တၢ်မၤလိ ၆
ပပၢ်ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး
“မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဒ်အံၤ, အိၣ်လၢမူခိၣ်ပပၢ်ဧၢ.”—မးသဲ ၆:၉.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃၅ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဃ့ကညး “ယဖိခွါဧၢ, ကူၣ်တၢ်သ့” တက့ၢ်
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်a
၁. ပှၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလဲၤတဲတၢ်ဒီး ဖၢၡၢၣ်အစီၤပၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.
ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နအိၣ်မူဘၣ်လၢ အပူၤကွံာ် အနံၣ် ၂,၅၀၀ ဃၣ်ဃၣ် လၢကီၢ်ဖၢၡၢၣ်အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးနအဲၣ်ဒိး တဲဘၣ်စီၤပၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤအဃိ နလဲၤဆူ ဝ့ၢ်ၡူၡၣ် လၢစီၤပၤအိၣ်ဝဲအလီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢ နလဲၤတဲတၢ်ဒီးစီၤပၤဒံးဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ဆိအခွဲး လၢအအိၣ်လီၤ. နမ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ်အခွဲးဘၣ် ဒီးနမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လၢနကလဲၤတဲတၢ်ဒီးစီၤပၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဘၣ်သံလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၄:၁၁.
၂. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကတူၢ်ဘၣ် ဒ်လဲၣ်.
၂ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တလီၤဂာ်ဒ်သိး ဖၢၡၢၣ်အစီၤပၤဘၣ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အစိၤအကမီၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး စီၤပၤကိးဂၤဒဲး ဒီးအရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး အဝဲသ့ၣ် သနာ်က့ အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကတဲတၢ်ဒီးအီၤ ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ပကတဲတၢ်ဒီးအီၤအဂီၢ်ဘၣ်. အဒိ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးမံၤလၤသၣ်ကပီၤ ဒ်သိးဒီး တၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ် အကစၢ်, သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်, တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်အယွၤ သနာ်က့ ဖဲပတဲတၢ်ဒီးအီၤအခါ အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကကိးအီၤလၢ “ပၢ်” လီၤ. (မးသဲ ၆:၉) ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပဘူးဒီးအီၤထဲန့ၣ်ညါအဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ.
၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကိးယဟိဝၤယွၤလၢ “ပၢ်” သ့လဲၣ် ဒီးလၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤ သးသမူအဃိ ပကိးအီၤလၢ “ပၢ်” န့ၣ်တကမၣ်ဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉) မ့ၢ်လၢအမ့ၢ် ပပၢ်အဃိ ပကဘၣ်ဒိကနၣ် အကလုၢ်လီၤ. ဒီးပမ့ၢ်မၤဒ် အဝဲတဲဝဲအသိးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ အါမးလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၉) လၢအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်အံၤ အကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ မ့တမ့ၢ် လၢမူခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ သ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်ပၢ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢ ခါဆူညါစ့ၢ်ကီး အဝဲတပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ပှၤ နီတဘျီဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢ ပပၢ်လၢမူခိၣ် အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤန့ၣ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးအကဟုကယာ်ပှၤ
ဒ်ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤ အဲၣ်ဒိးအိၣ်ဘူးဒီး အဖိအသိး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး အဲၣ်ဒိးအိၣ်ဘူးဒီးပှၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၄)
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီလၢပှၤတနီၤ ကထံၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပၢ်တဂၤအသိးလဲၣ်.
၄ ကီလၢနကထံၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒ်ပၢ်တဂၤအသိးဧါ. ပှၤတနီၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤလၢ အစိကမီၤဒိၣ်ဒိၣ်မးအဃိ ပတမ့ၢ် တၢ်အရ့ဒိၣ် လၢအဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် သးဒ့ဒီလၢ မ့ၢ်သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်အံၤ သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် စ့ၢ်ကီးဧါ. ပပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအံၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပကတူၢ်ဘၣ် ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲဟ့ၣ်ပှၤ သးသမူ ဒီးအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤလီၤ. ဖဲစီၤပီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤ ဝံၤအခါ အဝဲတဲဘၣ် ပှၤအၤသ့ၣ်ဖိလၢ အဒိကနၣ်အီၤတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် “အိၣ်တယံၤဘၣ်ဒီး ပှၤနီတဂၤဘၣ်.” (မၤတၢ် ၁၇:၂၄-၂၉) ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကတဲတၢ်ဒီးအီၤ ဒ်ဖိသၣ်တဂၤ တဲတၢ်ဒီး အမိၢ်အပၢ်လၢ အပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးအကဟုကယာ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
၅. ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ဒ်လဲၣ်.
