢမိၢ်ပၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်က့ၤသိၣ်လိအဖိတဖၣ် တလီၢ်လီၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အသးကလီၤဘှံးလီၤ. တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသး ဒ်အံၤန့ၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဝဲတၢ်အိၣ်သးအံၤ ဒ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကမၤစၢၤအဖိလၢ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ ဒီးမၤထွဲအီၤအဂီၢ်သ့လီၤ.
မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ် ကသိၣ်လိ အဖိတဂၤစုာ်စုာ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၂၀)d
၂၀. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဖိန့ၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၄ သိၣ်လိပှၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၀ ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃုသ့ၣ်ညါ နဖိအဂ့ၢ် ဂ့ၤဂ့ၤတက့ၢ်. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇ ထိၣ်သတြီၤဝဲ ဖိသၣ်တဖၣ် လၢပျၢ်လီၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၇:၄ တက့ၢ်.) ပျၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤတ့ထီၣ်အီၤလၢ တၢ်ပီးတၢ်လီ သ့ဝဲအမၠိမၠိ ဒီးအဒိၣ်အဆံး အိၣ်ဝဲအမၠိမၠိလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပှၤဖိသၣ်တဂၤဒီးတဂၤန့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. အဃိ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကသိၣ်လိ အဖိတဂၤစုာ်စုာ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့(လ်)န့ၣ် ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဖိခံဂၤ လၢကမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ် န့ၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ “ပမၤလိလံာ်စီဆှံဒီး အဝဲသ့ၣ် တဂၤစုာ်စုာ် လီၤလီၤဆီဆီလီၤ.” ပကဘၣ်မၤဒ်အံၤဧါ တဘၣ်မၤဘၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် ပမၤအီၤသ့ဧါ တသ့ဧါန့ၣ် ဟံၣ်ခိၣ်ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလီၤ.
ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤ
၂၁. မိၢ်ပၢ်တဖၣ် နာ်ဝဲတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၂၁ တဘျီတခီၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကသိၣ်လိအဖိအဂီၢ် ကီဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. အဃိ အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ထီဘိလီၤ. အဝဲသးအိၣ် ဒိကနၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ် အတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲစံးဆၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ထုကဖၣ် ခီဖျိလၢ လံာ်စီဆှံ, ပလံာ်လဲၢ်တဖၣ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ် အဒိအတဲာ်ဒီးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ်လီၤ.
၂၂. တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်လၢ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်အဖိသ့အကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၂ ပှၤတဲဝဲလၢ တၢ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဖိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါလၢ အယံာ်ဝဲအနံၣ် ၂၀ ညါလီၤ, ဘၣ်ဆၣ် မိၢ်ပၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကကဲမိၢ်ပၢ်ထီဘိလီၤ. တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်အဖိသ့အကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်အဲၣ်, တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ လၢအဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢလံာ်စီဆှံလီၤ. ဖဲနသိၣ်လိ အဝဲသ့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် တဂၤဒီးတဂၤ မၤဆၢက့ၤဝဲ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဂၤလၢ အဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဒီး မိၢ်ပၢ်လၢအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ကၠိၤအဲနၤမ့ၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အ့ၡၢၣ်အပူၤအသိးလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ တဲဝဲလၢ “ယမ့ၢ်ဆိကမိၣ်က့ၤ တၢ်လၢယမိယပါ သိၣ်က့ၤသီက့ၤယၤ ဒီးသိၣ်လိယၤ လၢယကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် ယစံးဘျုးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး. တမ့ၢ်ထဲ အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်ယၤတၢ်အိၣ်မူဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်ယၤတၢ်အိၣ်မူ လၢအပှဲၤဒီး တၢ်သးခုလီၤ.” (ကတိၤဒိ ၂၃:၂၄, ၂၅) ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအကကွဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ် စ့ၢ်ကီးလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၅၉ စံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤယွၤ
a မ့ၢ်ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကြၢးဟံးအဖိဧါ. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဟံးအဖိန့ၣ် ကြၢးဟံးဝဲ ပှဲၤဂၤလဲၣ်. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် အဖိတဖၣ် ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးကမၤအတၢ်မၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်သိၣ်လိဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်လၢပစိၤခဲအံၤတဖၣ် အဒိအတဲာ် ဒီးလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢန့ၣ်လီၤ.
b ကွၢ်စ့ၢ်ကီး Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 1, chap. 36, and Volume 2, chap. 11 တက့ၢ်.
c တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ခရံာ်ဖိဒီမါဝၤခံဂၤ တဲသကိးဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ် ကဟံးအဖိဧါ, တဟံးအဖိဧါ ဒီးဆိကမိၣ်ကွၢ်ဝဲ တၢ်သးခုလၢ အကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒီးမူဒါတဖၣ်အဂ့ၢ်.
d တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ သိၣ်လိအဖိ တဂၤစုာ်စုာ် လီၤလီၤဆီဆီ, မ့ၢ်လၢဖိသၣ်တဖၣ် အသးအနံၣ်အလါ တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်အဃိ.