၅ ပှၤတနီၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအပၢ် တပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်သးကညီၤလၢ အဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်အါအါဘၣ် မ့တမ့ၢ် အပၢ်တပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢအဖီခိၣ် နီတစဲးဘၣ်အဃိ ကီလၢအဝဲသ့ၣ် ကထံၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒ်အပၢ်တဂၤအသိးလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “ယပါန့ၣ် တဲတၢ်ဒီးယၤ ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤလီၤ. အဃိ ဖဲယစးထီၣ် မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ယကတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဘူးဒီး ပပၢ်လၢမူခိၣ်န့ၣ် တညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲယသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအခါ ယတၢ်တူၢ်ဘၣ်အံၤ ဆီတလဲခဲလၢာ်လီၤ.” မ့ၢ်နတူၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ် တဘျီဘျီဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်အသိး နၤစ့ၢ်ကီး နထံၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤ အသိးသ့လီၤ.
၆. မးသဲ ၁၁:၂၇ တဲဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကထံၣ်အီၤဒ် ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအသိး ဒ်လဲၣ်.
၆ ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကထံၣ်အီၤဒ် ပၢ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤ ခီဖျိအပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤ ဒီးအတၢ်မၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. (ဖး မးသဲ ၁၁:၂၇ တက့ၢ်.) ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအထံၣ်ယၤန့ၣ်, မ့ၢ်အထံၣ်လံပၢ်” လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၉) မ့ၢ်လၢယ့ၣ်ၡူး ကွၢ်လိမၤဒိးအပၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဃိ အဝဲတဲဝဲ ဒ်န့ၣ်သ့လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပၢ်တဂၤအသိး အဘျီတဖၣ်အဘျီလီၤ. လၢလံာ်တၢ်သးခုကစီၣ် လွံၢ်ဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကိး ယဟိဝၤယွၤလၢ “ပၢ်” န့ၣ်ကအိၣ်ဝဲ ၁၆၅ ဘျီဃၣ်ဃၣ်ညါလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ထဲအံၤညါလဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤလၢ အဝဲမၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိး ကဒုးနာ်န့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပၢ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၇:၂၅, ၂၆.
၇. ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤရ့ဒီး အဖိခွါန့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်.
၇ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤရ့ဒီး အဖိခွါယ့ၣ်ၡူး ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ဒိကနၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ထုကဖၣ် ထီဘိလီၤ. အဝဲဒိကနၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ထုကဖၣ် တကးဒံးဘၣ် စံးဆၢအတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၁:၄၁, ၄၂) ဖဲယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ် တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤအခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်လၢ အပၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤ ဒီးအဲၣ်အီၤလီၤ.—လူၤကၣ် ၂၂:၄၂, ၄၃.
၈. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤယ့ၣ်ၡူး တၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၈ ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အပၢ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အဟ့ၣ်အီၤအသးသမူ ဒီးမၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးအကဆဲး အိၣ်မူအဂီၢ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယမူစ့ၢ်ကီးလၢပၢ်” လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၅၇) ယ့ၣ်ၡူးနာ်န့ၢ် အပၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ နီၢ်ခိတခီလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤယ့ၣ်ၡူး ဒ်သိးအကတီဒီးအီၤအဂီၢ်လီၤ.—မးသဲ ၄:၄.
၉. ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပၢ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးအအဲၣ်ယ့ၣ်ၡူး ဒိၣ်မးန့ၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၉ ဒ်ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအသိး ယဟိဝၤယွၤ ဒုးနာ်န့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ အဝဲအိၣ်ဒီး အပၢ်လၢ ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၆:၅၃; ယိၤဟၣ် ၈:၁၆) တဘျီတခီၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဒီသဒၢ ယ့ၣ်ၡူးလၢ တၢ်လၢအကမၤဘၣ်ဒိအီၤဘၣ်, သနာ်က့ အဝဲမၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးဒ်သိး အလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကယဲၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အထံၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်တစိၢ်တလီၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၂) ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအဲၣ်ယ့ၣ်ၡူး ခီဖျိဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်, သိၣ်လိအီၤ ဒီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၅:၂၀; ၈:၂၈) ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပပၢ်လၢမူခိၣ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်အမၤစၢၤဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအသိးန့ၣ်လီၤ.
ပပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲပှၤ
ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ် (၁) ဒိကနၣ်န့ၢ်အဖိ (၂) ဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ် (၃) သိၣ်လိနဲၣ်လိအီၤ ဒီး (၄) ဒီသဒၢအီၤလီၤ. ပပၢ်လၢမူခိၣ် လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံစ့ၢ်ကီး ကဟုကယာ်ပှၤ ဒ်န့ၣ်အသိး (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၀-၁၅)b
၁၀. ဒ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၆:၁၉, ၂၀ တဲဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအဲၣ်ပှၤ ဒ်လဲၣ်.
၁၀ ယဟိဝၤယွၤ ဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၆:၁၉, ၂၀ တက့ၢ်.) ပကဘၣ်ဃ့တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဃ့အီၤပှဲၤဘျီလဲၣ် ဒီးကဘၣ်ယံာ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် အဝဲတပာ်ပနီၣ်ဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ် လၢအအိၣ်ထီဘိလီၤ. (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၇) ပမ့ၢ်အိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢအအိၣ်သ့ ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤ. အဝဲအတၢ်မၤ အါတလၢ တုၤဒၣ်လဲာ် အဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ် တချုးဘၣ်န့ၣ် တအိၣ်နီတဘျီဘၣ်. ဖဲပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ်အခါ ပတၢ်အဲၣ်အီၤ ဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤတဂၤ တဲဝဲလၢ “ယအဲၣ်ယွၤကွံယွၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကနၣ်ယကလုၢ်” လီၤ.— စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၆:၁.
၁၁. ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်လဲၣ်.
၁၁ ပပၢ်သးဘိ ဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ် တကးဒံးဘၣ် အဝဲစံးဆၢက့ၤ ပတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် တဲဝဲလၢ “ပမ့ၢ်ဃ့တၢ်တမံၤမံၤ ဖဲတၢ်ဘၣ်အ[ယွၤ]သးဒီး, ကဒိကနၣ်ပှၤလီၤ.” (၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၄, ၁၅) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တစံးဆၢ ပတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်ကျဲလၢ ပမုၢ်လၢ်အီၤအသိးန့ၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ် လၢပဂီၢ်အဃိ တဘျီတခီၣ် အဝဲတဟ့ၣ်ပှၤတၢ်လၢပဃ့ဘၣ် မ့တမ့ၢ် အဝဲအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကအိၣ်ခိးဒံးလီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၇-၉.
၁၂-၁၃. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်လီၤ. တၢ်လၢအမၢ ပၢ်တဖၣ်မၤဝဲန့ၣ် အဝဲမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၅:၈) အဝဲဟ့ၣ်လီၤ တၢ်လၢအဖိတဖၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲ လၢနီၢ်ခိတခီလီၤ. ကစၢ်ယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်လၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, တၢ်ကူတၢ်သိး ဒီးတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအဂီၢ်ဘၣ်. (မးသဲ ၆:၃၂, ၃၃; ၇:၁၁) ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအဃိ အဝဲကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်လီၤ.
၁၃ တကးဒံးဘၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤလၢ နီၢ်သးတခီလီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ အမ့ၢ်မတၤလဲၣ်, အအဲၣ်ဒိးလၢ အတၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ် ကအိၣ်မူဘၣ် ဒ်လဲၣ်, ဘၣ်မနုၤအဃိ အတ့လီၤပှၤလဲၣ် ဒီးခါဆူညါ တၢ်ကမၤအသး ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲ မၤစၢၤပှၤခီဖျိ အသူဝဲ ပမိၢ်ပပၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤဂၤ ဒ်သိးကသိၣ်လိပှၤ ဘၣ်ဃးဒီး အဂ့ၢ်လီၤ. ဒီးလၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ အဝဲဆဲးမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကကဲထီၣ် အတံၤသကိး ခီဖျိအသူဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, ဒီးဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပမၤလိဘၣ်တၢ်ဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်ပၢ်လၢ အသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ပှၤ ခီဖျိလၢ ကျဲဒ်န့ၣ်တဖၣ် ဒီးကျဲလၢအဂၤတဖၣ်ဒံးလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၂:၈.
၁၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤလဲၣ် ဒီးအဝဲသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၄ ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤလီၤ. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတမ့ၢ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိးဘၣ်. အဃိ ဖဲယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤအခါ အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်လၢ ကဘၣ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤန့ၣ် အဝဲသိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤလီၤ. ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ တဲဝဲလၢ “ကစၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ ပှၤလၢအအဲၣ်” ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၆, ၇) ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤ လၢကျဲအါဘိလီၤ. အဒိ ဖဲပဖးလံာ်စီဆှံ မ့တမ့ၢ် ဖဲပနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်တမံၤမံၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤအခါ ပသ့ၣ်ညါလီၤပသးလၢ ပကဘၣ်ဆီတလဲ ပတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးပတၢ်မၤလီၤ. မ့တမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤ ကသိၣ်ပှၤ ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အဝဲသိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအအဲၣ်ပှၤအဃိလီၤ.—ယံးရမံယၤ ၃၀:၁၁.
၁၅. ယဟိဝၤယွၤ ဒီသဒၢပှၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၅ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤန့ၣ် ဖဲအဖိထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ မၤစၢၤဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်အဆၢကတီၢ် ပပၢ်လၢမူခိၣ် မၤစၢၤပှၤလီၤ. အဝဲဟ့ၣ်လီၤပှၤ အသးစီဆှံ ဒ်သိးကဒီသဒၢပှၤလၢ တၢ်လၢအကမၤဘၣ်ဒိ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၁:၁၃) ဒီးဖဲပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤအခါစ့ၢ်ကီး ကစၢ်ယွၤ မၤစၢၤပှၤလီၤ. အဒိ အဝဲဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်မး ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒ်အံၤတက့ၢ်. ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်အၢတၢ်သီ ထဲလဲၣ်ဂ့ၤထဲလဲၣ်ဂ့ၤ ပပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ကယဲၢ်တၢ်လၢ ပတူၢ်ဘၣ်အီၤ ကိးမံၤဒဲးလီၤ. ကယဲၢ်တၢ်မၤကွၢ် လၢပတူၢ်ဘၣ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တစိၢ်တလီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤန့ၣ် ကအိၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၄:၁၆-၁၈.
ပပၢ်သးဘိ တပာ်တ့ၢ်ပှၤ နီတဘျီဘၣ်
၁၆. ဖဲစီၤအၤဒၣ် တဒိကနၣ် အပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤ အကလုၢ်ဘၣ်အခါ တၢ်ကဲထီၣ်အသး ဒ်လဲၣ်.
၁၆ စီၤအၤဒၣ် တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ကစၢ်ယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအဲၣ်ပှၤဒံးလီၤ. အဝဲဆဲးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢပဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. ဖဲစီၤအၤဒၣ် တဒိကနၣ် အပၢ်အကလုၢ်အခါ အဝဲဒီးအစၢၤအသွဲၣ်တဖၣ် တအိၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအပှဲၤဒီးတၢ်သးခု အကျါလၢၤဘၣ်. (ရိမ့ၤ ၅:၁၂; ၇:၁၄) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်အဂီၢ်လီၤ.
၁၇. စီၤအၤဒၣ် ပူထီၣ်ထီဒါတၢ် ဝံၤတဘျီဃီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၇ ယဟိဝၤယွၤ စံၣ်ညီၣ်စီၤအၤဒၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အကမၤစၢၤ စီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်လီၤ. စီၤအၤဒၣ် မၤကမၣ်တၢ်ဝံၤ တဘျီဃီန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ဘၣ်ကဒါက့ၤလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:၁၅; ရိမ့ၤ ၈:၂၀, ၂၁) ယဟိဝၤယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ အဖိခွါသးဘိယ့ၣ်ၡူး ကဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ ပကဲထီၣ်က့ၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး ခီဖျိအဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါ လၢပဂီၢ် အဃိလီၤ.—ယိၤဟၣ် ၃:၁၆.
ပမ့ၢ်လဲၤဘၣ်ကျဲ လၢအကမၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤ ပသးန့ၣ် ပပၢ်ယဟိဝၤယွၤ လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤ သးအိၣ်တူၢ်လိာ်က့ၤပှၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၈)
၁၈. ပလဲၤကျဲမ့ၢ်ကမၣ်ဒၣ်လဲာ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပကကဲအဖိဒံးလဲၣ်.
၁၈ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢပကကဲထီၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးအဝဲတထံၣ်ဝဲလၢ ပမ့ၢ်တၢ်ဝံတၢ်ယိး ဃၢလၢအဂီၢ် နီတဘျီဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကမၤသးအုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ မ့တမ့ၢ် ဟးဖးဒီးအီၤ တစိၢ်တလီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ ပကဟဲက့ၤဆူအအိၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲ တၢ်အဒိလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ဖိခွါလၢ အဟးဖျိးကျဲတဂၤအခါ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဖိအလံၤတဖၣ် ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၅:၁၁-၃၂) တၢ်အဒိအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပၢ်တဂၤ မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ အဖိခွါ ကဟဲက့ၤဆူအအိၣ် ထီဘိလီၤ. ဒီးဖဲအဖိခွါ ဟဲက့ၤဆူဟံၣ်အခါ အဝဲတူၢ်လိာ်ဝဲ လၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ. အဃိပမ့ၢ်လဲၤဘၣ်ကျဲလၢ အကမၣ်သနာ်က့ ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသးန့ၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအံၤ အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ ပကဟဲက့ၤဆူအအိၣ် ဒီးအသးအိၣ် တူၢ်လိာ်က့ၤပှၤ ထီဘိလီၤ.
၁၉. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤလၢ အကဲထီၣ်အသးလၢ စီၤအၤဒၣ်အဃိ ဒ်လဲၣ်.
၁၉ ပပၢ်သးဘိ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤခဲလၢာ် လၢအဟဲကဲထီၣ်အသးလၢ စီၤအၤဒၣ်အဃိလီၤ. ဖဲစီၤအၤဒၣ် ပူထီၣ်ထီဒါတၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လီၤအသးလၢ အကလုၢ်ဖိဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ၁၄၄,၀၀၀ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကလဲၤပၢတၢ်ဒီး အဖိခွါလၢမူခိၣ် ဒ်စီၤပၤ ဒီးကကဲဝဲ ပှၤလုၢ်တၢ်ဒိၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးဒီးပှၤလၢ အပၢဃုာ်တၢ်ဒီးအီၤတဖၣ် ကမၤစၢၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးဖဲတၢ်မၤကွၢ် အလီၢ်ခံကတၢၢ်တဘျီ ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ. ဒီးဖဲပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤအံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး အဖိမုၣ်ဖိခွါ လၢအလၢအပှဲၤတဖၣ်အခါ အဝဲကသးခု ဒိၣ်မးလီၤ. အဃိ ကမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအလီၤသးခုဒိၣ်မးလီၤ.
၂၀. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မး ဒ်လဲၣ် ဒီးတၢ်မၤလိ လၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၀ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲမ့ၢ် ပၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤလီၤ. အဝဲဒိကနၣ် ပတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤ လၢနီၢ်ခိဒီးနီၢ်သး ခံကပၤလၢာ်လီၤ. အဝဲသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤ, ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤ ဒီးကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပပၢ်တဂၤအံၤ အဲၣ်ပှၤဒီးကဟုကယာ်ပှၤအဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်မၤလိ လၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ပှၤအဃိ ပပာ်ဖျါထီၣ်ဆၢက့ၤ တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၀၈ ယွၤအတၢ်အဲၣ်လၢအတီ
a ညီနုၢ်န့ၣ် ပဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် ပတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ် ဒီးတၢ်ပၢကစၢ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂ့ၤတဖၣ်လၢ ပကထံၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒ်ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးအကဟုကယာ်ပှၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဒီးကပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ တပာ်တ့ၢ်ပှၤ နီတဘျီဘၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
b တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– တၢ်ဂီၤတခါစုာ်စုာ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤဒီဖိပၢ်အဂီၤ, ပၢ်တဂၤ ဒိကနၣ်န့ၢ်အဖိ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ပၢ်တဂၤ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် အဖိမုၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်, ပၢ်တဂၤ သိၣ်လိနဲၣ်လိအဖိခွါ ဒီးပၢ်တဂၤ မၤမုာ်ထီၣ်အဖိခွါအသးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အစုလၢ အအိၣ်လၢ တၢ်ဂီၤလွံၢ်ခါ အလီၢ်ခံန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အဝဲအံးထွဲကွၢ်ထွဲပှၤ လၢကျဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.